Terug naar boven

Status

- Wijnjewoude is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

- Het huidige dorp en de huidige plaatsnaam Wijnjewoude zijn in 1973 ontstaan uit samenvoeging van de dorpen Duurswoude en Wijnjeterp. Formeel bestaan die laatste 2 namen dus niet meer. In de praktijk worden ze nog wel regelmatig gebruikt om de respectievelijke oude dorpsdelen aan te duiden.

- Onder het dorp Wijnjewoude vallen ook de buurtschappen Klein Groningen, Petersburg (deels), Stripe en Wijnjeterpverlaat.

- Wijnjewoude heeft een dorpswapen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Wynjewâld. Wijnjeterp: Weinterp. Duurswoude: Duerswâld.

Oudere vermeldingen
Wijnjeterp: 1315 Weningawalde, 1505 Wynje-terp, Wijngeterp, 1543 Wengedorp.
Duurswoude: 1505 Bakkeffeen alias Dyoertswolt, 2e helft 16e eeuw Duersswolde.

Naamgeving
De huidige dorpsnaam Wijnjewoude is een samenstelling van de 2 namen van de oude dorpen, en verwijst tevens naar de oudste vermelding van Wijnjeterp. In de taalkunde wordt dit een porte-manteauwoord genoemd.

Naamsverklaring
Wijnjeterp: de identificatie van de oudste vorm is onzeker. Weningawalde betekent 'moerasbos, woud van de lieden van de persoon Wine', later terp 'dorp' van...
Duurswoude: wolt, wolde 'moerasbos, woud' van de persoon Djoerd, ontstaan uit Dieuwerd. Vergelijk de Groningse streeknaam Duurswold, met identieke betekenis.(1) Dat 'woud' duidt overigens op de toenmalige moerasbossen langs het Alddjip, en op de bosschages met eikenbomen op de hoge zandruggen. Het heeft geen relatie met de bossen zoals we ze nu in deze omgeving kennen, want die zijn pas in de 18e en 19e eeuw aangeplant.

Terug naar boven

Ligging

Wijnjewoude ligt NO van Gorredijk, ZO van Drachten.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Duurswoude 32 huizen met 238 inwoners. Wijnjeterp heeft dan 126 huizen met 728 inwoners. Tegenwoordig heeft Wijnjewoude ca. 800 huizen met ca. 2.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Duurswoude en Wijnjeterp zijn in de 13e eeuw ontstaan als boerennederzettingen op de zandrug ten zuiden van het Koningsdiep. Onafzienbare heidevelden bepaalden het landschap ten noorden en zuiden van deze zandrug. Naar het noorden gingen die over in de moerasbossen langs het Koningsdiep. In het zuiden lagen de ontoegankelijke hoge venen. Op de zandrug werd door de boeren hoofdzakelijk rogge en boekweit verbouwd. Het vee, hoofdzakelijk schapen en koeien, liet men grazen in de gemeenschappelijke scharren. Het huidige natuurgebied Weinterper Skar ontleent zijn naam aan zo’n gemeenschappelijk boerenbezit. Akkerbouw was het hoofdmiddel van bestaan. Vee diende vooral voor de noodzakelijke mest om de arme zandgrond vruchtbaar te maken. De hoge zandrug was tevens de enige verbindingsweg vanuit Drente naar de lager gelegen gebieden van Fryslân. De (zand)weg liep vanaf de landweer (oud verdedigingswerk) van Allardsoog, via de Oude Drentse Weg, langs de Duerswoldemerwei, Merkebuorren en Binnenwei richting Hemrik en Lippenhuizen.

Vervening en graven van de Feart
Rijke patriciërs (vooral de landadel uit Beetsterzwaag) kopen in het begin van de 18e eeuw grote stukken hoogveen op. Ze vormen gezamenlijk de zogeheten compagnons, met als doel om de ontoegankelijke hoogveengebieden te ontsluiten en commercieel te ontginnen voor de turfwinning. Vanuit Gorredijk wordt de Opsterlandse Compagnonsvaart verder oostwaarts gegraven. In 1767 wordt Wijnjeterp bereikt en in 1783 is men gevorderd tot in Ooststellingwerf. De vaart was een afvoerkanaal om het ontoegankelijke hoogveenmoeras te ontwateren, en tevens de transportroute om de turf af te voeren.

