Woezik

Plaats
Wijkdorp
Wijchen
Rijk van Nijmegen
Gelderland

woezik_onthulling_plaatsnaambord_2009.jpg

Rond 1980 zijn ze weggehaald, maar op 10 januari 2009 zijn de plaatsnaambordjes Woezik teruggeplaatst. Het vroegere dorp is tegenwoordig als wijk formeel onderdeel van de kern Wijchen, maar heeft nog altijd een eigen identiteit. (© Woezikweb)

Rond 1980 zijn ze weggehaald, maar op 10 januari 2009 zijn de plaatsnaambordjes Woezik teruggeplaatst. Het vroegere dorp is tegenwoordig als wijk formeel onderdeel van de kern Wijchen, maar heeft nog altijd een eigen identiteit. (© Woezikweb)

woezik_woezikse_molen_molenromp_herbouwd_2016.jpg

De Woezikse Molen in Woezik is in 1909 gebouwd en in 1924 deels afgebrand. De molenromp is in 2012 afgebroken wegens bouwvalligheid. Jan van Tilburg koopt in 2013 de grond naast zijn zelfgebouwde huis en heeft er een replica van de molen gebouwd. © Google

De Woezikse Molen in Woezik is in 1909 gebouwd en in 1924 deels afgebrand. De molenromp is in 2012 afgebroken wegens bouwvalligheid. Jan van Tilburg koopt in 2013 de grond naast zijn zelfgebouwde huis en heeft er een replica van de molen gebouwd. © Google

Woezik

Terug naar boven

Status

- Woezik is een voormalig dorp, thans wijkdorp in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Wijchen.

- Ook een deel van de Teersdijk, met een deel van de later daaraan ontstane gelijknamige buurtschap, vielen vanouds onder Woezik, evenals de buurtschap Wezel en een deel van het huidige bedrijventerrein Bijsterhuizen.

- Rond 1980 zijn ze weggehaald, maar op 10 januari 2009 zijn er plaatsnaambordjes teruggeplaatst. De Leefbaarheidsgroep heeft succesvol geijverd voor behoud van de plaatsnaam (kennelijk had de gemeente voornemens om dit ook te laten opgaan in een nietszeggende naam als Wijchen-Noord?, red.). Het vroegere dorp is tegenwoordig als wijk formeel onderdeel van de kern Wijchen, maar heeft nog altijd een eigen identiteit. Ook volgens wijkwethouder Erick Loermans verdient dit meer herkenbaarheid: "Woezik is een goed voorbeeld van samenhang en integratie van oud en nieuw. De Woezikkenaren zijn soms lastig, maar ze staan wel voor hun wijk!", zo stelde hij bij de onthulling van de bordjes.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1196 Wonseke, 1278 Woseke, 1315 Wuosich, 1318 Wosic, 1800 Woesic, 1840 Woesiksrot.

Naamsverklaring
Moeilijk te verklaren. Misschien samenhang met de persoonsnaam Wunso, of, als de spelling van de vorm Wonseke onjuist is, dan misschien het Middelnederlandse woese 'derrie'. Vergelijk Mook.(1)

Terug naar boven

Ligging

Woezik ligt in het N van Wijchen, rond de Woeziksestraat.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft deze plaats 82 huizen met 494 inwoners. De geografische en historische ontwikkeling maakte het tot voor kort tot een dunbevolkt gebied. Rond 1950 telt de parochie van de Paschaliskerk 1375 zielen, maar dat gebied omvatte behalve het huidige Woezik ook wat nu Wijchen-Noord en Achterlo heet. Tegenwoordig heeft de wijk ca. 2.000 huizen met bijna 5.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Kerkelijk
De rooms-katholieke gemeenschap van Woezik heeft lang moeten vechten voor de status van een eigen parochie en een eigen kerk. Buurtvereniging Woeziks Belang heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld. In een brief van pastoor Van den Donk van de Wijchense parochie van 5 november 1933, gericht aan de bisschop in Den Bosch, worden drie redenen genoemd waarom een eigen kerk onnodig zou zijn: de afstand naar Wijchen is niet groot, te grote financiële lasten en het zou tweespalt kunnen brengen in de Woezikse gemeenschap als geheel. Het dorp moet voorlopig maar tevreden zijn met de in 1931 gebouwde school. Intussen heeft het dorp wel de kerkelijke status van rectoraat gekregen, wat een zekere onafhankelijkheid geeft binnen de Wijchense parochie. Het duurt echter nog tot 1950 voor Woezik een zelfstandige parochie wordt.

