NW van Wirdum aan de Brédyk staat het Âld Barrahûs, dat nog herinnert aan de strategisch belangrijke stins Barrahuis die hier vroeger heeft gestaan, en waar veel belangrijke vergaderingen zijn gehouden en oorlogen zijn uitgevochten.
Jammer, het mooie dorp Wirdum staat vol met auto's...
De Sint-Martinuskerk in Wirdum
Vanuit Leeuwarden zien we al snel Wirdum in de verte
Op weg naar Tjaard kijken we nog even om naar Wirdum
- Wirdum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Leeuwarden. T/m 1943 gemeente Leeuwarderadeel.
- Het dorp en (het veel kleinere) buurdorp Swichum werken op veel gebieden samen. Gezamenlijk worden zij dan ook als tweelingdorp Wirdum-Swichum beschouwd. De dorpen zijn nog wel formele aparte woonplaatsen met eigen postcodes, plaatsnaamborden e.d.
- Onder het dorp Wirdum valt ook de buurtschap Tjaard.
Terug naar bovenIn het Fries
Wurdum.
Naam komt ook elders voor
Niet te verwarren met het dorp Wirdum in de provincie Groningen.
Wirdum ligt Z van Leeuwarden, in de 'oksel' van de N31 en de N32.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Wirdum 103 huizen met 665 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.250 inwoners.
Terug naar bovenMuntschat
Amateurarcheologen Sjoerd Bakker, Jildert de Boer en Thomas Menting hebben in 2014 in de terp van Wirdum een Karolingische muntschat gevonden. De schat bestaat uit 96 munten met verschillende dateringen. De munten zijn tussen 850 en 860 n.Chr. verloren of verstopt. Er zijn meerdere schatten in de terpen van Friesland en Groningen gevonden die rond die tijd gedateerd zijn. Dit kan er volgens archeologen op duiden dat waardevolle spullen verstopt werden uit angst voor Vikingen, die in die periode actief waren in het kustgebied van de Lage Landen. Wat deze vondst uniek maakt, is de aanwezigheid van een linnen buideltje, waarin een deel van de munten is aangetroffen. Het is namelijk uiterst uitzonderlijk dat linnen zo lang intact blijft. De zuurstofloze klei van de terp heeft ervoor gezorgd dat de stof zo goed bewaard is gebleven.
Voor nadere informatie over de geschiedenis van dit dorp kun je terecht bij Dorpsarchief Wirdum-Swichum van de broers Minne en Jochum Hoekstra, die het Dorpsarchief al sinds 1995 beheren. "Wat doen wij?: wij verzamelen en bewaren alles wat met onze dorpen te maken heeft; wij nemen foto's van actuele zaken en gebeurtenissen; wij ontvangen graag oude ansichtkaarten of maken er repro's van; wij schrijven artikelen voor ons dorpsblad over de geschiedenis van onze dorpen; wij zijn in beperkte mate behulpzaam bij stamboomonderzoek; wij helpen graag een ieder die iets in het algemeen over onze dorpen wil weten.
In 1998 hebben wij een boek gemaakt van de correspondentie aangaande ‘gedwongen' dienstneming van Jacob Palsma in het leger van Napoleon. Het is 1813. Sinds 1795 is Nederland onder Frans bestuur. Het leger van Napoleon Bonaparte leidt een grote nederlaag in de Volkerenslag bij Leipzig (16-19 okt 1813). Napoleon had versterking nodig voor zijn uitgedunde legers. Hij rekruteerde daartoe een nieuw legerkorps uit de bezette gebieden. Dit nieuwe korps werd gevormd door speciaal geselecteerde jonge mannen uit de gegoede stand. Op 7 juni 1813 werd Jacob Andeles Palsma door de Prefect van Friesland per brief medegedeeld dat ingevolge van een Keizerlijk decreet hij was uitverkoren om te worden toegelaten tot de Regimenten Gardes d'Honneur. Jacob's vader was burgemeester van Wirdum en Bijzitter (hulprechter) van Leeuwarderadeel. Het is niet moeilijk zich voor te stellen dat deze jongemannen niet veel ophad met hun ‘uitverkiezing'. In feite waren zij gijzelaars van Napoleon. Zij hadden veelal geen militaire opleiding gehad, moesten met hun eigen paard opkomen en hun eigen onderhoud bekostigen."
