Zandhoef

Plaats
Buurtschap
Meierijstad
Noordoost-Brabant
Noord-Brabant

zandhoef_oogstdag_poster.jpg

Tijdens de jaarlijkse oogstdag in buurtschap Zandhoef bij Nijnsel geeft een bonte mengeling van enthousiaste ‘boeren', bakkers en acteurs je middels een scala aan demonstraties een kijkje in het boerenbestaan in vroeger tijden.

Tijdens de jaarlijkse oogstdag in buurtschap Zandhoef bij Nijnsel geeft een bonte mengeling van enthousiaste ‘boeren', bakkers en acteurs je middels een scala aan demonstraties een kijkje in het boerenbestaan in vroeger tijden.

Zandhoef

Terug naar boven

Status

- Zandhoef is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente Meierijstad. T/m 2016 gemeente Sint-Oedenrode.

- De buurtschap Zandhoef valt onder het dorp Nijnsel, maar omdat dat dorp in 1978 geen eigen postcode en postale plaatsnaam heeft gekregen in het postcodeboek, liggen beide plaatsen voor de postadressen 'in' Sint-Oedenrode.

- De buurtschap Zandhoef heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen en naamsverklaring
"Het gebied ten noordoosten van de Dommel was in de middeleeuwen een groot heidegebied. De paar boeren die er woonden hadden veel grond maar weinig opbrengsten. In het gebied dat we nu kennen als Zandhoef stonden vijf hoeves: Hoeve Strobol, Hoeve Stokven, 't Spanck, Hoeve Ten Hazenput en de Zanthoef. Deze laatste hoeve is de naamgever van de buurtschap, maar heeft niet altijd zo geheten.

De Bossche kanunnik Henric de Buc bezat ten zuiden van 't Everse het landgoed Ter Heze. Op dat landgoed stond een gelijknamige boerderij. In het begin van de 15e eeuw schonk De Buc dat landgoed aan Stichting De Bonifanten. Deze stichting had tien armlastige studenten onder haar hoede genomen, die naast hun studie ook een zangkoortje vormden voor de Sint-Janskathedraal in 's-Hertogenbosch. Met de opbrengsten van deze hoeve Ter Heze werden de hongerige magen van de studenten gevuld. Hoeve Ter Heze kreeg dan ook al snel de naam Bonifantenhoeve.

Ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog en de daarop volgende Vrede van Münster in 1648 kwamen Hollandse troepen in onze regio. Er kwam toen een einde aan de bonifantenstichting die de hoeve exploiteerde. De Bonifantenhoeve kwam toen in het bezit van de regering. Honderd jaar na de Vrede van Munster kocht een zekere Antony Habraken de hoeve. Twee van zijn kinderen erfden de hoeve. Zijn zoon Arnoldus bleef op de oude hoeve wonen en zijn dochter Maria kwam met haar man Jan Verhoeven op de nieuwe hoeve te wonen. Die nieuwe hoeve stond te midden van zandvlakten en heuvels, die begroeid waren met een enkele boom of struik. Omdat hoeves in die tijd vaak werden genoemd naar de omgeving waarin ze stonden, kreeg deze nieuwe hoeve de naam Zant-Hoeve. Die naam verbasterde langzaam in Zandhoef en daarmee kreeg de buurtschap ten oosten van de Dommel tussen de Krieze, 't Spanck, de Moerkuilen en de Hazenputten haar huidige naam." (bron)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Zandhoef ligt rond de Lieshoutseweg (het gedeelte van deze weg rond en tussen de kruispunten met de wegen Vresselseweg en Oude Lieshoutsedijk/Haageind), rond het gedeelte van de weg Hazenputten nabij de Lieshoutseweg en rond de wegen Strobolse Heidesteeg, Oude Lieshoutsedijk en Lieshoutsedijk (het gedeelte van deze weg tussen de kruispunten met de wegen Oude Lieshoutsedijk en Lieshoutseweg). De buurtschap ligt direct O van het dorp Nijnsel, OZO van het dorp Sint-Oedenrode, Z en ZZO van het dorp Eerde, ZW van de dorpen Zijtaart en Veghel, NW van het dorp Mariahout, N van het dorp Breugel en NNO van het dorp Son.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Zandhoef omvat ca. 50 huizen met ca. 125 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Bert Verbakel (1947) uit buurtschap Zandhoef is t.g.v. Koningsdag 2017 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, voor zijn vele en bovendien decennialange verdiensten voor de gemeenschappen van Zandhoef en Nijnsel én voor de agrarische sector. Hier vermelden wij zijn 'cv' toegespitst op deze verdiensten:
- 1971-2015: directeur/eigenaar van Verba B.V. Verbakel is in 1978 als eerste in de sector begonnen met het produceren van kunststof brijvoerbakken voor varkens. Deze voerbakken worden gemaakt van gerecyclede LDPE-kunststof, een duurzame en milieuvriendelijke grondstof. Toen begin jaren tachtig de mestwetgeving werd opgesteld, werden deze kunststof brijbakken populair. Niet zozeer vanwege het materiaal, maar vanwege de verminderde vermorsing van voer en water. Met de brijbakken ging de mestproductie per varken terug van 2 m3 naar 1 m3 per jaar. Dit was een fors onderdeel van de oplossing van de mestproblematiek.
- Al vele jaren is dhr. Verbakel vrijwilliger bij Parochie Heilige Oda te Nijnsel. Hij hield/houdt zich o.a. bezig met de bouw van de Sint Antoniuskapel, de restauratie van de Antonius van Paduakerk en de renovatie en inrichting van het Processiepark. Ook was hij nauw betrokken bij het overbrengen van 6 heiligenbeelden vanuit de Eindhovense St. Gerarduskerk naar de kerk in Nijnsel.
- 1973-heden: oprichter en eigenaar van en vrijwilliger bij het ambachtelijk museum Hoeve Strobol te Nijnsel. Dit museum, dat gerealiseerd is bij zijn woonadres, toont het vroegere boerenleven. Betrokkene verricht met vrijwilligers restauraties en onderhoudt de collectie. Daarnaast organiseert hij meerdere historische evenementen in en rondom het museum.
- Verder ontvangt hij ieder jaar basisschoolleerlingen van de groepen 4 uit Sint-Oedenrode in zijn museum in het kader van het Kinderbakproject Van Graan tot Brood.
- 1986-1990: bestuurslid van carnavalsvereniging De Heikneuters in Nijnsel. Hij stond aan de wieg van de Nijnselse Bonte Avonden.
- 1986-heden: oprichter en bestuurslid van en vrijwilliger bij de Vereniging van Klassieke Landbouw Werktuigen (KLW) te Nijnsel. Tevens is hij medevormgever van het clubblad, organiseert hij de maandelijkse praatavonden en geeft hij mede richting aan het beleid van de vereniging. Daarnaast is hij voorzitter van de organisatiecommissie van het Plattelandsfestival, dat jaarlijks wordt georganiseerd bij zijn museum.
- 2004-heden: vrijwilliger bij en voorzitter van Buurtvereniging De Zandhoef. Hij verricht hand- en spandiensten en stelt zijn huis en tuin open voor verschillende activiteiten die hij mede organiseert. Daarnaast is hij medeorganisator van het jaarlijkse Oogstfeest.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- "Onze voorouders werkten, leefden, overleefden en beminden. Onder erbarmelijke of vermogende omstandigheden, steeds zoekend naar verbetering. Museum Hoeve Strobol in buurtschap Zandhoef bij Nijnsel bezit een arsenaal aan zeldzame nostalgische aandenkens uit het dagelijkse leven: doeltreffend in hun eenvoud. Alle museumonderdelen waaronder tractoren, automobielen, ambachtelijk gereedschap en huishoudelijk gerei, zijn met inzicht, liefde en zorg voor traditie gerestaureerd. Hoeve Strobol verwelkomt mannen, vrouwen en kinderen voor een terugblik in een andere wereld. Heldere informatie en leuke anekdotes nemen bezoekers mee op een zwerftocht langs herinneringen. Naast 800 m2 traditie tonen gezellige ouderwetse themadagen hoe vorige generaties oogstten, brood bakten of koffie brandden. Omringd door een schitterend Brabants natuurgebied is Hoeve Strobol méér dan een museum. De hoeve, de entree en het warme onthaal tekenen niet alleen de oeroude Brabantse leefwijze maar ook de Brabantse gemoedelijkheid." Aldus de site van het museum.

Eigenaar Bert Verbakel was varkenshouder en fabriceerde stalinrichtingen en voederbakken. Bovendien had hij grote interesse in het mechaniek van tractoren en motoren. "De een houdt van voetbal of tennis, ik van oud ijzer. Via mijn bedrijf kwam ik bij boeren en zag van alles rond boerderijen. Zonde om te laten liggen." Via restauratie en handel in tractoren en motoren bekostigde Verbakel zijn hobby, vulde zijn lege varkenshokken met historische werktuigen en opende in 1997 zijn museum in Zandhoef. "Kinderen weten geen raad met spullen van overleden ouders en brengen ze hier. Op het Brabantse platteland heerste vroeger armoede. Noodgedwongen namen boeren er een ambacht bij als rietdekker, klompenmaker, slachter of ze runden een winkeltje. Hun eenvoudige werktuigen hangen nu per ambacht in mijn museum." (bron: Eindhovens Dagblad, 25-4-2017)

Verbakel restaureert en beheert met zijn team vrijwilligers niet alleen de objecten in het museum, men doet in Zandhoef en Nijnsel ook voor andere cultureel erfgoed-projecten een beroep op de mannen met 'twee rechterhanden'. Zo zocht het kerkbestuur nog een passende bestemming voor het Antoniusbeeld dat jaren zoek was geweest en weer bij de kerk was terug bezorgd. Toen hebben de vrijwilligers daar de - hieronder beschreven - Antoniuskapel voor gebouwd. Verder hebben ze bijvoorbeeld geholpen bij de restauratie van de Nijnselse kerk en hebben ze de 15 kruiswegstaties voor het Processiepark bij de kerk gebouwd (voor een beschrijving daarvan zie bij Nijnsel > Bezienswaardigheden). Het museum is van april t/m oktober behalve in augustus elke 2e zaterdag van de maand geopend. En in die periode geopend op afspraak voor groepen. Verder zijn er door het jaar heen nog bijzondere evenemten, waarvoor zie de Agenda.

