Status

- Wijnjeterpverlaat is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Opsterland.

- De buurtschap Wijnjeterpverlaat valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Wijnjewoude.

- De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat. Bij de sluis staat wél een plaatsnaambordje Wijnjeterp (waarvoor zie de fotoreportage hieronder in het hoofdstuk Beeld). Dat is curieus, want Wijnjeterp is het vroegere dorp NO van de buurtschap, gelegen aan de weg Weinterp, dat in 1971 met buurdorp Duurswoude is samengevoegd tot het dorp Wijnjewoude... Het zou óns derhalve logischer lijken om er een zelfde soort bordje te plaatsen als nu, maar dan met de naam Wijnjeterpverlaat, zijnde de naam van de buurtschap ter plekke.

Naam

In het Fries
Weinterpferlaat.

Ligging

De buurtschap Wijnjeterpverlaat ligt rond de wegen Tjalling Harkeswei (het gedeelte van deze weg tussen de huisnummers 73 en 83, dat is vanaf de weg Jan Evertswijk in O richting), Compagnonsfeart (het gedeelte van deze weg tussen het kruispunt met de weg Sparjeburd en, in O richting, huisnummer 60) en Weinterp (de westelijkste tak van deze weg die parallel loopt aan de weg Sparjeburd). De buurtschap ligt rond de Opsterlandse Compagnonsvaart en ligt OZO van het dorp Hemrik, ZO van de dorpen Beetsterzwaag en Olterterp, ZW van het dorp Wijnjewoude, N van het dorp Hoornsterzwaag, NO van het dorp Jubbega en NW van het dorp Donkerbroek.

Statistische gegevens

De buurtschap Wijnjeterpverlaat omvat ca. 25 huizen met ca. 65 inwoners.

Geschiedenis

Bonifatiuskapel
Komende van Jubbega, via Hoornsterzwaag (Bij de Leijwei) in de richting van Donkerbroek, vind je nabij de zijweg Kapellewei naar Donkerbroek een oude betonbrug. Dit is een overblijfsel van de tramverbinding tussen Oosterwolde en Gorredijk, die in de verhoogde boswal naast de Kapellewei nog goed te herkennen is. Volg je het zandpad over de betonbrug, dan kom je op de Kapellepôlle aan de Jan Hofswijk, die aan het dorpsgebied van Hoornsterzwaag grenst, maar nog net onder het dorpsgebied van Wijnjewoude valt en daarmee onder de buurtschap Wijnjeterpverlaat als dichtstbijgelegen plaatsje. Hier stond tot in de 16e eeuw een aan Bonifatius gewijde reizigerskapel. Volgens de overlevering zou Bonifatius hier in 754 met zijn gevolg tijdens zijn reizen door Friesland in de Bonifatiuskapel op de Kapellepôle hebben overnacht. Het is een historisch plekje.

De plek komt niet alleen op oude kaarten voor, in het Dekema-archief zit ook een aantekening uit 1565, waarin onder Hoornsterzwaag zekere landerijen worden vermeld met de notitie: "nog opt noord van desen plecht bonifacity cabelle in t feen te staen". In hetzelfde archief bevindt zich een koopbrief van eigendommen te Hoornsterzwaag uit 1552, welke liggen "van den alleroudsten leidijk naast de akkerseinden, welke men in voortijden placht te gaan naar St. Bonifaciuskapel". Dit pad zal ongeveer gelegen hebben waar de Kapellewei en de voormalige trambaan zijn aangelegd. Op de kaart van Schotanus/Halma van 1718 staat de “Bonifacius Capelle” nog aangegeven en wel ten noorden van de “Feenscheidende Greppel tusschen Opsterland en Schoterland 1716 gemaakt”. Op dezelfde kaart komt het pad waarvan hiervoor sprake is echter nog niet voor.

Aan de Bonifatiuskapel is een legende verbonden waarin wordt gesproken over een klein luidklokje met een gouden klepel. Op een stormachtige nacht zou een verdwaalde soldaat uit het leger van de Frankische legeraanvoerder Karel Martel in de kapel een schuilplaats hebben gevonden. Toen hij, begerig naar goud, de klepel uit de klok probeerde te stelen, werd hij getroffen door een bliksemflits en verdween met klok en klepel in de put van de kapel. Sindsdien had de kapel geen klok meer, maar op stille zomernachten zou het klokje ’s nachts om 12 uur nog te horen zijn. Over deze geschiedenis heeft Gooitzen Burgy in 1928 het gedicht “De gouden klok” gemaakt. Vandaag de dag resteert van dit alles alleen nog een fraai stuk ongerepte heide. (bron: Reliwiki)

Bezienswaardigheden

- De sluis Wijnjeterpverlaat in de Opsterlandse Compagnonsvaart heeft een verval van 1,17 meter. De sluis wordt nog volledig met de hand bediend. De sluis is in 1785 gebouwd, volledig van hout. In 1803 is hij al vervangen door een stenen exemplaar. In 1891 is de sluis totaal vernieuwd. Beneden de sluis ligt een fietsbrug die met de hand gedraaid moet worden. 150 meter verderop ligt een elektrisch bedienbare brug voor het wegverkeer.

Beeld

- Foto's van Wijnjeterpverlaat van weblogger Afanja.