Warder

Plaats
Dorp
Edam-Volendam
Waterland
Noord-Holland

warder_plaatsnaambord.jpg

Warder is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Edam-Volendam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-7-1970. Per 1-8-1970 over naar gemeente Zeevang, in 2016 over naar gemeente Edam-Volendam. (© H.W. Fluks)

Warder is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Edam-Volendam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-7-1970. Per 1-8-1970 over naar gemeente Zeevang, in 2016 over naar gemeente Edam-Volendam. (© H.W. Fluks)

NH gemeente Warder in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Warder in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Warder in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Warder

Terug naar boven

Status

- Warder is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Edam-Volendam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 31-7-1970. Per 1-8-1970 over naar gemeente Zeevang, in 2016 over naar gemeente Edam-Volendam.

- Wapen van de voormalige gemeente Warder.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Warder ligt aan het Markermeer en ligt N van de stad Edam en het dorp Volendam, NO van de dorpen Hobrede, Middelie en Kwadijk en de stad Purmerend, O van het dorp Oosthuizen, ZO van het dorp Beets en ZZO van het dorp Schardam.

Terug naar boven

Statistische gegevens

in 1840 omvatten de gemeente en het dorp Warder 68 huizen met 290 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 320 huizen met ca. 800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Middeleeuwen - 19e eeuw
Warder is vermoedelijk ontstaan in de 11e of 12e eeuw tijdens de ontginning van het uitgestrekte laagveengebied ten zuiden van West-Friesland. De oorspronkelijke locatie lag waarschijnlijk verder naar het oosten, in het huidige Markermeer, aan de westoever van het toenmalige Almere (binnenzee). Door het oprukkende water tijdens de vorming van de Zuiderzee is het dorp opgeschoven naar de huidige locatie. In 1414 wordt het dorp tezamen met Middelie en Kwadijk verenigd onder het poortrecht met Edam. Dit biedt de bewoners bepaalde voorrechten. De bewoners leven vanaf de 14e eeuw voornamelijk van de veeteelt en de visserij. Het dorp ontwikkelt zich tot een lintdorp. De omliggende landerijen zijn doorkruist met vele sloten die voor de nodige afwatering van het natte veenland zorgen, en zijn daarom alleen per boot bereikbaar. In de 17e en 18e eeuw telt het dorp ook een groot aantal zeevarenden en in de eerste helft van de 17e eeuw maakt het dorp een kortstondige bloeiperiode door.

1800 - 1960
In 1847 wordt de 16e-eeuwse kruiskerk gesloopt en in 1848 vervangen door het huidige kerkgebouw. In de tweede helft van de 19e eeuw maakt de melkveehouderij een bloeiperiode door, waar ook Warder van profiteert. In deze periode worden er veel nieuwe boerderijen gebouwd en oude boerderijen vervangen. Dit zijn stolpboerderijen van een groter type dan er vóór deze periode in het dorp stonden. Ook komen er er veel nieuwe burgerwoningen, winkels en werkplaatsen en een prestigieus Raadhuis annex schoolgebouw (1885). Het vervoer van vee, melk, hooi, mest etc. gaat nog altijd per boot. Tot 1865 is het dorp zelfs alleen per boot vanuit Oosthuizen bereikbaar.

De belangrijkste verkeersader van Warder is een vaarsloot die door het lint loopt. Aan de noordzijde van deze vaarsloot loopt een smal voetpad. In dit voetpad bevinden zich 19 karakteristieke bruggen met hoge en lage leuning, waarvan het brugdek afneembaar is om hoog beladen boten doorgang te kunnen verlenen. Zo´n brug wordt een tilletje genoemd. In 1911 wordt er een coöperatieve zuivelfabriek gebouwd. In verband hiermee wordt in 1912 het voetpad verbreed tot een rijweg en worden de 19 tilletjes vervangen door 11 ophaalbruggen. Het voornaamste vervoermiddel voor de boeren blijft echter de boot. De landerijen zijn immers nog steeds alleen over het water bereikbaar.

1960 - nu
In 1960 maakt een ruilverkaveling een einde aan het karakteristieke, door vaarsloten beheerste aangezicht van Warder. Door landruil krijgt elke boer nu zijn landerijen hoofdzakelijk rond zijn boerderij te liggen. Dammen in de sloten maken het land bereikbaar voor tractoren. Verder worden er verkavelingswegen door de polder aangelegd en worden buiten het dorp op verder weg gelegen landerijen nieuwe boerderijen gebouwd. De vaarsloot door het lint wordt geleidelijk gedempt, de ophaalbruggen verdwijnen en de dorpsweg wordt breder.