"In november 2020 hebben de vrijwilligers van Museum Hoeve Strobol in buurtschap Zandhoef weer een huzarenstukje verricht: De stoommachine die ze drie jaar ervoor vanuit Frankrijk naar het museum hebben gehaald is toen met een grote kraan vanuit de opknapschuur overgeplaatst naar zijn vaste plek. Dat takelen van het 12.000 kilo zware hart van de machine was een precisiekarweitje, want het paste maar net en bovendien is zo’n stoommachine nou niet iets waar je veel grip op hebt. Met het plaatsen van dit deel van stoommachine zijn Bert Verbakel en zijn mannen er nog niet. Nu begint het afbouwen. Verbakel hoopt met kerst 2021 op stoom te kunnen draaien." Als het gevaarte is afgebouwd, is hij in totaal 10 meter lang en weegt hij 40.000 kilo. (bron en voor nadere informatie zie Omroep Meierij, november 2020, en de video aldaar)

- In 2013 hebben de vrijwilligers van het hierboven beschreven Museum Hoeve Strobol eigenhandig de Sint Antoniuskapel op de hoek van de Lieshoutseweg en de Oude Lieshoutsedijk - precies op de grens van de buurtschappen Zandhoef en Weieven - gebouwd. Op 13 juni 2013 is de kapel plechtig en feestelijk ingezegend door bisschop mgr. Antoon Hurkmans, met medewerking van het Sint Jorisgilde, het Gemengd Koor, Dameskoor Deo Favente, Kinderkoor, Blaaskapel Tiona, het koperensemble van Harmonie Nijnsel, buurtvereniging De Weieven en Buurtvereniging De Zandhoef. De kapel wordt beheerd door parochie H. Oda.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De jaarlijkse Oogstdag (1e zondag van augustus, 11-17 uur) in buurtschap Zandhoef is een dagje terug naar de gemoedelijke sfeer van vroeger. Samen met je evt. kinderen en kleinkinderen proeven van het boerenleven van weleer. Een bonte mengeling van enthousiaste ‘boeren', bakkers en acteurs toont het boerenbestaan in en rond Hoeve Strobol aan de Strobolse Heidesteeg. Maaiers oogsten het graan met de zigt, de paardenmaaimachine en de zelfbinder. Net als vroeger dorsen vrijwilligers gezamenlijk het koren, demonstreren oude maalmolens en tonen de reiniging van het graan.

Na het ‘deegtreije' in de oude deegtrog worden daar heerlijke strobollen en brood mee gebakken in de houtoven. Uiteraard hoort daar een ouderwets kopje koffie bij volgens grootmoeders recept en pannenkoeken rechtstreeks vanaf de houtkachel. Wil je persoonlijk deelnemen aan het boerenwerk? Alle hulp is welkom. Ook kinderen leren spelenderwijs welke inspanningen er vroeger nodig waren om het dagelijks brood op de plank te krijgen. Bovendien zijn er diverse Hollandse spelen die jongens en meisjes laten zien dat er zonder computer toch gezellig tijdverdrijf mogelijk is.

Naast werk bestond het boerenleven vooral uit tradities en gebruiken. In originele klederdracht laat Toneelgroep Klavertje Vier je de vroegere tradities herbeleven. Je loopt op het erf mogelijk de pastoor, de hoofdonderwijzer of de burgemeester tegen het lijf die je wijst op normen en waarden. Handboogschutterij Sint Antonius, opgericht in 1888, laat je kennis maken met deze oude sport. Op het oogstfeest schiet je met de eenvoudige boog van toen. Leden van Sint Antonius maken je wegwijs in de fijne kneepjes van deze sport, die door iedereen, vanaf heel jong tot hoogbejaard, kan worden beoefend.

Buurtschap Zandhoef zorgt samen met amusementsgroepen en vrijwilligers van de KLW-vereniging (Klassieke Landbouw Werktuigen) voor een ouderwetse boerendag met plezier voor jong en ouder. Het is extra leuk als je als bezoeker ook in klederdracht komt maar dat is geenszins verplicht. En, wat ook erg 'ouderwets' is; entree en parkeren zijn gratis.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In het Z van buurtschap Zandhoef liggen de natuurgebieden 't Spank en de Hazenputten (ven met heide omringd door het Vresselsbos), in het N van de buurtschap liggen de natuurgebieden Krieze en de Moerkuilen (ven met bos).

Terug naar boven

Beeld

- Videoreportage over buurtschap Zandhoef (2014), in de serie 'Mooi in de Buurt' van de website MooiRooi.nl.

Terug naar boven

Verenigingen

- De buurtschap heeft een eigen buurtvereniging; Buurtvereniging Zandhoef. Voor zover ons bekend zijn zij niet middels een website op het internet aanwezig.

Reactie toevoegen