Ook in Westkapelle wordt Koningsdag jaarlijks uitbundig gevierd met een reeks evenementen. Ieder jaar is er een ander thema. In 2016 was dat het Wilde Westen.
Strooibiljet waarmee de geallieerden aan de Westkapellaars op 2 oktober 1944 laten weten dat ze de volgende dag de Westkapelse Zeedijk zouden bombarderen. Helaas komen veel bommen ook op het dorp zelf terecht. 157 inwoners komen daarbij om het leven.
De kermis is een tradítie die ook in Westkapelle in ere wordt gehouden. Het is hét evenement van het jaar, met een tiental attracties, dj's, veel livemuziek en gaaischieten op zaterdag.
Het Dijkfeest in Westkapelle (begin augustus) is een combinatie van zeepkistenraces en een muziekfestival met dj's, live bands en een vuurwerkshow. De toegang is gratis.
Na al dat zomerse gefeest in Westkapelle moet er natuurlijk wel weer even aan de conditie worden gewerkt. Dat kan tijdens de Avond4daagse (eind augustus/begin september).
Voor wie liever zwemmend aan zijn conditie werkt, organiseert Zwemmen Langs Walcheren (ZLW) jaarlijks vier zeezwemtochten, waaronder Zoutelande-Westkapelle (4 km), op een woensdag eind augustus.
De Wasschappelse Toneelploeg is in 2006 ontstaan, heeft 12 spelende leden en voert jaarlijks in november een eigen voorstelling op, en in het voorjaar treden ze op bij het Westkappels Koor.
Gemeente Westkapelle in ca. 1870, kaart J. Kuijper
- Westkapelle is een dorp* in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.
* Deze plaats heeft in 1223 weliswaar stadsrechten verkregen, maar wordt tegenwoordig weer als dorp beschouwd, onder meer blijkend uit de feiten dat het dorp een Dorpsraad en een Dorpsvisie heeft (en geen Stadsraad - zoals in Willemstad - en Stadsvisie).
- Wapen van de voormalige gemeente Westkapelle.
- Onder het dorp Westkapelle valt ook de (voormalige) buurtschap Poppekerke (die niet meer in de atlassen voorkomt, maar in 2013 wel weer plaatsnaamborden heeft gekregen; het betreft hier een zogeheten 'gekrompen dorp', zie 'gekrompen dorpen' op Walcheren (= een dorp dat tot buurtschap is 'gekrompen' doordat o.a. de kerk is verdwenen, maar tussen de plaatsnaamborden hebben wij in dit geval zelfs geen bebouwing aangetroffen, vandaar ook dat wij geen eigen pagina voor Poppekerke hebben aangemaakt)).
- Joossesweg, ZO van het dorp, wordt door de Topografische atlas Zeeland (1) ten onrechte als plaatsnaam vermeld, vermoedelijk omdat er tot voor kort blauwe plaatsnaamborden (komborden) stonden met die naam, wat een 'plaats' lijkt te suggeren. Het is echter 'gewoon' een bungalowpark. Sinds medio 2011 staan er witte naamborden.
Terug naar bovenIn het Zeeuws
Weskappel, met de klemtoon op de a. In het lokale dialect Wasschappel.
Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Westkappelaar, inderdaad in tegenstelling tot de plaatsnaam met 2 p's dus, omdat je de a in dat geval als een korte a, en ook met de klemtoon op de a, moet uitspreken.
Oudere vermeldingen
West-Kapelle, 1102-1105 kopie 12e eeuw Westcapella, 1162 kopie 17e eeuw Westcapella, 1271 Westcappelle.
Naamsverklaring
Identiek met het Middelnederlandse capelle 'kleine kerk, bedehuis', met de toevoeging west 'westelijk gelegen' ter onderscheiding van Oostkapelle.(2)
Westkapelle ligt NW van Zoutelande, ZW van Domburg, in de westpunt van Walcheren en grenst in het N, W en Z aan de Noordzee.
Terug naar bovenIn 1840 heeft de gemeente 256 huizen met 1.911 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 229/1.800 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Westkapelle-Buiten 7/40 en Sir Poppekerke 20/71. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.100 huizen met ca. 2.700 inwoners.
Terug naar bovenWestkapelle is het oudste bedevaartsoord van Walcheren. Hier is volgens de overlevering Willibrord geland en begonnen met zijn verkondiging van het christendom op het Europese vasteland. In de vroegere Willibrordkerk vereerden pelgrims eeuwenlang bloedsporen van de heilige en relieken die door de abdij van Echternach waren geschonken. De cultus werd in de late middeleeuwen overvleugeld door de Mariavereringen in Oost-Souburg en Vrouwenpolder, maar bleef tot de Hervorming in stand. Het is overigens verre van zeker of Willibrord ooit op Walcheren is geweest. Niettemin wordt Walcheren nadrukkelijk genoemd in de Vita Sancti Willibrordi van de hand van Alcuin (ca. 786). Lees hier meer over de Willibrordlegende.
Het dorp behoorde tot de 5 moederparochies van Walcheren (tezamen Oostkapelle, West-Souburg, en Westmonster en Noordmonster te Middelburg). Tot voor kort werd aangenomen dat de parochie een afsplitsing was van de parochie van een later door de zee verzwolgen handelsplaats die ten noorden van Domburg lag. Uit recent onderzoek is echter gebleken dat de parochie Westkapelle hoogstwaarschijnlijk is voortgekomen uit de oude Middelburgse St. Maartensparochie, die later in West- en Noordmonster uiteenviel. Tussen 1000 en 1050 stichtte deze parochie twee kapellen in Noord-Walcheren: een in West- en een in Oostkapelle. Beide gebedshuizen waren aan Willibrord opgedragen.