De vervening brengt ook nieuwe bedrijvigheid met zich mee. Vele arbeiders zijn nodig voor de ontginning. De turfschepen varen af en aan om Holland van de nodige brandstof te voorzien om de huizen te verwarmen. Na de vervening ontstaat langs de Feart de karakteristieke lintbebouwing van boerderijen en (veen)arbeiderswoninkjes, waarvan er gelukkig nog enkele bewaard zijn gebleven. De boeren hadden vaak diepe, smalle kavels grond op het afgegraven hoogveen.

Na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog komt de ontwikkeling van het platteland in een stroomversnelling terecht. De in de jaren vijftig en zestig uitgevoerde ruilverkaveling Het Koningsdiep verandert drastisch eeuwenoude waterlopen en herschikt het boerenland. Paden en weggetjes leggen het loodje in de strijd tegen efficiency en schaalvergroting, om plaats te maken voor geasfalteerde ontsluitingswegen. Het meanderende Koningsdiep wordt gekanaliseerd om een betere afwatering te waarborgen. En de zuivelfabriek aan de Feart bij de buurtschap Klein Groningen moet ermee stoppen door de schaalvergroting in de zuivelindustrie.

Van Duurswoude en Wijnjeterp naar Wijnjewoude
Ook de dorpskommen veranderen. Door de toenemende welvaart na de oorlog en de groei van de bevolking ontstaat er een grote vraag naar nieuwe huizen. De uitbreiding van Wijnjeterp en Duurswoude concentreert zich aan de zuidkant van de Merkebuorren, waardoor het oude beeld van de oorspronkelijke lintdorpen geheel is veranderd. In 1973 worden beide dorpen na heftige discussies in de gemeenschap samengevoegd onder de naam Wijnjewoude. De provinciale weg, de Opper-Haudmare, houdt de visuele scheiding tussen de twee dorpsdelen nog in stand, maar de feitelijke scheiding tussen Wijnjeterp en Duurswoude wordt gevormd door de Loksleane.

Werkgelegenheid en landschap
De toegenomen mechanisatie is er de oorzaak van dat veel werkgelegenheid in de landbouw verdwijnt. Door de toegenomen mobiliteit en industrialisatie kunnen veel bewoners werk vinden buiten het dorp in met name de grotere plaatsen Gorredijk, Drachten en Oosterwolde. Van een agrarische dorpsgemeenschap is Wijnjewoude de laatste 50 jaar veranderd in een forensendorp. Dankzij de fraaie ligging temidden van veel natuurschoon, de goede voorzieningen als middenstand, scholen en verenigingen blijft het gelukkig een aantrekkelijk woondorp.

Door strengere milieueisen, schaalvergroting en beperkende maatregelen voor de bedrijfsvoering in gebieden die grenzen aan natuurgebieden, blijft de agrarische sector onder druk staan. Anderzijds gaan agrariërs en natuurbeheerders steeds meer met elkaar samenwerken om het buitengebied gezamenlijk te beheren. Het in uitvoering zijnde ROM-project Zuidoost Fryslân is hier een voorbeeld van. En de oude kronkelige loop van het Alddjip is recentelijk in ere hersteld, waardoor moerasbossen langs de oevers opnieuw een kans krijgen. Kortom Wijnjewoude is een dorp dat steeds weer aan verandering onderhevig is. Het koestert zijn rijke geschiedenis, maar staat open om veranderende inzichten en omstandigheden een kans te geven. (dit is een samenvatting uit de pagina Geschiedenis van Duurswoude, Wijnjeterp en Wijnjewoude op de lokale dorpssite. Onder de link vind je nog veel meer informatie over de geschiedenis, met name over het landschap in dit gebied in de periode vóór de middeleeuwen)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Ondernemer Johan Bosch, van de - neutrale, maar door de SPAR ondersteunde - Supermarkt Wynjewâld in Wijnjewoude, had aangegeven naar de inwoners dat het bij ongewijzigde omstandigheden de komende jaren moeilijk zou gaan worden om de supermarkt levensvatbaar te houden. Inwoners vonden het toch wel van belang als de supermarkt zou blijven. Daarom was er op 9 juli 2018 een bijeenkomst, waar mensen ideeën konden inbrengen om de rentabiliteit van de supermarkt te verhogen. Daar leken bruikbare ideeën bij te zitten. 10 dagen later, op 19 juli 2018, is het pand echter deels afgebrand.