Terug naar boven- Zorginstelling Talant wilde in 2012 3 buurtsupers sluiten, waaronder die in Wirdum - die zij in 2003 had overgenomen - omdat het volgens haar niet rendabel meer was. Gelukkig konden ze toch open blijven dankzij overname door Support & Co. Sindsdien heet de winkel Superrr Wirdum. De 3 r'en zijn bewust, die staan namelijk voor 3 rrr, deze staan namelijk symbool voor retail, re-integratie en relatie met het dorp. Als onderdeel van Support & Co werken zij met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Support & Co is een supermarktorganisatie met oog voor kwaliteit en aandacht voor mensen.
Het assortiment bestaat o.a. uit: dagvers brood en koeken van ambachtelijke bakker Teije de Boer uit Warga; iedere dag verse croissants en broodjes uit eigen oven; verse groenten en fruit van Smeding en HessingSupervers; aardappelen van Greydanus; vers vlees, vleeswaren, en zuivel; zelfzorggeneesmiddelen; huishoudproducten van Sorbo; bloemen en planten van Andreanum uit Grou; diverse cadeaupakketten; kruidenierswaren; Post NL servicepunt met cadeaubonnen, beltegoedkaarten, brief- en pakketservice; stomerijservice; ING servicepunt.
- Dorpenvisie 2020 Wirdum-Swichum.
Terug naar boven- Wirdum heeft 14 rijksmonumenten.
- Wirdum heeft 11 gemeentelijke monumenten.
- De Hervormde (PKN) Martinuskerk (Hof 14), met tufsteen uit de 12e eeuw, is in de 13e eeuw verbouwd en had een toren aan de westzijde. In de 14e eeuw is het kerkgedeelte aan de zuidzijde vervangen door een toren, die in in 1806 is beklampt. De toren van tufsteen aan de westzijde is in de 17e eeuw gesloopt. Het orgel was oorspronkelijk uit 1688 en gemaakt door Jan Harmens. Het is in 1790 grotendeels vernieuwd door Lambertus van Dam. Er staan vier herenbanken.
- Windmotor Wirdum is een kleine, maalvaardige Amerikaanse windmotor met een vlucht van 4,5 meter, van het type Record 18. De molen stond voorheen op het erf van een boer in buurdorp Swichum. Na een grondige restauratie die in 2005 begon, is de molen in 2009 herplaatst bij de ijsbaan. De molen is maalvaardig in circuit en kan de ijsbaan van water voorzien.
- "Op het terrein van de voormalige state Juwsma, Jwsma of Jousma te Wirdum is in 1828 een lid van de familie Van Eysinga begraven. Tussen dat jaar en 1938 volgden nog een dozijn aanverwanten. Deze Eysinga-begraafplaats bestaat nog altijd. In 1983 heeft er voor het laatst een restauratie plaatsgehad. Anno 2020 is opnieuw aandacht nodig voor de staat waarin het eiland verkeert waarop de begraafplaats gelegen is. In de zomer van 2020 heeft - mede op initiatief van Stichting Staten en Stinzen - de beherende Stichting Jousmastate zich vernieuwd: na wijziging van de statuten kon een nieuw bestuur aantreden onder voorzitterschap van jhr. mr. Tj. van Eysinga. Het nieuwe bestuur heeft opdracht gegeven tot het schrijven van een beheers- en onderhoudsrapport en een aanvraag gedaan voor de status van gemeentelijk monument. Over deze aanvraag is inmiddels overleg gepleegd met de gemeente Leeuwarden. Dit overleg is in een positieve sfeer verlopen. Het volledige rapport wordt binnenkort verwacht." (bron: Stichting Staten en Stinzen, augustus 2020)
- Museumboerderij Ald Barrahûs (Bredyk 28, vanouds onder het dorpsgebied van Wirdum vallend maar tegenwoordig onder het stadsgebied van Leeuwarden vallend. De grens tussen de stad en dit dorp loopt tegenwoordig langs de N31). "Bij aankomst in de schuur (skuorre) zie je het jongvee in de voormalige hooivakken staan. Dit project is samen met “It FryskBoerespul” gerealiseerd. Zo is het mogelijk gemaakt dat een eigentijds agrarisch bedrijf goed valt te combineren met het in stand houden van een historisch bedrijfspand. Daarnaast zie je oude machines op de zolder staan en ga je via de kaaspers uit 1864 naar de oude stal (bûhús). Hier kun je zien waar de koeien vroeger werden gemolken. Na veel gebruiksvoorwerpen met de daarbij behorende verhalen kom je langs het bûthúsbankje, in het gedeelte waar de kalveren zijn. Voordat je in het woongedeelte komt, zie je in de tuin de Soldaat van Barrahûs staan. Aan deze soldaat is een sage verbonden die zich afspeelde op de boerderij.