Westkapelle lag in die tijd gedeeltelijk buiten de huidige zeewering. Uit angst voor overstromingen werden nieuwe bouwwerkzaamheden voor deze plaats in de loop der tijd meer landinwaarts gedaan. Om te voorkomen dat ook de kerk door de zee zou worden verzwolgen, werd in de tweede helft van de 15e eeuw in het uiterste oosten van het stadje een nieuwe kerk gebouwd. Deze laatgotische Willibrordkerk bestond uit een toren, een dwarsschip en een driedelig hallenschip met koor. Rond 1573 vernielden de Spanjaarden deze kerk. De herbouwde, maar kleinere, protestantse kerk brandde in 1831 af. Van de oude kerk is alleen de, inmiddels vele malen gerestaureerde, toren gelegen aan de Zuidstraat nog over (zie daarvoor verder bij Bezienswaardigheden).
Westkapelle heeft in 1223 stadsrechten verkregen, maar had geen zitting in de Staten van Zeeland. Daarom was het een zogeheten 'smalstad'. Tegenwoordig wordt deze plaats weer als dorp beschouwd.
Tweede Wereldorlog
Als bolwerk van de Atlantikwall werd het eiland Walcheren zwaar bewaakt. Om de Westerschelde vrij te krijgen en de Antwerpse havens te bereiken, moest eerst Walcheren door de geallieerden bevrijd worden. Een zware operatie waarbij de Westkappelse zeedijk op 3 oktober 1944 door Britse bommenwerpers is gebombardeerd, met de bedoeling Walcheren onder water te zetten om zo het eiland makkelijker van de Duitse bezetter te kunnen bevrijden. Bij dit bombardement komen 157 inwoners van Westkapelle om het leven en de plaats zelf wordt voor driekwart van de kaart geveegd door de bommen en het binnenstromende zeewater. Op 12 oktober 1945 is het gat pas gedicht. Een nog altijd zichtbaar overblijfsel van de Tweede Wereldoorlog is de kreek die door het bombardement is ontstaan. Door het zoute kwelwater, onder de dijk door, is het water brak in plaats van zoet. Zie verder het artikel Inundatie van Walcheren op Wikipedia, het artikel over de Scheldeslag in het dorp op de site Zeeland 1940-1945, en de artikelen over het dorp tijdens en na WO II op de site van Stichting Cultuurbehoud.
Molukkenkamp
Nadat in 1945 of in 1950 - de visies daarover verschillen, afhankelijk van aan welke kant je staat - het voormalige Nederlands-Indië het zelfstandige land Indonesië is geworden, worden in 1951 de ca. 4.000 Molukse KNIL-militairen met hun gezinnen naar Nederland verscheept. Ze gaan ervan uit dat het voor tijdelijk is. Straks zouden ze immers echt worden gedemobiliseerd, op de Molukken. Want ze mochten volgens hun militair contract zelf een plaats kiezen voor de demobilisatie en dat was wat hen betreft natuurlijk niet Nederland maar de Molukken. Daarom gaan ze ervan uit dat ze nog steeds in Nederlandse overheidsdienst zijn en dat die overheid dan ook maar voor hen moet zorgen. Dat gebeurt in het begin ook; de Molukkers krijgen zakgeld, 3 gulden per volwassene, 2 gulden per kind per week, ze krijgen kledinggeld, hebben op hun Nederlandse 'kampongs' een centrale keuken en hoeven niet voor brandstof en elektra te betalen.
Maar Nederland wordt die verzorging zat. En in april 1956, als blijkt dat de Molukkers niet uit zichzelf terugkeren naar Indonesië, worden er stappen ondernomen om onder de verzorgende taak uit te komen. Op het ministerie van Maatschappelijk Werk, waar een speciale ploeg ambtenaren, het CAZ, Commissariaat Ambonezenzorg, zich bezighoudt met de Molukse materie, wordt de zogeheten 'zelfzorgmaatregel' ontworpen. De centrale keukens moeten afgebroken worden, de uitkeringen stopgezet en de mensen moeten maar voor zichzelf zorgen en werk zoeken. 'Vernederlandsen' dus.
Een paar kampen gooien de kop in de wind; ze breken de gezinskeukens achter de barakken af en weigeren elke medewerking. Alle bewoners van kamp Westkapelle zijn lid van de Partai Nasional Maluku Selatan (PNMS), die als enige van de Molukse organisaties consequent weigert de zelfzorgmaatregel te aanvaarden. In het Molukkenkamp ontploft de bom na 4 maanden geen voedsel en geen uitkering: de mannen gaan naar het dorp om bij de plaatselijke winkeliers zonder te betalen hun dagelijkse levensbehoeften te halen. Volgens de winkeliers wordt er vooral rijst, suiker en brood meegenomen. Een paar uur later staat de 'Harde Bijstand' van de politie op de stoep, met helmen en karabijnen, die op scherp staan. Er vallen 9 gewonden. De 40 arrestanten, 28 uit het kamp in het dorp en 12 uit Middelburg, krijgen 2 maanden gevangenisstraf. In 1957 wordt het kamp opgeheven en worden de inwoners elders verspreid over het land gehuisvest. Zie verder de VPRO-audioreportage 'Moluks drama te Westkapelle' (duur: 52 min., 1986), met tekstuele toelichting (wat ook de bron is van onze tekst)
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:
- Stichting Cultuurbehoud Westkapelle zet zich in voor het instandhouden van en bekendheid geven aan de cultuur en de cultuurhistorie van het dorp. De stichting is bij besluit van de toenmalige gemeenteraad in 1996 opgericht. Zij is voortgekomen uit de tot dan bestaande gemeentelijke klederdrachtencollectie. Door de gemeentelijke herindeling per 1 januari 1997 moest het beheer van de klederdrachten anders geregeld worden. Tegelijkertijd vond de gemeenteraad het wenselijk dat ook andere onderdelen van de Westkappelse cultuur en cultuurhistorie ook in de nieuwe gemeentelijke constellatie behouden zouden blijven en meer aandacht zouden krijgen. Vandaar de bredere doelstelling.
