Status

- Werendijke is een buurtschap in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. T/m 30-6-1966 gemeente Zoutelande. Per 1-7-1966 over naar gemeente Valkenisse, in 1997 over naar gemeente Veere.

- De buurtschap Werendijke valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Zoutelande.

- In de editie 1990 van de Topografische atlas Zeeland staat de buurtschap Werendijke nog vermeld. In de editie 2004 (1) niet meer. Waarom is ons een raadsel; de huizen staan er immers nog steeds.

- De buurtschap heeft in 2013 - witte - plaatsnaamborden gekregen en ligt buiten de bebouwde kom.

Naam

Oudere vermeldingen
1235 kopie 1324 Werendike.

Naamsverklaring
Waarschijnlijk samenstelling van dijk 'dijk, aangedijkt land' en de persoonsnaam Were.(2)

Ligging

De buurtschap ligt direct NO van Zoutelande, rond de kruising van de N288, die ter plekke Werendijke heet, met de Werendijkseweg en de Blauwpoortseweg.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Werendijke 4 huizen met 26 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog altijd slechts een handvol huizen.

Geschiedenis

Werendijke was vroeger een heerlijkheid en parochie. De heerlijkheid was in bezit van de Abdij van Middelburg. Hier lag het in 1249 vermelde benedictinessenklooster of -priorij Porta Coeli (Hemelpoort). Het klooster is van weinig betekenis geweest. Ondanks schenkingen van de kant van de graven van Holland bleek het klooster niet levensvatbaar. De zusters werden in 1318 opgenomen door de Johannieters in de nabijgelegen buurtschap Sint Jan ten Heere. De commandeur van het S. Katharijneconvent nam hen in de orde op, beloofde het aantal van acht nonnen en twee lekenzusters in stand te houden en er geen mannenklooster van te maken.

De kerk van Werendijke was een dochterkerk van Westkapelle en was gewijd aan Sint Jacobus Mayor (vermeld juni 1247). Vermoedelijk is de kerk net als veel andere kerken in de regio vernield tijdens de beeldenstorm van 1574. Vermoedelijk is vanuit dit dorp na 1271 te Zoutelande een kerk gesticht, gewijd aan St. Catharina.

Bij Werendijke lag aan de westelijke grens met de heerlijkheid Zoutelande een vluchtberg of werf. Deze is geheel verdwenen. Bij de buurtschap was waarschijnlijk ook sprake van een kleine dijk, die een gebied met een kreek buitendijkte.(3)

Recente ontwikkelingen

- In 2012 is met geavanceerd archeologisch onderzoek ('elektromagnetische inductie'), zonder de grond te hoeven beroeren, eindelijk aangetoond kunnen worden waar de kerk van Werendijke heeft gestaan. Middels informatiepanelen ter plekke wordt dit aangegeven. Zie over deze onderzoeken verder de brochure 'Gekrompen dorpen op Walcheren weer beleefbaar' van Landschapsbeheer Zeeland.

Bezienswaardigheden

- Hoeve Groot Werendijke (huisnr. 12) is een rijksmonument. De hoeve is gebouwd op het terrein van een voormalig middeleeuws klooster. Los woonhuis in L-vorm in steen en gedeeltelijk in moppen met zadeldak en aanbouw met lessenaarsdak. Bakgoot op geprofileerde klossen. 18e-eeuws dakvenster. 17e/18e-eeuwse rollagen boven ramen en deur. Schuur in steen met rieten zadeldak en pannenschild (zeer vernieuwd na watersnood), evenals het huis. Het bakhuisje is geheel nieuw.

• 1. Topografische Atlas Zeeland,
  
  , (2004)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 3. Encyclopedie van Zeeland,
  
  , p.ca. 1750, (1984)