Wessinghuizen is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Westerwolde, gemeente Stadskanaal. T/m 1968 gemeente Onstwedde.
De plaatsnaamborden van buurtschap Wessinghuizen zijn in 2015 voorzien van het opschrift 'Luchtkuuroord', een initiatief van inwoner Jan Willem Kok. (© Google StreetView)
- Wessinghuizen is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Westerwolde, gemeente Stadskanaal. T/m 1968 gemeente Onstwedde.
- De buurtschap Wessinghuizen valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Onstwedde.
- De buurtschap ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden. De borden zijn in 2015 voorzien van het opschrift 'Luchtkuuroord', wat volgens dit artikel in Westerwolde Actueel vermoedelijk een initiatief is van inwoner Jan Willem Kok, die - eveneens aldus genoemd artikel - lokaal bekend staat als de 'burgemeester van Wessinghuizen'. We lezen op de site van Stichting Artphy (waarvoor zie het kopje Evenementen etc.), waar dhr. Kok voorzitter van is, dat zij inderdaad onder meer doende zijn met het realiseren van een luchtkuuroord.
Terug naar bovenIn het Gronings (uitspraak)
Wesk'nhoez'n.
Oudere vermeldingen
1472 d'burscapp Wertzingehusen, ca. 1660 Wersinghusen, 1781 Wersinghuisen, 1848 Wessinghuizen.
Naamsverklaring
Samenstelling van huizen 'nederzetting' en Wertzinge-, ontstaan uit het Germaanse Wirkingja-* 'bij de lieden van de persoon Wirki*'. Zie ook Wetsinge.(1)
* Gereconstrueerde vorm.
De buurtschap Wessinghuizen ligt Z van Wedde, NO van Onstwedde, rond het, vanuit Onstwedde gezien, einde van de Wessinghuizerweg, rond het punt waar deze weg uitkomt op de Kempkebosweg in het N en de Veelerweg in het Z. De buurtschap ligt in het NO puntje van de voormalige gemeente Onstwedde, rond de plek waar de Ruiten-Aa en de Mussel-Aa samenvloeien en verder stromen als Westerwoldse Aa. De Ruiten-Aa vormt ter plekke de grens tussen de dorpsgebieden van Onstwedde in het W en Vlagtwedde in het O.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Wessinghuizen 7 huizen met 50 inwoners onder de gemeente Onstwedde en 1 huis met 6 inwoners onder de gemeente Vlagtwedde. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog altijd slechts een 10-tal panden.
Terug naar bovenDe buurtschap behoort tot de oudere nederzettingen in de huidige gemeente Stadskanaal. Het hoort landschappelijk bij Westerwolde. Wessinghuizen wordt al genoemd in 1391, als vlakbij de buurtschap Egge Addinga, toenmalig Heer van Westerwolde, wordt vermoord. Van oudsher is het (net als Veele en Höfte) een esgehucht. Het ligt midden in wat vroeger in de middeleeuwen Centraal Westerwolde was: de driehoek Wedde, Vlagtwedde en Onstwedde. Het is het gebied, dat na de prehistorie (late ijzertijd), in de voorchristelijke tijd het eerste door nomaden weer bewoond was. Spoedig kristalliseerde de bewoning zich uit in dorpen, het eerste op grotere schaal in Wedde, Onstwedde en Vlagtwedde, later ook in de kleinere buurtschappen. (bron: Onstwedde.info)
Tot 1957 lag de buurtschap Wessinghuizen zeer geïsoleerd en was het slecht bereikbaar; slechts enkele zandwegen, in regentijd onbegaanbaar, vormden de verbinding met de buitenwereld. In 1957 zijn verharde wegen aangelegd en is, als onderdeel daarvan, een bredere brug over de Ruiten-Aa aangelegd. Voorheen was er alleen het naastgelegen smalle betonnen fiets- en voetbrugje. Dat brugje ligt er overigens nog altijd en is nu een geliefd foto-object. De in 1957 aangelegde brug in de Veelerweg heet de Engelkensbrug, genoemd naar de nabijgelegen boerderij van de toenmalige familie Engelkes, waarover je meer kunt lezen onder de eerste link in deze alinea.