- Het Polderhuis Westkapelle musea en meer is gevestigd in het oude gebouw van de Polder Walcheren, die eeuwenlang de zeedijk heeft beheerd, onderhouden en hersteld. Met de dijk als bescherming tegen de zee genoten de inwoners niet alleen van veiligheid en droge voeten. Het was ook een inkomstenbron. Herstelwerkzaamheden betekenden immers brood op de plank. Het Waterschap is met het dijkwerk lange tijd zelfs de grootste werkgever in het dorp geweest. Het dijkwerkersleven was zwaar; de grote basaltblokken droegen de mannen op hun schouders... Om het zware werk enigszins te veraangenamen zongen ze daarbij. Op het ritme van de liederen werden ook de houten palen in de dijk en in de zee geslagen. Deze markante palenrijen zijn nog steeds langs de Walcherse kust te vinden.
Het Polderhuis brengt het leven in Westkapelle en de invloed van de zee op het dorp in beeld. Het museum is overzichtelijk ingedeeld in thema's, waardoor je in een paar uur alles te weten komt over de rijke geschiedenis van het dorp en van Walcheren. Bijvoorbeeld m.b.t. de Romeinen, Willibrord, Vikingen, haven, bouw kerk, stadsrechten, dijkbeheerders, adel, waterschappen, dijkwerkersbenden, paalhoofden, heien, besloten gemeenschap, armoede, gewoonten, kerk, kroeg, kermis, bezetting WO II, Atlantikwall, Slag om de Schelde, bombardementen, inundatie, bevrijding, de slachtoffers, (her)droogmaking, houten noodwoningen, 90% herbouwd dorp, Molukkenkamp, Deltaplan, schrijvers, schilders en fotografen. Op de aan het museum verbonden uitkijktoren (in de vorm van een vuurtoren) zie je goed hoe dicht zee en dorp bij elkaar liggen, slechts gescheiden door de imposante dijk. Met helder weer kun je kijken tot aan het Zeeuws-Vlaamse land, dat aan de andere kant van de zee ligt.
De in 1999 opgerichte Stichting Polderhuis is een actieve organisatie op het terrein van cultuurbehoud en -overdracht van cultuur en geschiedenis m.b.t. het dorp en Walcheren. De stichting beoogt de interesse hierin bij jong en ouder - zowel Westkappelaars als toeristen - te bevorderen en stimuleren. Maar liefst ca. 180 vrijwilligers gebruiken en ontwikkelen hun uiteenlopende kwaliteiten om het museum te beheren en alle andere activiteiten van de stichting mogelijk te maken. Naast het museum betreft het bijvoorbeeld de openstelling van de 53 meter hoge vuurtoren Zuiderhoofd die je kunt beklimmen, de organisatie in de zomermaanden van de wekelijkse evenementen Woensdag Westkapelle en Walking Dinner, het ontwikkelen en beheren van wandel- en fietsroutes door en rond het dorp.
- Geschiedenis Westkapelle in jaartallen.
- 'Horen, zien en zwijgen. Memoires van een gemeentebode in Westkapelle' zijn de herinneringen van Kees Pouwelse - die bijna 40 jaar (1953-1991) gemeentebode is geweest - aan zijn tijd bij de gemeente. Het geeft een mooi 'kijkje achter de schermen' hoe het er in die tijd bij de gemeente aan toeging. Via de link is de publicatie ook online te lezen.
- Ook de publicatie 'Westkapelle. Hare bevolking, Westkapelsche dijk' van K. Baart uit 1889 (73 pag.) is via de link online te lezen.
Terug naar boven- De in 2016 verschenen Dorpsvisie Westkapelle is een plan voor de middellange termijn waarin de bewoners aangeven wat de gewenste ontwikkelingen zijn voor de leefbaarheid van het dorp en de naaste omgeving.
Een van de belangrijke wensen uit de Dorpsvisie is een nieuw te realiseren multifunctioneel centrum (MFC) dat past bij de vraag naar en het aanbod van scholing, verenigingen en zorg. De aanwas op de twee basisscholen is niet groot genoeg om twee aparte scholen te behouden. Een gezamenlijke school is daarom noodzaak. Daarin kan dan gelijk de combinatie met kinderopvang en buitenschoolse opvang worden gemaakt. Westkapelle is binnen de gemeente Veere het dorp met de meeste verenigingen en stichtingen. Alleen zijn de huidige faciliteiten gedateerd en niet toereikend. Om het rijke verenigingsleven in stand te houden dan wel te versterken, zijn faciliteiten nodig die voldoen aan de eisen van deze tijd en de wensen van de toekomst. Ook daarin zou een MFC kunnen voorzien. Tevens zou de medische zorg, die momenteel verspreid is over het dorp, er mooi geclusterd kunnen worden. Al deze faciliteiten zouden ideaal gecombineerd kunnen worden in een multifunctioneel centrum, als het bruisende dorpshart waar jong en ouder elkaar ontmoeten. Een plek die toekomst heeft en zorgt voor - behoud van - kwaliteit en leefbaarheid van het dorp.
- Tijdens de Watersnoodramp in 1953 hebben veel dijken en duinen het begeven omdat de landkant niet sterk genoeg was. Het water sloeg over een dijk of duin heen en ‘at’ de waterkering aan de binnenkant op. Daarom is de Westkapelse Zeedijk in 2008 gedeeltelijk overslagbestendig gemaakt. Als er dan ooit water overheen komt, wordt de binnenkant van de dijk minder snel ‘opgegeten’ door het water.
