Winde

Plaats
Dorp
Tynaarlo
Drenthe

winde_plaatsnaambord_kopie.jpg

Winde is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Tynaarlo. T/m 1997 gemeente Vries.

Winde is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Tynaarlo. T/m 1997 gemeente Vries.

winde_kaart_openstreetmap.jpg

Het dorpje Winde bestaat uit enkele bescheiden lintbebouwingen, gelegen tussen Peize in het NW, Eelde-Paterswolde in het NO en Bunne in het ZO. (© www.openstreetmap.org)

Het dorpje Winde bestaat uit enkele bescheiden lintbebouwingen, gelegen tussen Peize in het NW, Eelde-Paterswolde in het NO en Bunne in het ZO. (© www.openstreetmap.org)

winde_vervallen_schuur.jpg

Vervallen schuur in Winde anno mei 2018, in afwachting van renovatie, dan wel instorting. De tijd zal leren welke optie hier van toepassing gaat zijn... (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com)

Vervallen schuur in Winde anno mei 2018, in afwachting van renovatie, dan wel instorting. De tijd zal leren welke optie hier van toepassing gaat zijn... (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com)

winde_bloemrijke_berm_kopie.jpg

Ook in Winde doen ze gelukkig aan 'bloemrijke bermen' (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2019/05/12/rondje-roderwolde-peize-eelde)

Ook in Winde doen ze gelukkig aan 'bloemrijke bermen' (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2019/05/12/rondje-roderwolde-peize-eelde)

winde_blaarkop_kopie.jpg

Winde: "Kijk uit, overstekende blaarkoppen!" (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2019/05/25/rondje-midlaren-yde)

Winde: "Kijk uit, overstekende blaarkoppen!" (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com/2019/05/25/rondje-midlaren-yde)

winde_monumentale_houten_schuur_kopie.jpg

"De eerste keer dat ik de schuur van Winde in de volle ochtendzon zie; ’s middags zit de zon achter het bouwwerk, dat oogt dan op foto’s vaak wat minder". Aldus fotograaf Harry Perton op https://groninganus.wordpress.com/2020/09/12/rondje-gasselternijveen

"De eerste keer dat ik de schuur van Winde in de volle ochtendzon zie; ’s middags zit de zon achter het bouwwerk, dat oogt dan op foto’s vaak wat minder". Aldus fotograaf Harry Perton op https://groninganus.wordpress.com/2020/09/12/rondje-gasselternijveen

Winde

Terug naar boven

Status

- Winde is een dorp* in de provincie Drenthe, gemeente Tynaarlo. T/m 1997 gemeente Vries.

* Gezien de geringe omvang van deze plaats in relatie tot het ontbreken van enige voorziening zouden wij geneigd zijn Winde een buurtschap te noemen, maar de inwoners vinden het een dorp, dus conformeren wij ons daaraan.

- Het dorp Winde is zodanig dunbebouwd dat de gemeente het geen 'bebouwde kom' vindt. Het dorp heeft daarom witte plaatsnaamborden in plaats van de voor dorpen gebruikelijke blauwe plaatsnaamborden (komborden).

- Gezien de geringe omvang van de kernen hebben de kernen Bunne, Winde en Bunnerveen veel samenwerkingsverbanden en gemeenschappelijke voorzieningen. Je zou ze als een 'drielingdorp' kunnen beschouwen. Gezamenlijk noemen ze zich in de volksmond BWB.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Win. Een inwoner van dit dorp is een Winner.

Oudere vermeldingen
1338 en 1454 Winde, 1487 Wynde.

