Woudenberg

Plaats
Dorp en gemeente
Woudenberg
Gelderse ValleiEemland
Utrecht

woudenberg_collage.jpg

Woudenberg, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Woudenberg, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Woudenberg (3).JPG

In het moderne Woudenberg

In het moderne Woudenberg

Woudenberg.JPG

De Hervormde kerk van Woudenberg

De Hervormde kerk van Woudenberg

Woudenberg (4).JPG

Het gemeentehuis van Woudenberg

Het gemeentehuis van Woudenberg

Woudenberg (2).JPG

Middenin Woudenberg

Middenin Woudenberg

woudenberg_koepel_van_stoop_kopie.jpg

Woudenberg, de theekoepel Koepel van Stoop ligt middenin de Zeister Bossen en is vanaf de Zeisterweg goed te zien

Woudenberg, de theekoepel Koepel van Stoop ligt middenin de Zeister Bossen en is vanaf de Zeisterweg goed te zien

UT gemeente Woudenberg in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Woudenberg in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Woudenberg in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Woudenberg

Terug naar boven

Status

- Woudenberg is een dorp en gemeente in de provincie Utrecht, in de streek Gelderse Vallei.

- De gemeente Woudenberg omvat naast het gelijknamige dorp verder nog de buurtschappen De Groep (deels), Moorst (deels) en Voskuilen (grotendeels).

- Wapen van de gemeente Woudenberg.

- Na de procedures die al jaren gaande waren om te komen tot een nieuwe gemeente uit samenvoeging van de gemeenten Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg, heeft het Rijk in juli 2011 besloten deze herindelingsplannen stop te zetten, wegens onvoldoende draagvlak en het ontbreken van urgentie. In de masterscriptie van Pieter van den Berg, 'Regionale Identiteit in aanstaande Gemeentelijke Herindelingen' (Tilburg University, 2012), komen voor- en tegenstanders van deze destijds beoogde herindeling aan het woord.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Woudenberg.

Terug naar boven

Ligging

Woudenberg ligt Z van Leusden, W van Scherpenzeel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Woudenberg, die alleen het gelijknamige dorp omvat, 287 huizen met 1.927 inwoners. Tegenwoordig heeft de gemeente en daarmee ook het dorp ca. 5.000 huizen met ca. 12.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Voor nadere informatie over de geschiedenis van dit dorp en deze gemeente kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "De in 1955 opgerichte Stichting Oud Woudenberg heeft als doelstellingen: het verzamelen en tentoonstellen van voorwerpen van oudheidkundige aard, betrekking hebbende op of gevonden in de gemeente en omgeving; het verhogen van de kennis van de geschiedenis van de gemeente; het naspeuren van de zeden en gewoonten in de gemeente in verleden en heden. De stichting beschikt over een Oudheidkamer met expositieruimte en onderzoeksruimte. De expositieruimte bevat: permanente tentoonstelling; wisseltentoonstellingen; 'Reis door de tijd' op computer; 'Woudenberg op de kaart' op computer; nagebouwde 'heerd' (woonkamer) uit 1900; nagebouwde schoolklas uit 1930. De onderzoeksruimte van de Oudheidkamer bevat: bibliotheek; documentatie; fotocollectie met circa 10.000 gescande foto's. De stichting bezit een grote collectie voorwerpen van oudheidkundige aard (o.a. gebruiksvoorwerpen). Deze worden in wisseltentoonstellingen in de expositieruimte van de Oudheidkamer getoond.

In oktober 2015 is ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de stichting het boek "Woudenberg, reis door de tijd" verschenen, over de geschiedenis en Canon van Woudenberg. In het boek zijn de (sub)hoofdstukken die de canon betreffen apart aangegeven in een afwijkende kleur. De canon, die via de link ook online te lezen is, vertelt de belangrijkste momenten uit de geschiedenis van de gemeente, chronologisch en thematisch. De canon sluit aan bij de regiocanon Eemland."