In 1934 komt dan toch de bischoppelijke toestemming om in Woezik een bij-kerk te bouwen. De kerk in Wijchen wordt niet vergroot. De hulpkerk biedt plaats aan 300 kerkgangers. In 1939 wordt de eerste steen gelegd. Het is een uiterst somber gebouw. Eenbeukig met een verhoogd priesterkoor. Alles zowel binnen als buiten in schoon metselwerk. Het kerkje wordt in navolging van de school gewijd aan Sint Paschalis, een Spaanse schaapherder (gestorven 1592), die ingetreden als franciscaan om zijn toewijding en nederigheid heilig is verklaard. Het kerkje overleeft de Tweede Wereldoorlog. Omdat het aantal gelovigen toeneemt, moet er een nieuwe kerk komen. In 1954 wordt die dan ook aanbesteed. Door allerlei problemen, onder andere harde winters, duurt de herbouw erg lang. De eerste eucharistieviering vindt pas plaats op 8 september 1956. (bron: Mijn Gelderland)

- Geschiedenis van Woezik, van in den beginne tot heden.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Grenzend aan de gewilde wijk Hofsedam, ter hoogte van de Hoefsestraat en Zesweg, op een ideale, groene en rustige locatie, niet ver van het centrum van Wijchen, zijn in 2020 onder de noemer 'Tuin van Woezik' in totaal 28 energiezuinige en gasloze woningen gebouwd in verschillende typen. Het betreft 3 vrijstaande woningen, 16 twee-onder-een-kapwoningen en 9 rijwoningen. De woningen beschikken over een EPC van -0,5, wat betekent dat de energiekosten tot een minimum beperkt blijven. Het dak vol met zonnepanelen draagt daaraan bij. De vloerverwarming op begane grond en eerste verdieping is een bijkomend voordeel. In het wijkje komen twee volledig elektrische deelauto’s. Heb je hier een woning gekocht? Dan kun je hier exclusief een abonnement afsluiten om gebruik te maken van de elektrische BMW i3 of de MINI Electric. Abonnementhouders kunnen via een app een van de auto’s reserveren wanneer zij die nodig hebben." Aldus de site van de ontwikkelaars en makelaars m.b.t. dit project.

- De Coop-buurtsuper van Woezik, aan de Holenbergseweg, is sinds september 2018 gesloten. De winkel werd gerund door franchisenemers Coran en Karin Theunissen. De Coop wilde niet verder op deze locatie, omdat die in hun ogen te dicht bij de veel grotere Coop-winkel - een filiaal van Coop zelf - aan de Tunnelweg lag. De winkel is circa 20 jaar een Coop geweest, waarvan 12 jaar gerund door het echtpaar Theunissen. Volgens hen was het een goedlopende winkel. Zij betreurden de sluiting dan ook, evenals veel inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Woezik heeft 8 gemeentelijke monumenten.

- De RK Paschaliskerk (Woeziksestraat 324) van architect H.C. van Leur zou volgens het betoog hierboven onder Geschiedenis herbouwd zijn in 1956. Volgens de direct hierboven gelinkte gemeentelijke monumentenlijst echter zou de kerk uit 1939 gehandhaafd zijn en in 1947 zijn uitgebreid. Dat kan natuurlijk niet allebei waar zijn. Weet iemand welke van deze 2 versies de correcte is?, red. En Reliwiki stelt: "De kerk kon oorspronkelijk 200 gelovigen herbergen (volgens het verhaal onder Geschiedenis waren het er 300, dus weer een inconsistentie, red.). In 1946 breidt dezelfde architect de kerk grondig uit waardoor er een capaciteit ontstaat van 600 plaatsen. De zijmuren van de oorspronkelijke kerk vormen nu de pilaren van het schip. Aan weerszijden van het schip komt een zijbeuk met looppad. Aan de oostzijde worden aansluitend aan het bestaande priesterkoor aan weerszijden langgerekte transepten aangebouwd. Aan de achterzijde een sacristie tegen het priesterkoor aan. Dakruiter met luidklok op de oostpunt van het priesterkoor." Dat duidt toch wel heel expliciet op verbouw en niet op herbouw/nieuwbouw. Tenzij de kerk na de uitbreiding van 1946 in 1956 alsnog herbouwd is? Naast de kerk staat op huisnr. 326 de pastorie uit 1950, van dezelfde architect en eveneens een gemeentelijk monument.