In september 2018 geeft Bosch in een persbericht aan dat de winkel niet wordt heropend, dat het opzetten van een geheel nieuwe winkel in toch een heel klein marktgebied meer van hem zal vragen dan hem lief is, en dat alle betrokken partijen dit met elkaar hebben besloten. Het toch al broze bestaansrecht in combinatie met de brand, de uit te keren verzekeringsgelden en de investeringen gemoeid met de heropbouw van de winkel, hebben tot dit besluit geleid. Een werkgroep blijft zich er voor inzetten dat er toch weer een supermarkt in het dorp komt.

- De N381 (Drachten - Drentse grens) is in 2015 verbreed en deels een stukje westwaarts verlegd, onder meer ter hoogte van Wijnjewoude en Donkerbroek, waar de oude weg door of in ieder geval strak lángs de dorpen liep. Op de nieuwe route stroomt het verkeer beter door en het is ook beter voor de verkeersveiligheid en de leefbaarheid in de genoemde dorpen. Nadere informatie hierover vind je op de speciale projectsite t.b.v. de herinrichting van de N381. Niet alleen de weg zelf, ook de naaste omgeving is heringericht, deels om de oude weg opnieuw in te richten, deels als natuurcompensatie.

Zo is het asfalt van de bocht in de oude N381 bij Wijnjewoude, tussen de Bûtewei en De Driehoek, in 2016 vervangen door een voet- en ruiterpad, en zijn weilanden N daarvan omgevormd tot natuurgebied en bij het W daarvan gelegen natuurgebied Weinterper Skar getrokken (zie de kaartjes elders op deze pagina). Als gevolg van de herinrichting van de N381 is ook het enige verkeerslicht in het dorp verwijderd. Het was ook het laatste verkeerslicht in de gemeente Opsterland, waardoor dit nu een geheel verkeerslichtloze gemeente is.

Omwonenden waren over het algemeen blij dat het qua verkeer rustiger is geworden aan de oude weg. Wilma van der Meulen was er niet blij mee. In 2004 was ze hier haar Bloemen- en Kadohuis Wilma begonnen, dat dankzij het doorgaande verkeer veel klanten trok die de winkel zagen en daardoor als impulsaankoop een bloemetje kwamen kopen. Na het gereed komen van de nieuwe N381 werd het niet alleen qua verkeer veel rustiger aan de oude weg, maar daardoor ook qua klanten voor Wilma haar winkel. De klandizie liep zodanig terug, dat ze in oktober 2018 de deuren heeft moeten sluiten.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Wijnjewoude heeft 6 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk van Duurswoude met predikantshuisje, orgel en klokkenstoel, de Hervormde kerk van Wijnjeterp uit 1778 met klokkenstoel en voormalige pastorie uit 1878 (Weinterp 46), en de arbeiderswoning uit 1920 met stookhok op Breeberchspaed 3.

- De Hervormde (PKN) kerk van Duurswoude (Breeberchspaed 1) dateert uit omstreeks 1250 en is daarmee de oudste kerk van Opsterland. De oorspronkelijke bouwstijl is romaans, met ronde bogen; spitsboogvensters duiden echter ook op gotische invloeden. De kerk is opgemetseld met zogeheten Oude Friezen.

Een van de bijzonderste orgels in de regio (samen met het orgel in buurdorp Donkerbroek) is het rond 1723 door Johan Georg en Frans Caspar Schnitger (zonen van Arp Schnitger) voor de Lutherse kerk te Zwolle gebouwde orgel. In 1917 wordt het orgel verkocht aan de Hervormde gemeente te Duurswoude (thans Wijnjewoude). In 2001 is het orgel gerestaureerd door de firma Bakker & Timmenga (Leeuwarden).