De dijk is aan de zeekant versterkt door extra zand. In totaal is er 2,5 miljoen kuub zand opgespoten. Door deze grote hoeveelheid is de branding verder van de dijk af komen te liggen. Een golf kan nu niet meer meteen tegen de dijk aanbotsen. Het zand ligt voor een deel onder water en voor een deel boven water. Dat betekent dat het dorp er hierdoor een klein strand bij heeft gekregen. Ook de steenbekleding op het onderste deel van de dijk is versterkt. Ongeveer 1,5 km glooiing, tot de overgang naar de duinen, is overlaagd met stenen en asfalt. Hierdoor voldoet de bekleding weer aan de veiligheidseisen. Het deel van de Westkapelse Zeedijk dat is versterkt, ligt tussen Westkapelle en Domburg en heeft een lengte van 1,6 kilometer. Dit is het meest 'aangevallen' stuk kust van Nederland. Dat betekent dat de golven en de wind erg krachtig zijn. Een sterke dijk op deze plek was daarom extra belangrijk.
- In maart 2017 is er een einde gekomen aan Windpark Westkapelle van Windcoöperatie Zeeuwind. De 2 turbines aan de Noordweg - met een masthoogte van 30 m, een rotordiameter van 26 m en een productie van 900.000 kWh/j - stonden er al sinds 1992. De turbines zouden op korte termijn gereviseerd moeten worden. Door de lage stroomprijs is dit echter niet haalbaar. Ze zijn daarom verkocht, en na revisie in Ierland opnieuw aan het werk gezet.
Terug naar boven- Westkapelle heeft 6 rijksmonumenten, zijnde de beide vuurtorens, molen De Noorman, de boerderijen op Prelaatweg 1 en 5 en het 18e-eeuwse huizenblokje op Markt 92-96.
- De eerste Hervormde (PKN) Moriakerk uit 1831, de opvolger van de Willibrorduskerk (zie daarvoor hierna bij de vuurtoren), wordt in 1944 door oorlogshandelingen verwoest. De huidige Moriakerk (Markt 67) is in 1951 gereed gekomen. De kerk valt onder de Protestantse Gemeente Westkapelle.
- De Gereformeerde (PKN) Bethelkerk (Noordstraat 15) is oorspronkelijk een woonhuis, en in 1903 als kerk in gebruik genomen. Wegens fusie tot PKN is de kerk in 2011 aan de eredienst onttrokken en nadien als opslagplaats gebruikt. Een herbestemming tot andere functie is ons niet bekend. Het orgel is naar fusiepartner Moriakerk verhuisd.
- Kerk van de Gereformeerde Gemeente (Rookstraat 1) uit 1949.
- Vrije Evangelische Gemeente Maranatha is opgericht in 1973. - Foto's exterieur en interieur Maranathakerk.
- Ronde stenen stellingkorenmolen De Noorman dateert uit 1852. - Molen De Noorman is in 2012 gerestaureerd.
- De imposante, massieve en voor ons land unieke 15e-eeuwse Vuurtoren het Zuiderhoofd, ook het Hoge Licht en Westkapelle Laag genaamd, in het Z van het dorp, is oorspronkelijk een kerktoren, en het overblijfsel van de gotische Hervormde Willibrorduskerk, die in 1831 door brand verloren is gegaan. In 1817 is er een baken op geplaatst, zodat hij als vuurtoren dienst kon doen. De Westkapelse vuurtoren was revolutionair in zijn begintijd. De meeste kustbakens bestonden toen nog uit steenkoolvuren, maar bij deze toren werd gebruik gemaakt van walvisolie als brandstof. Bijzonder voor een lichttoren is ook dat hij niet aan de zeekant maar aan de landkant staat. Nog altijd is de vuurtoren actief. Elke avond brandt het licht, dat tot op ongeveer 20 zeemijl (37 kilometer) te zien is.
De 53 meter hoge toren is te beklimmen. Op de Facebookpagina van de vuurtoren vind je de openingsdagen en -tijden, die naar gelang het seizoen verschillen. De toren dateert uit 1410 of 1470. Op deze pagina staan namelijk beide jaartallen, en er kan er natuurlijk maar één de goede zijn. Weet iemand welke de goede is? In de toren is regelmatig een expositie te zien over Zeeuwse onderwerpen of over de natuur in de omgeving. Ook maak je kennis met het dagelijks leven van de vroegere torenwachter. Waar sliep hij? Wat moest hij doen, welke taken had hij? Ga zelf op ontdekking! Het verhaal 'Dromen en nachtmerries van een 5 eeuwen oude toren' over de vuurtoren van Westkapelle, is geschreven door Ada van Hoof, in het kader van de Maand van de Geschiedenis 2015.
- Aan de andere kant van het dorp, in het noorden, is nog een vuurtoren: Westkapelle Laag, ook wel Noorderhoofd en het IJzeren Torentje. Deze vuurtoren dateert uit 1875. Beide vuurtorens vormen samen een lichtlijn om de scheepvaart in het Oostgat richting Westerschelde te geleiden.
- Achter de vuurtoren liggen, in een halve cirkel, de graven van de oorlogsslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog.
- In 2011 is aan de Zeedijk een monument geplaatst ter herinnering aan het opvangkamp voor Molukkers dat hier in de jaren vijftig aan de voet van de dijk is geweest. De bronzen gedenksteen van de Middelburgse kunstenares Trinette Ledelay bevat restanten van het kamp.