De schaalvergroting in de landbouw brengt met zich mee dat vele boerenbedrijven hun activiteiten beëindigen. Zo zijn er van de ca. 80 fulltime boerenbedrijven in 1945 nu nog maar een tiental over. De vrijgekomen stolpboerderijen blijken in trek te zijn bij mensen uit steden als Amsterdam en Haarlem om als woonstolp te verbouwen en er komt een forse migratiestroom op gang van de steden naar plattelandsdorpen als Warder. Vanaf eind jaren zestig worden er veel nieuwe woningen gebouwd op tot dusver onbebouwde open plekken in het lint (lintbebouwing). Het aantal inwoners neemt daardoor in de jaren zestig en zeventig toe. Ook de zuivelfabriek valt ten prooi aan de schaalvergroting en beëindigt haar activiteiten in 1967. Het fabrieksgebouw wordt verkocht aan een honden- en kattenvoerfabrikant. In 1985 maakt de fabriek plaats voor een nieuwbouwwijkje: het Zuivelhof. (bron: Historische Vereniging)

Archeologie
"De zogeheten 'Fluit van Warder' heet zo omdat een archeologisch duikteam van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in 2017, tijdens de opgraving van een scheepswrak in het Markermeer ter hoogte van dit dorp, meer dan honderd voorwerpen heeft geborgen, waaronder deze dwarsfluit. Archeologen vinden bijna nooit muziekinstrumenten. Het is een houten dwarsfluit uit de vroege 16e eeuw en is daarmee de oudst bekende fluit van Nederland. De fluit is gemaakt uit één stuk buxushout van 69 cm lang en heeft zes vingergaten. Hij is uitzonderlijk goed geconserveerd. Oude dwarsfluiten zijn nauwelijks bewaard gebleven. De oudste in Nederland tot nu toe was de fluit die van Nova Zembla afkomstig is en dateert uit ca. 1590.

Andere renaissancefluiten, die in Italië en Oostenrijk bewaard worden, zijn waarschijnlijk ongeveer net zo oud als de fluit van Warder. De fluiten werden vroeger gebruikt door soldaten om signalen af te geven tijdens de strijd. Vooral bij Zwitserse en andere Duits-sprekende piekeniers waren ze in trek. Maar ook in huiselijke kring werd de fluit - al dan niet samen met twee of drie andere fluiten of andere muziekinstrumenten - bespeeld. De onderzoekers denken dat de fluit eigendom was van een militair, bijvoorbeeld een Zwitserse huurling, die in het begin van de 16e eeuw in West-Friesland was. Van februari tot september 2021 is de fluit als speciale vondst te zien in de tentoonstelling ‘Leven in lagen, de mens in het Noord-Hollandse landschap’ in archeologiecentrum Huis van Hilde in Castricum." (bron en voor nadere informatie zie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, november 2020)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de in 2011 opgerichte Historische Vereniging Warder. "Het doel van de vereniging is om de geschiedenis van het dorp in kaart te brengen en toegankelijk te maken voor een zo breed mogelijk publiek. Om dit te bereiken houden we twee maal per jaar een ledenbijeenkomst en brengen we jaarlijks het jaarboekje Warderwijd en een nieuwsbrief uit. De vereniging telt ongeveer 250 leden. Om onze doelstellingen te kunnen verwezenlijken, hebben wij uiteraard leden nodig. Vanwege de noodzakelijke contributie-inkomsten, en daarnaast is ons ledenbestand natuurlijk ons belangrijkste publiek, waarvan wij graag de nodige reacties krijgen zodat wij ons werk nog beter kunnen doen. Ook zijn er leden die ons helpen met onderzoek, voorbereiden van publicaties en dergelijke."

Op de site van de vereniging vind je onder meer een 15-tal presentaties die in de loop der jaren over de geschiedenis van Warder zijn gehouden. Een goed idee!, en hopelijk ook inspirerend voor andere historische verenigingen. Wij zien dit namelijk nog niet veel op heemkundesites, en het is een mooie manier om degenen die de lezingen destijds hebben gemist, er toch nog van te laten meegenieten, en degenen die er zijn geweest, de gelegenheid te geven een en ander nog eens terug te lezen en te kijken.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 1 rijksmonument, en wel de huidige, thans voormalige Hervormde zaalkerk, die in 1847 is gebouwd ter vervanging van een vervallen 16e-eeuwse kruiskerk. Begin jaren zeventig van de 20e eeuw begon de ontkerkelijking zo groot te worden en was het pand zo zwaar vervallen dat er sprake van was om de kerk te slopen. Het dak stortte deels in en er groeiden planten in de kerk... De kerk is uiteindelijk voor 1 gulden gekocht van de gemeente Zeevang. Alleen de toren bleef eigendom van de gemeente. Stichting Sporthal Warder is opgericht om het beheer over het pand te voeren. In 1975 is de verbouwde kerk als Sportkerk (sporthal en gymzaal) voor onder meer de lokale basisschool in gebruik genomen.

