Voorst

Plaats
Dorp en gemeente
Voorst
Veluwe
Gelderland

Voorst kaart [640x480].jpg

De kernen van de gemeente Voorst

De kernen van de gemeente Voorst

gemeente_voorst_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Voorst anno ca. 1870, kaart J. Kuijper, exclusief de in 1818 opgeheven gemeenten Nijbroek, Twello en Wilp

Gemeente Voorst anno ca. 1870, kaart J. Kuijper, exclusief de in 1818 opgeheven gemeenten Nijbroek, Twello en Wilp

gemeente_nijbroek_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Nijbroek, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Nijbroek, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

gemeente_twello_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Twello, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Twello, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

gemeente_wilp_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Wilp, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Wilp, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Voorst

Terug naar boven

Status

- Voorst is een dorp en gemeente in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe. Het gemeentehuis bevindt zich in Twello.

- De gemeente Voorst is in 1818 vergroot met de gemeenten Nijbroek, Twello en Wilp, nadat de laatstgenoemde twee eerst in 1812 van die gemeente waren afgesplitst tot zelfstandige gemeenten. Nijbroek was vanouds reeds een zelfstandige gemeente.

- Wapen van de gemeente Voorst.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Voorst.

- Onder de gemeente Voorst vallen naast het gelijknamige dorp verder nog de dorpen Bussloo, De Vecht, Klarenbeek (deels), Nijbroek, Terwolde, Teuge, Twello, Wilp en Wilp-Achterhoek, en de buurtschappen Appen, De Kar (grotendeels), De Wijk, Duistervoorde, Gietelo, Klein-Amsterdam, Noord-Empe, Posterenk, Spekhoek en Steenenkamer. In totaal zijn dit 10 dorpen en 10 buurtschappen.

- Onder het dorp Voorst vallen de buurtschappen Appen, Gietelo, Klein-Amsterdam en Noord-Empe en, voor de postadressen, ook het dorp Bussloo.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
893 kopie 1222 Worst, 1190 Vorste, 1203 Uorste, 1025 kopie 18e eeuw Forste, 1381-1383 Upvoerst.

Naamsverklaring
Betekent het Oudnederlandse vorst 'banwoud', ontleend aan het Latijnse forestis 'gereserveerd bos, banwoud'. In de middeleeuwen was een foreest of vorst een domein, bestaande uit bos, akkers, veld en water, dat als jachtterrein diende.(1)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Voorst ligt aan de rivier de IJssel en ligt verder ZO van het dorp Epe, O van de stad Apeldoorn en de dorpen Emst, Vaassen, Klarenbeek (van het W deel ervan), Lieren en Beekbergen, NO van de dorpen Loenen en Eerbeek, N van de dorpen Empe, Hall en Brummen, NW van de stad Zutphen en de dorpen De Hoven en Warnsveld, W van de dorpen Eefde, Gorssel, Epse, Diepenveen en de stad Deventer, ZW van de dorpen Welsum, Olst, Boskamp en Den Nul en Z van de dorpen Oene, Veessen en Heerde. Het dorp Voorst ligt ZO van Apeldoorn, NW van Zutphen. De hoofdplaats Twello ligt centraal-zuidelijk in de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Voorst 706 huizen met 7.730 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 81/633 (= huizen/inwoners) met de buurtschappen Noord-Empe 39/430, Appen 47/808 en Gietelo 73/323, dorp Wilp 108/1.103 met de buurtschappen Aarderbroek 35/400 en Otterbroek 38/247, dorp Twello 146/1.193 met buurtschap Teuge 37/537, dorp Terwolde 71/1.343 en dorp Nijbroek 31/713. Opvallend is dat het gemiddelde aantal inwoners per huis op gemeenteniveau (= 11) al meer was dan het gemiddelde in die tijd (gangbaar was toen 6 tot max. 10 mensen in 1 huis), bij sommige plaatsen zit het zelfs nog fors boven het gemiddelde in de gemeente, met name bij Appen, Teuge, Terwolde en Nijbroek.

- Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 10.000 huizen met ca. 24.000 inwoners, het dorp Voorst heeft tegenwoordig ca. 1.100 huizen met een kleine 2.700 inwoners (dit is inclusief de aantallen voor het dorp Bussloo, met ca. 55 huizen en ca. 140 inwoners).

- De gemeente Voorst in cijfers.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de kernen van) deze gemeente, kun je terecht bij de volgende instanties en literatuur:

- Historische Vereniging Voorst.

- "Naast archieven beheert Gemeentearchief Voorst diverse beeldcollecties. Er is kaartmateriaal, er zijn foto’s, prenten, (bouw)tekeningen en prentbriefkaarten. Je kunt dit materiaal allemaal op afspraak inzien in de studiezaal. De Archiefbibliotheek staat tot je beschikking met literatuur over de gemeente en de verschillende dorpen, atlassen en standaardwerken op het gebied van de geschiedenis en de genealogie. Verder zijn oude jaargangen van de plaatselijke kranten zoals het Voorster Nieuws te raadplegen, evenals een uitgebreide documentatiecollectie. Tot slot is er een kleine audiovisuele verzameling. De collectie wordt gedigitaliseerd en een gedeelte is al beschikbaar om in de studiezaal bekeken te worden."

- De studie 'De ontginningen en nederzettingen in het noordelijk deel van het kerspel Voorst' (verslag in het kader van het afstudeervak Historische Geografie aan Wageningen Universiteit, auteur L.J. Keunen, 2001) is via de link ook online te lezen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het programma IJsselsprong is in het leven geroepen om de aanpak van vier 'opgaven': water, (bescherming tegen hoogwater) wegen, wonen en natuur, rond de IJssel ter hoogte van Zutphen en omgeving, logisch op elkaar af te stemmen, zodat de ruimtelijke ontwikkelingen elkaar versterken in plaats van in de weg zitten.

