Status

Vredepeel is een dorp in de provincie Limburg, in de regio Noord-Limburg, gemeente Venray.

Naam

In het Limburgs
De Vredepieël.

Naamsverklaring
De naam van het dorp verwijst naar de bemiddeling van koning Frederik Willem I van Pruisen om voor eens en voor altijd de grens vast te stellen tussen de Republiek der Verenigde Nederlanden en het toen onder Pruisisch gezag staande Overkwartier van Gelre. Hiertoe wordt in 1716 de 'Vredepaal' op het knikpunt van de grenzen geplaatst. Hoewel er overeenstemming bestond tussen de Republiek en Pruisen, hadden de Brabanders, die een kilometersbrede strook gebied aan hun Overgelderse buren kwijtraakten, er bepaald weinig vrede mee. Het plaatsen van de nieuwe palen ging daarom gepaard met veel militair vertoon. Het gebied zuidelijk en oostelijk van de Vredepaal stond daardoor merkwaardig genoeg bekend als de Twist. Nog altijd liggen hier naast elkaar de Twistweg en de Vredeweg. (bron: Wikipedia). De naam Vredepaal zou in de loop der tijd zijn verbasterd tot Vredepeel. Misleidend in dit geval is dat peel hier dus niet met de streek Peel heeft te maken, hoewel het dorp wel in de Peel ligt.

In het via de link ook online te lezen boekje 'De Peel' (door A.F. van Beurden, vermoedelijk verschenen t.g.v. de oprichting van Vredepeel in 1955) wordt de geschiedenis van het grondgebied van het huidige dorp en omgeving uitvoerig beschreven, inclusief alle twisten (de auteur stelt dat men de Vredepaal beter Tweedrachtpaal had kunnen noemen...) die er in de loop der jaren in, om en over het gebied zijn geweest.

Ligging

Vredepeel ligt W van Venray en grenst in het N en W aan de provincie Noord-Brabant.

Statistische gegevens

Vredepeel heeft ca. 100 huizen met ca. 250 inwoners, en is daarmee het een na kleinste dorp van de gemeente Venray; alleen het dorp Smakt is nog een tikje kleiner.

Geschiedenis

Wat voorafging
Hoewel de grens hier dus formeel al in 1716 is vastgesteld (zie daarvoor het hoofdstuk Naam), worden de betrokken gemeenten het er pas in 1949 echt over eens en kan men eindelijk beginnen met de ontginning van dit voornamelijk uit heide bestaand gebied. Afgesproken wordt dat het voorheen kennelijk nog altijd betwiste stuk grond wordt verdeeld in de verhouding gemeente Venray 182 ha, gemeente Vierlingsbeek 108 ha en gemeente Oploo c.a. 72 ha. In 1949 waren 20 boerderijen in gebruik, welk aantal daarna snel toenam. De ontginning heeft plaatsgevonden van 1951 t/m 1955. Aanvankelijk waren er plannen om het gebied mechanisch te ontginnen, maar gezien de hoge werkloosheid wordt besloten om mannen met de schop aan het werk te zetten. Ook hooggeschoolden moeten opdraven. Op het hoogtepunt van de ontginning zijn er dagelijks 1.300 mannen in de weer.

16 juni 1955: feest!
In 1955 is begonnen met de bouw van het dorp. Op dat moment is ook de plaatsnaam formeel vastgesteld. Op 16 juni 1955 is het dorp plechtig en feestelijk officieel 'in gebruik genomen', o.a. door de onthulling van de steen met de plaatsnaam Vredepeel erin gebeiteld, in aanwezigheid van vele hoogwaardigheidsbekleders, zoals minister van Landbouw S.L. Mansholt, Commissaris van de Koningin van Brabant J. de Quay, Commissaris van de Koningin van Limburg Fr. Houben, Deken Loonen en Burgemeester Janssen. Het is daarmee het jongste dorp van de gemeente Venray. Zie ook de foto's van de officiële 'opening' van het dorp.

Vliegbasis
In 1957 is bij het dorp Vliegbasis De Peel aangelegd. De aanleg hiervan heeft verstrekkende negatieve gevolgen gehad voor de groei van Vredepeel. Op die plek zouden namelijk 40 boerderijen worden gesticht. Tegenwoordig is 'Luitenant-generaal Bestkazerne' de benaming voor de voormalige vliegbasis met een reservestatus en is hier de groep Geleide Wapens. Met Patriot en Stinger raketten wordt hoogwaardige luchtverdediging geleverd.