- De Hervormde (PKN) kerk van Wijnjeterp (Tsjerkereed 2) had in ieder geval in 1723 al een klokkenstoel met 1 klok. Omstreeks 1775 was het al uitgebouwd tot een geheel met 3 klokken. Bijzonder is dat dit de enige klokkenstoel in ons land is met 3 klokken: de meeste hebben er 1, een beperkt aantal heeft er 2. Vroeger werd hier aan het Sint Thomasluiden gedaan, zoals tegenwoordig alleen nog in Oudehorne en Katlijk het geval is. Hierbij mocht geen alcohol worden gedronken. Kennelijk hield men zich daar niet aan en liep dat nogal eens uit de hand, want om die reden werd het Thomasluiden in Wijnjeterp rond 1900 verboden en de klokkentouwen werden verwijderd. De bewoners negeerden het verbod echter en bleven gewoon luiden. Voor de kerkdiensten wordt 1 klok geluid. Bij begrafenissen en feestelijke gelegenheden worden ze alledrie gebruikt. (bron: Historische klokkenstoelen in Nederland) - De kerkdiensten kun je hier terugzien en -luisteren.

Een andere bijzonderheid is dat de kerk van Weinterp oorspronkelijk in het huidige natuurgebied het Weinterper Skar heeft gestaan. In 1777 zou de kerk steen voor steen zijn afgebroken en op de huidige locatie weer zijn opgebouwd. De mannen van Weinterp zouden destijds in een lange rij hebben gestaan en alle stenen hebben doorgegeven. Een steen in de westgevel herinnert aan de voltooiing van de herbouw in 1778.

Onder het menu 'Kerkgebouwen' van de site van Hervormde Gemeente Wijnjewoude vind je een beschrijving van de 3 kerkelijke gebouwen van deze gemeente: de kerk van Duurswoude, de kerk van Wijnjeterp en verenigingsgebouw De Driehoek (Merkebuorren 3) uit 1888.

- De Gereformeerde (PKN) kerk (Merkebuorren 34) uit 1908 maakt sinds 2012 deel uit van de Gereformeerde Kerk Wijnjewoude Hemrik. De kerk is de opvolger van de Gereformeerde kerk uit 1860 die aan de overkant heeft gestaan en die is afgebroken toen de huidige kerk gereed kwam.

- De Gereformeerde Kerk vrijgemaakt Maranathakerk (Merkebuorren 91) uit 1978 is in november 2010 aan de eredienst onttrokken. Het aantal leden was te zeer teruggelopen om nog te kunnen blijven voortbestaan. Er waren op het laatst nog ruim 40 leden. De GKV van Wijnjewoude heeft zich vrijwel geheel aangesloten bij de GKV Siegerswoude-Frieschepalen. Deze gemeente telt ruim 300 leden.

- Voor één bezienswaardigheid uit Wijnjewoude moet je een paar km reizen, namelijk naar Gorredijk: Een van de oudste bewijzen van menselijke aanwezigheid die ooit in ons land is gevonden, is de 'vuistbijl van Wijnjeterp'. Voor de oorlog vond H. v.d. Vliet bij de Poasten onder Wijnjeterp in een keileemlaag een ruw bekapt stuk vuursteen. Geleerden schatten de leeftijd tussen de 150.000 tot 60.000 jaar. Waarschijnlijk behoorde de gebruiker tot het Neanderthalertype of zelfs tot een nog oudere vertegenwoordiger van de Homo Sapiens. De vuistbijl is te bezichtigen in het Streekmuseum in Gorredijk.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- VVV Wijnjewoude organiseert jaarlijks op een zaterdag eind januari een prachtige Winterwandeltocht. Een mooie winterse dag waarbij er een laagje sneeuw ligt maakt de wandeltocht extra mooi, maar dat is altijd afwachten. Er kan gekozen worden uit drie afstanden: 10, 15 of 25 km. De start is vanuit de voetbalkantine van ODV (Te Nijenhuiswei 26). Voor de 15 en 25 km is de start tussen 09.00-10.00 uur en voor de 10 km is de start tussen 09.00-11.00 uur. Inleg € 5,- voor volwassenen en € 2,50 voor kinderen t/m 12 jaar. Voor vragen kun je contact opnemen met Griet van Veen, tel. 0516-481432.

- De Musicalcommissie beoogt eens in de 3 tot 4 jaar een Musical in Wijnjewoude (maart) te organiseren. De eerste was in 2009, de laatste in 2016. - Musical op Facebook.

