Weebosch

Plaats
Dorp
Bergeijk
Zuidoost-Brabant Kempen
Noord-Brabant

weebosch_film_het_wonder_van_weebosch.jpg

In 2011 heeft Wendelien Voogd de film 'Het wonder van Weebosch' gemaakt, over drie opgroeiende ponymeisjes in het dorp. Zij doen voor de laatste keer mee aan de jaarlijkse Gerardusprocessie, die vooral bekend staat om zijn paardenzegening.

In 2011 heeft Wendelien Voogd de film 'Het wonder van Weebosch' gemaakt, over drie opgroeiende ponymeisjes in het dorp. Zij doen voor de laatste keer mee aan de jaarlijkse Gerardusprocessie, die vooral bekend staat om zijn paardenzegening.

weebosch_buurthuis_t_sant.png

Buurthuis 't Sant is de bruisende 'huiskamer van de Weebosch', als plek voor o.a. sport, beweging en dans, activiteiten, bijeenkomsten en vergaderingen van verenigingen. Ook buitendorpse verenigingen kunnen er ruimtes huren.

Buurthuis 't Sant is de bruisende 'huiskamer van de Weebosch', als plek voor o.a. sport, beweging en dans, activiteiten, bijeenkomsten en vergaderingen van verenigingen. Ook buitendorpse verenigingen kunnen er ruimtes huren.

weebosch_plaatsnaambord.jpg

Weebosch is een dorp in de Brabantse Kempen

Weebosch is een dorp in de Brabantse Kempen

weebosch_luchtfoto.jpg

Paul van Rooijen passeerde op een terugvlucht naar Eindhoven Airport op geringe hoogte zijn dorp Weebosch. Dat leverde deze prachtige luchtfoto waarop precies het hele dorp te zien is op. (© Paul van Rooijen)

Paul van Rooijen passeerde op een terugvlucht naar Eindhoven Airport op geringe hoogte zijn dorp Weebosch. Dat leverde deze prachtige luchtfoto waarop precies het hele dorp te zien is op. (© Paul van Rooijen)

weebosch_dorpsbeschrijving_anno_2012.jpg

In 2012 is een mooie flyer gemaakt waarop op een rijtje is gezet wat er zo bijzonder is aan dit "kleinste maar zeer actieve dorp van de gemeente Bergeijk". En dat is heel wat! Kijk zelf maar.

In 2012 is een mooie flyer gemaakt waarop op een rijtje is gezet wat er zo bijzonder is aan dit "kleinste maar zeer actieve dorp van de gemeente Bergeijk". En dat is heel wat! Kijk zelf maar.

weebosch_groenstructuurplan.jpg

Dit is het groenstructuurplan voor de dorpskern van Weebosch, zoals weergegeven in het bestemmingsplan.

Dit is het groenstructuurplan voor de dorpskern van Weebosch, zoals weergegeven in het bestemmingsplan.

weebosch_gerardus_majellakerk_interieur.jpg

Niet alleen het exterieur, ook het interieur van de H. Gerardus Majellakerk in Weebosch is fraai. De kerk is dan ook ontworpen door de bekende architect Jan Stuyt. (© www.parochiebernardus.nl)

Niet alleen het exterieur, ook het interieur van de H. Gerardus Majellakerk in Weebosch is fraai. De kerk is dan ook ontworpen door de bekende architect Jan Stuyt. (© www.parochiebernardus.nl)

Weebosch

Terug naar boven

Status

- Weebosch is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Bergeijk.

- Het dorp Weebosch heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het daarom sindsdien 'in' Bergeijk.

- Onder het dorp Weebosch vallen ook de buurtschappen De Pielis (grotendeels), Spaanrijt en Witrijt.

Terug naar boven

Naam

In de volksmond
Op de plaatsnaamborden staat de plaatsnaam zonder lidwoord. In de volksmond is het echter De Weebosch, een dorp waar je bovendien niet 'in' woont maar 'op'.

Oudere vermeldingen
1299 Wedebosch, 1524 opten Webosch, 1541 opten Wedebosch.