Naamsverklaring
Hangt misschien samen met het werkwoord wenden en heet dan naar een bocht in de Winderloop.(1)

Terug naar boven

Ligging

Winde ligt NW van Vries, ZW van Eelde, ZO van Peize, rond het punt waar een heleboel wegen bij elkaar komen, nl. Horstemerweg, Peizerweg, De Drift, Oude Schapendrift en Turfweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Winde 8 huizen met 53 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Boermarken
"Jarenlang heeft het Drenthe toebehoord aan de bisschop van Utrecht. De Drenten moesten weinig hebben van het centraal gezag in Utrecht. Drenthe was een buitengebied en geen gewest waar voor een landsheer veel aan te verdienen viel. Veel bemoeienis was er dan ook niet. Hoewel deze beperkte bemoeienis wel een klein vrouwenklooster “Het Huys van Bunne” van de Duitse Ridders in ons dorp heeft opgeleverd. In deze periode was Drenthe vooral een verzameling van zelfstandige, zelfvoorzienende dorpsgemeenschappen die slechts bij hoge uitzondering elkaars medewerking zochten.

Rond de middeleeuwen ontstond het buurschap als gemeenschapsvorm. Deze kleine bestuurlijke eenheid werd gekenmerkt door een grote autonomie. De buurschap bestuurde en beheerde het gemeenschappelijke agrarische grondgebied. De stemgerechtigde leden van de buurschap kondigden besluiten en voorschriften af zonder goedkeuring van derden. Later, we spreken nu over eind middeleeuwen, verschoof het accent meer naar de marke en werden ook de onverdeelde, meest woeste gronden betrokken in het bestuur. De marke betekent een door stenen of andere merktekens omgeven gebied. Dit betekende het ontstaan van de “boermarke”.

Begin 15e eeuw was het gewest Drenthe onderverdeeld in zes dingspillen (gebied waar recht gesproken werd), waaronder het dingspil Noordenveld met als hoofdstad Vries, Het dingspil Noordenveld bestond uit vijf kerspelen (kerkgemeentes). Een kerkgemeente was weer onderverdeeld in boermarken, waarvan de boermarke Bunne/Winde er een was. Boermarken waren machtig en speelden naast de adel en de geestelijkheid een belangrijke rol bij het besturen van het gebied. De boermarke bepaalde de leefregels binnen de gemeenschap, bepaalde de gemeenschappelijke verplichtingen en ging over het gezamenlijk gebruik van heide- en veengronden, gezamenlijk gebruik van werktuigen en de toekenning van jachtrechten.

Bunne en Winde maakten aanvankelijk onderdeel uit van één boermarke. Begin 20e eeuw heeft er een splitsing plaatsgevonden en zijn er aparte boermarken ontstaan. Eind jaren tachtig van de vorige eeuw zijn de beide boermarken weer samengevoegd." (bron: de onder Links gelinkte lokale site Neisputter)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "In de nacht van 26 op 27 september 2020 hebben er twee lichte aardbevingen plaatsgevonden in de buurt van Winde, met een magnitude van 0,9 en 1,8 op de schaal van Richter. NAM heeft de mogelijke scenario’s onderzocht die hebben kunnen leiden tot de bevingen. Belangrijkste punten uit dit rapport zijn: de bevingen vonden plaats bij een overgangsblok tussen het Roden gasveld en het Vries-Noord gasveld; drukdaling in dit overgangsblok door de productie uit het Vries-Noord gasveld is de meest aannemelijke verklaring voor de bevingen; de drukdaling in het overgangsblok loopt achter bij de productie uit het Vries-Noord gasveld; de bevingen passen bij de seismische risicobeoordeling voor het Vries-Noord gasveld, zoals beschreven in het winningsplan Westerveld; andere oorzaken, zoals een relatie met het Norg of Groningen gasveld, zijn zeer onwaarschijnlijk.

