Wijnbergen

Wijk
Buurtschap
Montferland Doetinchem
Achterhoek
Gelderland

Wijnbergen

Terug naar boven

Status

- Wijnbergen is een voormalig dorp in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, tegenwoordig verdeeld in 1) een buurtschap in de gemeente Montferland, t/m 2004 gemeente Bergh en 2) een wijk en bedrijventerrein in de gemeente Doetinchem. Ook dit deel, met o.a. de kerk, viel vanouds onder de gemeente Bergh, en is in 1984 middels een grenscorrectie aan de gemeente Doetinchem toegevoegd. De gemeentegrens loopt daardoor nu ter plekke langs de A18.

- Het buurtschap-gedeelte van Wijnbergen in de gemeente Monterland heeft een eigen postcode (7048) en plaatsnaam en is daarmee - in tegenstelling tot het Doetinchemse deel - een formele woonplaats. In de praktijk kan het als buurtschap van het dorp Braamt, als zijnde dichtstbijzijnde dorp in de gemeente Montferland, worden beschouwd.

Terug naar boven

Ligging

Oorspronkelijk was dit een dorp. De dorpskern is inmiddels in de bebouwde kom van Doetinchem opgegaan (noordelijk van het bedrijventerrein Wijnbergen, langs de Oude IJssel). De grens tussen de gemeenten Doetinchem en Montferland loopt hier langs de A18 en verdeelt het oude dorpsgebied in twee delen. Z van de A18 ligt het buurtschap-gedeelte van Wijnbergen in de gemeente Montferland.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Wijnbergen 60 huizen met 395 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap in de gemeente Montferland ca. 50 huizen met ruim 100 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De komende jaren wordt in het Doetinchemse deel van dit voormalige dorp de nieuwe woonwijk Buitenplaats Wijnbergen aangelegd, met uiteindelijk ca. 750 woningen, die gefaseerd vanaf 2012 worden gebouwd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Wijnbergen heeft 2 rijksmonumenten, zijnde kasteel De Kemnade met het historische park.

- Wijnbergen heeft 3 gemeentelijke monumenten.

- De Sint Martinuskerk staat sinds 1984 in de stad en gemeente Doetinchem (voorheen gemeente Bergh).

De Kemnade
De Kemnade is een klein kasteel in buurtschap Wijnbergen. Omdat het privébezit is, is het ontoegankelijk voor bezoekers. Het ligt aan de westelijke oever van de Oude IJssel, aan de Warmseweg en aan een zijtak van de rivier de Oude IJssel, het Waalse Water. De opvallende zestienhoekige kasteeltoren van de Kemnade stamt uit de late middeleeuwen. In de kelder en op de eerste verdieping zijn de originele kruisgewelven nog goed zichtbaar. Na de Tweede Wereldoorlog was de kasteeltoren een overwoekerde bouwval. De familie Beelaerts van Blokland kocht het terrein en herstelde de toren in oude staat. Daarnaast bouwden zij een klein statig landhuis in de stijl van de achttiende eeuw. Tegenwoordig bewoont Willem Beelaerts van Blokland kasteel de Kemnade met zijn echtgenote. Regelmatig leidt hij groepen rond door de tuin. Meestal komen zij met een boottochtje over de Oude IJssel bij het kasteel aan. Bezoekers worden ontvangen in de middeleeuwse kasteelkelders.

"Het hoofdgebouw bestaat uit een toren en een gedeelte van de kelders van het oude huis De Kemnade waarop in 1957 een nieuw gebouw is neergezet. De aan de buitenzijde zestienhoekig en aan de binnenzijde ronde toren dateert van omstreeks 1500. De toren is opgetrokken van rode baksteen, afgewisseld door natuurstenen banden. De twee boven elkaar gelegen ruimtes zijn met kruisribgewelven afgedekt. De ribben worden in het midden door een achtzijdige pijler opgevangen. Op verschillende plaatsen zijn vensters ingehakt. Van de oude kelders behorende tot het 15e-eeuwse huis is alleen de kelder onder het gebouw van 1957 bewaard gebleven. De tweede kelder, onder het huidige terras, is in 1957 gedicht. De kelder wordt overwelfd door een kruisribgewelf dat in het midden wordt opgevangen door een vierkante pijler met inspringende hoeken.

Waardering. Het Hoofdgebouw bestaande uit de toren en kelder van het afgebroken middeleeuwse huis De Kemnade, behorend tot de historische buitenplaats De Kemnade, is van belang: - wegens de ouderdom; - wegens de architectuurhistorische en bouwhistorische waarde van toren en kelders; - wegens de functioneel-ruimtelijke relatie met het park; - wegens de beeldbepalende situering in het landschap." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Park De Kemnade
"Het historische park van buitenplaats De Kemnade in buurtschap Wijnbergen wordt begrensd door de Oude IJssel en het Waalsche Water aan de noord- en oostzijde en een in de middeleeuwen gegraven verbindingsgracht tussen beide aan de westzijde. Buiten dit 'taartpuntvormige' terrein loopt een lange, uit de 17e eeuw daterende oprijlaan weg van het huis in noordoostelijke richting, De Kemnader allee. De verbindingsbrug over de Oude IJssel, zichtbaar op de 19e-eeuwse afbeeldingen, is omstreeks 1890 afgebroken. Van het landschapspark zoals dat in de eerste decennia van de 19e eeuw is aangelegd, is de structuur goed bewaard gebleven. Het betreft een met vele slingerpaden doorsneden wandelbos ten noordwesten van het huis met een rondgaande wandeling begeleid door laanbeplanting die op verschillende momenten doorkruist wordt met gebogen paden. Tussen de hoge bomen zijn in de 19e eeuw laagblijvende bloeiende struiken gezet die voor een groot deel nog aanwezig zijn. Het karakter van het zuidelijk deel wordt bepaald door de moestuin, die aanvankelijk door een gemetselde muur was afgescheiden van de rest van het park. Het fundament van de muur is in de grond traceerbaar. Tegen de (fundamenten van de) muur staat een moerbei uit het begin van de 19e eeuw en een meidoorn uit de tweede helft van de 19e eeuw. De tuinmuur en de moerbei staan al afgebeeld op een schilderij uit 1811, in het bezit van de eigenaars. De toegang tot de moestuin wordt gemarkeerd door een forse eik en een es van minstens 150 jaar oud. Voor het huis staat een eveneens omstreeks 150 jaar oude magnolia.

Waardering. Het historische park, behorend tot buitenplaats De Kemnade is van belang wegens: - de ouderdom; - de goed bewaarde hoofdstructuur met waterlopen, slingerpaadjes en rondwandelingen; - de formele laan uit de 17e eeuw; - als voorbeeld van een kleinschalige, landschappelijke aanleg uit het begin van de 19e eeuw; - de functioneel-ruimtelijke relatie met hoofdgebouw De Kemnade." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Terug naar boven

Links

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wijnbergen.

Reactie toevoegen