- In 2010 is achter de dijk door vrijwilligers van de Westkapelse Heiploeg de Liberty Bridge gerealiseerd. De brug is gebouwd als eerbetoon aan de 161 Britse mariniers die om het leven kwamen tijdens de amfibielandingsoperatie Operatie Infatuate begin november 1944. Deze operatie heeft niet alleen Westkapelle en Walcheren bevrijd, maar effende daarna het pad naar verdere vrijheid en vrede in Europa. De 161 namen op het plateau halverwege de dijk, aansluitend aan de brug, zijn van mannen die daar vlakbij zijn gesneuveld. Allen waren ‘Royal Marines’. Hun namen staan symbool voor alle slachtoffers die, zowel in het dorp als in de omgeving, in deze periode zijn omgekomen. De ‘vrijheidsbrug’ verbindt de Shermantank op de dijk met de tuin van 'Het Polderhuis - musea & meer'. Met de brug wordt het fietspad tussen de dijk en de tuin ‘overbrugd’ en brengt de brug land en zee als het ware samen.
- Ook de Sherman-tank op de dijk is een monument ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Het scheelde maar een haartje of de tank waas destijds als oud ijzer omgesmolten. Na de bevrijding bleef de tank in het dorp achter, omdat hij door waterschade niet verder kon. Hij stond jarenlang in een zijstraat. De toenmalige burgemeester Theo de Meester besefte begin jaren ‘60 dat hij behouden moest worden als blijvende herinnering aan de bevrijding van Westkapelle. Dat was net op tijd, want hij was toen al opgekocht door een handelaar in oud-ijzer. Maar deze schonk hem gelukkig aan de gemeente, waarna de Sherman een plek op de dijk kreeg.
Medio 2020 sloeg secretaris Jan Kaland van Stichting Cultuurbehoud Westkapelle groot alarm, omdat de tank in zeer slechte staat verkeerde. Hij benadrukte dat het niet om zomaar een tank ging, maar om een Sherman die in november 1944 daadwerkelijk landde tijdens Operatie Infatuate II, de Slag om de Westerschelde. Mede dankzij dat voertuig van de 79e Pantserdivisie slaagden de geallieerden erin de Duitse bezetters uit het dorp te verdrijven. Kaland stelde onomwonden dat de tank van zeer groot historisch belang is: "Hij maakt onlosmakelijk deel uit van het oorlogsmonument van het dorp.” Dat was voor Stef Traas van Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp reden om de gemeente het aanbod te doen van restauratie: "Het is misschien wel het belangrijkste monument dat herinnert aan die invasie door de geallieerden."
Vrijwilligers Bas Rijk en Hans Mulder van het Bevrijdingsmuseum knappen de Shermantank op. Daar zijn ze een groot deel van het jaar 2021 zoet mee. "De tank is namelijk vooral roestig, heel erg roestig. Dat is niet zo vreemd, want de Sherman stond jarenlang boven op de dijk in Westkapelle. Niet de meest ideale plek voor een stalen voertuig. Met al dat zoute water daar wil dat wel gaan roesten", stelde Bas Rijk. Het is een zeer arbeidsintensieve klus, omdat bijvoorbeeld alle bouten worden losgemaakt en ontroest (alles wordt bij een bedrijf gestraald). Daarna verven ze alles opnieuw en wordt het weer gemonteerd. Soms zijn ze wel een uur bezig om één bout los te krijgen.
Beide mannen hebben ervaring met het restaureren van Shermans. De Westkapelse is al de derde: "Eén staat er hier in het museum, de ander was voor Cinecity in Vlissingen, ter gelegenheid van de film Slag om de Schelde." De heren vinden het leuk de tank op te knappen. Ze hebben allebei iets met techniek. Ze vinden het boeiend om ‘het oude spul in ere te houden’. Waar nodig hebben ze nieuw 'spul' besteld. De rupsbanden bijvoorbeeld. Want die waren echt op. Gelukkig zijn alle onderdelen van de tank nog verkrijgbaar. Het is flink doorbuffelen, maar de heren denken de tank toch eind oktober 2021 gereed te hebben: "Begin november, bij de herdenking van de invasie, staat hij weer op de dijk." (bron: PZC, februari 2021)
Terug naar boven- Koningsdag.
- De 1e wedstrijd in het jaar van de Westkappelse Ringrijders Vereniging (zie hieronder onder het kopje Cultuur) is de zogeheten WES-wedstrijd, die in samenwerking met de Westkappelse Evenementen Stichting op de 2e zaterdag na de 1e woensdag in juli gehouden wordt. De volgende wedstrijd is de Sjezenwedstrijd die eind juli/begin augustus verreden wordt. De 2e Ringrijderswedstrijd wordt gehouden in de 2e helft van augustus en is de afdelingswedstrijd, waarbij elke rijder met zijn persoonlijke prestatie een plaats in 1 van de drietallen voor de klassewedstrijden kan verwerven.
- De Westkappelse Kermis (weekend in juli) "is een eeuwenoude, in de plaatselijke cultuur gewortelde happening, die het dorp ieder jaar in een staat van euforie brengt", aldus de site van het evenement. Het is een evenement dat in Westkapelle meer betekent dan alleen een ritje in de botsauto of een rondje in de draaimolen. Het is hét weekend van het jaar, waarbij het hele dorp uit zijn dak gaat. De kermis is een tradítie die in ere wordt gehouden, met een 10-tal attracties, DJ's, veel live muziek en het Gaaischieten op zaterdag. Dit vindt zijn oorsprong in het middeleeuwse schuttersgilde, maar het is ook beïnvloed door gebeurtenissen in de tijd van Napoleon. Het Gaaischieten heeft zijn eigen rituelen en tradities, met functionarissen zoals kapitein, foerier, tamboer en slokjesjongen.
- Op een woensdag in juli is er de Wielerronde van Westkapelle, in 2017 alweer voor de 42e keer.
- Het Dijkfeest (op een vrijdag begin augustus) is een combinatie van braderie, zeepkistenraces en een muziekfestival. De zeepkistenraces zijn voor deelnemers vanaf 10 jaar. De zeepkist moet in degelijke staat verkeren, mag niet mechanisch worden aangedreven en moet worden voorzien van een reminstallatie. Na de zeepkistenraces is er een muziekfestival met DJ's, livebands en een vuurwerkshow. De toegang is gratis.