- Dankzij het feit dat de, onder Eten en drinken beschreven, voormalige dorpskroeg op huisnr. 123 in 2020 is verkocht door makelaar Redres, kunnen wij dit pand beschrijven, als samenvatting van de beschrijving van genoemde makelaar: "Bij het binnenrijden van het dorp valt het voormalige café meteen op. Het karakteristieke pand ligt pal tegenover de kerk en het restaurant dat in de oude school is gevestigd. Voorheen was hier 'het Wapen van Warder' gevestigd, dat in 1881 in gebruik is genomen. Bijna 90 jaar heeft het gefunctioneerd als dorpskroeg. Afgelopen decennia is het object gesplitst in twee woningen. De bewoner van nr. 123a, die aan de achterzijde van nr. 123 woont, heeft recht van overpad over de buitenruimte om toegang te verkrijgen tot zijn woning. Het kroeggedeelte is verbouwd tot “doe-huis”, waar in de afgelopen jaren tango salons, huisconcerten, dansworkshops, etentjes, kunstgaleries en meer hebben plaatsgevonden. Beneden heeft het object een oppervlak van maar liefst 140m2 en een flinke plafondhoogte van ruim 4 meter. Kortom een ideale ruimte om wonen, werken en hobby’s in te verwezenlijken. Op de bovengelegen verdieping is een fijne woning om te wonen en te slapen.

Via de entree kom je in het pand. Deze bestaat uit twee voordeuren waar er nu nog maar 1 van in gebruik is. Hier een opgang naar de bovengelegen verdieping en een doorgang naar de voormalige kroeg. Het kroeggedeelte bestaat uit een grote ruimte van circa 60 m2 en een vrije hoogte van ruim 4 meter met aan twee zijden hoge ramen waardoor het een plezierige en lichte ruimte is. In de hoek aan de straatzijde staat een grote potkachel. Voorbij de entree is een gezellige keuken gesitueerd die voorzien is van alle gemakken. Warder is sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw een kunstenaarsdorp geworden. In het voormalige dorpscafé is een kleinschalig podium aanwezig, ideaal voor concertjes en voorstellingen. Naast het podium is een bibliotheek met ruimte voor boeken. Achter het podium is een kleine werkplaats / hobbykamer met ruimte voor opslag. Dit is ook een ruimte die bij uitstek geschikt is als kantoor of slaapkamer. Links boven de keukenruimte is toegang tot een inpandig dakterras van circa 12 m2 met prachtig zicht op de landerijen. De grote woonkamer/keuken op de verdieping is een hele lichte en plezierige ruimte met aan weerszijden zicht op de landerijen. Er zijn ook twee slaapkamers variërend in grootte."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het 19e-eeuwse kerkje van Warder is al van kilometers afstand te zien. De weg naar de dorpskern voert langs karakteristieke vrijstaande huisjes en monumentale stolpboerderijen. Leilinden en knotwilgen vervolmaken het dorpsgezicht. Als je wilt onthaasten, moet je hier zijn. Druk wordt het alleen in de zomerse weekeinden aan de IJsseldijk. Dan stroomt de hele streek naar het openluchtbad - in het IJsselmeer - dat door vrijwilligers uit het dorp wordt gerund.

"Zwembad Warder is een bloeiende vereniging, opgericht in 1913, gelegen aan de IJsselmeerdijk, aan het einde van de Badhuisweg. Wij zijn daar actief met een aantal mensen om jong en ouder uit de voormalige gemeente Zeevang en ook daarbuiten in het zomerseizoen een heerlijk ontspannende dag te bezorgen. Dit doen we momenteel met 5 bestuursleden en ongeveer 20 medewerkers die voor ons in de kantine staan. Alles geheel en al op vrijwillige basis, en dat willen wij zo houden. Dit alles zonder overheidssubsidie! Wij bieden een prachtig stuk terrein met enorm veel ruimte, een speelweide met goed onderhouden speeltoestellen, een peuterbad, een kantine, kleedhokjes, toilletten en douche en natuurlijk het frisse zwemwater van het IJsselmeer.

