Status

- Wervershoof is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Medemblik. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2010.

- Onder de gemeente Wervershoof vielen naast de gelijknamige hoofdplaats verder nog de dorpen Onderdijk en Zwaagdijk-Oost.

- Wapen van de voormalige gemeente Wervershoof.

- Voor de postadressen valt ook het dorp Onderdijk onder het dorp Wervershoof.

Naam

In het dialect
Wûrversouf, Wûrsouf, Souf.

Oudere vermeldingen
Ca. 1312 Warfartshove, ca. 1338 Werferdshoeve, 1344 Walvairshoeve, 1499 Werfertsoeff, 1513 Warfertszoeff, 1573 Waerfartshoeve, 1665 Wervershooff, 1670 Werenfrits Hoeve, nu Werferts Hoof, 1680 herdruk 1745 Wervers Hoeff, 1839-1859 Wervershoof.

Naamsverklaring
Samenstelling van hoeve, 'stuk land van een bepaalde grootte' en de persoonsnaam Warfart, mogelijk de heilige Werenfrid, een volgeling van Willibrord, die ter plaatse werkzaam zou zijn geweest en waaraan de plaatselijke kerk was toegewijd. Vergelijk Hippolytushoef.(1)

Ligging

Het dorp Wervershoof ligt aan het IJsselmeer en ligt verder ZO van de dorpen Onderdijk en Opperdoes en de stad Medemblik, WZW van het dorp Andijk, NW van het dorp Lutjebroek, NNW van het dorp Hoogkarspel, NO van de dorpen Zwaagdijk-Oost en Hauwert, ONO van het dorp Midwoud en O van het dorp Oostwoud.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Wervershoof 114 huizen met 564 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 108/546 (= huizen/inwoners) en de buurtschap Driehuizen 6/18. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.500 huizen met ca. 6.100 inwoners (dit is exclusief de aantallen voor het dorp Onderdijk).

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Stichting Oud Wervershoof, die in 1992 als werkgroep is gestart en sinds 2001 een stichting is. Sinds 1997 wordt jaarlijks het jaarboek De Skriemer uitgegeven. Onder de link vind je de inhoudsopgaven van alle tot heden verschenen jaarboeken. De stichting organiseert verder lezingen en exposities, beheert een eigen fotocollectie en uitgebreid archief met historisch materiaal. Ook het verzamelen van oude filmbeelden en het periodiek uitbrengen van de DVD 'Van Ouds-Her' behoort tot de activiteiten van de stichting. Sinds 2012 is de stichting gehuisvest in het oude Raadhuis van de voormalige gemeente (waarvoor zie verder het hoofdstuk Bezienswaardigheden). Hier beschikken zij naast het gebruik en het beheer van de trouwzaal over een eigen archief, mooie expositieruimtes, de zolder en een vergaderkamer. Het oude Raadhuis is nog altijd een geliefde trouwlocatie, waarvoor vrijwilligers van de stichting de bodewerkzaamheden verrichten.

Bezienswaardigheden

- Wervershoof heeft 6 rijksmonumenten.

- De huidige RK Sint-Werenfriduskerk (Dorpsstraat 73) is tussen 1874 en 1875 gebouwd. Architect Theo Asseler ontwierp een driebeukige kruiskerk in neogotische stijl. "Op de vroege Franse gotiek geïnspireerde kruisbasiliek. Kenmerkend voorbeeld van stucadoorsgotiek. Westtoren met achtkantige bovenbouw, geflankeerd door veelhoekige torentjes. Gedrongen ronde pijlers met knopkapitelen, kruisribgewelven van gestucadoord hout. Roosvensters in de eindgevels van het transept. Rijk gesneden Cuyperspreekstoel." Aldus de beschrijving van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het orgel is in 1862 gebouwd door Mathieu van Dinter. Het kerkgebouw is sinds 1976 een rijksmonument. De er naast gelegen pastorie is sinds 1996 ook beschermd. De kerk is gewijd aan de heilige Werenfridus, bekend geworden als 'Werenfried van Elst' naar de plaats waar hij begraven is. Werenfridus was rond het jaar 700 actief als christelijk prediker in West-Friesland en zou toen hebben gewoond ter plekke van het huidige Wervershoof, dat naar hem genoemd zou kunnen zijn. Later vertrok hij naar Elst en Westervoort, waar ook kerken naar hem genoemd zijn. De kerk valt onder de Sint Werenfridusparochie.

- Korenmolen De Hoop in Wervershoof (Zijdwerk 15) is een achtkante stellingmolen. Op de plek van de huidige molen stond in 1630 al een molen. Deze molen is in 1889 vervangen door de huidige molen, omdat de oude molen te klein was. Voor dit doel is in 1888 molen nr. 3 van de Binnendijkse Buitenveldertsepolder in de toenmalige gemeente Nieuwer-Amstel (= de huidige gemeente Amstelveen) aangekocht. In 1955 is de molen uitgerust met een installatie om elektriciteit op te wekken, maar de molen bleef ook graan malen. In 1965 raakte de molen buiten bedrijf. In 1971 nam de gemeente de in verval geraakte molen over, om hem in 1973 te restaureren. De molen werd in 1977 verhuurd aan Stichting Molen de Hoop, die er een succesvol maalbedrijf wist te vestigen. Dat bedrijf ging in 2001 echter failliet.