- "Archief Eemland (gevestigd in het Eemhuis op het Eemplein in Amersfoort) is hét historisch informatiecentrum voor deze regio. Wij beheren de archieven van de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten (op locatie), Eemnes, Leusden, Renswoude, Soest en Woudenberg. Uit deze gemeenten worden zowel de gemeentelijke archieven - op basis van de Archiefwet - als particuliere archieven overgebracht. Het beheer van deze archieven omvat verschillende taken: het veilig bewaren van de archieven, in een stabiele omgeving; het toegankelijk maken en ontsluiten van archieven voor onderzoek; het in de publieksruimte gratis ter beschikking stellen van de archieven aan belangstellenden. In het depot is ruimte voor zo’n 7 kilometer aan archief. Hier zijn papieren archieven te vinden, maar ook een beeldcollectie van ruim 54.000 foto’s, een aanzienlijke kaartencollectie, een groeiende audiovisuele collectie en een rijke historische bibliotheek.

Onze missie: als professionele dienstverlener streeft Archief Eemland ernaar om te voldoen aan de vraag van de klant naar historische informatie over de regio. Met kennis van zaken, een gevarieerd aanbod en persoonlijke aandacht zijn wij de klant graag tot dienst. De basis voor deze dienstverlening zijn onze primaire taken: het verwerven, beheren en ter beschikking stellen van overheids- en particuliere archieven. Samen met onze partners in de regio doen wij ons best om de identiteit van Amersfoort en omliggende regio te bewaren en te ontwikkelen. Ook stimuleren wij graag de interesse in de identiteit en geschiedenis van de regio. Start je onderzoek online en kom langs voor advies, inspiratie en activiteiten. Het raadplegen van de omvangrijke grote collectie cultuurhistorische bronnen over de geschiedenis van de regio is gratis."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Woudenberg heeft 59 rijksmonumenten.

- Woudenberg heeft 27 gemeentelijke monumenten.

- Woudenberg op de kaart is een site met een interactieve kaart waarmee je bezienswaardigheden en anderszins cultureel erfgoed van dit dorp kunt bekijken.

- "Vanuit welke windstreek je Woudenberg ook nadert, fier torent de Hervormde (PKN) Dorpskerk (Middenstraat 20) boven de bebouwing uit. En dat is al meer dan 700 jaar zo. Al in 1309 is hier sprake van een kapel. Deze was gewijd aan de Heilige Catharina van Alexandrië. De stenen van een kasteel worden in dat jaar gebruikt om de kerk een opknapbeurt te geven. Deze kerk staat er, in zeer gewijzigde vorm, nog altijd. Feit is wel dat de dorpskerk in de loop der eeuwen menig gedaanteverandering heeft ondergaan. Van de huidige kerk zijn de toren (bezit van de burgerlijke gemeente, gebouwd omstreeks 1400) en delen van de binnenzijden van de west-, noord- en zuidgevel het oudst. Dit muurwerk kan nog uit de 14e eeuw dateren. Het binnenwerk van het oostelijk deel stamt uit 1808.

In 1808 wordt de kerk grondig verbouwd omdat deze te klein is geworden. Een deel van de kerk wordt afgebroken en opnieuw opgebouwd. Rond 1878 vindt een gedaanteverandering plaats als de kerk wordt gepleisterd. In 1952 verbouwt M. van Lambalgen de kerk en krijgt deze twee zijvleugels, waardoor de kerk een kruisvorm krijgt. In 1989 krijgt de kerk aan de binnenzijde een grondige opknapbeurt. De kerk kan ook worden gehuurd voor bijeenkomsten die passen bij het karakter en het gangbare gebruik voor de erediensten." (bron: Hervormde Gemeente Woudenberg)

- Maranathakerk (Frans Halslaan 21) van de Hersteld Hervormde Gemeente Woudenberg. "Ons kerkgebouw gebruiken wij vanaf september 2004. Dit gebouw was van oorsprong een sporthal. Als zodanig hebben wij dit gebouw ook gebruikt voor onze kerkdiensten. In 2009 hebben wij het gebouw gekocht van de gemeente. Daarna heeft er een verbouwing plaats gevonden tot kerkgebouw. Op 12 maart 2010 hebben wij het gebouw in gebruik genomen. Vanaf dat moment draagt het gebouw de naam Maranathakerk."

- De Koepel van Stoop (Zeisterweg 99) is gebouwd in 1840 in neoclassicistische stijl door tuinarchitect J.D. Zocher jr.