Naamsverklaring
Het eerste lid staat mogelijk voor het Middelnederlandse wede 'teenwilg'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Weebosch ligt WZW van Bergeijk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Weebosch 51 huizen met 316 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Reeds in de 15e eeuw is sprake van een kapel op de Weebosch, maar waarschijnlijk was de kapel er nog eerder. Na de overgang van de kapel naar de protestanten in 1648, raakt de kapel in verval. In de 18e eeuw is zij gesloopt. Pas in 1907 krijgt het dorp een kerk, de huidige Gerardus Majellakerk. Die kerk komt er niet zomaar, dat heeft nog heel wat voeten in de aarde gehad. Begin 20e eeuw heeft Weebosch namelijk net als in 1840 nog altijd slechts ca. 300 inwoners, en dat is ook in die tijd al doorgaans veel te weinig om een eigen parochiekerk te kunnen onderhouden.

Toch ijveren de inwoners bij de bisschop om toestemming voor de bouw van een eigen kerk. Zij zouden maar liefst 25 keer naar ’s-Hertogenbosch zijn gereisd om hiervoor te pleiten. Uiteindelijk geeft de bisschop toe, maar hij bepaalt wél dat de Weebosschenaren zelf een pastoor moeten zoeken. Dat is heel ongebruikelijk, want normaal gesproken bepaalt de bisschop wie er pastoor wordt. Blijkbaar durft de bisschop het zelf niet aan om iemand te zoeken die bereid is een kerk te stichten in dit arme, geïsoleerde oord...

Niettemin lukt het om een pastoor te vinden; A.A.J. Karthon, én om geld bijeen te krijgen voor de bouw van de kerk, die ontworpen wordt door de bekende architect Jan Stuyt. Niet de eerste de beste; hij geldt als een van de belangrijkste Nederlandse kerkenbouwers van de 20e eeuw. Stuyt is juist in die jaren druk doende met vernieuwing van de kerkenbouw. De neogotiek is op dat moment nog erg populair, maar Stuyt gaat zijn inspiratie halen in de romaanse bouwstijl. Vandaar dat de kerk van Weebosch een rijksmonument is, omdat het een van de eerste voorbeelden van neo-romaanse bouw in ons land is.

En hoe regelt het kleine dorp het kostbare onderhoud van de kerk? Dat werd in Weebosch net zo gefinancierd als in andere Brabantse dorpen van die omvang: via de opbrengsten van een bedevaart. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zodra de kerk gereed is, een broederschap wordt opgericht ter ere van de H. Gerardus Majella. Al snel telt deze broederschap duizenden leden, van wie velen jaarlijks de bedevaart naar Weebosch ondernamen. Voor de verdere bijzonderheden van de kerk, bedevaarten en dergelijke zie bij Bezienswaardigheden. (© BHIC)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De komende jaren worden rond de Kapelledries in fasen, tot 2018, 40 nieuwe woningen gerealiseerd. Het gaat om zowel huur- als koopwoningen voor starters en senioren maar ook om gezinswoningen. De roep om meer woningen is er al jaren in het dorp. In de Dorpsvisie Weebosch 2009-2025 en de Woonvisie (2011) wordt gesteld dat de kern moet groeien naar 900 inwoners in 2020, 200 meer dan het huidige inwoneraantal. Dat is volgens de Dorpsraad nodig om het dorp leefbaar en voorzieningen in stand te houden.

- Voor ouderen ontbrak er veel in het dorp. Er zijn geen aangepaste woningen, nauwelijks voorzieningen en er was behoefte aan ontmoeting. In 2012 is het dorpshuis vernieuwd. Er is o.a. een huiskamer en bewegingsruimte, een dagopvang met geschoolde vrijwilligers en een eetpunt (met name voor ouderen en schoolkinderen) gerealiseerd. De dagbesteding heeft zowel geïndiceerde als niet-geïndiceerde deelnemers. Er is een dorpsondersteuner aangesteld, als vraagbaak en parttime coördinator met een vrijwilligersgroep.