Tegenwoordig is de molen op vrijwillige basis weer in gebruik. De molen is in 2010 bij een door het Noordhollands Dagblad georganiseerde verkiezing verkozen tot de 'Mooiste molen van Noord-Holland'. Sinds 2013 huisvest de molen het Theo Koomen Museum, gewijd aan sportverslaggever Theo Koomen, die in Wervershoof geboren is en er begraven ligt. In 2006 is in het dorp ook een straat naar hem genoemd. De molen is een officiële trouwlocatie van de gemeente Medemblik en is te bezoeken op woensdag van 14-17 uur en op zaterdag van 11-17 uur. In de molen is ook een molenwinkel waar je meelproducten kunt kopen.

- “Een trotsch bezit voor Wervershoof”, kopte De Nieuwe Hoornsche Courant op 3 mei 1940 bij de ingebruikname van het destijds nieuwe Raadhuis, en “het mooiste raadhuis van West-Friesland - de oude schoonheid van de stadhuizen van Hoorn en Enkhuizen buiten beschouwing latende”. Nog altijd heeft het oude Raadhuis met de voormalige veldwachterswoning een statige en waardige uitstraling. Vele bruidsparen vinden dan ook de weg naar de stijlvolle gevel met de gebrandschilderde ramen en daarachter de middeleeuws aandoende trouwzaal. Een plaatje, zo vinden zij. Dat vindt ook de provincie Noord-Holland, die in 1996 het Raadhuis met de voormalige veldwachterswoning op de provinciale monumentenlijst plaatst. Het is “van architectuur- en cultuurhistorische waarde als merendeels gaaf bewaard gebleven voorbeeld van traditionalistische raadhuisbouw op het Noordhollandse platteland uit het late interbellum. Raadhuis en veldwachterswoning hebben daarbij een belangrijke situationele meerwaarde door hun markante ligging aan een plein en naast een driesprong.”

Door de gemeentelijke herindeling van 2011 komt het Raadhuis leeg te staan. Omdat Stichting Oud Wervershoof nog altijd geen eigen onderkomen had, was dit voor hen een unieke kans. Na intensief overleg met de gemeente kon een huurcontract voor 10 jaar worden afgesloten. In 2012 is het Raadhuis verkocht aan Botman Projectontwikkeling, onder de voorwaarde dat de stichting het oude gedeelte kon blijven huren voor de afgesproken periode en dat zij het beheer hierover blijven voeren. In het nieuwe gedeelte zijn inmiddels verschillende appartementen en kantoorruimte gecreëerd. Het oude Raadhuis blijft als monument behouden.

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

Natuur en recreatie

- Zwembad De Zeehoek. De gemeenteraad heeft in november 2018 besloten dat Stichting De Zeehoek aan de slag kan met de voorbereidingen voor de bouw van een nieuw zwembad. Het nieuwe zwembad komt aan de Vok Koomenweg in Wervershoof. Een locatie die geografisch bijna midden in de gemeente ligt. Door deze locatie kan goed gebruik worden gemaakt van de restwarmte van de rioolzuivering die er vlak naast ligt. De wethouder stelde voor het zwembad gasloos te maken, maar de gemeenteraad vreesde dat bij strenge vorst het zwembad dan niet op warmte kan komen. Daarom is er gekozen voor een energieneutraal of bijna energieneutraal zwembad met als streven nul op de meter en zo duurzaam mogelijk.

De stichting wordt straks ook eigenaar van het zwembad en niet de gemeente. Het bestuur bewijst al decennia professioneel en adequaat het bad te beheren en dat mogen ze blijven doen. Dat gaat veel sneller en goedkoper dan als de gemeente eigenaar is, zo vond de gemeenteraad. Uiteraard is goede samenwerking met de gemeente wel een vereiste. Er is immers veel belastinggeld mee gemoeid. Het nieuwe zwembad kost ruim 12 miljoen euro, maar door de duurzame bouw is wel sprake van veel lagere energielasten dan voorheen. Ook belangrijk is het feit dat door de verplaatsing van het zwembad het zwembadterrein vrij komt voor woningbouw. Door beweegbare bodems wordt het nieuwe zwembad geschikt voor verschillende doelgroepen.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wervershoof, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Beeldbank Stichting Oud Wervershoof.

- Fotoserie van Wervershoof van fotograaf Martin Stevens.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Wervershoof (online te bestellen).

Links

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Wervershoof.