- Camping De Heigraaf bij het Henschotermeer krijgt de komende jaren tevens de functie van openluchtmuseum. Tientallen huizen uit het verleden van Woudenberg worden hier nagebouwd en uiteindelijk verkocht als chalets. De panden worden met behulp van oude tekeningen tot in detail nagemaakt, inclusief details als luiken en muurankers. Het voormalige postkantoor is inmiddels al opgeleverd.

- De Pyramide van Austerlitz ligt formeel in het uiteinde van een W 'uitloper' van de gemeente Woudenberg, maar valt historisch en maatschappelijk tot het dorp Austerlitz te rekenen. Vandaar dat wij die Pyramide daar hebben beschreven.

- Gevelstenen in Woudenberg.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Het Oranjecomité organiseert de jaarlijkse Koningsdag en 4 mei Herdenking.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Cultuurhuis Woudenberg.

- Drone-reportage Henschotermeer in zomer 2015 door Aneo Koning.

- Het landhuis van Landgoed Lambalgen is in 1953 afgebrand en niet meer opgebouwd. Het toegangshek is bewaard gebleven en is een rijksmonument. Ook is er nog een mooi park langs het Valleikanaal. Dit park is gedeeltelijk opengesteld voor bezoekers.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Woudenberg (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Woudenberg.

- Lokale links: - Woudenberg linkspagina.

- MFC: - "Het Cultuurhuis, centraal gelegen in het centrum van het dorp, brengt de Rabobank, de Bibliotheek, Stichting Kunst en Cultuur, Stichting Oud Woudenberg en de Informatiebalie bij elkaar in een modern gebouw. Zowel inwoners als toeristen kunnen in het Cultuurhuis terecht voor wisselende tentoonstellingen, cursussen, kunst- en cultuureducatie, lezingen, filmavonden, hippe handgemaakte producten, voorleesmiddagen, wekelijkse lunch, bankzaken, Cadeaubonnen en toeristische informatie. Kijk bij Gebruikers voor meer informatie over de verschillende organisaties die in het pand gevestigd zijn en de vaste werkgroepen die activiteiten organiseren en hun diensten aanbieden in het Cultuurhuis. Kijk in onze Agenda voor wat er de komende tijd zoal te doen is, of haal de programmafolder in het Cultuurhuis. Wees welkom! Sinds april 2019 is er ook 'De Huiskamer van Woudenberg', met veel nieuwe activiteiten."

- Zorg: - Zorgboerderij Breehoef. - Zorgboerderij Elferink Hoeve.

- Welzijn: - "De missie van Stichting Burgerinitiatief Woudenberg (met als werkgebied dit dorp en buurdorp Scherpenzeel) heeft als doel het verminderen van de (verborgen) armoede in haar werkgebied, door een goede balans te vinden tussen een tekort en overschot aan voedsel in de maatschappij, middels het aanbieden van voedselpakketten aan huishoudens die voor korte of langere termijn onder het bestaansminimum leven. Motto: We doen het voor de glimlach op het gezicht van de mensen die onze hulp nodig hebben. De stichting biedt zijn diensten vrijwillig aan, op basis van een particulier initiatief. Wij zijn geen overheidsinstantie en hebben ook geen enkele verplichting voor het leveren van voedselpakketten of enige andere hulp. Wij vermelden dit omdat hier soms onduidelijkheid over bestaat.

Van de spullen die we vanuit supermarkten en inzamelacties krijgen, stellen we voedselpakketten samen. Deze kunnen 6 dagen per week afgehaald worden door zo'n 125 gezinnen uit Woudenberg en omliggende gemeenten. Bij de samenstelling wordt er niet alleen rekening gehouden met de gezinssamenstelling en het aantal personen, maar ook met allergieën en diëten. Er wordt hier dan ook met een strakke, dagelijkse planning gewerkt. Op die manier staan de juiste pakketten voor de juiste gezinnen klaar. Ook de inzet van vrijwilligers wordt hierop afgestemd. De foto onder deze link geeft een voorbeeld van zo'n voedselpakket. Dit pakket is bestemd voor een gezin van 6 personen en de inhoud is bestemd voor een hele week. Op de 2e foto zie je het resultaat van een inzamelingsactie van de kerk Mozaïk0318. De levensmiddelen die we vanuit de supermarkten uit de omgeving krijgen, halen we verspreid over 4 dagen bij de supermarkten op. Het verzorgen en uitdelen van voedselpakketten is niet het enige wat we doen. Kijk op onze website als je er meer over wilt weten of als je wilt meehelpen."

