Wezup

Plaats
Dorp
Coevorden
Drenthe

Wezup

Terug naar boven

Status

Wezup is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Coevorden. T/m 1997 gemeente Zweeloo.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Wisp. Een inwoner van dit dorp is een Wisper.

Oudere vermeldingen
1284 en 1381-1383 Wesepe, 1460 Wesop, 1634 / 1665 / 1840 Wesup.

Naamsverklaring
Is wel verklaard als een samenstelling van apa* 'rivier, stroom' en wese*, Oudhoogduits wisa 'weide', met als betekenis 'weidebeek'. Vergelijk de Overijsselse waternaam Weezebeek, zijtak van de Bornsche beek. Anderen zoeken aansluiting bij het Indo-Europese wis*, weis* 'stromen, wegstromen' dat in waternamen vaker is aangewezen, zoals in de Duitse riviernamen Weser en Wiese en in de Franse waternaam Vézère. Zie ook Weesp, dat ook wel geduid is als 'goede beek', bij het Germaanse wisi*- 'goed'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Wezup ligt Z van het dorp Wezuperbrug, ZW van de dorpen Schoonoord en De Kiel, WZW van het dorp Odoornerveen, W van het dorp 't Haantje, WNW van het dorp Noord-Sleen, NNW van het dorp Zweeloo, NW van de dorpen Sleen en Benneveld, N van het dorp Aalden, NO van het dorp Meppen, O van het dorp Witteveen en ZO van de dorpen Orvelte en Westerbork.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Wezup 22 huizen met 168 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 75 huizen met ca. 185 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Wezup is van oudsher een typisch esdorp met akkers op de oude essen, weilanden langs beken of riviertjes en daaromheen uitgestrekte heidevelden. Een dorp op de es betekende voor de inwoners schoon water, de zekerheid dat hun huizen droog bleven bij hoog water en de boeren hadden hooggelegen akkers (de esgronden).

- Geschiedenis van Wezup op de lokale dorpssite.

- De publicatie 'Wezup deur de joar’n hen’, een uitgave van de Buurtvereniging ter ere van het 50-jarig bestaan, met informatie over het dorp in verleden en (toenmalig) heden, gelardeerd met vele foto’s, is destijds aan alle huishoudens in het dorp uitgereikt.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Na afloop van schooljaar 2010-2011 heeft Basisschool De Krosbulten de deuren moeten sluiten. Het dalende leerlingenaantal gaf aanleiding tot deze beslissing. Over de ontstaansgeschiedenis van de school in Wezup en de ontwikkelingen de laatste eeuw heeft in “Oet Carspel Sweel”, een uitgave van Historische Vereniging Zweeloo, een uitgebreid artikel gestaan. Via de link is het artikel ook online te lezen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Wezup heeft 4 rijksmonumenten, zijnde boerderij Perkaan met mogelijk 18e-eeuwse kern op Wezuperstraat 2, de 19e-eeuwse middenlangsdeelboerderij onder aan achterzijde afgewolfd rieten schilddak op Westeinde 12, de boerderij uit ca. 1850 onder monumentaal rieten schilddak op nr. 14, en de middenlangsdeelboerderij uit ca. 1850 onder aan achterzijde afgewolfd grotendeels rieten schilddak op nr. 16.

- Het beroemdste huiskamercafé van Drenthe, Perkaan in Wezup, adverteerde - ook op een paneel ter plekke - met de slogan 'Oudste café van Drenthe / beroemd om zijn pannenkoeken'. In 2019 is het eetcafé, 'waar de tijd heeft stilgestaan', gesloten. Het wordt herbestemd tot woning. Perkaan was vroeger vermaard vanwege de eigenzinnige Willem Perkaan, die fikse borrels schonk tegen een schappelijk prijsje. Maar meer nog door de fotosessie van Cuby + The Blizzards, waarbij een stripteasedanseres op de stamtafel sprong tussen de aangeschoten boertjes, die de hele tijd gratis drank hadden gekregen. Door een verbod van de burgemeester waren die foto's lange tijd niet te zien. Nette foto’s werden wel gebruikt voor elpeehoezen, maar de naakte danseres viel pas te aanschouwen toen er in 2013 een filmpje opdook. Kennelijk was het de laatste jaren geen vetpot meer, want eigenaar Theo Schipper had al verscheidene keren laten vallen dat "de Perkaan-schoorsteen van nostalgie niet kan roken".

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Paasvuur (tweede paasdag 's avonds).