Nieuwe vrijwilligers zijn altijd van harte welkom. Enthousiaste mensen die in de zomermaanden wel eens een uurtje over hebben, en dit graag achter de dijk willen doorbrengen en ons willen assisteren bij onze werkzaamheden. Deze werkzaamheden bestaan onder andere uit snoeien, schilderen, maaien, het onderhoud van het peuterbad. En waar we niet snel genoeg aan hebben zijn kantinemedewerkers en mensen die bij de kaartverkoop willen helpen. Want vele handen maken dat je dat dan niet te vaak hoeft te doen. Je bent altijd met tenminste twee personen in de kantine en het belangrijkste is dat het ook nog gezellig is om te doen."

- Natuurgebied De Zandbraak, een oude dijkdoorbraak van 13 hectare Z van Warder, is in 2013 heringericht als rust- en voedselplek voor (trek)vogels. In een deel van het gebied is weer open water, zoals vroeger ook het geval was na de dijkdoorbraak. In De Zandbraak is een geleidelijke overgang gemaakt van diep naar ondiep water, natte en droge slikken, riet en grasland. Door deze geleidelijke overgangen is het gebied heel aantrekkelijk voor weidevogels, lepelaars en steltlopers, maar ook voor kleine zoogdieren. Via een visvriendelijke faunapomp kunnen vissen De Zandbraak in- en uitzwemmen. De Zandbraak heeft een eigen waterbeheersing met een natuurlijk peilbeheer. Dit betekent dat alleen regenwater en grondwater (kwel) het gebied voeden met water.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Warder, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - De laatste paar edities van dorpskrant 't Gouwtje zijn via de link ook online te lezen.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Warder.

- Dorpshuis: - Al vijf jaar stonden vrijwilligers achter de bar van de dorpskroeg in Warder, toen het victoriaanse basisschoolgebouw aan de overkant van de straat in de verkoop kwam. Het risico was groot dat een projectontwikkelaar het gebouw zou slopen en vervangen door appartementen. Dat kon zomaar niet, vonden de Wardernaren. Ze leenden een stichting 400 duizend euro, in leningen van 5 duizend tot 40 duizend euro, en kochten het pand. De oude basisschool is een stuk meer waard, maar de stichting kon een gunstige deal sluiten met de gemeente. De dorpskroeg verhuisden ze vervolgens naar de overkant en Café De Oude School was geboren. Nu biljarten de Wardernaren al sinds 2008 in het pand.

Maar de aankoop van de dorpskroeg alleen houdt de leegloop en vergrijzing van het dorp niet tegen. Hoe voorkom je als dorp dat het klantenbestand te klein wordt en zorg je ervoor dat het een geslaagde onderneming blijft? De Oude School vond een oplossing door van de kroeg ook een eetcafé te maken. Daarmee vergrootte het dorp het klantenpotentieel. Daarnaast exposeerde uitbater Foz Leloup graag kunst om bezoekers van elders te trekken: "Op Warder alleen kan ik niet leven. In het dorp kunnen ze niet elke week komen eten." (bron: de Volkskrant, 29-5-2017) Later is het pand overgenomen door René en Helen de Boer, die voorheen succesvol restaurants hebben geëxploiteerd in Enkhuizen en Purmerend. Na de verkoop van die restaurants wilden ze even op adem komen, maar toen de kans voorbij kwam om De Oude School over te nemen, kroop het bloed toch weer waar het niet gaan kan... Aldus een korte samenvatting van wat er op dit gebied de laatste jaren gebeurd is.

Maar het is zo'n boeiend en voor dit kleine dorp belangrijk verhaal over hoe het huidige dorpshuis tot stand is gekomen, dat wij dit graag citeren van de site van het dorpshuis, dat tegenwoordig kennelijk de Warder Beer heet, hoewel in de dorpskrant wordt gesproken van Dorpshuis De Warder Gouw. En dan zien wij op die site ook nog een logo waar het dorpshuis De Oude School heet. Het lijkt wel een spelletje 'Wie van de Drie': wil de echte dorpshuisnaam nu opstaan? ;-) Enfin, komt 'ie:

"In 2002 werd door de gemeente Zeevang een nieuwe school in Warder voorgesteld. We waren verbaasd dat er zo weinig over de gevolgen voor de dorpskern en over de aanpak daarvan werd gezegd. Wat zou er gebeuren met de oude school? Wat een nauwe ontsluiting voor de nieuwe school! In januari 2003 kwamen meer dan 50 dorpsgenoten in het gemeentehuis bijeen om een betere aanpak te vragen voor het dorpscentrum. Om goed te kunnen communiceren, te onderhandelen en het algemeen belang beter te kunnen dienen werd de Stichting Cultureel Erfgoed Warder (SCEW) opgericht. In juni 2003 was er een grote informatiebijeenkomst van SCEW in het dorpscafé. De belangstelling was groot. In een uitgebreide diashow werd getoond hoe het dorp vroeger was. Niet alleen uit nostalgie, maar ook om de sociale aspecten van de dorpsgemeenschap te benadrukken. De stichting kreeg meer dan 50 inschrijvingen om als vriend van de stichting door het leven te gaan. Inmiddels zijn dat er meer dan 150. Helaas is het niet gelukt om de geplande nieuwe school vanuit een meer stedenbouwkundige visie anders vorm te geven, ondanks dat SCEW daar uitgewerkte en onderbouwde alternatieven voor heeft aangedragen. In 2004 is de nieuwe school gebouwd.

De oude school verkopen aan een particulier. Na een lange periode van stilte rond de centrumplannen en het oude schoolgebouw stond in mei 2005 "de oude school" plotseling te koop. De stichting reageerde direct. Er werd een bijeenkomst in het Wapen van Warder georganiseerd en een vervolgbijeenkomst in de voormalige kerk. Alles gaat gepaard met de nodige publiciteit (TV, dag- en streekbladen). Gevolg: Burgemeester en Wethouders reageren positief en adequaat; schorten de verkoop een maand op om SCEW de gelegenheid te geven haar argumenten tegen verkoop aan een particulier nogmaals te laten horen en te onderbouwen. SCEW kreeg daarbij inmiddels ook de steun van een steunpunt organisatie van Monumentenzorg in Wormerveer, de Stichting Steunpunt Cultureel Erfgoed. De stichting krijgt een kans. In augustus 2005 vraagt de gemeente aan SCEW om het complete "kerkebuurt" plan en de haalbaarheid ervan toe te lichten. De gemeente reageert positief, maar vraagt zich af of er ook voldoende draagvlak is voor het totale plan waarin o.a. het café en het dorpshuis zijn opgenomen. Men vraagt om een stichtingskosten- en exploitatieopzet waaruit blijkt dat de stichting een werkelijk realistisch plan heeft.

Draagvlak. Het zorgen voor en het aantonen van voldoende draagvlak bij alle verenigingen was geen eenvoudige taak. Het is volstrekt begrijpelijk dat het voorstel aan de gebruikers van het dorpshuis, om in de toekomst over te steken naar de oude school en dan het kruisgebouw te verlaten en dit zelfs geheel te slopen, tot veel slapeloze nachten heeft geleid bij betrokkenen en onderhandelaars. Door de geweldige inzet van vrijwilligers in de voorafgaande jaren was er een prachtig dorpshuis in het kruisgebouw gerealiseerd. Het was een gruwel dat het door velen met zoveel enthousiasme verrichtte werk in zekere zin teniet zou worden gedaan. Hier was een lastige hobbel te nemen. Het werd aan de andere kant ook duidelijk dat we allemaal tot het inzicht moesten komen dat om te kunnen overleven in welk tehuis of in welke vorm ook, we allemaal bij elkaar onder één dak moesten komen en blijven. Alleen dan zou een gemeenschappelijke ontmoetingsruimte, waarin alle kwaliteit en warmte voor weinig geld geboden wordt, voor de toekomst gegarandeerd worden.

We wisten wel dat in ons dorp bijna alles realiseerbaar is en daar rekenden we op. Maarten Schermerhorn en Jos Grasboer, de beide laatste caféhouders die nog een goed lopend Wapen van Warder runden, zeiden al dat dit een dorpsgemeenschap is waar je eigenlijk alles wel kan organiseren, men komt wel. Inderdaad heeft ons dorp een sterk gemeenschapsgevoel en dat levert weer een sterke en rijke cultuur op, iets waarvan menig aanschouwer zegt: Dat is Warder en dat kan in Warder. De vele verenigingen en stichtingen die vooral door vrijwilligers gedragen worden, geven dit ook duidelijk aan. Ondanks of dankzij de vele moeilijke momenten (we zijn allemaal anders en we denken het allemaal beter te weten), mag het voorlopige eindresultaat er zijn! Als het dan toch lukt, kun je elkaar op de schouder slaan en zeggen: Dat hebben we toch even met zijn allen voor elkaar gebokst.

