- Westeinde is een buurtschap in de provincie Drenthe, gemeente Westerveld. T/m 1997 gemeente Dwingeloo.
- De buurtschap Westeinde valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Dwingeloo.
Terug naar bovenIn het Drents
't Westende. Een inwoner van deze buurtschap is een Westendeger.
Oudere vermeldingen
1812 West Einde, 1855 Het Westeinde.
Naamsverklaring
Samengesteld uit west 'westelijk gelegen' en einde 'uiteinde, plaats waar iets ophoudt'.(1) Het element ‘einde’ betekent hier: lange (straat-)weg waarlangs bebouwing. (bron: Stichting Dwingels Eigen)
De buurtschap Westeinde ligt rond de gelijknamige weg, ZW van Dwingeloo. O en ZO ligt de Westeindiger-es, W en NW liggen weide- en hooilanden.
Terug naar bovenDe buurtschap Westeinde omvat ca. 50 huizen met ca. 120 inwoners.
Terug naar bovenDat deze plaatsnaam pas relatief laat voorkomt in de archieven, komt omdat de buurschap lange tijd als onderdeel van de kern Dwingeloo is beschouwd. Een Dwingeler uit het einde van 16e eeuw wordt dan ook vermeld als ingezetene van de marke Dwingeloo, zonder nadere plaatsbepaling, wat normaliter wel gebruikelijk was. Zijn nakomelingen hebben tot 1893 steeds hetzelfde erf in het Westeinde bewoond, tegenover havezate Oldengaerde. De kenmerkende lintbebouwing aan de noordwest rand van de es is al te herkennen op tekeningen van de essen uit 1640. Direct grenzend aan de zuidoost-zijde van de huidige straatweg Dwingeloo-Westeinde, het voormalige kerkpad, lagen (tot aan villa Nyengaerde) de zogeheten woerden. Deze percelen akkerland zijn ontstaan vóór de middeleeuwen en waren toen in gebruik als huisplaats. De huidige hoevenreeks mag beschouwd worden als de opvolger van deze eerste nederzetting. (bron Geschiedenis en Bezienswaardigheden: Stichting Dwingels Eigen)
Terug naar boven- Het Westeinde is in 1987 tot 'beschermd dorpsgezicht' verklaard.
- Op het Westeinde hebben van oudsher voor het overgrote deel eigenerfden landbouwers gewoond. De vele grote Saksische boerderijen zijn hiervan nog getuige. Van een aantal is recentelijk de geschiedenis achterhaald: het pand op nr. 20 gaat zeker terug naar het einde van de 16e eeuw en is volgens de muurankers op de voorgevel vergroot in 1711; huisnr. 49 stamt uit begin 18e eeuw en nummer 24 is gebouwd in 1825 op de plaats van een verbrande 17e-eeuwse voorganger. Tegenwoordig is nog maar één boerderij in gebruik als agrarisch bedrijf (huisnr. 18).
- Het beeld van de buurschap wordt sterk bepaald door de aanwezigheid van een van de vier havezaten die Dwingeloo heeft gekend, namelijk de Oldengaerde. Het landgoed is in 1808 aangekocht door jonkheer Aalt Willem van Holthe, van 1812 tot 1852 burgemeester van Dwingeloo. Oldengaerde is sindsdien door vererving in de familie gebleven. Zijn nakomelingen hebben het Westeinde in de 20e eeuw verfraaid met villa’s als De Bork (1910), Olden Hut (1916), Nije Batinghe (1923) en Nyengaerde (1926). In dit laatste huis hebben van 1936 t/m 1969 de Dwingeler burgemeesters W.A. Stork en W.W. Hopperus Buma gewoond.
Het 14,5 ha grote Landgoed Oldengaerde (Westeinde 57-59) bestaat uit een verzameling van rijksmonumentale gebouwen, tuinen, tuinobjecten en bos. De havezate, oorspronkelijk uit het begin van de 15e eeuw, vormt het middelpunt. In 1717 kreeg het gebouw zijn huidige classicistische uitstraling. Van oorsprong was Oldengaerde een van de achttien havezaten in Drenthe. Hiervan resten er nog zeven. Oldengaerde behoort tot de fraaiste en best bewaard gebleven havezaten. Landgoed Oldengaerde is in 2013 door de toenmalige eigenaren overgedragen aan Het Drentse Landschap met het doel het landgoed duurzaam en als geheel te behouden. In de toekomst zal het landgoed een openbaar karakter krijgen.
Het Drentse Landschap heeft in 2016 een plan opgesteld om het landgoed te restaureren, zodat bezoekers gericht op cultuur, recreatie en toerisme nog meer kunnen genieten van het landgoed. De plannen voorzien in ieder geval in een mix van wonen en toeristisch-recreatieve functies, waarbij behoud van de monumenten voorop staat. Een deel van de havezate blijft in gebruik bij de oorspronkelijke eigenaren, terwijl in een ander deel twee kleine appartementen en een bijeenkomstfunctie worden gehuisvest. Het koetshuis wordt verbouwd tot beheerderswoning en in het bouwhuis wordt een vakantiewoning gerealiseerd. Voor de tuin is een toekomstbeeld ontwikkeld. Anno 2019 was Het Drentse Landschap doende met de restauratie, waarbij ze soms raadselachtige oudere bouwsporen tegenkwamen.... De bouwkundige renovatie is in juni 2020 afgerond. Het is de bedoeling dat havezate Oldengaerde een trouwlocatie wordt. Het Drentse Landschap wil er tevens concerten, lezingen en diners laten organiseren.
"Welkom bij de virtuele rondleiding door Oldengaerde. De restauratiewerkzaamheden aan het interieur van Oldengaerde zijn door de aannemer opgeleverd. Wij zijn enorm trots op het resultaat en willen dit graag aan zoveel mogelijk mensen laten zien. In verband met de maatregelen rond Covid-19 was het helaas niet mogelijk om een open dag te organiseren. Om toch iedereen de gelegenheid te geven een kijkje te nemen hebben wij een virtuele rondleiding door Oldengaerde laten maken. Met behulp van deze virtuele tour door Oldengaerde kun je zien hoe mooi het resultaat geworden is. De tour start met een welkomstwoord door gedeputeerde Cees Bijl van de provincie Drenthe."
Een bekend punt van samenkomst was de op het brinkje bij Oldengaerde - door de bewoners de ‘dreetippe’ genoemd - staande dikke boom. Oorspronkelijk liep de weg ‘de Westendiger diek’, de hoofdweg naar Dwingeloo, vanaf hier achter de boerderijen langs. Bij een ruilverkaveling 1978 is deze fraaie landelijke weg helaas verdwenen. In 2002 heeft Stichting Dwingels Eigen op de 'dreetippe' een toeristisch informatiepaneel over de geschiedenis van Oldengaerde geplaatst. Het bleek een schot in de roos te zijn; vele fietsers en automobilisten nemen de moeite te stoppen om de informatie tot zich te nemen.
Reactie toevoegen