Status

- Wieringermeer is een polder en voormalige gemeente in de provincie Noord-Holland, in de streek Kop van Noord-Holland. De gemeente is formeel opgericht per 1-7-1941. Voorheen was het een zogeheten Openbaar Lichaam. Per 1-1-2012 is de gemeente opgeheven en opgegaan in de nieuwe gemeente Hollands Kroon.

- Wapen van de voormalige gemeente Wieringermeer.

- De gemeente Wieringermeer omvatte de dorpen Kreileroord, Middenmeer, Slootdorp en Wieringerwerf.

Ligging

De gemeente Wieringermeer lag in de Kop van Noord-Holland, in het noordoosten van de provincie, NW van Medemblik, ZO van Den Helder, Z van Wieringen.

Statistische gegevens

De gemeente Wieringermeer had vlak voor haar opheffing in 2012 ca. 5.000 huizen met ca. 12.500 inwoners, op een oppervlakte van 309,37 km2 (waarvan 102,70 km2 water), en was daarmee de dunstbevolkte gemeente van Nederland.

Geschiedenis

De Wieringermeer staat bekend als de eerste IJsselmeerpolder, drooggevallen op 21 augustus 1930. Maar eigenlijk is het de eerste - en enige - Zuiderzeepolder, want de drooglegging was een feite nog vóór de komst van de Afsluitdijk.

Voor nadere informatie over de geschiedenis van (de kernen van) deze voormalige gemeente, kun je terecht bij de volgende instanties:

- "De doelstelling van het in 1992 opgerichte Historisch Genootschap Wieringermeer is het bevorderen van de kennis van en de belangstelling voor alles wat onze polder en voormalige gemeente betreft. Circa 70 mensen zetten zich actief in voor het besturen en uitvoeren van activiteiten. Hier vind je de contactgegevens van bestuur en werkgroepen. Ons genootschap telt bijna 1.100 leden. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Wij verwerven en archiveren allerlei soorten historisch materiaal. Lees hier meer over in het hoofdstuk Collecties. Wij vertellen, publiceren en exposeren over de geschiedenis van de Wieringermeer: in ons blad de Kroniek (3 nummers per jaar); in een digitale nieuwsbrief (minimaal 3 keer per jaar); tijdens lezingen; in tentoonstellingen; via Film Toen; via onze digitale Beeldbank, Objectenbank en de digitale collectie Verhalen; en tijdens evenementen, zoals de Open Monumentendagen.

Veel resultaten van ons werk zijn terug te vinden in het Genootschapshuis: De Cultuurschuur te Wieringerwerf. Hier is ons archief gehuisvest en hebben we de beschikking over een ontvangst- en expositeruimte. Je krijgt hier een goed beeld van de wording, opbouw en hedendaagse ontwikkeling van onze polder. Er zijn ook boeken en dvd's te koop over de geschiedenis van onze polder. Desgwenst kun je er kopieën maken van documenten. Adres: Loggersplein 1, Wieringerwerf. Elke zaterdag van 14.00-17.00 uur staan onze vrijwilligers voor je klaar. Zij serveren je graag een kopje koffie of thee. De toegang en de koffie zijn gratis. Vrijwillige bijdragen zijn welkom. Bij de uitgang is gelegenheid je eventuele bijdrage te deponeren in de giftenpot. Voor groepen is ons centrum op afspraak te bezoeken. Neem hiervoor contact op met het secretariaat."

- "Wat begon als een hobby van individuen is uitgegroeid tot een collectief, de werkgroep Oude Glorie. Een aantal verzamelaars heeft de koppen bij elkaar gestoken en besloten om hun collecties in gezamenlijkheid te promoten. De initiatiefnemers zijn met bestuursleden van Historisch Genootschap Wieringermeer om de tafel gaan zitten. Duidelijk was dat er in de archiefruimte van het Genootschap geen ruimte was voor de vele grote objecten. De verzamelaars bewaren de historische werktuigen daarom zelf in schuur of loods.

De deuren open zetten voor geïnteresseerden bleek echt een schot in de roos. De oude glorie van de Wieringermeer herleeft via de vele gereedschappen en machines die zijn gebruikt bij het in cultuur brengen van onze polder. Ook de verhalen over het werken met deze materialen zijn onlosmakelijk verbonden met die geschiedenis en brengen deze weer tot leven. Veel mensen brengen hun spullen bij een van deze verzamelaars en deze krijgen dan weer een mooi plekje in zijn schuur of loods.

Er zijn verschillende materialen te zien en bij een ieder is het weer anders. Zo zijn er bij de een oude paardenploegen, landbouwmachines en trekkerploegen, zeg maar het grotere spul, te zien. Bij weer een ander zijn er oude tractoren, waaronder vooral John Deere landbouwmachines en oude auto’s te bewonderen. Weer een ander heeft oud gereedschap en huishoudelijke artikelen, het kleinere spul. Elke eigenaar vertelt graag over zijn verzameling. Ook films over het verwerken van vlas en over de Wieringermeer worden vertoond."