De Dorpsraad zet zich in dit kader verder in voor aangepaste ouderenwoningen, verbeteren van vrijwilligerswerk en overleg met de gemeente over optimale inzet van WMO-middelen. Na aanleg van de glasvezelkabel komen tevens voorzieningen voor domotica, welzijnsdiensten en bijvoorbeeld een beeldspreekuur met de bank en het gemeentehuis beschikbaar. Het plan omvatte veel meer dan alleen het dorpshuis. De lokale gemeenschap heeft een visie ontwikkeld, hoe Weebosch voor alle leeftijden aantrekkelijk te houden en hoe ouderen, ook bij toenemende zorgbehoefte, in het dorp kunnen blijven wonen. (bron)

- Beschrijving van Weebosch anno 2012.

- Het geldende Bestemmingsplan Weebosch is in 2012 vastgesteld.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Weebosch heeft 2 rijksmonumenten, zijnde een grafheuvel en de Gerardus Majellakerk.

- De Gerardus Majellakerk uit 1907 is het enige rijksmonument van Weebosch. Het is een bijzonder verhaal over hoe het zo gekomen is dat de kerk is toegewijd aan Gerardus Majella. De kerk zou namelijk eigenlijk worden toegewijd aan St. Petrus Banden. De nieuwe parochie De Weebosch was immers afgescheiden van de St. Petrus Banden-parochie van buurdorp 't Loo. Maar bouwpastoor Karthon kiest, met toestemming van de bisschop, als patroon de H. Gerardus Majella. Hij heeft namelijk een bijzondere verering voor deze nieuwe heilige, wiens heiligverklaring hij in 1904 in Rome heeft bijgewoond. Dat komt zo: In 1905 maakt Karthon met enkele vrienden een reis naar het Heilig Land en op de terugweg, na een uitstapje in Caïro, ondervinden zijn vrienden op voorspraak van St. Gerardus een bijzondere redding, doordat de stuurloos geworden tram, waarmee zij reizen, die in de Nijl dreigt te storten, op het laatste moment tot stilstand wordt gebracht, nadat zij de nieuwe heilige om hulp hebben gebeden. J.A. v.d. Meijden, kapelaan te Sint-Oedenrode, een van de medereizigers, brengt hiervan in 1925 een ooggetuigenverslag uit.

Hij brengt zijn vriend Karthon op het idee de nieuw te bouwen kerk aan Gerardus Majella toe te wijden, een patroonskeuze die de geschiedenis van De Weebosch ingrijpend zou beïnvloeden. Het verhaal van de redding in Caïro sprak immers geweldig tot de verbeelding. Het duurt dan ook niet lang of de redding heet in de volksmond een wonder, het zogeheten 'Nijlwonder'. Het dorp ontwikkelt zich hierdoor in korte tijd tot een populaire bedevaartplaats met - nog altijd - jaarlijks duizenden pelgrims. Opeenvolgende pastoors van De Weebosch hebben Gerardus' reputatie dankbaar uitgedragen, waarbij zij doorgaans veiligheidshalve spraken van gebedsverhoringen, gunsten en voorrechten, verkregen op voorspraak van 'den Grooten Wonderdoener'. De kerk maakt tegenwoordig deel uit van de H. Bernardusparochie.

Zoals het een goed katholiek dorp betaamt, ligt het dorpscafé tegenover de kerk, of andersom... Dat komt zo: Een van de initiatiefnemers in de strijd om een kerk in Weebosch was de uit het Belgische Waasland afkomstige wagenmaker / caféhouder Aloysius van Vlierberghe ('Pietje Flier'). Toen er uiteindelijk toestemming kwam om een kerk te bouwen, stond hij erop dat de ingang pal tegenover zijn café kwam. En zo geschiedde... Een oude ansichtkaart toont zijn nering, met het wervende onderschrift 'Koffeehuis H. Gerardus. Tevens verkrygbaar alle religieuze artikelen'. Toen hij zich terugtrok uit het bedrijf, betrok hij het woonhuis ernaast, waar een gebrandschilderd raam uit 1940 met een afbeelding van de kerk herinnert aan zijn inzet.