- Iedere 2e zondag van augustus (in 2020 voor de 24e keer) is er van 11.00-17.00 uur de Kunstmarkt Wezup. Ruim 70 kunstenaars uit alle delen van Nederland komen dan naar het dorp om kunst uit te stallen voor de baanderdeuren, in boerenschuren, in tuinen en weilanden .De vrolijk gekleurde kunst trekt jaarlijks veel bekijks. In de knusse marktkramen kun je kunstenaars ontmoeten die over hun passie uitweiden. Dat zorgt voor een fraaie entourage in het dorp. Op verschillende locaties aan het Westeinde kun je terecht voor het bezichtigen van schilderijen, keramiek, sieraden, zelf ontworpen kleding, sierobjecten van glas en beeldhouwwerk. Het aanbod is groot .Soms gaat de kunstenaar aan de slag om te laten zien hoe zijn werk tot stand komt. De sfeer is ongekend leuk. Dat maakt deze kunstmarkt zo speciaal. Kunstmarkt 2018 was de laatste die door Mary Noordman is georganiseerd. Mary was de bedenker van het concept en heeft het tot een succesvol evenement gemaakt. Anderen nemen het stokje van haar over.

- Dorpsfeest (op een zaterdag in oktober of november).

- Jaarlijks in een weekend in de 1e helft van december is er de Kerstmarkt Wezup (in 2019 voor de 29e keer), langs vele oude boerderijen en schuren. Naar eigen zeggen "de meest pittoreske kerstmarkt van Drenthe". De kerstmarkt is een gezellige middag/avond uit voor het hele gezin. In de schuren van de deelnemende boerderijen zijn allerhande artikelen te koop; van kerstartikelen tot verzorgingsproducten. De ijsvereniging en de dorpsvereniging serveren warme hapjes en drankjes tegen betaalbare prijzen. En in het hele dorp worden deze dagen de bekende knieperties gebakken. Tijdens de kerstmarkt zijn zo’n 60 tot 70 vrijwilligers actief - dat is 1/3 deel van de inwoners! Door de jaren heen heeft 90 procent van de inwoners zich voor het evenement ingezet, dat inmiddels is uitgegroeid tot een van de meest nostalgische en best bezochte kerstmarkten in ons land.

De kerstmarkt trekt elk jaar 10.000 of meer bezoekers, niet alleen uit eigen land maar ook velen uit de Duitse grensstreek. Een Duitse bezoeker, die hier al jaren komt, zei in 2017: “Deze kerstmarkt is authentiek, geen kraampjes met prullaria, tweedehands kleding en te veel eten en drinken.” De markt wordt gehouden in vaak eeuwenoude boerderijen met rietgedekte daken, aan nostalgische klinkerstraatjes. Een ouderwetse kerstsfeer dus. ’s Avonds verlichten honderden waxinelichtjes de route en creëren zo een sprookjesachtige sfeer. Dankzij de inzet van het hele dorp is de markt gratis toegankelijk, alsmede het parkeren en vervoer per huifkar naar de markt. De Kerstmarkt is helaas niet rolstoelvriendelijk vanwege de klinkerstraatjes en op- en afstapjes voor de deeldeuren. Daarnaast is er in het dorp geen geldautomaat. Wel is het bij een aantal stands mogelijk om met pin te betalen. - Verslag Kerstmarkt Wezup 2017.

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Wezup schaatsen op de ijsbaan van IJsvereniging De Boertip. Verder gaan ze met de leden jaarlijks een keer met de bus naar het Thialfstadion in Heerenveen om te schaatsen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Knapzakroute K50 Wezup - Wezuperbrug, een uitgave van de Brede Overleggroep Kleine Dorpen (BOKD) en Het Drents Landschap, is een wandelroute van zo’n 15 kilometer rondom het dorp, met interessante (historische) beschrijvingen (o.a. verkrijgbaar bij het Toeristisch Informatiepunt - TIP - in Zweeloo).

- Waterschap Velt en Vecht heeft in 2008 een tweede vistrap aangelegd in de Aalderstroom bij Wezup. Het bijzondere aan deze vistrap is het innovatieve ontwerp: het is een combinatie van een technische waterinlaat met een natuurlijke meander vol boomstammen. De vistrap is aangelegd om de stuw heen en is nodig voor vissen om de stuw te passeren. Tussen Zweelo en Aalden is eerder in 2008 ook een vistrap in gebruik genomen. Beide vistrappen zijn aangelegd om vissen de kans te geven te trekken tussen de gebieden waar ze leven en de gebieden waar ze eitjes leggen en opgroeien. Windes en palingen zijn bekende trekkende vissen. In kleinere beken die langzaam stromen zoals de Aalderstroom worden vispassages door 10 tot 20 soorten gebruikt zoals het bermpje, de riviergrondel, de snoek en de beek- of rivierprik.