- Duurzaamheid: - "Het is duidelijk dat er de komende jaren veel gaat veranderen in de energievoorziening. Het energiegebruik moet omlaag en de energieproductie moet duurzamer. Daarin is de gemeente een belangrijke speler. En de gemeente Woudenberg neemt die rol serieus. Maar de uitdaging die voor ons ligt kunnen we alleen succesvol aanpakken als iedereen meedoet. Daarvoor is alle energie nodig die in onze gemeente beschikbaar is. Uiteindelijk moet de gemeente, maar ook iedere woningeigenaar, de woningcorporatie, maar ook iedere huurder en ieder bedrijf en maatschappelijke organisatie aan de slag met verduurzamen van het eigen energiegebruik. Dat gaat een stuk gemakkelijker als we het samen doen. Daarom zijn we blij dat stichting Duurzaam Woudenberg en een aantal bedrijven partner zijn in deze campagne.

Je huis klaar voor de toekomst. In 2050 willen we de CO2 uitstoot en het gasgebruik tot nul hebben teruggebracht. Dat is over 30 jaar. Met de campagne Energie in Woudenberg willen we inwoners helpen hun huis klaar te maken voor de toekomst. Dat betekent: 1. Een lagere energierekening. 2. Meer wooncomfort. 3. Minder CO2-uitstoot. 4. Minder afhankelijk van (aard)gas. Hoe staat je huis er voor? Als je je huis stap voor stap en zonder spijt klaar wilt maken voor de toekomst is de eerste vraag: hoe staat mijn huis er voor. Voor een antwoord op die vraag kun je terecht bij dorpsgenoten. Energiecoaches komen langs voor een eettafelgesprek en/of een warmtescan of een professionele, onafhankelijke energieadviseur voor een energiescan. Zo kun je goed voorbereid de juiste beslissingen nemen voor grotere investeringen in het onderhoud van je woning.

Stap voor stap, zonder spijt. Iedere woningeigenaar weet dat hij de komende 30 jaar moet investeren in het onderhoud van zijn woning. Als je weet waar je naar toe moet, dan kun je daar je investeringsbeslissingen op aanpassen. Voor de meeste woningeigenaren zal dat stap voor stap gaan. Om te voorkomen dat je spijt krijgt van een van die stappen, bieden we een stappenplan: Stap 1: Isoleren. Stap 2: Ventileren. Stap 3: Eigen energie opwekken. Stap 4: Duurzaam verwarmen en koelen. Energieloket. Als je weet hoe je huis ervoor staat, dan kun je voor vervolgstappen terecht bij het energieloket van de gemeente Woudenberg. Iedere reis begint met een eerste stap. Bij het verduurzamen van je woning is die eerste stap: isoleren. Want wat je niet verbruikt hoef je ook niet in te kopen of op te wekken. En ook bij het vervolg van je (klant)reis ondersteunen we je met ons Energieloket. Daarvoor hebben we gekozen voor Duurzaam Bouwloket als onze professionele partner."

- Veiligheid: - Politie Leusden en Woudenberg.

- Genealogie: - De website Historischehuizen.nl geeft onderzoekers de mogelijkheid hun gegevens over de bewoningsgeschiedenis van een huis, wijk, dorp of stad te publiceren. Initiatiefnemer Herman Postema heeft zelf al een flinke basis gelegd en het goede voorbeeld gegeven met de vrijwel complete bewoningsgeschiedenis van Maarsbergen tussen 1500 en 1800. Deze 'sjabloon' is ook zeer goed voor andere plaatsen in ons land te gebruiken, zodat men dat wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden en het wellicht kan uitgroeien tot een portaal met op den duur een zo landelijk mogelijke dekking. Inmiddels staat er ook al informatie over de bewoningsgeschiedenis van panden in Leusden, Rhenen en Woudenberg. "Heb jij de geschiedenis van een huis, wijk, dorp of stad dan kom ik graag met je in contact. Wellicht kan deze website jouw podium vormen waarop je je onderzoek zichtbaar kunt maken. Uiteraard sta ik open voor suggesties, opmerkingen, aanvullingen en mutaties." Aldus dhr. Postema.

Reactie toevoegen