- De eerste veertig jaar van het bestaan van de kerk was er geen Processiepark. De pelgrims hadden wel toegang tot het kerkhof en de tuin van de pastoor om te wandelen en bidden. In de tuin staat sinds 1935 een Lourdesgrot. De grot is in opdracht van pastoor J. Panken gebouwd door een metselaar uit Bergeijk. De aanleg van het Processiepark in de pastorietuin schuin achter de kerk begon in 1949 met de bouw van een kapel. De bakstenen achthoekige kapel met leistenen puntdak staat aan de rand van het processieveld op een verhoogd terras. In de beide aangrenzende wanden zijn enige tijd na de bouw gebrandschilderde glas-in-loodramen gezet met voorstellingen van de heilige die een schip redt en die een sleutel uit een put haalt. Midden in de kapel staat een stenen altaar. Begin jaren vijftig is bij de kapel een groot grasveld aangelegd en zijn zitplaatsen aangebracht. In 1957 zijn langs de randen van het veld zuiltjes gemetseld waarop de 14 kruiswegstaties zijn aangebracht. - Nadere informatie over kapellen en Lourdesgrot te Weebosch.

- In het plantsoen voor de kerk van De Weebosch is in april 2017 het beeld 'Haasje over' onthuld, van de in 1997 overleden plaatselijke kunstenares Willy van der Putt. Het vorige beeld dat hier heeft gestaan, 'Ontmoeting' - eveneens van Willy van der Putt - is enkele jaren daarvoor gestolen en nooit meer teruggevonden. Omdat er van 'Ontmoeting' geen mal bestaat was het niet mogelijk een replica te laten vervaardigen. Daarom is gekozen voor een ander beeld van dezelfde kunstenares. Daarmee wordt ook het belang voor De Weebosch van het kunstenaarsechtpaar Toon Slegers en Willy van der Putt onderstreept. Dochter José Slegers heeft het beeld onthuld.

- Bij de kerk staat ook een Heilig Hart-beeld.

- Aan de Witrijtseweg bij het buurthuis staat de beeldengroep 'Zwaan kleef aan' uit 1983, vervaardigd door de lokale beeldhouwster Willy van der Putt. De beeldengroep, van een man en een vrouw met de handen in elkaar, die drie kinderen tussen hen door laten gaan, is geïnspireerd op het kinderliedje 'Witte zwanen, zwarte zwanen'.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Tentfeest 'Helemaal Weebosch' (weekend in mei).

- Buurthuis 't Sant organiseert op een zondag in mei en oktober de KlavertjeVierWandeling, die zo heet omdat per wandeltocht vier uitgepijlde wandelroutes te lopen zijn.

- WSV De Grenslopers organiseert op een dinsdag in augustus de Grensparkwandeling, met naar keuze een afstand van 7, 14 of 18 km.

- Kermis (zaterdag t/m woensdag begin september), met o.a. op zaterdag de Kermisronde (wielrennen), op zondag de Rommelmarkt met diverse activiteiten daar omheen, en op maandag de Dikkebandenrace voor de schooljeugd.

- De jaarlijkse Gerardusbedevaart in Weebosch duurt een week en begint op de zondag voor 16 oktober met een buitenmis om 11.00 uur in het Processiepark bij de kerk. De feestdag van Sint Gerardus - de patroonheilige van de parochie op wiens bijstand pelgrims hopen in moeilijke tijden - is op 16 oktober. Op de zondag hierna is er bij de kerk de traditionele paardenzegening, na de openluchtmis van 11.00 uur (waaraan ca. 600 bedevaartgangers deelnemen, veelal vanuit hun koets of zittend op hun paard), tijdens de Kempische Ruiterbedevaart in het Processiepark.