- Zwemmen Langs Walcheren (ZLW) organiseert jaarlijks 4 zeezwemtochten, waaronder Zoutelande - Westkapelle (4 km), op een woensdag eind augustus. Met je deelname ga je niet alleen de strijd aan met golven, stroming, kou en kwallen, maar ook met de ongeneeslijke spierziekte ALS. Voor elke deelnemer - op dit traject zijn dat er ca. 300 - draagt ZLW namelijk een bedrag af aan deze stichting.
- Avond4daagse (eind augustus - begin september).
- Elk jaar op 1 november organiseert Het Polderhuis een herdenking bij en op de Liberty Brug (zie voor die brug bij Bezienswaardigheden). In deze herdenking staat men stil bij de bevrijding van Westkapelle op 1 november 1944 en alle slachtoffers die gevallen zijn voor de bevrijding. Bij deze herdenking zijn ook veteranen en familieleden van veteranen aanwezig. ‘Royal Marines’ die de landing hebben overleefd, herdenken er hun maten van toen. Familieleden van veteranen die decennia na de landing stierven, vereeuwigen de naam van hun vader door zijn naam toe te voegen aan de rustbankjes. Vader wordt daarmee weer verbonden met zijn gesneuvelde kameraden.
- De Wasschappelse Toneelploeg is in 2006 ontstaan, heeft 12 spelende leden en voert jaarlijks in november een eigen voorstelling op, en in het voorjaar treden ze op bij het Westkappels Koor. Daarnaast worden ze af en toe uitgenodigd voor een sketch of een avondvullend programma bij verenigingen of bedrijven. "Al meer dan 100 jaar wordt er in Westkapelle toneel gespeeld en we willen niet dat dat verloren gaat. Daarnaast wordt er steeds minder dialect gesproken, maar dat geldt niet voor onze voorstellingen. Het belangrijkst vinden we echter het plezier van de spelers, maar zeker ook van het publiek. Zonder op te willen scheppen, kunnen we zeggen dat er al meer personen pijn van het lachen hebben gehad dan van dat ze hun hersenen moesten pijnigen. Me ope je nog ’s tehen te kommen en saemen een ôôp lol te beleven", aldus de site van de vereniging.
Terug naar boven- In de zomermaanden organiseert Het Polderhuis in samenwerking met ondernemers en verenigingen elke woensdag het evenement Woensdag Westkapelle, waar van alles is te doen, zien, proeven en ruiken. Elke woensdag heeft een ander thema. Voor de datums en thema's zie de link.
- Van juni t/m oktober organiseert Het Polderhuis in samenwerking met 6 restaurants vrijwel wekelijks het Walking Dinner: een historische wandeling met als thema Ontdek (culinair) Westkapelle. Een gids neemt je mee op een historische en culinaire ontdekkingstocht door het dorp. De wandeling gaat o.a. langs monumenten, beelden, de oudste huisjes en oudste herberg van het dorp. Tussendoor wordt 3 keer een stop gemaakt om de deelnemers te trakteren op een culinaire verrassing bij de deelnemende restaurants.
- Westkapelle ligt direct aan zee, temidden van natuur, dijk, duinen en strand. Veel sportvissers hebben de zeedijk als favoriete locatie en de omgeving is rijk aan fiets- en wandelroutes. Het dorp heeft een prachtig groot zandstrand gelegen op het zuiden met schoon en helder zeewater. Zelfs in het hoogseizoen vind je op de stranden (totale lengte 5 km) voldoende rust en ruimte.
- KNRM-reddingstation Westkapelle is uitgerust voor zowel hulpverlening op zee met de reddingboot Uly, als voor kusthulpverlening met de Unimog truck.
Noordervroon
N van het dorp ligt natuurgebied Noordervroon. Vooral in het voor- en najaar komen hier vele verschillende vogelsoorten. Verder komen in de restanten van het bos diverse reeën voor. Het natuurgebied is niet toegankelijk, maar vanuit de omgeving is het prima te overzien. Bovenop de zeedijk staat een overdekte vogelobservatiepost. Vanaf daar zijn de diverse vogels goed te bekijken. Verder kun je het gebied goed bekijken vanaf het fietspad langs de weg tussen Westkapelle en Domburg. Ook vanaf de Vosweg en de Hogeweg heb je een mooi zicht.
Westkapelle is de meest westelijk gelegen plaats aan de Nederlandse kust vanwaar je in het najaar vanuit een overdekte telpost de gestuwde trek van zeevogels én landvogels kunt bekijken. Vooral bij noordwestenstorm laten zich vogels zien die normaal gesproken boven volle zee leven en dus vanaf het land zelden te zien zijn. Het gaat dan om bijvoorbeeld weinig waargenomen soorten zoals jan-van-gent, drieteenmeeuw, diverse soorten jagers en pijlstormvogels, maar ook alken, zeekoeten, noordse stormvogels en met veel geluk een vaal stormvogeltje of stormvogeltje. Ook papegaaiduiker en kleine alk zijn hier in het verleden waargenomen. Maar ook de vink en de keep zijn te zien op deze plek. Op dagen met stevige aanlandige wind kunnen de vogels redelijk dichtbij komen, maar meestal is een telescoop aan te raden. Op initiatief van Vogelwerkgroep Walcheren is bij de dijkverzwaring ter plaatse een overdekte telpost geplaatst, die zo geconstrueerd is dat je er altijd in de luwte kunt staan. (bron: website Vogelkijkhut)
"Het Noordervroon, een bijzonder vogelrijk natuurgebied ten noorden van Westkapelle, is opgeknapt. Het gebied heeft een grote aantrekkingskracht op een grote diversiteit aan kwetsbare vogels, die het gebied op trek gebruiken en om er te broeden. De afgelopen jaren was het echter minder geschikt geworden voor een groot aantal vogels. Gelukkig heeft het Noordervroon een nieuwe impuls gekregen. Het Noordervroon is in 2007 aangelegd en bestaat uit meerdere kleine deelgebiedjes met verschillende biotopen: vroongrasland (duingrasland), uitgegraven ondiepe plassen en bosjes. Omdat het Noordervroon op de uiterste westpunt van Walcheren ligt, pleisteren er massa’s trekvogels. Het wordt druk bezocht door vooral watervogels, maar ook zangvogels komen er foerageren en rusten. Het is ook een belangrijke hoogwatervluchtplaats geworden voor vogels die elders door de hoge recreatiedruk niet meer kunnen overtijen. En tot voor kort was het Noordervroon een veilige broedplek voor kwetsbare kustbroedvogels zoals kluut, visdief, dwergstern, bontbekplevier, kleine plevier en strandplevier. In 2013 was de grootste kolonie dwergsterns (168) van Nederland zelfs in het Noordervroon gevestigd.