- Rond de afsluiting van het succesvolle project 'Dorp en Landbouw' - een pilotproject van de Brede Overleggroep Kleine Dorpen in Drenthe (BOKD) dat er onder meer op was gericht de boeren en burgers van Wezup dichter bij elkaar te brengen - groeide bij een aantal leden van de projectgroep de behoefte het project een vervolg te geven, ondermeer in de vorm van activiteiten, die, uitgaande van behoud van economisch volwaardige landbouw, leiden tot verhoging van de kwaliteit van het cultuurlandschap in en rond het dorp. Dit zou gerealiseerd kunnen worden door middel van stimulering van duurzame en gevarieerde landbouw, ontwikkeling, herstel en onderhoud van natuur- en landschapselementen, bevordering van passende kleinschalige recreatie en ook educatieve activiteiten zoals excursies en lezingen. Een onderdeel van deze activiteiten zal zijn gericht op verbetering van het leefklimaat van o.a. akker- en weidevogels, waarvan enkele soorten, waaronder de wulp, vrijwel uit deze omgeving zijn verdwenen. Onder het motto “de wulp zoekt hulp” is een werkgroep opgericht, wat in 2011 heeft geleid tot de oprichting van Agrarische Natuurvereniging Wezup, met als roepnaam 'De Wisper Wulp'.

- Op initiatief van Agrarische Natuurvereniging Wezup / De Wisper Wulp is in samenwerking met Landschapsbeheer Drenthe en met toestemming van Waterschap Vechtstromen in 2015 een ijsvogelwand gerealiseerd in het Wezuper deel van de Aalderstroom. Daarmee is binnen de doelstelling van de vereniging een bijdrage geleverd aan de uitbreiding van de biotoop van het fraaie stroomdal. Het idee is mede voortgekomen uit het feit dat ter plaatse herhaaldelijk een bedreigde en dus zeldzame ijsvogel is waargenomen, waarvan de populatie de laatste jaren dankzij de zachte winters duidelijk is toegenomen. Uitbreiding van de broedmogelijkheden is daarom zeer wenselijk.

IJsvogels graven vrij diepe nestgangen, vaak langs oevers van beschutte beekjes, en zijn voor het jagen afhankelijk van wateren die helder en ijsvrij zijn, met veel kleine visjes. Anders dan de naam doet vermoeden moet de ijsvogel dus niets hebben van ijs en vorst. De naam is waarschijnlijk afgeleid van het Germaanse Eisenvogel (ijzervogel) dat verwijst naar de staalblauwe kleur van het beestje. De wand is te vinden in Wezup ter hoogte van de eveneens nieuw aangelegde kikkerpoel en de vistrap: vanaf de Brinkstraat richting viaduct, na het bruggetje meteen rechtsaf, na plm. 200 meter rechts van fietspad.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wezup, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Wezup (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Wezup.

- Nieuws: - Nieuws uit Wezup op Facebook.

- Belangenvereniging: - Dorpsvereniging Wezup is opgericht in 2003. De Dorpsvereniging komt voort uit de gelijknamige Buurtvereniging. Deze vereniging is na de oorlog opgericht als een feestcommissie. De Buurtvereniging was geen officiële vereniging, zij had geen statuten, en iedereen die in het dorp kwam wonen, werd automatisch lid. Het doel van de Dorpsvereniging is het behartigen van de belangen van alle inwoners in het dorp en directe omgeving, en het stimuleren van de onderlinge contacten. Iedereen die in het dorp en directe omgeving woont en 18 jaar en ouder is, kan lid worden van de Dorpsvereniging. De Dorpsvereniging organiseert door het jaar heen heel wat activiteiten waaronder het buurtfeest in juni, de fietstocht in september, een kinderactiviteit rond Pasen, het paasvuur, en ze verzorgen een cateringstand op de jaarlijkse Kerstmarkt.

- Sport: - Biljartclub Wezup.

- Zorg: - Huize Wezup is een kleinschalige particuliere woonvorm voor mensen die vanwege dementie of cognitieve problemen niet meer zelfstandig kunnen wonen. Naast deze woonvorm bieden zij ook dagbesteding (participatie) en individuele begeleiding (zelfredzaamheid) aan mensen die met dezelfde klachten te maken hebben, maar nog in hun eigen huis kunnen blijven wonen. De mensen betrokken houden bij de samenleving, dat is een van de voornaamste doelstellingen in deze woonvorm. Ze gaan niet uit van wat mensen niet meer kunnen, maar richten zich op wat zij nog wel kunnen. Zij prikkelen ze door ze aan te spreken op hun kennis en levenservaring. Zij stimuleren de mensen om zo veel mogelijk zelf te doen en betrekken ze bij de normale dagelijkse dingen. De huiselijke omgeving maakt dat mensen zich prettig voelen. Veel bewegen, actief naar muziek luisteren, wandelen, fietsen, groepsgesprekken en diverse verschillende activiteiten worden hier gedaan.

Reactie toevoegen