School en gemeenschapshuis
In 1958 krijgt Vredepeel een lagere school. Verder vervult gemeenschapshuis De Kleine Loef uit 1962 een belangrijke functie in het dorp. Voor recente ontwikkelingen m.b.t. het gemeenschapshuis zie bij Links > MFC.

- Het boekje 'De Vredepeel van 1308 tot 1980', uitgegeven ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het dorp in 1980, is via de link ook online te lezen.

- Stichting Historie Vredepeel is opgericht in 2005, als het dorp op grootse wijze zijn 50- jarig bestaan viert. Ter gelegenheid van dit jubileum is een boek uitgegeven getiteld "’n halve eeuw Vredepeel. Inventieve gemeenschap van ondernemende pioniers."

Recente ontwikkelingen

- In juni 2019 maakt Defensie bekend dat er plannen worden ontwikkeld om Vliegbasis De Peel bij Vredepeel, die grotendeels op grondgebied van dat dorp ligt (gemeente Venray) en deels op grondgebied van buurdorp Milheeze (gemeente Gemert-Bakel), in 2021 weer in gebruik te nemen. De plannen houden in dat er op de basis 200 man personeel aan het werk zal gaan. In de planning wordt uitgegaan van maximaal 12 jachtvliegtuigen die vanaf Vliegbasis De Peel overdag en in de avond oefeningen en operaties zullen uitvoeren. Dat staat in de Concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau die in juli 2019 is verschenen.

Er zijn twee varianten, waaruit later gekozen gaat worden. De eerste variant gaat uit van 24 vliegweken verspreid over het jaar in korte perioden. Bij de tweede variant zijn er 18 weken vliegactiviteit, verspreid over perioden van 6x3 weken. Daarnaast staan er oefeningen gepland met C-130 Hercules-toestellen met eenheden van de Luchtmobiele Brigade, oefeningen met helikopters, operaties met drones en er zou met een transportvliegtuig zoals een C-17 geland moeten kunnen worden. Daarnaast kan er tijdens de nachtelijke uren van maandag tot vrijdag door militaire vliegtuigen worden geoefend voor nationale of internationale oefeningen en bij noodgevallen of militaire opsporings- en reddingsacties.

Stikstof / fijnstof / klachtenregeling
Bij de besluitvorming over het weer in gebruik nemen van Vliegbasis De Peel in Vredepeel moet goed worden gekeken naar de emissie van stikstof en fijnstof en naar de invulling van een klachtenregeling. Dat heeft de LLTB aan het Ministerie van Defensie laten weten in een zienswijze op de Concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau. De LLTB wijst er op dat de landbouw al veel maatregelen heeft genomen om de stikstofuitstoot terug te dringen. Zij vindt dat de ruimte waarvoor de landbouw zorgt niet zomaar gebruikt mag worden voor de luchthaven. Verder vraagt de LLTB om de gevolgen van het opnieuw in gebruik nemen van de vliegbasis op de emissie van fijnstof te onderzoeken. Daarvoor geldt eveneens dat de veehouderij maatregelen treft en dat het ongewenst is dat deze ruimte door andere bronnen zou worden opgevuld. Ook vraagt de LLTB om een goede klachtenregeling. De ervaring op andere luchthavens leert dat er klachten zijn over geluidhinder voor mensen en dieren. Ook het lozen van kerosine kan schade en overlast opleveren. De LLTB vindt het belangrijk dat er een mogelijkheid is om een klacht in te dienen bij een onafhankelijke instantie, die zo nodig maatregelen kan voorstellen.

Vergunning Wet Natuurbescherming
"Om Vliegbasis De Peel bij Vredepeel weer in gebruik te kunnen nemen als militaire luchthaven, moet Defensie een vergunning Wet Natuurbescherming aanvragen bij de provincie. Dit heeft te maken met stikstofuitstoot, waarvoor eerst een onderzoek nodig is. Dat betekent dat het eerder in gang gezette Luchthavenbesluit langer op zich laat wachten. Defensie krijgt de vergunning als ze maatregelen neemt die rekening houden met beschermde natuurgebieden. Vliegbasis De Peel ligt namelijk in de buurt van meerdere Natura 2000-gebieden, waaronder de Deurnese Peel en Mariapeel, waarvan De Bult een onderdeel is. Ontwerpbesluit en MER schuiven op. Door het onderzoek wordt het ontwerp-Luchthavenbesluit opgeschoven. Dat geldt ook voor de Milieueffectrapportage (MER). Beide documenten zijn nodig om te kunnen komen tot een Luchthavenbesluit. De nieuwe planning wordt in het najaar van 2020 bekend.