- Muziek: - "Muziekvereniging St. Caecilia Wervershoof bestaat uit een enthousiaste, gedreven fanfare, drumband en leerlingengroep. De drumband staat onder leiding van John van der Schaaf, de fanfare en leerlingengroep worden gedirigeerd door Theo Bleeker. Nieuwe leden zijn van harte welkom. Bespeelt je kind een instrument of wil hij/zij er een leren bespelen? Dat is hét moment om lid te worden van onze vereniging. Meespelen met de fanfare. Al vanaf een paar maanden leservaring kunnen leerlingen op blaas- en slagwerkinstrumenten meespelen met de fanfare. Tijdens de eerste helft van iedere repetitie richten we ons op muziek die ook speelbaar is voor minder ervaren muzikanten. De meeste leerlingen spelen mee tot 21:00 uur, maar eerder weggaan kan natuurlijk ook. De leerlingen spelen ook mee op onze concerten. Drumband. Ook slagwerkers kunnen zich al tijdens hun opleidingstraject aansluiten bij de vereniging. Kom vrijblijvend eens langs bij een repetitie! De fanfare repeteert iedere dinsdagavond van 19:30-22:00 uur in De Schoof (Kerkelaantje 1); tot ca. 21:00 uur repeteren de leerlingen ook mee. De drumband repeteert wekelijks op de maandagavond van 19:15-21:15 uur op dezelfde locatie."

- Agrarisch: - "Tamworth Hoeve is een 5 sterren varkenshouderij, die zich toelegt op het fokken van het zeldzame Tamworth varken. Wij houden onze varkens op een natuurlijke manier en zorgen dat het ze aan niets ontbreekt. Heerlijke met stro gevulde varkensarken, een heuse modderpoel voor de nodige ontspanning en heel veel ruimte om te grazen en wroeten. Onze dieren worden uiteindelijk gebruikt voor consumptie. Door de varkens op deze manier te houden kunnen wij het dier een goed leven geven en vlees van hoge kwaliteit garanderen." "Taxichauffeur en garagemedewerker Nick Mulder zag in een aflevering van BinnensteBuiten Tamworth varkens en hij was meteen verkocht! Nu lopen er in Wervershoof 70 Tamworh varkens van Nick. Wij snappen wel waarom, want deze varkens toveren toch meteen een glimlach op je gezicht?" Aldus de tv-serie BinnensteBuiten, die hiermee gelijk een aanleiding had om hier een item over te maken: zie de reportage van 21 januari 2021 over de Tamworth Hoeve.

"In mei 2019 startte Nick Mulder uit Wervershoof met het realiseren van zijn droom: varkensboerderij de Tamworth Hoeve! Het terrein waar nu de varkens lopen, werd vroeger gebruikt als ijsbaan, maar was al jaren buiten gebruik. Het raakte overwoekerd door onkruid en braamstruiken. Nick diende zijn plan in bij de gemeente: de varkens zouden het gebied vrijhouden van begroeiing en er een functie aan geven. Inmiddels is het een varkensparadijs! Een grote groene weide, met aan de randen genoeg bos voor de varkens om in te schuilen. Er staan nachthokken, maar de meeste varkens geven de voorkeur aan de bosrand. Ze graven er kuilen en slapen onder de bomen. In de wei is een modderbad.

Nick koos voor Tamworth varkens, die nauw verwant zijn aan wilde zwijnen. Het zijn robuuste dieren, die zelden ziek zijn en het hele jaar door buiten blijven. Er lopen een beer, zes zeugen en een wisselend aantal biggen. De zeugen krijgen één nest per jaar met acht à twaalf biggen. Aanvankelijk wilde Nick zwangere zeugen apart zetten, maar dat bleek niet nodig. De dieren hebben alles in huis om het op hun eigen, natuurlijke manier te doen, en het terrein in Wervershoof biedt alles wat daarvoor nodig is. Als een zeug een nest heeft gemaakt, moet de boer zijn best doen om haar te vinden! De zeugen werpen buiten. Zeug en biggen blijven minimaal twaalf weken samen. Ze gaan op een natuurlijke manier uit elkaar: als de biggen geen melk meer krijgen.

De varkens eten voornamelijk van het land en worden af en toe bijgevoerd met reststromen: bieten, aardappels, wortels, kuilgras, wei van kaas, gras, soms wat brood. Ze zijn erg rustig en vriendelijk. Nick bezoekt de varkens dagelijks. Onlangs hebben hij, zijn vrouw en zijn zoontje twee weken bij de varkens in het bos gekampeerd. Nick houdt van zijn dieren en behandelt ze met veel respect. De varkens worden pas geslacht als ze twee jaar oud zijn, want het ras heeft tijd van groeien nodig. Het transport naar de kleine slachterij duurt een halfuur. De varkens lopen zelf de kar op; ze zijn het gewend want worden met dezelfde kar soms verplaatst naar een ander stuk land." (bron: Varkens in Nood)

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)