- Mariakapel bij de kerk.

- In 1909 is bij Holenbergseweg 12 de Woezikse Molen gebouwd. Het was een korenmolen, een tweedehands exemplaar, gekocht in de Zaanstreek, en mogelijk afkomstig van de Vier Noorder Koggen bij Medemblik. De molen is in 1924 deels afgebrand. De molenaar was de stenen aan het scherpen, en om het beter te kunnen zien, had hij alle ramen afgedekt en een petroleumlampje aan staan, zodat hij alles goed kon zien. De kat stootte het lampje om, waarna de molen in brand vloog... De molenaar begint daarna in de molenromp een motormaalderij. Hij maakte en verkocht er veevoer.

De molenromp is in 2012 gesloopt, vanwege de slechte bouwvallige staat en instortingsgevaar. Wij lezen ergens dat hij (mede?) gesloopt zou zijn omdat er ter plekke een parkeerterrein voor de nabijgelegen winkels aangelegd zou worden. Kennelijk is die informatie onjuist, hetzij is dat plan afgeblazen, want in 2013 koopt Jan van Tilburg het perceel naast zijn zelfgebouwde huis, en bouwt er een replica van de oude molenromp, die hij in gebruik heeft genomen als tuinkamer. Hij heeft dit gedaan omdat hij van bouwen houdt en omdat Leefbaarheidsgroep Woezik het graag wilde. "Ik heb niets met vroeger, maar ik ben toch blij dat ik een stuk van de lokale geschiedenis heb mogen herbouwen", aldus Van Tilburg.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Sinds 1959, toen Piet Rossen, Piet Schraven en Toon Sengers onder het genot van een borreltje besloten het carnavalsgebeuren in het dorp op poten te zetten, is er onafgebroken een bloeiende echt Woezikse carnavalsvereniging: de Wozokotten. Sinds dat jaar wordt er jaarlijks uitbundig en uitgebreid carnaval gevierd. En de Wozokotten zijn er ook best een beetje trots op om op die manier Woezik mee te helpen leefbaar te houden. Kijk maar eens naar alle activiteiten. Gedurende de carnaval van zaterdag t/m dinsdag feest in zaal Verploegen met als afsluiting de verbranding van Woeziks Jupke. Een traditie die nog altijd bestaat.

- Braderie Woezik op Stelten (op een zondag in april, in 2018 voor de 14e keer) wordt georganiseerd door 5 gezinnen uit de Woeziksestraat en Holenbergseweg. Nadat zaal Verploegen een aantal jaren deze markt heeft georganiseerd, hebben zij het stokje overgenomen. Zo hebben ze voorkomen dat deze gezellige braderie zou verdwijnen.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Door het dorpsgebied van Woezik (wat nu deels Wijchen-Noord en Achterlo heet) zijn 4 wandelroutes uitgezet.

- Kindertheater Bombarie is een in 1996 opgerichte amateurtoneelvereniging. De vereniging bestaat uit ca. 17 enthousiaste mensen die vooral voor de kinderen op creatieve wijze podiumplezier maken. Het toneelseizoen begint in januari en eindigt met een aantal voorstellingen in de maanden oktober en november.

- Sinds januari 2019 is in de voormalige Coop-buurtsuper aan de Holenbergseweg - zie daarvoor het hoofdstuk Recente ontwikkelingen - Kringloop De Oude School gevestigd. Deze was voorheen gevestigd aan het Kerkplein in Beuningen.
De winkel moest daar weg, omdat verhuurder Standvast er appartementen realiseert. Eigenaar Co van Lith kon op korte termijn geen andere locatie in Beuningen vinden, en besloot daarom uit te wijken naar Woezik.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Woezik.