Landschap, natuur en recreatie

- Sinds 1989 is er onderzoek gedaan naar de aanleg van een nieuw randmeer om van Wieringen weer een eiland te maken; het Wieringerrandmeer. De aanleg beoogde in 2011 van start te gaan, maar het project is in november 2010 door de Provincie afgeblazen omdat de financiering niet bleek rond te krijgen. De volgende uitdaging werd dus wat nu te doen met de vele kavels grond die voor dit meer gereserveerd waren...

10 boeren, de provincie Noord-Holland, het Rijk en Nuon hebben daarom in oktober 2017 afspraken gemaakt over een kavelruil van 309 ha grond in de Wieringermeer. Het is de grootste kavelruil in het voormalige Wieringerrandmeergebied. Voor de ontwikkeling van het Wieringerrandmeer had de provincie Noord-Holland 550 hectare grond in bezit. De provincie zet deze grond nu in voor het verbeteren van de landbouwstructuur in de Kop van Noord-Holland en houdt daar nu nog een derde van over. Het Wieringerrandmeerproject heeft de mogelijkheden voor agrarische ondernemers in het gebied jarenlang beperkt. Dit project moest een impuls geven aan de Kop van Noord-Holland met de aanleg van een recreatiemeer en een groot aantal woningen. Nadat het project werd gestopt, is samen met de betrokken partijen een plan voor agrarische structuurverbetering opgesteld. Met de kavelruil ontstaan nu weer nieuwe mogelijkheden voor de agrarische bedrijven in het gebied; 8 akkerbouwers en 2 veehouders krijgen hiermee grotere percelen die dichterbij liggen en beter op elkaar aansluiten. Het landbouwverkeer over de openbare weg neemt hierdoor af. Ook krijgt een zweefvliegveld door de kavelruil de benodigde lengte van 1.200 meter, waardoor er ruimte ontstaat voor een windpark van Nuon.

- Natuurvereniging Wierhaven zet zich in voor de natuur in de voormalige gemeenten Wieringermeer en Wieringen en de stad Medemblik.

- De Dijkgatsweide, het 64 hectare grote gebied tussen het Robbenoordbos en het Dijkgatbos, in het noorden van de Wieringermeer, is in 2008 ingericht als natuurgebied. Dit nieuwe landschap verbindt de beide bossen, voor natuur en recreatie. Ook is een oude Zuiderzeekreek in ere hersteld. Het gebied is in beheer bij Staatsbosbeheer. Er is onder andere een grote slenk (sloot) gegraven en een wandelpad en een fietspad tussen de beide bossen aangelegd. Ook zijn bomen en struiken geplant, met behoud van de openheid van het gebied. Daarnaast is een aantal paden in het Robbenoordbos en het Dijkgatbos opgehoogd en verbeterd.

Voor wandelaars is door het bloemrijke grasland een ‘natuurstruinpad’ aangelegd, dat met stapstenen door de slenk voert. Over het nieuwe verharde fietspad, dwars door het hele gebied en dus met uitzicht over de hele Dijkgatsweide en de westelijk gelegen Wieringermeerpolder, kan heerlijk gefietst worden.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over de Wieringermeer (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - De in 2016 opgerichte Nieuwssite De Meerpeen richt zich op de kernen van de voormalige gemeente Wieringermeer.

- Jeugd en jongeen: - Scouting Die Robben is gevestigd in Wieringerwerf, maar is er voor alle jeugd uit de hele Wieringermeer.

- "Agrarisch Jongeren Wieringermeer (AJW) is een vereniging voor jongeren van 16 tot 35 jaar, die interesse hebben in de agrarische sector. Wij organiseren jaarlijks een aantal activiteiten, bijvoorbeeld een winter- en/of zomerexcursie. De excursies zijn heel uiteenlopend. In de maanden november t/m maart worden een vijftal bijeenkomsten georganiseerd, op de 2e donderdag van de maand, vanaf 20:00 uur. Voor deze bijeenkomsten worden altijd interessante sprekers aangetrokken, over verschillende onderwerpen die relateren aan de agrarische sector. Achteraf kan uiteraard onder het genot van een biertje of frisje worden nagepraat."

- Muziek: - "Muziekvereniging Creona staat midden in de maatschappij: wij werken graag mee aan lokale initiatieven. We zijn zichtbaar voor de inwoners van de gemeente Hollands Kroon en in het bijzonder in het gebied van de Wieringermeer, doordat we regelmatig in de omgeving optreden, en concerten en activiteiten organiseren. De vereniging bestaat uit de malletband en de fanfare. Onze muziek is uitdagend en gevarieerd. Het niveau en type muziekstuk zijn afhankelijk van de gelegenheid. Daarnaast wordt er verder gekeken dan alleen de traditionele invulling van een fanfare of malletband."

