Status

- Weesperkarspel is een voormalige gemeente in de provincie Noord-Holland en lag voor een groot gedeelte in de Vechtstreek. De gemeente was in 1812 toegevoegd aan de gemeente Weesp, en is per 1-5-1817 weer ontstaan als afsplitsing van de gemeente Weesp (begin 19e eeuw zijn veel plattelandsgebieden in ons land - weer - van de steden afgesplitst tot aparte gemeenten. Vergelijk de gemeente Zwollerkerspel rond Zwolle, Lonneker rond Enschede en zo nog vele andere). In 1848 is de gemeente vergroot met de gemeente Bijlmermeer. Per 1-8-1966 is de gemeente opgeheven en over een aantal omliggende gemeenten verdeeld (waarvoor zie verder bij Statistische gegevens).

- Wapen van de voormalige gemeente Weesperkarspel.

Naam

Oudere vermeldingen
Weesper Carspel, Weespercarspel. De gemeente werd in ieder geval tot eind 19e eeuw ook wel 'Weesperkarspel en Hoogbijlmer' genoemd (waarbij voor de laatste ook de spellingen Hoog-Bijlmer en 'hoog Bijlmermeer' werden gebruikt).

- Toelichting op het begrip karspel of kerspel.

Ligging

De gemeente Weesperkarspel was een uitgestrekte landelijke gemeente met veel verspreide bebouwing zonder duidelijke kern. Het raadhuis stond in Weesp. De gemeente lag om Weesp heen. Het deel dat naar Amsterdam ging betrof met name de Bijlmermeer(polder) en het dorp Driemond, omdat ook Amsterdam ruimte nodig had om huizen te bouwen. Daar is in de jaren na de herindeling dus de huidige wijk Bijlmermeer gebouwd.

Statistische gegevens

- In 1840 had de gemeente Weesperkarspel 172 huizen met 1.147 inwoners, verdeeld in dorp Ankeveen (ged.) 22/152 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Lange Muiderweg 11/65, Vechtdijk 19/136, ´s Gravelandschevaart 8/51, Uitermeer 6/38, Den Horn 6/38, Klomp 4/19, Smal-Weesp 3/16, Geinbrug (= het huidige Driemond) 6/36, Het Gein 31/220, De Gaasp 7/35, Stammerdijk (ged.) 17/102, Bijlmermeer 9/64 en Abcouderstraatweg 21/139.

- De gemeente Weesperkarspel is per 1-8-1966 opgeheven en verdeeld over de gemeenten Weesp (1.767/3.159 = hectare/inwoners), Amsterdam (2.084/2.662), ´s-Graveland (306/481), Naarden (155/geen inwoners) en Hilversum (nihil hectare, geen inwoners). De gemeente omvatte op het moment van opheffing in totaal 4.312 hectare met 6.302 inwoners.

Geschiedenis

Gemeentelijke herindeling(splannen)
In 1951 kwam een provinciale commissie met het voorstel om de gemeente Weesperkarspel op te heffen en voor een groot deel toe te voegen aan de gemeente Weesp. Men wilde zo de gemeente Weesp 'bedienen', die ruimte tekort kwam voor woningbouw en bedrijvigheid. Overigens waren pas in 1947 bepaalde militaire bepalingen opgeheven waardoor Weesp in militaire zin geen vestingfunctie meer had en daardoor althans wettelijk de ruimte kreeg om uit te breiden. Zolang Weesp die ruimte niet werkelijk had, voorzag zij daarin door grond van buurman Weesperkarspel aan te kopen. De polder Bijlmermeer en het dorpje Driemond zouden aanvankelijk naar de gemeente Ouder-Amstel gaan. Dat veranderde toen rond 1960 Amsterdam een claim legde op de Bijlmermeer ten behoeve van woningbouw. En zo geschiedde. Per 1-8-1966 was de opheffing van de gemeente een feit.

Bezienswaardigheden

- Het rijksmonumentale pand uit begin 19e eeuw op Hoogstraat 24 in Weesp is het voormalige raadhuis van de vroegere gemeente Weesperkarspel. Het pand wordt bewoond door de bekende bioloog Midas Dekkers. De redactie van de lokale krant WeesperNieuws mocht in mei 2013 rondsnuffelen op de zolder van het stadhuis in Weesp. Alles waar in het Gemeentemuseum geen plek voor is, ligt daar (tijdelijk) opgeslagen. De krant plaatste een aantal foto's van objecten die journalist/fotograaf Christian Pfeiffer er had aangetroffen, waaronder het fraaie bord met de tekst 'Gemeentehuis Weesperkarspel' met gemeentewapen, dat boven de deur van het raadhuis op Hoogstraat 24 had geprijkt. Bewoner Midas Dekkers zag dat, en heeft vervolgens bij de gemeente gelobbyd om dat paneel weer boven zijn deur te mogen hangen. In 2019 is dat gerealiseerd.

Beeld

- Oude ansichten van Weesperkarspel.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Weesperkarspel (online te bestellen).