Het had anders gekund! Een visie van overheidswege over hoe om te gaan met ontsluitingswegen, parkeren en bestaande of nieuw toe te voegen gebouwen is onontbeerlijk. Het is te danken aan enerzijds onze volharding en anderzijds de wijzigingen in de politieke verhoudingen dat de door de bewoners ontwikkelde visie met betrekking tot de functie van de oude school als multifunctioneel dorpscentrum, gevolgd werd en er constructief kon worden samengewerkt. De taak om met name de verenigingsleden, die zich zo enorm ingespannen hadden om het kruisgebouw tot dorpshuis om te bouwen te overtuigen werd door de gemeente bij ons neergelegd en dat was geen gemakkelijke zaak. Alle begrip voor de verenigingen en het bestuur van het Dorpshuis. Wij hebben er altijd begrip voor gehad dat het bestuur en de gebruikers van het dorpshuis zich aanvankelijk met hand en tand verdedigden, ook omdat het toch moeilijk was om aan te horen dat de voorstanders van de oude school soms al te gemakkelijk het dorpshuis weg leken te redeneren. Zoiets is ook onverteerbaar na al die persoonlijke en jarenlange inzet.

Witte rook. In september 2005 geeft het bestuur van het dorpshuis te kennen, dat indien de kosten in de oude school niet meer zouden bedragen dan men nu gewend was, wel te willen oversteken als de school straks "een gespreid bed" zou bieden. Sloop van het kruisgebouw zal een veel ruimere toegang geven naar de nieuwe school, meer veiligheid bieden en bovendien het tekort aan parkeerplaatsen oplossen. Er was inmiddels door SCEW ook een intentie overeenkomst gesloten met de café eigenaar, de café exploitanten en de gemeente om mee te werken aan een overheveling van de café bestemming naar de oude school.

Café het Wapen van Warder. Het voortbestaan van het café zag er zorgwekkend uit; de exploitanten konden de pachtsom nauwelijks meer opbrengen en de eigenaar zou daardoor ook in problemen kunnen komen. Deze situatie kon er wel eens toe leiden dat het café definitief gesloten zou worden en dat zou kunnen betekenen dat Warder het zoveelste slaapdorp zou kunnen gaan worden. De gemeente was terecht van mening dat twee horecabestemmingen "op de kerkebuurt" van het dorp geen kans van bestaan hebben en daarom is besloten met instemming van de betrokkenen er naar te streven de horecabestemming over te brengen naar de oude school. Veel dank zijn we verschuldigd aan Jan en Ellen Roele (de café eigenaar) die steeds hebben meegewerkt om ons doel te bereiken.

Voorjaar van 2006. Plotseling ging het bijna helemaal mis met het café. Wij zagen onze plannen voor de voorgenomen verplaatsing van de horecastemming gevaar lopen, als we grip zouden verliezen op onze afspraken met de gemeente, de eigenaar van het café en de exploitanten (pachters) van het café. We kwamen tot een oplossing tussen eigenaar en exploitanten waarbij de pachters zich hebben teruggetrokken. Vervolgens is met behulp van veel vrijwilligers het café in stand gehouden als besloten vereniging (dorpshuis). Dat was belangrijk omdat de kermis en het voetbal WK voor de deur stonden en het een ramp zou worden als de biljartclubs, de klaverjasclub, de dartclub en de toneelvereniging hun plaats van handeling zouden verliezen. De getoonde inzet van de vrijwilligers was groot en is nog steeds geweldig. Inmiddels is voor de besloten exploitatie van het café een stichting opgericht. Dit werd Stichting Warders Belang, opgericht om de verenigingen in leven te houden totdat de oude school gereed zou zijn.

Waarom de oude school gekocht en niet het Wapen van Warder? Ondanks dat velen het de plaats bij uitstek vinden om de plannen te verwezenlijken heeft SCEW voorafgaand aan de aankoop van de oude school alle voor- en nadelen van de aankoop van het café in plaats van de oude school, zorgvuldig afgewogen. De prijs/ kwaliteit verhouding van de oude school maakt het mogelijk om de doelstelling van de stichting te realiseren. De mogelijkheden voor een multifunctioneel gebouw voor de dorpsgemeenschap met commerciële exploitatiemogelijkheden zijn beduidend groter in de oude school dan in het oude café. De verbouwingskosten van het café zouden zeker niet minder zijn. Bij aankoop van het café zou de bestemming van de oude school ongewis blijven, terwijl nu voor de eigenaar van het café de weg wordt vrijgemaakt om bijvoorbeeld door middel van een bestemmingswijziging het café als te stichten appartementencomplex te koop aan te bieden.