Dan is er in de keuken gelegenheid om aan de ouderwetse boerentafel een kop koffie of thee te drinken met eigen gemaakte cake. Tijdens deze pauze wordt het een en ander verteld over de keuken met daarin de schouw en de bedstee. In het voorhuis is de pronkkamer (pronkkeamer), waar je het gevoel krijgt even voornaam te zijn. Hier wordt ook iets verteld over de trouw- en rouwtradities. Onder de pronkkamer zit de kelder (molkenkelder) die vroeger belangrijk was voor het afromen van de melk uit de koperen aarden. Deze aarden zie je hier en nog veel meer gebruiksvoorwerpen die nodig waren op de boerderij. In de woonkamer (húskeamer), waar de kolenkachel 's winters brandt, staat de bijzonder ingerichte kabinetkast met allerlei leuke voorwerpen en oude kleren. Het zal je verbazen hoe bijzonder het is om op een agrarisch bedrijf het oude en het nieuwe samen te ervaren. Je bent van harte welkom. De rondleiding is geschikt voor zowel individuen als voor groepen. De kosten zijn € 5,00 per persoon inclusief koffie of thee. Neem contact met ons op voor meer informatie en het maken van een afspraak." - Geschiedenis van het Barrahuis.
Terug naar boven- De Wirdumerbaai is een initiatief van een groep zwemmers uit Wirdum en Swichum die het hele jaar door zwemmen in de Wirdumervaart. In de zomer zoeken ook veel jongeren verkoeling in het water. Zo ontstond in 2018 het idee voor een natuurlijke recreatieve waterkant waar mensen makkelijk in en uit het water kunnen komen. De Wirdumerbaai is in mei 2019 feestelijk geopend door wethouder Hein de Haan van gemeente Leeuwarden. Hij stelde daarbij dat hij het een mooi initiatief vindt en een goed voorbeeld van wat een dorp met eigen initiatief voor elkaar kan krijgen.
Terug naar boven- Fotoreportage van een wandeling door Wirdum door Marja Hoefsmit.
- Oude ansichtkaarten e.d. van het dorp en buurdorp Swichum. - Recente foto's van deze dorpen.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Wirdum (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Wirdum en Swichum.
- Belangenorganisatie: - Dorpsbelang Wirdum-Swichum zet zich samen met de gemeente in voor een schone, veilige en prettige leefomgeving. Je kunt bij Dorpsbelang terecht als je ideeën hebt over ontwikkelingen in het dorp. Je bent welkom op het inloopspreekuur van de Dorpsbelang vergadering, iedere 1e maandag van de maand in De Golle om 19:30 uur.
- Onderwijs: - "Naast een warme laagdrempelige dorpsschool is de Uniaskoalle in Wirdum ook een school die de kinderen voorbereidt op de toekomst en meegaat in de moderne wereld. Hierin zijn we zelfs koplopers binnen de gemeente Leeuwarden. We zijn vooruitstrevend en bieden de kinderen dan ook een inspirerende werkomgeving mede middels de digitale wereld. Wij streven er naar dat ieder kind een iPad, tablet of laptop tot zijn beschikking heeft. Kinderen moeten goed in hun vel zitten. Dat is een belangrijke voorwaarde om te komen tot leren, tot zelfontplooiing. Het sociaal-emotioneel welbevinden van kinderen heeft onze voortdurende aandacht. De driehoek school-ouders-kind is hierbij van belang. Om tot bloei te kunnen komen is een veilige omgeving belangrijk. Dit bieden wij middels het Daltonconcept en de Vreedzame School. Verder werken wij met het “Oeps-gedragsprotocol”."
- "Onze leerlingen groeien op in een complexe, steeds veranderende wereld. In de toekomst zullen er banen ontstaan die wij nu nog niet kennen. Dit vraagt flexibiliteit en creativiteit van ons en onze leerlingen. Het ontwikkelen van talenten, het sturen van het eigen leren en samenwerken met anderen neemt een belangrijke plaats in binnen ons onderwijs. In leren en lesgeven maakt Basisschool De Arke in Wirdum volop vernieuwing door: leerkrachten werken steeds meer als ‘coaches’, terwijl leerlingen steeds meer verantwoording krijgen voor hun eigen leerprocessen. Dit komt tot uiting in leergesprekken, waarin met elke leerling wordt afgesproken wat er extra aandacht krijgt en wanneer dat wordt afgerond. Ieder kind is uniek en talentvol. Daarom zet het team en de ouders van De Arke zich samen in voor één doel: dat de kinderen zoveel mogelijk leren en daarbij met plezier naar school gaan. Samenwerkend leren en ouderbetrokkenheid staan voorop."