- Duurzaamheid: - "Opinie: Binnendijkse natuur IJsselmeer met zonnepanelen is echte groene energie. In de concept Regionale Energie Strategie (RES) Noord-Holland Noord zijn grootse plannen voor duurzame energieopwekking ingetekend in het IJsselmeer. De weerstand hiertegen is groot. Vanwege de landschappelijke aantasting is er weinig draagvlak bij de bewoners in de regio. Als landelijke en regionale natuur- en milieuorganisaties zijn wij hier ook faliekant op tegen, gezien de schadelijke gevolgen voor de natuur en het landschap. Het voorstel voor zonne-atollen in het IJsselmeer lijkt misschien een aantrekkelijke optie, maar is voor de natuur een schijnoplossing. Daarom stellen wij een echte oplossing voor: binnendijkse achter-oevers in de Wieringermeer, met natuur en zonnepanelen. We vragen de bestuurders om ons voorstel over te nemen in het uiteindelijke energieplan, zodat we het IJsselmeer beschermen, in plaats van ons Blauwe Hart van Nederland verder volbouwen met windmolens, drijvende zonnepanelen of zonne-atollen.

Het IJsselmeer is een internationaal beschermd natuurgebied. Het is het grootste zoetwatermeer in Noordwest Europa en een cruciale plek in belangrijke vogeltrekroutes. Het heeft van Europa niet voor niets de beschermde juridische status Natura 2000 gekregen om soorten als toppereend, brilduiker, grote zaagbek en nonnetje te beschermen. Deze beschermde en bedreigde soorten zoeken de Wieringerhoek op om in groepen van tienduizenden op het grote open water te rusten en voedsel te zoeken. Alles wat ten koste gaat van het weidse open water doet hier afbreuk aan. Met de aanleg van windmolens, zonne-eilanden of atollen dreigt belangrijk leefgebied van deze soorten verloren te gaan.

Geef natuurherstel echt een kans. Ook de rijksoverheid ziet het belang van de natuur in het IJsselmeer. Niet voor niets investeert zij de komende jaren 110 miljoen euro in natuurherstel. Dat geld gaat deels naar de Wieringerhoek. Wat de natuur hier nodig heeft is een zoet-zout waterovergang en geleidelijke landwaterovergangen met een natuurlijk waterpeil en verbindingen met het achterland voor in- en uitstroom van water, vis en voedingsstoffen. Eilanden of atollen maken hier niet het verschil. En van het voorgenomen natuurherstel komt weinig terecht wanneer we het IJsselmeer op de kaart laten staan als zoekgebied voor zonne- en windenergie.

Met de aanleg van binnendijkse achteroevers met natuurlijk waterpeil in de Wieringermeer tussen Den Oever en Medemblik ontstaat er paai en opgroeigebied voor jonge vis en extra leefgebied voor vogels. Zulke nieuwe natuur biedt kansen voor duurzame energie met zonnepanelen. Eerste berekeningen laten zien dat hiermee zo’n 875 GWh productie aan zonne-energie ontstaat. Met onze oplossing zetten we de lijn door van natuurherstel van het Natura 2000-gebied, in plaats van daar toch weer een stuk van af te snoepen. En werken we aan ecologisch herstel en duurzame energieopwekking buiten Natura 2000-begrenzing. Dat is pas echt groene energie!

Binnendijkse achter-oevers opnemen in definitieve RES. De komende weken werken we ons plan verder uit en voeren we gesprekken met de provincie en gemeenten. Alle wensen en bedenkingen op de concept RES plannen worden op dit moment verwerkt. Begin 2021 liggen er aangepaste plannen op tafel die opnieuw de besluitvorming in gaan bij gemeenten en provincie. Op 1 juli 2021 moeten de definitieve plannen in Den Haag worden ingediend. We vragen de provincie en gemeenten te kiezen voor binnendijkse achter-oevers in de Wieringermeer en deze op te nemen in de definitieve energieplannen. Het is in ons gezamenlijke belang om echt groene keuzes te maken. Het zou toch zonde zijn als het IJsselmeer en de energietransitie in een volgende uitzending van Zondag met Lubach terecht komt..." Aldus de opinie van Fred Wouters (directeur Vogelbescherming Nederland), Ernest Briet (directeur Landschap Noord-Holland), Sijas Akkerman (directeur Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland) en Willem Hellevoort (provinciaal Ambassadeur Noord-Holland Natuurmonumenten) anno november 2020. (bron: Natuurmonumenten)