Knelpunten. Maar de afgelopen jaren is het gebied steeds minder geschikt geworden voor deze kwetsbare kustbroedvogels. De aantallen die er begin jaren ’10 verbleven, zijn verdwenen. Doordat de vos in 2015 in het gebied verscheen en doordat kale eilanden in de ondiepe plassen steeds meer begroeid raakten, werd er de afgelopen jaren slechts incidenteel gebroed door bepaalde soorten. Sommige soorten verdwenen zelfs geheel. Pioniers zoals plevieren en kluten hebben kale bodems met weinig begroeiing nodig, met slikranden en water om succesvol hun jongen groot te brengen. Net zoals sterns die broeden op kale bodems met weinig begroeiing.
Maatregelen. Met diverse maatregelen is het middengebied van het Noordervroon, waar de ondiepe plassen en eilanden liggen, opnieuw ingericht door Staatsbosbeheer met hulp van Vogelbescherming, de provincie Zeeland en Waterschap Scheldestromen. Een grote particuliere gift aan Vogelbescherming heeft het project mogelijk gemaakt. De eilanden zijn afgegraven tot net boven het wateroppervlak en hebben een nieuwe laag schelpen gekregen. Met een stuw wordt in de winter het waterpeil opgezet zodat de eilanden onder water komen te staan. Dit remt de plantengroei op de eilanden, waardoor deze veel langer kaal blijven. In het voorjaar wordt het waterpeil weer verlaagd zodat de kustbroedvogels op de eilanden kunnen broeden. Om het gebied is een vossenraster geplaatst. Sinds de werkzaamheden is het kale, open gebied al druk bezocht door vele trekvogels, waaronder kemphanen en kleine strandlopers. Maar ook zeldzaamheden zoals flamingo’s en een zwarte ibis hebben er een tijdje vertoefd. Nu is het wachten op april wanneer de kluten, sterns en plevieren zijn teruggekeerd, op zoek naar een plek om te broeden." (bron: Vogelbescherming, april 2022)
- Z van het dorp ligt het krekengebied dat grenst aan het Westkappelse Bos. Deze watergeulen zijn ontstaan als direct gevolg van de Tweede Wereldoorlog. Door het bombarderen in 1944 van de dijken door de geallieerden stroomden dagenlang enorme watermassa's door het gat in de dijk. Daardoor ontstond een diepe geul, die nu de vier kreken vormen. Het kreekwater is nog altijd zout, waardoor er nog steeds zoutwatervissen zoals bot en paling voorkomen. Daarnaast is er forel uitgezet. Verder vind je op het water en in de rietkragen vele vogelsoorten. Rondom het westelijke deel van de kreek is een populair wandelpad aangelegd.
9 jongens van het 2e leerjaar Weg- en Waterbouw van het Scalda College hebben onder leiding van hun docent Jan Minderhoud uit Westkapelle in november 2016 de 26 meter lange houten brug over de Westkapelse Kreek gerenoveerd. Uiteraard zijn inwoners, toeristen en recreanten daar blij mee, en de jongens konden zo mooi de opgedane kennis en kunde in praktijk brengen.
- De zeedijk bij Westkapelle is een zeer bekende visstek voor geep, waar door vissers uit het hele land en uit België gevist word. Zo rond het einde van april komt de geep aan bij deze vissstek. Daarom kan het er in die periode heel erg druk zijn. Overigens is dat geen probleem, want er is ruimte genoeg. Ook voor de zeebaarsvisser zijn hier goede vangsten te boeken. De pieren vormen hier prachtige zeebaarsstekken. Richting Domburg ligt het strand waar het vrij ondiep is. Met opkomend water is het op het strand goed vissen op bot. Een groot voordeel van de zeedijk is dat je altijd terug de dijk op kunt. Hierdoor kan je ook erg goed doorvissen met hoogwater.
In de zomeravonden en -nachten worden hier ook goede tongvangsten gedaan. En ook wijting en gul is hier prima te vangen, in de wintermaanden, hoewel de gul niet altijd even makkelijk is. Verder is er ook nog schar te vangen. Je kunt hier met de auto op de dijk komen. Je hoeft dus nooit ver te lopen met je spullen om een hengeltje uit te gooien. Overal kan je de auto vrij parkeren. En voor het vissen op deze dijk heb je ook nog eens geen vergunning nodig. Nou, als dát al met al geen vissersparadijs is... - Filmpje met impressie van het zeevissen vanaf de dijk van Westkapelle bij laag water.