De kracht van het oude schoolgebouw. Gelet op genoemde argumenten en het feit dat de oude school met zijn vele grote ruimtes daar ongebruikt "klaar" stond was de absolute aanleiding om tot aankoop te willen overgaan. Het gebouw zou alle "problemen" op de Kerkebuurt tegelijk kunnen oplossen. Daarnaast bestond de angst dat de ruimte rond kerk en kerkhof in particuliere handen zou komen en dat dit gebied haar openbaar toegankelijke karakter zou verliezen. Een rondje om de kerk, dat moet toch mogelijk blijven! Een belangrijk deel van de kerkebuurt zou daardoor misschien wel definitief voor haar bewoners en het dorp verloren zijn. Het is bekend: eenmaal verkochte openbare ruimte komt nooit meer terug als openbare ruimte. Het eventuele verlies van het markante oude schoolgebouw uit 1885, een voorbeeld van Victoriaanse architectuur met zijn geschiedenis voor Warder als gemeentehuis, lagere school en woning van de bovenmeester, zou bijzonder jammer zijn geweest.

Veel steden en dorpen in Nederland hebben achteraf heel veel spijt gekregen van de kaalslag politiek uit de jaren '60, die veel van de oorspronkelijke bouwgeschiedenis heeft weggevaagd. Bovendien weten we dat we in Warder iemand hebben, die de herbouw van het verloren geraakte torentje van de oude school wil sponsoren, maar alleen, wanneer het gebouw een openbaar toegankelijk karakter zal behouden. En ja een beetje cultuurhistorie, dat is waar we toch allemaal wel van houden. Als we op vakantie zijn of als we vrij zijn kijken we rond en bezoeken vooral juist die oude plekjes. We zien vaak toeristen en passanten aan de kerkdeur morrelen omdat ze nieuwsgierig zijn naar wat daar binnen gebeurt.

Het stenen gebouw van de oude school bevindt zich ondanks andere beweringen in een bouwkundig en constructief redelijke staat. De meeste vloeren zijn uitstekend en de stenen gevels garanderen nog een lange levensduur. Een achterlokaal behoeft een ingrijpende renovatie. Om het gebouw geschikt te maken voor onze plannen is wel een aanzienlijke verbouwing nodig. De kosten hiervoor worden geraamd op ca. 350.000,- euro. De gemeenteraad om. Op 2 november 2005 toont de gemeente zich positief over de uitgangspunten van SCEW en wil zich beraden over het gedane bod van 200.000 euro vrij op naam. Om ons initiatief kracht bij te zetten organiseert SCEW op 6 november 2005 een open dag. Het werd een groot succes en er kwamen ruim 200 mensen op af. Er werden veel positieve opmerkingen geplaatst in het aanwezige gastenboek. Alles wordt door SCEW gearchiveerd en zal te zijner tijd in een overzichtstentoonstelling worden gepresenteerd. Op 31 januari 2006 neemt de gemeenteraad het besluit om het college van Burgemeester en Wethouders de bevoegdheid te geven om de school aan de stichting te verkopen onder de in het raadsbesluit gestelde voorwaarden.

De koop, de koop- en leveringsakte, niet eenvoudig, het duurde en duurde. Het heeft lang geduurd voordat de aankoop kon worden geformaliseerd. Sommigen dachten al "zie je die stichting is alweer in slaap gevallen", maar dat was niet waar, want ondertussen waren we druk bezig met overleg en het maken van de verbouwtekeningen en bouwplannen. Zo bleek dat een stukje grond onder het gebouw nog in handen was van de Nederduits Hervormde kerkgemeenschap en de gemeente niet direct tot verkoop en levering kon overgaan. Verder duurde het even voordat verkoper en koper het helemaal eens werden over de exacte formulering van enkele voorwaarden in de koopakte. Wanneer in de koopakte veel gebruiksbelemmerende bepalingen zijn opgenomen is het voor de stichting moeilijk om van banken geld geleend te krijgen; de hele aankoop zou dan alsnog een grote teleurstelling worden. Dat moest te allen tijde vermeden worden. Het onderpand dient immers niet alleen voldoende tegenwaarde te vertegenwoordigen maar ook inkomsten te kunnen genereren anders gaan banken niet met je in zee, men moet een goede executoriale verkoopbasis hebben om geld te willen verstrekken. We hebben subsidie aangevraagd bij onder meer het VSB Fonds en bij de provincie. In november/december 2006 heeft SCEW vooruitlopend op de aankoop een reguliere bouwaanvraag ingediend voor de oude school.