Dit alles kan worden geconcludeerd op basis van de geologische structuur, de afstand tot de beving en het dynamisch gedrag van het water en gas in de reservoirs. Het 'Rapport bevingen Winde' is ter beoordeling gedeeld met Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). SodM kan zich vinden in de conclusies. Het KNMI heeft een analyse uitgevoerd over de grondbewegingen bij deze beving(en). De grondbewegingen zijn onder de grenswaardes gebleven van de SBR Trillingsrichtlijn A." (bron: NAM, oktober 2020)

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Op de twee zaterdagen voor eerste Paasdag kan er tussen 10.00 en 16.00 uur snoeihout naar De Drift in Winde worden gebracht voor het jaarlijkse Paasvuur van BWB, dat atijd op eerste Paasdag wordt aangestoken. Hoewel de oorsprong onduidelijk is, staat wel vast dat het hier om een eeuwenoude traditie gaat. Over de exacte oorsprong van het paasvuur is niet veel bekend, maar vermoed wordt dat het om een Oudsaksisch gebruik gaat; het vuur en de rook zouden voor vruchtbaarheid zorgen. Ook was het paasvuur eeuwen geleden vermoedelijk al aanleiding voor een feestje. Later is het paasvuur verweven geraakt met het christendom en vormde de kerk het paasvuur om tot een ritueel waarbij een paaskaars werd aangestoken, als teken van de Verrijzenis van de Zoon van God. Vroeger was de mens veel meer op de natuur aangewezen dan wij tegenwoordig en was men in het voorjaar, als de eerste zonnewarmte de grond weer vruchtbaar maakte, zo blij en dankbaar dat men vreugdevuren ging ontsteken. Het paasvuur was destijds een heidens lentefeest; in de strijd tussen licht en donker wint het licht.

In de jaren vijftig en zestig gingen in onze regio de jongens en meisjes uit dorpen vaak wekenlang na schooltijd hard aan het werk om voldoende hout bij elkaar te krijgen. De inwoners van het dorp legden dan brandbaar materiaal, zoals oud meubilair, korven, papier enz. langs de weg dat vervolgens door de jongelui werd opgehaald. Met grote geleende boerenwagens trokken ze door het dorp om alle spullen te verzamelen. Meestal hielden ze er pas op de laatste zaterdag voor Pasen mee op. Vroeger waren de regels dus een stuk minder streng. Tegenwoordig moet bij de gemeente een ontheffing worden aangevraagd voor het aansteken van het paasvuur. De locatie moet aan bepaalde regels voldoen (bijv. ver genoeg van bebouwing) en bovendien komt de gemeente controleren of de restanten na het uitbranden naar behoren zijn opgeruimd. De tijd van autobanden op paasbulten is al lang voorbij; de bulten mogen nu alleen nog maar bestaan uit organische materialen, zoals takken, snoeihout en ongeverfd hout (ook geen boomstronken). Vaak wordt er al maanden voor Pasen begonnen met het verzamelen van snoei- en afvalhout voor de paasbult.

Het paasvuur van Bunne / Winde / Bunnerveen wordt nog altijd druk bezocht (mede dankzij de goede zorg van de VVV voor o.a. Bunnerbitter...) en is over het algemeen een echt dorpsgebeuren waar jong & oud en oud & nieuw elkaar ontmoeten. Of de reden nu is dat het voorjaar begint, de grond weer vruchtbaar wordt, het licht het donker verdrijft of dat je het gewoon gezellig vindt, het is in elk geval een activiteit in BWB die je niet wilt missen." (bron: de onder Links gelinkte lokale site Neisputter)

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In december 2018 hebben bewoners van dertig erven in Bunne en Winde zaaigoed, planten, bomen en nestkasten gekregen, om hun erven natuurvriendelijker te maken. Inwoners worden zich daardoor bewuster van hun leefomgeving, die aantrekkelijker wordt voor omwonenden en voorbijgangers. En het bevordert de sociale cohesie, omdat inwoners elkaar helpen om hun erven nog aantrekkelijker te maken. Voorafgaand keurde Landschapsbeheer Drenthe de deelnemende erven, om te kijken wat er al goed is en om adviezen te geven over wat er nog beter kan. Het project is gesponsord door de gemeente en de provincie.

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportages van flora, fauna, monumentale panden en andere bezienswaardige objecten in Winde en omgeving, door Harry Perton.

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Neisputter is de digitale krant van Bunde, Winde en Bunnerveen.

Reactie toevoegen