Terug naar boven- Wessinghuizen heeft 1 rijksmonument, zijnde een grote boerderij van het Westerwoldse type met gemetselde schuurtopgevel op Wessinghuizerweg 15.
- In het centrum van de buurtschap, bij de splitsing richting Wedde en Veele, is op een klein stukje 'niemandsland' het kunstwerk 'de Skyline van Wessinghuizen' geplaatst.
Terug naar boven- "Artphy, ruimte voor (levens)kunst in Westerwolde (Kempkebosweg 2), wordt omgeven door natuur en akkers. Een plek waar ontmoeten, verwonderen en exposeren van hedendaagse kunst centraal staan. Een multifunctionele ruimte van 1.000 m2 met 7 ha landschapstuin, bos en weidegronden. Gelegen in het beekdal van de Ruiten Aa in het luchtkuuroord Wessinghuizen. Onze doelstellingen zijn het bevorderen van het welzijn van – in het bijzonder - senioren in Oost-Groningen, door het organiseren en faciliteren van activiteiten die een relatie hebben met de thema’s kunst/cultuur, natuur, wijsbegeerte en vriend- en noaberschap. Het organiseren van samenkomsten, het (doen) geven van lezingen, seminars dan wel cursussen/workshops, het organiseren van tentoonstellingen over de thema’s genoemd in onze doelstelling. Inspirerende hedendaagse kunst tentoonstellen, inspirerende lezingen organiseren, kunstliefhebbers met bijzondere acties rond bovengenoemde kernactiviteiten verleiden te komen naar Wessinghuizen en Westerwolde. De activiteiten sluiten aan op de doelstelling: gezond van geest ouder worden in het schone stille Westerwolde. Met steun van een vriendenclub georganiseerd rond de kunst in Artphy. De tuin en het luchtkuuroord zijn nog niet af. We zetten projecten op om landart kunst in het park te krijgen, ook langs de weg en in het bos of op de weide. Ook ligt er een project in status nascendi rond het thema zout. Niet alleen de bovengrond van Westerwolde roept verwondering op, maar ook de ondergrond van deels zout! Terra Mater." Wat ze tot heden zoal hebben georganiseerd, kun je hier lezen.
Terug naar boven- Wandelroute rondje Wessinghuizen (3 km).
- In 2014 en 2015 is 420 hectare nieuwe natuur gerealiseerd bij Ter Wupping en Wessinghuizen. Niet alleen natuur maar ook water, landbouw, vismigratie, landschap, cultuurhistorie en recreatie profiteren van het werk. De omgeving van de Ruiten Aa wordt zo steeds mooier. De oorspronkelijke lopen van de verschillende beekjes in het gebied zijn hersteld. Er zijn ook voordes (doorwaadbare plaatsen), stuwen, een fietsbrug en 2 vlonderbruggen gerealiseerd. 4 van de stuwen zijn zogenoemde bodemvallen, die door kano’s én vissen zijn te passeren.
- "Circa 60 jaar geleden lagen er bij de noordelijke samenvloeiing van het Veelerdiep met de Mussel Aa over de Westerwoldse Aa tussen Wedde en Wessinghuizen twee bruggetjes. De oudere inwoners herinneren zich de Hooibrug en de Brug Akkers nog altijd. De eerstgenoemde brug gaf de snelste toegang naar Wedde. Er werd dan ook veel gebruik van gemaakt. Oude foto’s in historische boeken geven ons nog een beeld van dit bekende bruggetje. Thans ligt ongeveer 50 meter noordelijker op deze plaats een stuw van het waterschap. Wandelaars kunnen dankbaar gebruik maken van deze stuw met betonnen plaat, die prima als brug functioneert.
Maar inwoners en recreanten van elders konden geen doorgaande wandeling maken vanaf het eind aan de Meienweg, gelegen aan de oostzijde van de Mussel Aa, naar de westzijde van de Mussel Aa naar het bestaande wandelpad langs de beek en de mogelijk nieuwe die daar zullen komen. Hiervoor was een nieuw bruggetje nodig. Het was een van de wensen van de inwoners, die de toegankelijkheid en de landschappelijke aantrekkelijkheid van het gebied voor henzelf en voor bezoekers zou verbeteren. Samen met Staatsbosbeheer en Landschapsbeheer Groningen zijn ze met dat plan aan de slag gegaan.