Het is zover. Op 22 december 2006 ondertekenen de gemeente en de stichting de koopakte/leveringsakte. Het aankopen van de oude school door SCEW is mogelijk gemaakt door een aantal mensen uit Warder, bereid om de aankoop te financieren. Geprobeerd wordt nu op korte termijn met subsidies en donaties een zo groot mogelijk bedrag bijeen te krijgen, opdat een banklening voor aankoop en verbouwing beperkt kan blijven. Het verbouwen en renoveren van de oude school. Met name Piet Visser heeft zich zeer ingespannen om vrijwilligers te mobiliseren die bereid zijn om te helpen. Verder zijn zoveel mogelijk bedrijven uit onze eigen gemeente in het bouwproces betrokken. Vanaf 1 april 2007 is de bouw werkelijk begonnen en in september 2008 zijn de deuren geopend. Het werd een groot feest en we zijn nu in staat om de verenigingen van het dorpshuis een fantastisch onderkomen te bieden.

De oude school in Warder is ook aangewezen tot dorpsservicepunt. Ook is inmiddels de energievoorziening aangepakt en is het pand voorzien van 70 zonnepanelen die een flinke bijdrage leveren in de energiebesparing. In het najaar van 2018 is het achtergedeelte met vrijwilligers verbouwd tot drie schitterende appartementen, die voor short stay verhuurd worden. De gemeente heeft inmiddels de financiering tegen aantrekkelijke voorwaarden overgenomen, zodat ook daar een besparing kan plaatsvinden, waardoor de exploitatie gemakkelijker is geworden. Kortom voldoende activiteiten gedurende de laatste 15 jaren van het bestaan om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien."

- Onderwijs en kinderopvang: - "Bij openbare basisschool 't Tilletje in Warder kunnen kinderen natuurlijk en ontdekkend leren in een groene leer- en speelomgeving. We stimuleren dat kinderen met plezier naar school gaan en dat zij zelfstandig leren werken en denken. Leerlingen zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen werk en gedrag. Er is veel aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van elk kind. Hierbij werkt het schoolteam nauw samen met de ouders. Belangrijke kernwaarden daarbij zijn vertrouwen, plezier en samen. Omdat 't Tilletje een dorpsschool is, zijn er regelmatig contacten met de inwoners, door onder andere het bijhouden en openstellen van de dorpsbibliotheek in de school.

Waarom kiezen voor OBS 't Tilletje in Warder? Een greep uit de vele sterke punten van onze school, waarover je onder de link meer kunt lezen: de juiste aandacht voor ieder kind door het bevlogen schoolteam. We bieden ieder kind onderwijs dat bij hem/haar past; leerlingen spelen elke dag buiten op het grote schoolplein. Ook werken we graag in onze eigen moestuin; het onderwijs wordt ondersteund met ict-middelen. Ieder kind heeft een Chromebook met het benodigde lesmateriaal, als interactieve (slimme) aanvulling voor de papieren (werk-)boeken; er zijn vakleerkrachten voor muziekonderwijs en gym; we bieden diverse activiteiten naast het lesprogramma zoals museum- en theaterbezoek, excursies, schoolvoetbal, Koningsspelen, schoolreisje en schoolkamp."

- De voor- en naschoolse opvang en kinderdagopvang in Warder wordt verzorgd door Stichting Kinderopvang Purmerend (SKOP), in het schoolgebouw. De opvang van je kind buiten schooltijden kun je zo gemakkelijk en dichtbij regelen.

- Verenigingen: - Overzicht van verenigingen in Warder.

- Zorg: - "Zorgboerderij Dove Willem in Warder is gestart in 2005, als onderdeel van de bestaande veehouderij. De deelnemers kunnen er allerlei werkzaamheden verrichten. Ieder op zijn of haar tempo en passend bij zijn of haar niveau. Wij willen graag een plek bieden waar mensen zichzelf kunnen en mogen zijn. En we bieden de deelnemers een plek om zich te ontwikkelen. Na een dag werken en bezig zijn op de boerderij hebben wij dan samen een fantastische werkdag gehad met voldoende afwisseling."

Reactie toevoegen