Pastoor Luc Buyens trekt na de mis met zijn wijwaterkwast langs de stoet van koetsiers en ruiters. "Het biedt geen garantie dat er niets ergs met de paarden gebeurt, maar hun lot hebben we in de handen van de Heer gelegd”, aldus de pastoor. De paardenzegening is ingesteld in 1933, bij het 25-jarig bestaan van de Gerardus van Majellakerk. Bij deze jubileumviering komt dan voor het eerst een groep ruiters uit Oirschot op bedevaart naar Weebosch. Daarop besluiten enkele notabelen samen met het bestuur van de rijvereniging om een jaarlijkse ruiterbedevaart in te stellen. Zie ook de videoreportage van de Paardenzegening Weebosch 2016.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Wandelroute Rondje Witrijt (21 km) loopt door het W buitengebied van Weebosch, waaronder de buurtschap Witrijt. Je komt o.a. door waterbergingsgebied de Pielis, langs het beekje de Goorloop, de Hapertse Heide en de Cartierheide. Deze naam is ontleend aan jhr. Emile de Cartier de Marchiennes. Deze koopt in 1863 het nabijgelegen Duizels Hof en gebruikt de heide als jachtterrein. Op de Cartierheide loop je over een bijzonder mooi berkenlaantje, de 'Pannegoor Passage', een beschut dijkje tussen het water van een ven en de heide. Dit berkenlaantje herinnert aan de baron; hij liet het ven genaamd 'het Pannegoor' uitgraven, waardoor hij vanuit het berkenlaantje ongezien op de eenden en andere watervogels in de vennen kon jagen...

- Nog een wandelroute (11 km) door het W buitengebied van Weebosch waaronder de buurtschap Witrijt.

- Fietsroute Weebosch - Pielis (die je ook zult kunnen wandelen lijkt ons) voert je door het Z buitengebied van het dorp. De route komt langs o.a. 3 Hooihuiskes.

- Fietsroute Weebosch / Blauwe Kei / Postel (45 km) door het omliggende buitengebied van de Nederlandse en Belgische Kempen.

- Deze knooppuntfietsroute van 40 km kun je o.a. vanuit Weebosch starten.

Terug naar boven

Beeld

- In 2011 heeft Wendelien Voogd de film Het wonder van Weebosch (50 min.) gemaakt, een documentaire over drie opgroeiende ponymeisjes in het dorp, die aan de vooravond van hun volwassenheid staan. Zij doen voor de laatste keer mee aan de jaarlijkse Gerardusprocessie, die vooral bekend staat om zijn paardenzegening. - Trailer 'Het wonder van Weebosch'.

- Fotoreportage van Weebosch door Kees Wittenbols uit Breda.

- Esther de Raad en Michaël Breukers hebben in 2015 in opdracht van de Tilburgse Stichting Saanderdaags ca. 120 korte films geproduceerd, met levendige interviews met tientallen oudere inwoners uit 6 dorpen in de Kempen. Een van die dorpen was Weebosch. De films zijn op DVD bij genoemde stichting verkrijgbaar geweest. Cameraman Ad van Korven heeft prachtige beelden geschoten van de gesprekken over het dorpse leven van 50 jaar en langer geleden. Je hoort hoe het Kempische dialect steeds met een lokale tongval gesproken wordt, en je ervaart de gemoedelijkheid en de gastvrijheid die de Kempenaar zo eigen is. Als je door de Facebookpagina onder de link scrollt, vind je er enkele voorbeelden van. Ook op de site van de stichting waren diverse filmpjes online te bekijken, maar die site is inmiddels opgeheven. Te zijner tijd is er weer het een en ander op het internet te bekijken. Men stelt ons daarvan op de hoogte zodra dat het geval is, en wij zullen dat dan hier vermelden.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Weebosch.

- Nieuws: - Actualiteiten uit Weebosch op Facebook.

- Dorpshuis: - Buurthuis 't Sant is 'de huiskamer van de Weebosch', als plek voor o.a. sport, beweging en dans, activiteiten, bijeenkomsten en vergaderingen van verenigingen. Ook buitendorpse verenigingen kunnen ruimtes huren. Met subsidies van het iDOP en de enorme inzet van vrijwilligers zijn recentelijk uitbreidingen gerealiseerd voor o.a. jongeren, senioren, volksdans en yoga.