- Iedere 1e woensdag van de maand in de maanden april t/m oktober is er een gezellige Rommelmarkt in Wijnjewoude op het evenemententerrein aan de Te Nijenhuiswei. Je kunt hier staan voor slechts 3,50 euro per standplaats. Reserveren is niet nodig. Het terrein gaat een uur voor aanvangstijd van de rommelmarkt open.

- Bij de ODV Bosloop (hardlopen, op een woensdag eind mei) kun je kiezen uit de afstanden 1, 5, 10 en 16 km.

- Pinksterfeest 316 (pinksterweekend) is ontstaan uit de samenwerking van Pinksterfeest Wijnjewoude en Festival316. Zangdienst, Pinksterdienst, Kinderdienst, Sing-Out, met live-muziek, in een grote feesttent.

- Dorpsfeest Wijnjewoude (juni).

- Concours Hippique (tuigpaardenconcours) op een zaterdag in juni.

- Bij de Avondfiets4daagse van Wijnjewoude (begin juli) mag je uiteraard alle vier de avonden meedoen, maar dat hoeft niet. De afstanden variëren per keer van 25 tot 30 km. Ook ideaal om aan mee te doen als je in de buurt op vakantie bent, om de omgeving te leren kennen.

- Straatfestival Willedei (1e zaterdag van september). Het centrum van Wijnjewoude is deze dag het decor van een sfeervol programma op het gebied van dans, zang, theater, braderie en natuurlijk veel Wille (plezier). Gratis toegang. - Videoreportage Willedei 2014.

- Op een zaterdag in oktober is er Wijnjewoodstock (in 2018 voor de 2e keer) in De Swingel, met diverse live bands. Entree: 10 euro in de voorverkoop, 12,50 euro aan de kassa (pinnen is mogelijk).

- Sinterklaas.

- Project X-Mas (eind december) is een feest voor jongeren in de oude melkfabriek van de buurtschap Klein Groningen.

- Bij IJsclub Great Foarút in Wijnjewoude kun je tijdens strenge vorstperiodes schaatsen op een natuurijsbaan. De ijsbaan bestaat uit een 400 meter baan en een binnengedeelte waar kinderen het schaatsen onder de knie kunnen krijgen. Onder het genot van warme chocolademelk en gezellige muziek is er dagelijks vertier voor jong en oud. Dankzij de verlichting kun je ook prima ’s avonds baantjes schaatsen. Een dagkaart kost € 2,00. Een jaarabonnement bedraagt € 5,00. Dit is voor een gezin met kinderen tot 16 jaar. Vanaf 16 jaar dient de jongvolwassene zelf lid te worden.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Wandelroute Duurswouderheide (8 km) is desgewenst te combineren met de wandeling in 't Oude Bosch (5 km). Tussen de beide wandelingen is een verbindingsroute (witte paaltes) van 1,5 km.

- Het Weinterper Skar (NL: Wijnjeterperschar), gelegen W van de dorpskern van Wijnjewoude en grotendeels W, deels O van de N381, is een Natura 2000-gebied, wat wil zeggen dat het ook op Europees niveau van groot belang is en beschermd wordt. In 2015 is de Nije Heawei, voor zover deze het gebied doorsneed, opgeheven en het asfalt is verwijderd. Hierdoor is het weer een aaneengesloten gebied geworden, wat de flora en fauna ten goede komt. Deze herinrichting is een van de compensaties voor het verbreden en deels verleggen van de naastgelegen N381. De herinrichting van het Weinterper Skar is uitgevoerd conform het Inrichtingsplan Nije Heawei, Scenario 2. Wie alle details i.v.m. de recente ontwikkelingen in dit gebied wil weten, kan terecht bij het rapport 'Passende beoordeling in verband met de omvorming van de N381 ter hoogte van Natura 2000-gebied Weinterper Skar' (250 pag., 2011). En vele mooie fotoreportages over de bijzondere flora en fauna in het Weinterper Skar vind je op de site van blogger Afanja onder de link.