De oude Hooibrug is ooit aangelegd door de familie Wilzing uit Wessinghuizen. Wilzing had indertijd land aan de Wedderkant van de Westerwoldse Aa liggen. Het was een particuliere brug, die met name voor landbouwdoeleinden (het transport van hooi) was gebouwd. In de jaren zestig van de 20e eeuw is hij gesloopt, samen met de tweede, eerder genoemde brug. Daarvoor in de plaats is een stuw gebouwd tussen de twee oorspronkelijke bruggen in. De stuw in de Westerwoldse Aa kreeg ook een breed dek, waarover gemakkelijk gelopen en zelfs met bijvoorbeeld een trekker gereden kon worden. Even stroomopwaarts van de twee bruggen over de Westerwoldse Aa kwam het Veelerdiep bijna loodrecht in de Mussel Aa. De sloop van de bruggen en de bouw van de stuw ging indertijd gepaard met het kanaliseren van de drie genoemde beken. Zo kwam de Trienemai, een prachtig mooie meander vlak boven de Hooibrug, ook te vervallen.
Het gebied tussen de twee beken de Mussel Aa en het Veelerdiep vanaf respectievelijk de Engelkensbrug te Wessinghuizen en de Krabbenbrug bij het buurtschapje Hongerige Wolf (tussen Wedde en Veele) was tot voor kort enkel te bereiken vanaf de Meienweg, gebruikmakend van een doodlopende zandlaan die ook loopt langs de Geselberg. En juist vanwege de Geselberg is het ook voor wandelaars een interessant gebied. Een doorgaand pad lopend langs de Geselberg richting Wedde was de wens van de bewoners. Deze wens kon enkel worden verwezenlijkt door de bouw van een brug. In overleg met het waterschap, Staatsbosbeheer en de Dienst Landelijk Gebied, die de afgelopen jaren in gezamenlijkheid het landschap en de beken hebben hersteld (waarvoor zie het artikel hierboven in dit hoofdstuk), is gezocht naar een plek voor de nieuwe brug. Bij het zoeken van een plek voor de brug hadden we ook nog van doen met twee elzenpropjes, die indertijd door het waterschap na het voltooien van de kanalisatie zijn aangelegd. Uiteindelijk is gekozen voor een plek over de Mussel Aa enkele tientallen meters verwijderd van de oude Hooibrug gelegen tussen de twee genoemde bosjes links en rechts van de Mussel Aa. Het waterschap stelde ook eisen ten aanzien van de hoogte van het dek: er moet ‘s zomers - als het waterpeil het hoogst is - vanzelfsprekend onder door gekanood kunnen worden. Deze randvoorwaarde leidde ertoe dat het bruggetje een klein beetje een hoogholtje vorm heeft gekregen.
Verdere overwegingen van de werkgroep van inwoners die zich heeft ingezet voor het nieuwe bruggetje: de vormgeving moet historisch gezien verantwoord zijn, en de materialen moeten zo veel mogelijk duurzaam en onderhoudsarm zijn. Met al deze voorwaarden in het achterhoofd zijn ze gaan zoeken naar voorbeelden uit de buurt. In Wessinghuizen ligt een oude voetbrug - die niet meer gebruikt wordt - van beton, met één leuning. Wat meer stroomopwaarts ligt een vrij recent bruggetje van azobéhout zonder leuningen, van de Wandelstructuurgroep in Wedde. Dat zijn twee voorbeelden die nog in het veld te zien zijn. In de literatuur over de regio vonden we ook nog een bruggetje dat ooit gelegen heeft achter de kerk in Onstwedde. Het had een constructievorm, waar we wel eens eerder over gelezen hadden. Bruggen zoals de onze werden in het verleden van eikenbomen uit het dichtstbijzijnde bos gemaakt die eenvoudig bewerkt werden en in zijn volle omvang in de lengte over de jukken werd gelegd. Twee van zulke zware balken waren veelal al voldoende. De buitenzijde werd wat taps - naar buiten toelopend - afgezaagd en geschaafd, waardoor de leuningen aan beide zijde van het dek wat naar buiten staan.