- Dorpsraad: - Het kleine dorp heeft een rijk verenigingsleven met maar liefst ca. 35 verenigingen, die sinds 1978 met elkaar samenwerkten in de GBVW (Gezamenlijke Belangen Verenigingen de Weebosch), in 2007 omgevormd tot Stichting Dorpsraad de Weebosch. De Dorpsraad fungeert als lokaal coördinatieplatform voor de verenigingen en is de belangenbehartiger van het dorp. Ze beheert de leefbaarheidsagenda en stelt zich pro-actief op. Als gevolg van haar afkomst kan ze rekenen op een breed draagvlak. - Actualiteiten van de Dorpsraad op Twitter.

- Onderwijs: - Op de Weebosch word al rond 1800 onderwijs verzorgd. De huidige Basisschool St. Gerardus (Witrijtseweg 9a), doorgaans kortweg Gerardusschool genoemd, is een kleine dorpsschool met ca. 80 leeringen, samen met het buurthuis ’t Sant gehuisvest in een multifunctioneel gebouw aan de rand van een bosrijk natuurgebied. In 2005 is het gebouw aangepast aan de eisen des tijds. De lokalen kunnen door middel van schuifwanden met elkaar worden verbonden. Het geheel is licht en ruim waardoor het een gebouw is geworden waarin het fijn werken en leren is. In 2014 stond de school aanvankelijk op de nominatie om te worden gesloten, maar zou uiteindelijk daarna in ieder geval nog 2 jaar open blijven. Ondertussen zouden de mogelijkheden worden onderzocht om de school structureel voor het dorp te kunnen behouden.

In 2015 hebben vervolgens SKoZoK, gemeente en Dorpsraad afgesproken dat de school niet gesloten wordt. En dat de drie partijen er samen aan werken om te investeren in goed basisonderwijs in het dorp. De dorpsraad heeft een werkgroep onderwijs ingesteld, die in overleg met de school kijkt hoe de school het beste kan worden ondersteund. Dat betekent o.a. dat vrijwilligers ingezet kunnen worden om het onderwijzend personeel te ondersteunen, zodat zij zich volledig kunnen concentreren op het geven van onderwijs. In de school is een BIEBpunt van Bibliotheek De Kempen, speciaal voor kinderen van 0 tot 12 jaar.

- Overige verenigingen: - Toneelvereniging De Kempengalm.

- Sport: - RKSV De Weebosch (voetbal) is opgericht in 1924 en heeft ruim 200 leden. - Nieuws van de voetbalvereniging op Facebook. In 2015 zijn op het sportcomplex 2 nieuwe tribunes gerealiseerd, met in totaal 165 plaatsen. Ze zijn genoemd naar de leden Dennis van Eekert (32) en Teun Jansen, die in 2014 door een noodlottig ongeval om het leven zijn gekomen. Citaat uit de toespraak van wethouder Frank van der Meijden bij de opening: "Ze hebben hier onder leiding van initiatiefnemer Henk Bone op de 'Weeboschmanier' een tribune gebouwd. Net zoals ze hier met z'n allen glasvezelkabel in de grond leggen, een school opknappen, het rioolprobleem oplossen is hier ook een tribune neergezet waarmee de Weebosch kan wedijveren met de andere 5 voetbalclubs binnen de gemeente Bergeijk. Vrijwilligers hebben er 2.000 manuren in gestoken om dit te realiseren." Veel inwoners hebben een stoeltje gesponsord, waarmee 7.000 euro is opgehaald. De tribunes komen van hoofdklasser Rigtersbleek uit Enschedé, waar initiatiefnemer Henk Bone toevallig mee in contact kwam. In 2015 is RKSV De Weebosch na 39 jaar kampioen geworden in hun klasse, waardoor ze promoveerden naar de 4e klasse, waar nu 5 Bergeijkse clubs in die klasse met elkaar strijden. (bron: Eindhovens Dagblad, 23-8-2015)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Weebosch, met foto's van de grafzerken.

Reactie toevoegen