- Duurzaamheid: - Er zijn plannen voor 'zonneparken' (parken met zonnepanelen) bij het dorp, van respectievelijk de firma's Kronos Solar (aan weerszijden van de Werpsterdyk) en GroenLeven (17 ha aan weerszijden van de A32). "GroenLeven heeft Dorpsbelang schriftelijk en mondeling op de hoogte gesteld van een vergunningaanvraag die wij hebben gedaan voor de ontwikkeling van twee zonneparken grenzend aan de Haak op de locaties Wirdum Oost en -West. In die brief hebben we het hoe, waarom en de achtergrond van de door ons ingediende vergunningaanvraag toegelicht.
GroenLeven is al geruime tijd bezig met de planvorming voor een zonnepark op deze locaties. Het was voor de inwoners van Wirdum en ook voor ons een onaangename verrassing dat de fa. Kronos op een vrij agressieve manier plannen bekend maakte. Plannen waarvoor enkele grondeigenaren geen toestemming hadden gegeven. Die plannen stuitten op onbegrip en weerstand. Onze plannen zijn daarentegen naar ons idee bescheidener en houden nadrukkelijk rekening met de belangen van de inwoners. De reden dat planvorming bij GroenLeven meer tijd in beslag neemt, heeft te maken met onze visie dat we met de mensen, voor en door de mensen in de regio een dergelijk zonnepark tot stand willen laten komen. Dit achten wij zeer belangrijk omdat onze ervaring leert dat omwonenden niet tegen zonne-energie zijn, maar wel tegen een overvaltactiek, en graag vooraf betrokken willen worden in de planvorming en het ontwerpproces. Vanwege de ingediende vergunningsaanvragen zien wij ons, om toch een positie te houden voor het ontwikkelen van een zonnepark, nu genoodzaakt om ook een vergunningsaanvraag in te dienen.
Wij hechten bij de ontwikkeling van een zonnepark groot belang aan draagvlak van de omwonenden en andere betrokkenen. Dat was ook een belangrijk uitgangpunt van de eigenaren van de grond. Vanzelfsprekend dienen de gemeente Leeuwarden en de Provincie Fryslân ook achter het plan te staan. In onze aanpak is nadrukkelijk ruimte ingebouwd om met de omwonenden in gesprek te gaan hoe een dergelijk zonnepark voor iedereen zo goed mogelijk in het landschap kan worden ingepast en hoe inwoners en bedrijven daar voordeel bij kunnen hebben. GroenLeven heeft inmiddels veel ervaring in het betrekken van de belanghebbenden. Zo hebben wij bijvoorbeeld in Middelburg een park ontwikkeld waarbij omwonenden via een energiecoöperatie in het park participeren. Aan het bestuur van Dorpsbelang hebben we toegelicht hoe we participatie ook in Wirdum in praktijk kunnen brengen." (bron: GroenLeven)
- Kronos Solar, een in het Duitse München gevestigde projectontwikkelaar, lanceerde in maart 2017 het plan om tussen Werpsterhoek en Wirdum een zonnepark van 41 hectare te bouwen. Daartoe hadden zij een optie genomen op 41 hectare weiland. Kronos dacht aan de inpassingseisen te kunnen voldoen. Hemelsbreed zou het park dicht bij de toekomstige bouwkavels van De Zuidlanden komen. Aan de andere kant bleef het ver genoeg van de Wirdumer bebouwing af om de dorpelingen geen participatie in het park te hoeven aanbieden. Omwonenden waren 'not amused' en voelden zich overvallen. Voorzitter Johan Kruiger van Dorpsbelang stelde: "Zonne-energie is goed, maar dit is te heftig. We zijn echt heel verbaasd en bezorgd. Ik kan me niet voorstellen dat de gemeente hier toestemming voor zal geven." De gemeente liet weten dat het plan op diverse punten niet aan de eisen voldeed. Kronos Solar liet vervolgens weten in overleg met de omwonenden een plan van kleinere omvang te gaan ontwikkelen.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wirdum fam. Eysinga en - idem Kerk.
Reactie toevoegen