Deze brug was onze grote inspiratiebron. We zijn gaan tekenen en berekenen. De overspanning van oever naar oever was te groot om het met twee grote lange eikenhouten balken te kunnen doen. De bodem van de Mussel Aa viel ons ook niet mee. De vaste ondergrond lag er diep, dus we hadden flinke palen nodig. Na veel passen en meten waren we er uit. De brug moest bestaan uit vier jukken op elk twee palen met daarbovenop een balk. Nadat de aannemer voor ons de palen had geplaatst, begon voor ons de klus. De geheel eikenhouten brugonderdelen moesten natuurlijk vooraf vlekkeloos gezaagd en geschaafd worden. Alles moest met flinke schroeven aan elkaar worden bevestigd, waarvoor ook weer veel boorwerk nodig was. Hijsen, tillen, trekken, duwen... Met op zijn tijd vanzelfsprekend ook een kopje koffie en een koekje. Met een wisselende groep buurtbewoners van de buurtschappen Wessinghuizen, Veele en Höfte hebben we met veel enthousiasme samen de brug in twee weken gebouwd.
De nieuwe brug heeft de naam Heubrugge gekregen. Hoe vanzelfsprekend dat wellicht lijkt vanwege de naam van de vorige brug die er tot 60 jaar geleden heeft gelegen, was het toch niet helemaal. De argumenten om naar een andere naam te zoeken waren o.a. de plek die niet exact dezelfde is. Ook is het geen brug waarover je met bijv. paard en wagen hooi kunt vervoeren. Er was bovendien veel voor te zeggen om de brug een ‘vonder’ te noemen, zoals dat bij dit soort smalle voetbruggen in het verleden gewoon was. En hoe mooi zou het ook niet zijn om de gemeenschappelijke inzet in de naam vast te leggen. Op een gezamenlijke bijeenkomst van de bewoners is er democratisch bepaald, door een stemming te organiseren, welke naam de brug moest krijgen. De uitslag was: Heubrugge: 12 stemmen, Wessing Buirbrugge: 7 stemmen, Neie Vonder: 2 stemmen. Burgemeester Broertjes en wethouder Bessembinders van Vlagtwedde en Stadskanaal hebben op 30 juni 20XX het naambordje samen met Marriet Wilzing en Jort van der Lichte (de twee jongsten uit onze buurtschappen) feestelijk onthuld. De Heubrugge is een brug waar Wessinghuizen trots op is en waarvan we allen nog veel plezier hopen te beleven!" (bron: de onder Links beschreven Stichting Boermarke Essen en Aa's)
Terug naar boven- Filmpje waarin iemand je meeneemt op een rondrit door buurtschap Wessinghuizen.
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - "Afgelopen jaren hebben de bewoners van de oude buurtschappen Höfte, Veele en Wessinghuizen de koppen bij elkaar gestoken om samen actief te worden met betrekking tot de ontwikkeling van de omgeving. De bewoners hebben hiervoor diverse ideeën en wensen ontwikkeld, die zijn verwoord in een Markeplan. Ook hebben ze Stichting Boermarke Essen en Aa's opgericht. De uitvoering van het Markeplan loopt al enige tijd en de resultaten zijn in de omgeving van de buurtschappen dan ook te signaleren. Oude lanen zijn hersteld, er is een brug gebouwd, nieuwe wandelpaden zijn aangelegd etc. Ook heeft de Galgenberg een eerste snoeibeurt gekregen. Zo wordt in het oude historische noordelijke deel van Westerwolde weer langzaam maar zeker iets meer zichtbaar van de bijzondere kwaliteit die het in het verre verleden heeft gehad. En kunnen de bewoners en bezoekers van het gebied volop genieten van de kwaliteiten die het Westerwoldse landschap zo bijzonder maken. Op onze website vind je meer informatie over ons fraaie landschap, onze unieke geschiedenis, onze activiteiten (oud en nieuw) en de vele mogelijkheden om een heerlijke wandeling te maken door onze prachtige omgeving."
Reactie toevoegen