Terug naar boven- Met de Wasschappelse Heiploeg wil Het Polderhuis het vroegere handheiwerk in stand houden en demonstreren, zoals dat eeuwenlang op de Westkappelse zeewering is uitgevoerd. De groep bestaat uit mannen in de leeftijd van 30 tot 65 jaar en is inzetbaar voor het heien van eerste palen van bouwwerken of demonstraties bij speciale festiviteiten. Voor een demonstratie zijn 9 heiers en een 'kaptein' aan het werk, gekleed in originele Westkappelse dijkwerkerskleding. De kaptein staat aan de 'staart' van de heistelling en geeft de groep heiers opdrachten. Met behulp van zang wordt het ritme aangegeven. De Wasschappelse Heiploeg wordt bij demonstraties ondersteund door een voorman die bij de te heien palen staat. Zijn taak is erop toezien dat de palen op de juiste wijze de grond in gaan. Voor meer informatie of boekingen kun je contact opnemen met P. van Rooijen, tel. 0118-571498.
Terug naar boven- Oude foto's van Westkapelle op Facebook.
- TV-programma De Blauwe Knop met een reportage over Westkapelle en de 'echte' Westkappelaars (duur: 1 uur, door Zeelandnet / Delta, 2014).
Terug naar boven- Nieuws: - Actualiteiten uit Westkapelle op Facebook.
- Belangenorganisatie: - "Westkapelle is een fijn dorp om in te wonen en te leven. Een goed woon- en leefklimaat is voor iedere inwoner van het dorp belangrijk, het dorp moet leefbaar zijn en blijven. De Dorpsraad is een klankbord voor de inwoners en behartigt de belangen van de ‘Wasschappelears’ bij de gemeente. Verder heeft samenwerking met de gemeente en andere instanties ook een hoge prioriteit. De Dorpsraad wil de inwoners stimuleren, activeren en faciliteren bij acties die een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van het dorp."
- Onderwijs: - De naam van Archipelschool De Lichtboei staat symbool als baken: veilig, helder en uitnodigend. Een kwaliteitsbaken in het dorp voor alle kinderen van 4 tot 12 jaar. De Archipelscholen zijn in 1999 ontstaan uit een fusie van 22 openbare scholen in de gemeenten Middelburg, Vlissingen en Veere.
- Muziek: - Zingen hoort bij de Westkappelse cultuur. De liedjes die vroeger werden gezongen gaan vaak over het boerenleven, het werken op zee en de liefde. Het zou zonde zijn als deze oude liedjes zouden verdwijnen. Het Polderhuis organiseert daarom 6 keer per jaar een zangavond. De oude, bijna vergeten liedjes worden gezonden onder begeleiding van een zanger en een accordeon. Het zijn bijzondere avonden, samen zingen is gewoon gezellig. De avonden worden georganiseerd bij lokale ondernemers. Bekijk de agenda voor de volgende 'Zing maar Mee'-zangavond.
Brassband OKK is in 1908 opgericht als fanfare, en heeft rond 1970 de omslag gemaakt naar brassband. - Het Westkappels Koor is in 1920 opgericht en is een gemengd koor met ca. 30 leden. Het koor geniet bekendheid in binnen- en buitenland en heeft vele radio- en televisieoptredens verzorgd. Verder verleenden zij ook hun medewerking aan de film 'De dijk is dicht' van Anton Koolhaas.
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. De Noormannen.
- De Westkappelse Ringrijders Vereniging is opgericht in 1977. Ook na de oorlog werd er in Westkapelle al ring gestoken, maar toen gebeurde dit nog niet in verenigingsverband. De vereniging heeft ca. 100 leden, waarvan ca. 40 rijdende leden, die meerijden met het ringrijden en/of met het sjezenrijden. De vereniging organiseert elk jaar minimaal 3 wedstrijden: 2 ringrijderswedstrijden en 1 sjezenwedstrijd. Daarnaast rijden ze regelmatig een wedstrijd op Camping De Boomgaard en op Camping Het Hoge Licht.
- Zorg en welzijn: - In het buitengebied van Westkapelle staat Woonzorgcentrum De Kreek, genoemd naar het water waar het aan ligt, met 34 koop- en huurappartementen voor bewoners vanaf 55 jaar.. In dit centrum bevindt zich o.a. een groepswoning dementie en een somatiekwoning. De Kreek vindt het belangrijk dat de cliënten zo veel mogelijk het leven kunnen leiden dat ze gewend zijn. Daarom werken ze op een kleinschalige en belevingsgerichte manier. Alle cliënten hebben een eigen kamer die ze naar wens kunnen inrichten. Daarnaast heeft de groepswoning een huiskamer. De Kreek heeft een gemeenschappelijke welzijnsruimte. Een vaste groep enthousiaste vrijwilligers uit het dorp en omgeving ondersteunt de zorg met allerhande activiteiten.
De Commissie Welzijn Westkapelle behartigt de belangen van senioren in het dorp. Zij bespreken ontwikkelingen die senioren aangaan en signaleren knelpunten in het voorzieningen- en dienstenaanbod. De Commissie initieert en stimuleert, in samenwerking met andere vrijwilligers, voorlichtings- en soosactiviteiten zoals koersbal, spelletjesmiddagen, biljart, kerstbijeenkomsten en bewegingsactiviteiten. Onder de link vind je ook informatie over de mogelijkheden van maaltijden aan huis en burenhulp.
- Veiligheid: - Brandweer Westkapelle.
- Genealogie: - De site 'De bevolking van de voormalige gemeente Westkapelle in de 19e en begin 20e eeuw' bevat meer dan 10 000 personen waarvan de namen voorkomen in de akten van de burgerlijke stand van deze voormalige gemeente. Als je op zoek bent naar een bepaalde persoon, kun je in de index de desbetreffende naam opzoeken. Je krijgt dan de gegevens van deze persoon en zijn/haar naaste familieleden. Door op de namen van ouders of kinderen te klikken, kun je verder zoeken in de stamboom.
Reactie toevoegen