Reactie op eerdere zienswijzen. Wat ook vertraging oploopt, is de nota waarin Defensie reageert op reacties die binnenkwamen op de Conceptnotitie Reikwijdte en Detailniveau. Dit wordt nu in het najaar van 2020. Iedereen die een zienswijze heeft ingediend, krijgt de nota dan toegestuurd. Hij komt ook in het gemeentehuis te liggen en wordt ook gepubliceerd op de website van Defensie. Website en burenmailing. Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rond Vliegbasis De Peel bij Vredepeel? Bezoek dan de website van Defensie. Naast de website is er ook een 'burenmailing' opgestart voor inwoners van De Peel en andere belanghebbenden. Ben je geïnteresseerd? Geef dan je e-mailadres door waarop je de burenmailing wilt ontvangen. Dit kan door een mail te sturen naar informatiedepeel@mindef.nl (onder vermelding van ‘aanmelding voor burenmailing’)." (bron: gemeente Deurne, juli 2020)

- Het geldende Bestemmingsplan Vredepeel dateert uit 2014 (bovenaan het document staat Smakt maar dat is een foutje).

- Dorpsontwikkelingsplan Vredepeel.

- Basisschool Regina Pacis is na afloop van schooljaar 2010-2011 na 53 jaar gesloten en gefuseerd met de basisschool in Merselo, waar de kinderen uit het dorp sindsdien naar school gaan.

Agrarisch

- "Proeflocatie Vredepeel is een knooppunt van onderzoek naar uitvindingen en uitdagingen in de teelt op zand- en lössgronden. De missie van de proeflocatie is nieuwe kennis doorsluizen naar de praktijk. Dit faciliteren we door professionele praktijkproeven, verschillende evenementen en gastcolleges door onze onderzoekers. Er wordt onderzoek gedaan aan diverse akkerbouwgewassen, industriegroenten, vollegrondsgroenten, ruwvoerdergewassen en “nieuwe” gewassen. Onze expertises zijn bodemkwaliteit, bodemgezondheid, bemesting, gewasbescherming en teeltoptimalisatie. De locatie beschikt over circa 150 ha jonge ontginningsgrond (droogtegevoelige, leemarme tot zwak lemige veldpodzol). Een deel van het bedrijf is biologisch. Daarnaast verzorgen we samen met Stichting Proefboerderij Wijnandsrade veldproeven op lössgronden in Zuid Limburg. De proeflocatie heeft het volgende te bieden: unieke expertise: OS, uitspoeling, biologische teelt en erosie; kennis over mechanisatie voor alle teelten die relevant zijn voor de regio; proefpercelen voor variabele grondwaterstanden en infiltratie; kennis van een diversiteit aan aaltjes en bodemschimmels; enige proefbedrijf voor zuidoostelijk zandgebied en lössgronden."

Bezienswaardigheden

- De RK kerk Koningin van de Vrede (Joh. van Stalbergweg 4), met vrijstaande stalen klokkenstoel, dateert uit 1963 (foto's bouw en inwijding kerk). Voorheen werd, sinds 1958, gekerkt in de in dat jaar gestichte lagere school. Het rectoraat Vredepeel, dat destijds circa 340 parochianen telde, is in 1961 opgericht. Voor de bouw van de kerk heeft Rector Pelt architect Jan Magis uit Helmond aangezocht. Magis had ervaring in de kerkenbouw. In Helmond stonden twee kerken van hem en in Nuland één. Bovendien bouwde hij een kathedraal in Morogoro (Tanzania). Als extra argument om een Brabantse architect te benaderen voerde Pelt bij het bisdom aan dat de helft van zijn parochianen uit Brabant afkomstig was. De 13 meter hoge, stalen kerktoren werd kant en klaar op de bouwwerf afgeleverd, waarna een kraan het gevaarte overeind hees. De toren stond in een half uur tijds. Deken Loonen van Weert zegende de kerk op 2 juni 1963 in. Magis ontwierp een zaalkerk op een rechthoekig grondplan, met 144 zitplaatsen.

