Windas

Plaats
Buurtschap
Schiedam
Zuid-Holland

Windas plaatsnaambordje [640x480].jpg

Windas is een van de oude buurtschapjes in de voormalige gemeente Kethel en Spaland die ondanks de verstedelijking moedig stand heeft gehouden. Dit bord is door creatieve inwoners gemaakt, want de gemeente Kethel en Spaland is al in 1941 opgeheven.

Windas is een van de oude buurtschapjes in de voormalige gemeente Kethel en Spaland die ondanks de verstedelijking moedig stand heeft gehouden. Dit bord is door creatieve inwoners gemaakt, want de gemeente Kethel en Spaland is al in 1941 opgeheven.

windas_plaatsnaambordje_vanaf_2015.jpg

In 2013 is een nieuw plaatsnaambordje Windas geplaatst. Een wat ons betreft fraaier exemplaar dan voorheen, want met hoofd- en kleine letters. (© Google)

In 2013 is een nieuw plaatsnaambordje Windas geplaatst. Een wat ons betreft fraaier exemplaar dan voorheen, want met hoofd- en kleine letters. (© Google)

Windas

Terug naar boven

Status

- Windas is een 'buurtschap in de stad' (d.w.z. binnen de bebouwde kom van de stad Schiedam) in de provincie Zuid-Holland, gemeente Schiedam. T/m 31-7-1941 gemeente Kethel en Spaland.

- De buurtschap Windas valt, ook voor de postadressen, onder de stad Schiedam.

- De buurtschap Windas heeft sinds ca. 1985 een door particulier initiatief van de inwoners geplaatst blauw plaatsnaambordje, met daaronder de vermelding "gem. Kethel en Spaland", die weliswaar zoals hierboven vermeld reeds in 1941 is opgeheven. Kennelijk wil men hiermee de herinnering aan die vroegere gemeente levend houden. In 2013 is een nieuw bordje geplaatst, in een wat ons betreft fraaier lettertype (met hoofd- en kleine letters). Voorheen stond er een bordje met de plaatsnaam in hoofdletters.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
De vroegste ons tot heden bekende vermelding is als huisnaam Het Windas, in (1) (1e editie, 1899). Dat impliceert dat de buurtschap toen nog niet bestond, dat die later is ontstaan, en naar dat huis is genoemd.

Naamsverklaring
Het Nieuwnederlandse windas betekent 'werktuig met een horizontaal geplaatste rol die men met zwengels om zijn as doet draaien om middels een touw of ketting een verhoogde trekkracht te produceren'. Veel gebruikt om schepen over een overtoom te trekken of om sluisdeuren te openen en te sluiten, vergelijk 1529 "...een verlaet met een vvyndaes omme doer op te vvynden ende die schepen daer doer te laeten".(2) Hoe het in dit specifieke geval zat met die overtoom en die windas, kun je lezen in het hoofdstuk Geschiedenis.

Schoolnaam
In de nabijheid (Nachtegaallaan 2) ligt Basisschool Het Windas. Veel scholen met een niet-alledaagse naam leggen op hun site uit waar de naam vandaan komt. Deze school doet dat helaas niet, maar het kan natuurlijk niet anders dan dat de school naar de nabijgelegen gelijknamige buurtschap is genoemd.

Appartementencomplex
Vlak naast de buurtschip ligt de weg Ringvaart, waaraan appartementencomplex Het Windas ligt.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Windas ligt rond de - voor gemotoriseerd verkeer doodlopende - gelijknamige weg, in het ZO van 'dorp in de stad' Kethel, ingeklemd tussen de 's-Gravelandseweg in het N en het Beatrixpark in het Z. De buurtschap ligt N van de stadskern van Schiedam, W van de stad Rotterdam, NO van de stad Vlaardingen, Z van de stad Delft, ZO van het dorp Schipluiden, WZW van de A13 en van Rotterdam The Hague Airport en ZW van het dorp Berkel en Rodenrijs. In de nabijheid ligt de Windasbrug over de Poldervaart.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Windas omvat een 6-tal huizen, met ca. 15 inwoners. De huisnummering (1-3-11-13-6-10) impliceert dat hier in het verleden een handvol panden is afgebroken.

Terug naar boven

Geschiedenis

In 1651 is de Kethelvaart gegraven. Deze vaart liep van het dorp Kethel tot aan de Poldervaart. Door middel van een overtoom met een windas - waar de hierbij gegroeide buurtschap dus naar is genoemd - konden schepen van de hoger gelegen Poldervaart naar de Kethelvaart komen. Tot eind jaren vijftig is er nog een eigen polderbestuur ter controle van de waterhuishouding in Kethel actief geweest.

Voor het oversteken van de Poldervaart richting de Polderweg was er tot in de jaren zestig uitsluitend een voetgangersbrug, die de kwakel* of de kippenbrug werd genoemd.
* Kennelijk was dat een brug van het type kwakel.

Zie ook het artikel over buurtschap Windas op de weblog 'Daar waar uithangt' van Adrie Broeren-Rip uit Kethel, met o.a. een foto van de toenmalige overtoom.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Regelmatig wordt dit relatief onbekende stukje Schiedam opgenomen in puzzeltochten, wat verrassende reacties oplevert bij de deelnemers uit de omgeving, die er vaak nog nooit van hebben gehoord. De inwoners van Windas vonden het daarom wel een goed plan om hun oude buurtschap meer te profileren. In dat kader hebben ze in 2017 plannen ontwikkeld voor het beschilderen van het - in die tijd lelijk bekladde - trafohuisje langs het fietspad naar het Beatrixpark, pal naast hun eigen straatje.

Er zijn fondsen geworven, en er is een kunstenaar benaderd om er een artistiek verantwoord kunstwerk van te maken. Dus bíjna alles was in kannen en kruiken zogezegd. Er was alleen nog toestemming nodig van de eigenaar, netwerkbeheerder Stedin. Tot hun verbazing is in juli 2018 - voor hen 'plotseling' - het oude trafohuisje verwijderd en vervangen door een nieuw, veel kleiner exemplaar, dat geen enkele beschildering behoeft. De inwoners van Windas zijn niet ontevreden over de vervangingen, maar zijn wél 'not amused' dat ze hun plannen meermaals bij Stedin hebben aangekaart, en dat de kennelijk in het vat zittende vervanging daarbij nooit is besproken. Anders hadden ze zich de hierboven beschreven moeite van fondsen- en kunstenaarwerving immers kunnen besparen...

- In 2015 is een duiker aangebracht en zijn twee stuwen vervangen in de Poldervaartpolder nabij buurtschap Windas.

Reactie toevoegen