- Het Oude Bosch, N van Wijnjewoude, was ooit een particulier landgoed, dat in 1880 is aangelegd door de adellijke familie Lycklama à Nijeholt. Dat is nu nog terug te zien aan de ooit statige beukenlanen in het gebied. Houtproductie was indertijd een belangrijke inkomstenbron. "Rond het Oude Bosch zijn in 2020 enkele natuurpercelen van Staatsbosbeheer ingericht voor Natuurnetwerk Nederland. Het gaat om de aanpak van enkele poelen, het stimuleren van heidegroei en de aanleg van akkers, boomwallen en een wandelpad. Het gebied ligt in het beekdal van het Alddjip, tussen de beek en de weg Duerswâld. Op verschillende plekken wordt heidegroei gestimuleerd door de voedselrijke bovengrond te verwijderen of voedselarme grond naar boven te ploegen. Ter hoogte van het Alddjip is een nieuwe stuw aangelegd. Enkele poelen zijn opgeschoond en de poel ten noordoosten van de Stripe is vergroot. Verder zuidoostelijk, in het verlengde van de Jan Anne Leane, is een nieuwe poel aangelegd. Verder zijn er akkers en een boomwal aangelegd en is langs de boomwal een nieuw wandelpad gerealiseerd.

Rond de poelen en de heide staat het ontwikkelen van kruidenrijk grasland en heischraalgrasland centraal. De overgang tussen bos, heide en kruidenrijk grasland zorgen straks samen met de poelen voor een fijn leefgebied voor vlinders, insecten en kleine amfibieën zoals kikkers. Gebiedsinrichting. Het werk rond het Oude Bosch bij Wijnjewoude is onderdeel van de tweede projectfase van Gebiedsinrichting Koningsdiep. Hierin werkt de provincie Fryslân samen met de Gebiedscommissie Koningsdiep, Wetterskip Fryslân, gemeente Opsterland, Staatsbosbeheer, It Fryske Gea en Natuurmonumenten. De twee grootste opgaven zijn het beekdalherstel van het Alddjip en de aanleg van Natuurnetwerk Nederland. De Gebiedscommissie bestaat uit vertegenwoordigers van natuur, landbouw, water en recreatie uit het gebied." (bron: Provincie Fryslân, augustus 2020)

De Freulevijver is een klein meertje midden in het Oude Bosch. De oorsprong ervan is niet helemaal duidelijk. De ene theorie zegt dat het om een pingoruïne gaat. Volgens een andere theorie was het oorspronkelijk een wiel, gevormd door een dijkdoorbraak van het nabij gelegen Koningsdiep. Rond 1900 is het meertje in opdracht van freule Eritia Lycklama à Nijeholt (1845-1902) vergroot en omgevormd tot een vijver. Bij de vijver liet zij een theekoepel en een botenhuis aanleggen, zodat haar gasten zich er konden verpozen. De theekoepel brandde later af en is vervangen door een prieeltje. Op de bankjes die in een kring in het prieeltje staan is het nog altijd goed toeven. Vanuit het prieeltje heb je een mooi uitzicht over de vijver, het eilandje en op het juiste moment in het seizoen kun je er genieten van de links en rechts van het prieeltje bloeiende rododendrons.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wijnjewoude, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Wijnjewoude.

- Nieuws: - Actualiteiten uit Wijnjewoude op Facebook. - Actualiteiten op Twitter. - Actualiteiten uit de Drachtster Courant. - De maandelijkse dorpskrant De Bân is via de link ook online te lezen.

- Straatnamen: - Straatnamen in en om Wijnjewoude verklaard.

- Belangenvereniging: - Plaatselijk Belang Wijnjewoude.

- MFC: - Het dorp is trots op zijn Multifunctioneel Centrum (MFC) De Swingel. Dankzij een geweldige samenwerking van vele vrijwilligers kon in 2000 dit dorpshuis worden geopend dat met recht multifunctioneel wordt genoemd.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool Votum Nostrum. - Kinderopvang Esther is een professionele kleinschalige organisatie die zorg draagt voor peutergroep en buitenschoolse opvang (BSO) in Wijnjewoude. Daarnaast is er gastouderopvang op de boerderij.

- Jongeren: - Agrarische Jongeren Friesland afd. Wijnjewoude.