- Het Luchtdoelartillerie Museum (LUA), met o.a. opstellingen van licht en zwaar luchtafweergeschut, zoeklichten, doelvliegtuigen, radarinstallaties en simulatoren, is in 2008 verplaatst van Ede naar Luchtmachtbasis De Peel in Vredepeel. Het is daar samengevoegd met de Traditiekamer van de Groep Geleide Wapens tot de Historische Collectie Grondgebonden Luchtverdediging (HCGLVD).

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. De carnavalsoptocht in het dorp is op carnavalszondag.

- Eind mei is er in Vredepeel het jaarlijkse evenement Kwallenballen. Wat het precies inhoudt, wordt ons op de Facebookpagina van het evenement niet helemaal duidelijk. Maar het is iets met een aantal teams die een spel met een bal doen in een modderig veld en het daarbij niet droog houden, wat vermoedelijk ook de bedoeling is... ;-)

- Spektakel bij Van Bakel (op een zondag begin oktober) is een gratis toegankelijk evenement waarbij nostalgie centraal staat. Het betreft het oogsten van de laatste maïs, met machines van het eerste uur. Dit vindt plaats bij een modern melkveebedrijf (Vrebamelkvee), dat tijdens deze dag ook te bezichtigen is. De datum is altijd pas kort tevoren bekend, omdat de maïs-oogst immers sterk afhankelijk is van het weer. De datum wordt daarom 1 tot 2 weken van te voren op de Facebookpagina bekend gemaakt, dus hou die in de gaten als je erheen wilt. Voor een indruk van wat er zoal te zien is, zie de videoreportage van het Spektakel bij Van Bakel 2014 en de fotoreportage Spektakel bij Van Bakel 2016.

Beeld

- Reportage van Peel en Maas TV met heemkundigen van Vredepeel (2013), die enkele bijzonderheden van dit dorp onthullen. O.a. waar de naam van het dorpshuis vandaan komt, en ze onthullen een nieuwe straatnaam.

Links

- Algemeen: - Site van en over Vredepeel.

- Nieuws: - Actualiteiten uit Vredepeel van Omroep Venray.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Vredepeel.

- MFC: - In 2012 concluderen de inwoners dat gemeenschapshuis De Kleine Loef toe is aan een grondige opknapbeurt, terwijl tegelijkertijd de kerk door het teruggelopen kerkbezoek inmiddels veel te groot is geworden. En het dorp is eigenlijk te klein om beide gebouwen in stand te houden. Waarom die zaken niet combineren?, zo bedacht men. Eerst zijn alle mogelijke opties van behoud van beide of een van beide panden onderzocht. De werkgroep kreeg draagvlak voor de conclusie dat behoud van de kerk, sloop van huidige “Kleine Loef” en het onderbrengen van het gemeenschapshuis in de kerk de meeste garanties biedt voor de toekomst van de dorpsgemeenschap. Ook gemeente en Provincie vonden het een goed plan. Het college van B&W heeft "grote waardering" uitgesproken voor het plan, dat volgens hen getuigt van "realiteitszin". Ze verwachten dat het "een grote bijdrage levert aan het dorp Vredepeel en zijn vele maatschappelijke activiteiten".

Deze uitkomst was aanleiding tot oprichting van werkgroep Vredepeel Nieuwe Balans, bestaande uit vertegenwoordigers van bestuur gemeenschaphuis De Kleine Loef, kerkbestuur en dorpsraad. Men zamelde geld in en creëerde draagvlak onder de bevolking. De kerk is in 2016 uitgebreid met een gemeenschapshuis en heeft daarmee 2/3 van de 150 zitplaatsen ingeleverd. Bij huwelijken en begrafenissen kan zo nodig de ruimte wel worden vergroot. Het verouderde gemeenschapshuis is gesloopt en ingericht als groengebied, dat onderdeel uitmaakt van de vernieuwde dorpskern. Van de totale kosten van ca. 1,1 miljoen euro hebben zij resp. ca. een half miljoen euro en ca. 350.000 euro bijgedragen. De kerk heeft 220.000 euro bijgedragen, het bisdom 25.000 euro, en de inwoners hebben ook zelf de handen uit de mouwen gestoken; ze hebben het bestaande gemeenschapshuis gesloopt en geholpen bij de inrichting van het buitenterrein. Dit is gewaardeerd op 50.000 euro.

- Vervoer: - Het dorp is per openbaar vervoer bereikbaar middels de wensbus Vredepeel - Merselo. Zie ook de videoreportage over de officiële overdracht van de Wensbus d.d. april 2017.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Vredepeel.