Wiske

Plaats
Buurtschap
Súdwest-Fryslân
Fryslân

wiske_groote_stoomzuivelfabriek_steen.jpg

Groote Wiske heeft eind 19e eeuw korte tijd een coöperatief stoomzuivelfabriekje gehad. Het pand is helaas afgebroken. De gedenksteen bevindt zich in museum Warkums Erfskip te Workum. (© https://historisch.koudum.nl/)

Groote Wiske heeft eind 19e eeuw korte tijd een coöperatief stoomzuivelfabriekje gehad. Het pand is helaas afgebroken. De gedenksteen bevindt zich in museum Warkums Erfskip te Workum. (© https://historisch.koudum.nl/)

Wiske

Terug naar boven

Status

- Wiske is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 deels gemeente Hemelumer Oldeferd (= het Koudumer deel*), deels gemeente Workum (= het Workumer deel). In 1984 over naar gemeente Nijefurd, in 2011 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.
* De volledige voorgeschiedenis hiervan is als volgt: Oorspronkelijk gemeente Hemelumer Oldephaert en Noordwolde. In 1812 over naar gemeente Koudum (naamswijziging), per 1-10-1816 over naar gemeente Hemelumer Oldephaert en Noordwolde (naamswijziging), in 1956 over naar gemeente Hemelumer Oldeferd (naamswijziging), in 1984 over naar gemeente Nijefurd, in 2011 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

- De buurtschap is verdeeld in Groote (vroeger Koudumer) Wiske, en Kleine (vroeger Workumer) Wiske.

- De buurtschap valt voor de postadressen deels onder het dorp Koudum (= Groote Wiske), deels onder de stad Workum (= Kleine Wiske).

- De buurtschap Wiske heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Naamsverklaring
Betekent 'natte weide, groenland dat 's winters onderloopt', vergelijk Wisch. Het was oorspronkelijk de naam van een landhuis.(1)

Terug naar boven

Ligging

Groote Wiske ligt W van de weg Koudum - Workum (N359), rond 3 doodlopende weggetjes die allemaal Groote Wiske heten. Daar in de buurt ligt ook nog een Wiskepaad (zonder woningen), dat deels onder Hindeloopen valt en deels onder Koudum. Het buurtje lag in het uiterste noordwestpuntje van de gemeente Hemelumer Oldeferd. Kleine Wiske ligt O van de genoemde N359, rond de weg Wiske.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat Groote Wiske 5 huizen met 20 inwoners. Kleine Wiske wordt in de Volkstelling van dat jaar niet vermeld, terwijl de andere buurtschappen van Workum in dat jaar wél worden vermeld, wat erop duidt dat dit deel van de buurtschap toen kennelijk nog niet bestond. Tegenwoordig omvat Groote Wiske 4 huizen en Kleine Wiske 6 huizen (die daarmee paradoxaal genoeg dus groter is dan de 'Groote' buur, net als bij Lytsewierrum en Greate Wierrum soortgelijk het geval is). Totaal dus 10 huizen met ca. 25 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Vanaf 1888 hebben gedurende 6 of 7 jaar de 4 boeren van de Groote Wiske hier een coöperatief zuivelfabriekje gehad. Het betreft Feike R. de Boer, Sijbolt Wiersma, Tjebbe Tjebbes Czn. en Meindert Kuiper. Naast de boerderij van F.R. de Boer - op korte afstand van het toenmaals nog nieuwe station van Hindeloopen - werd een fabriekje gebouwd. De machinist was woonachtig te Bolsward en bediende zich van een fiets met een heel groot en een heel klein wiel, een zogeheten vélocipède; een voorheen in de buurtschap nooit eerder gezien vehikel, dat voortaan, in rijdende toestand, het dagelijks vermaak van de streekbewoners was. Het fabriekje is rond 1895 alweer gestopt. Boterkoopman Cornelis Tjebbes & Co. koopt en sloopt het fabriekje en gebruikt de materialen voor een nieuw kaaspakhuis te Workum.

De gedenksteen die bij de oprichting in een muur van het fabriekje is gemetseld, heeft jaren in een veeschuur liggen verstoffen. Tegenwoordig is het te bekijken in museum Warkums Erfskip in Workum.

Reactie toevoegen