- Muziek: - Muziekvereniging Euphonia is opgericht in 1923. Jeugdorkest Jong Euphonia bestaat uit jonge muzikale talenten. De dirigente van het jeugdorkest is zeer inspirerend. Ze geeft de jonge muzikanten die een koperinstrument bespelen ook muziekles. Jong Euphonia repeteert op dinsdagavond van 18.45-19.30 uur in gebouw De Driehoek. Heb jij belangstelling om bij Euphonia te komen musiceren? Neem dan vrijblijvend contact op met voorzitter Keimpe v.d. Wal.

- Sport: - Gymnastiekvereniging Longa.

- Zorg: - Huisartsenpraktijk Wijnjewoude - Hemrik.

- Stichting A & B is het gezinshuis van Harmen Akkerman en Jellie Barf, voor kinderen/jongeren met een beperking. De stichting heeft een woonhuis en een boerderij, beide in Wijnjewoude, en heeft als doel om jongeren stap voor stap kennis te laten maken met het op zichzelf wonen en de daarbij horende verantwoordelijkheden en uitdagingen. Er zijn dieren zoals pony’s (met mogelijkheid tot paardrijlessen), schapen, geiten, kippen, konijnen, eenden en ganzen. - Zorgboerderij De Twa Bûken is in 2008 opgericht en biedt professionele begeleiding aan mensen met een verstandelijke en/of meervoudige beperking, in de vorm van dagbesteding, weekendopvang voor kinderen, dagopvang voor kinderen (woensdag) en vakantieopvang. Op het terrein lopen verschillende dieren rond, zoals kippen, schapen, konijnen, katten en pauwen. Er is bovendien een speeltuin, zandbak, inloop konijnen- en kippenhok, grasvelden om te voetballen en te spelen, een vijver en een groentekas.

- Welzijn: - Toen Timpaan Welzijn in 2016 op zoek was naar een dorp waar een pilot gedraaid kon worden om na te gaan hoe een dorp met het thema eenzaamheid aan de gang kon gaan, meldde Plaatselijk Belang zich aan om met het dorp hieraan mee te doen. Het sloot aan bij haar plannen om met dit thema aan de slag te gaan, omdat uit de dorpsspiegels naar voren was gekomen dat ook in Wijnjewoude sprake is van eenzaamheid. Een werkgroep genereert samen met de inwoners ideeën om mensen meer met elkaar te verbinden, en diverse ideeën zijn of worden al uitgevoerd, zoals een High Koffie in het Waldhûs voor senioren uit het dorp.

- Duurzaamheid: - De gemeente Opsterland is door Stichting Samen Energie Neutraal (SEN) aangezocht om met een van haar dorpen deel te nemen aan een pilot, om als dorp in 10 jaar volledig energieneutraal te worden. SEN heeft tot doel zoveel mogelijk Noord- Nederlandse dorpen te stimuleren tot energieneutraliteit. Omdat Plaatselijk Belang (PB) al actief bezig was om via de werkgroep Duurzaam Wijnjewoude inwoners te stimuleren tot het gebruik van zonnepanelen, is dit dorp gevraagd aan de pilot van SEN deel te nemen. En die ambitieuze uitdaging heeft PB samen met de werkgroep, onder het motto "It sil heve!", aangenomen.

Daartoe is in 2015 de coöperatie Wijnjewoude Energie Neutraal (WEN) opgericht. De coöperatie is aangesloten bij Us Kooperaasje. Doel van WEN is om als dorp in 2025 energieneutraal te zijn en voor wat betreft elektriciteit en gas volledig in eigen behoefte te voorzien. Daarvoor worden alle dorpsgenoten gestimuleerd om zelf besparingsmaatregelen te treffen en zowel individueel als collectief duurzame energie te gaan opwekken via zon, wind en biogas. "Zo werken we samen aan een duurzame toekomst, gaan ieders energielasten omlaag en zijn we niet meer afhankelijk van commerciële energiebedrijven, waardoor we de winst voor ons dorp kunnen inzetten. De WEN-organisatie wordt gedragen door een groep enthousiaste vrijwilligers", aldus de coöperatie. Zie ook het verslag van de eerste bijeenkomst in november 2014. Met al haar initiatieven en plannen heeft WEN een plek verworven in de Duurzame Top 100 2019 van dagblad Trouw.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Duurswoude. - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wijnjeterp.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)