- Belangenorganisatie: - Leefbaarheidsgroep Woezik zet zich in voor de collectieve belangen van de inwoners, waaronder ook de betrekkelijk recente uitbreidingen Veenhof (rond 1970), Saltshof (begin jaren negentig) en Hofsedam (de nieuwste uitbreiding). De groep is aanspreekpunt voor de bewoners en gesprekspartner namens de wijk voor en met de gemeente. De Leefbaarheidsgroep heeft als doel dat de wijk een gemeenschap is en blijft waarin mensen prettig wonen en leven. Voor haar inzet heeft de gemeente de Leefbaarheidsgroep destijds de Vrijwilligersprijs 2006 toegekend.

- Buurthuis: - Woezik is de enige wijk in Wijchen zonder open wijkcentrum of buurthuis. Wel zijn er het Jeugdhuis en het Paschalishonk (voormalige basisschool, gemeentelijk monument) waar buurtactiviteiten plaatsvinden. De Paschalisvereniging is een vereniging van vrijwilligers die in het Paschalishonk vele activiteiten organiseert voor jong en ouder in de wijk.

- Onderwijs en kinderopvang: - In de Woezik is één basisschool, de Paschalisschool. In september 2009 is het nieuwe gebouw geopend in de Suikerberg op het Sportpark. Het is een fraai gebouw dat voldoet aan de eisen van de huidige tijd. Zo is ieder lokaal voorzien van digitale schoolborden en worden de ruimtes tussen de lokalen inventief gebruikt. Zolang de aanwas van kinderen dat noodzaakt zal ook het schoolgebouw in de Veenhof als dependance worden gebruikt. De Paschalisschool is onderdeel van het concept Brede School. Dit concept behelst vooral het slim op elkaar laten aansluiten van functies zoals onderwijs, kinderopvang, sport en sociaal-culturele activiteiten. Het eerste schoolgebouw (uit 1931) is herbestemd tot het Paschalishonk.

- Jeugd: - Scouting Woezik is opgericht in 1952 en heeft ca. 150 jeugdleden en 30 stafleden.

- Sport: - Sportclub Woezik is een voetbalvereniging met meer dan 1600 leden en bijna 400 vrijwilligers.

- "Bij biljartvereniging BV Woezik zijn nieuwe leden van harte welkom. De biljartvereniging heeft zijn zetel bij Party-congrescentrum Verploegen, waar het de beschikking heeft over 7 kleine biljarts, twee grote matchtafels en twee snookertafels. Er kan worden gespeeld in teamverband of individueel in vrijwel alle klassen. Dus ook als je absoluut beginner bent en onder de indruk van het spelletje, kun je op je eigen niveau in competitieverband spelen en zelfs Nederlands kampioen worden in jouw klasse. De leden van de club kunnen op alle dagen van de week vrij gebruik maken van de biljarts. Op woensdagavond en zaterdagmiddag zijn er de speciale clubdagen, waar de leden elkaar kunnen betwisten op het biljart en er vooral ook door de betere biljarters aanwijzingen worden gegeven.

Voor de nieuwe leden zijn er enkele introductielessen om zich de regels van het biljartspel toe te eigenen en onder begeleiding de eerste stoten te oefenen. Ook voor gevorderden zijn er mogelijkheden zich wat meer te bekwamen in de diverse spelsoorten. Belangstellenden die reeds met een vast team zijn, maar nog op zoek zijn naar een club of accommodatie, kunnen ook bij BV Woezik terecht. Verder is de club zeer actief in het organiseren van diverse toernooien en finales voor zowel de laagste klassen als ook voor het allerhoogste niveau. Waarbij dan de hele nationale en/of Europese top te bewonderen is. Heb je belangstelling om lid te worden van een biljartclub in een heuse biljartzaal, waar leeftijd geen rol speelt, of je nu 16 of 50+ bent, maar waar wel serieus wordt omgegaan met de sport: dan ben je bij onze BV aan het juiste adres. Om lid te worden en om informatie in te winnen kun je bellen met Sebina Megens (06-44462736) of Tonnie Verploegen (06-46128777)."

Reactie toevoegen