- Voorst heeft een rondweg gekregen, westelijk om het dorp heen. De nieuwe rondweg is een oplossing voor de nijpende verkeersproblemen in het dorp. De drukke N345 liep voorheen nog dwars door de dorpskern, met alle negatieve gevolgen van dien. Als alles volgens plan is verlopen, is dit project eind 2018 gereedgekomen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Voorst heeft 51 rijksmonumenten.

- Voorst heeft 44 gemeentelijke monumenten.

- Molen De Zwaan.

- Gevelstenen in Voorst.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Nieuws over evenementen in Voorst, Empe en Tonden op Facebook.

- Carnaval. - CV Circus.

- Avondvierdaagse (juni).

- Nazomermarkt (op een zondag in september, in 2017 voor de 22e keer) met ca. 200 kramen.

- Floralia (op een zondag in september).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Voorsterbeek loopt N van Voorst en komt uit in de IJssel. In 2012 is de Voorsterbeek in oude luister hersteld. Doel is het realiseren van betere ecologische mogelijkheden voor de beek. De maatregelen dragen bij aan herstel en behoud van bijzondere natuur. De werkzaamheden in het gebied tussen de Rijksstraatweg - tussen Voorst en Wilp - en gemaal Middelbeek, bestonden uit het opgraven van de oude, meanderende loop van de beek. Hierdoor ontstaat een vispasseerbare, bochtige bypass om gemaal Middelbeek. Voorheen geïsoleerde delen, met uitzondering van de poelen, zijn met elkaar verbonden. En gewenste vissoorten – met name paling, kopvoorn, barbeel, rivierprik - krijgen zo de gelegenheid vanuit de IJssel de Voorsterbeek op te trekken. Een in het kader van het project gegraven natuurvriendelijke oever in de Voorsterbeek zorgt er voor dat een leefgebied voor vissen ontstaat.

"Om grotere hoeveelheden regenwater beter te kunnen vasthouden, heeft Waterschap Vallei en Veluwe de Voorsterbeek bij Voorst in 2021 opnieuw ingericht. Delen van de beek zijn met natuurvriendelijke oevers verbreed. De aanpassing is een eerste stap in het ontwikkelen van een groen-blauwe verbinding tussen de Veluwe en de IJssel. De natuurvriendelijke oevers zijn ingericht met een schuin vlak zodat zich een zo gevarieerd mogelijke beplanting kan ontwikkelen. Zo ontstaat een leefgebied voor dieren in en om het water. Biodiversiteit. De bredere natuurvriendelijke oevers helpen om overstromingen te voorkomen. Om de groei van meer en gevarieerdere planten te bevorderen en om waterdieren een schuilgelegenheid te bieden, worden planten in de Voorsterbeek minder intensief gemaaid. Hierdoor verbetert de waterkwaliteit en wordt water minder snel afgevoerd dan voorheen. Dit betekent dat nu ook in droge tijden water in de beek staat. Schoner water. De nieuwe inrichting van de Voorsterbeek zorgt ook voor schoner beekwater. Dit is een doelstelling vanuit de Kader Richtlijn Water. De bij de Europese Unie aangesloten landen zorgen er voor dat het ecosysteem in en rond de beek en de watervoorraad zo goed mogelijk beschermd en verder ontwikkeld wordt." (bron: Waterschap Vallei en Veluwe, augustus 2021)

- De Veluwse Bandijk of Appensedijk N van Voorst is in de 14e eeuw aangelegd om de Noordelijke IJsselvallei en de daarin gelegen dorpen tegen IJsselwater te beschermen. Het is een dwarsdijk, die dus niet langs de IJssel ligt, maar er min of meer loodrecht op staat. Vóór de aanleg van deze dijk, overstroomde de IJssel ten zuiden hiervan veelvuldig. Het hele gebied ten westen van de IJssel tot aan Hattem toe, liep dan als een badkuip vol. De Appense dijk legde een barriere tussen de IJssel en de hogere gronden bij Klarenbeek. Maar ook de dijk begaf het weleens, zodat langs de dijk kolken als restant van die doorbraken zijn ontstaan.

De dijk heeft de kerende functie verloren, maar delen ervan zijn nog zeer zichtbaar en in een goede staat. De wielen of kolken bestaan nog steeds. De dijk heeft gezien de hoge leeftijd en de betekenis voor de ontwikkeling van de Noordelijke IJsselvallei een enorme cultuurhistorische waarde. De Appensedijk is de afgelopen jaren tegelijk met de deels parallel lopende Voorsterbeek opgeknapt en heringericht. Daarbij is in samenwerking met landgoedeigenaren onder meer de opslag van de dijk verwijderd en zijn wandelvoorzienigen worden getroffen en informatiepanelen geplaatst.

- In september 2019 heeft de gemeente Voorst goud gewonnen bij de internationale groenwedstrijd Entente Florale Europe. Dit is de competitie voor de groenste gemeente van de Association Européenne pour le Fleurissement et le Paysage AEFP. De gemeente nam het op tegen inzendingen uit heel Europa, waaronder Duitsland, België, Ierland en Italië. Omdat de gemeente in 2018 goud won bij de nationale wedstrijd, mocht zij in 2019 Nederland vertegenwoordigen bij deze internationale wedstrijd.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Voorst, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Voorst (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Voorst. - Nieuws van de gemeente op Facebook.

- Algemeen: - "De buurtverbinders zijn een groep vrijwilligers uit de dorpen van de gemeente Voorst die het online dorpsplein KijkindeKernen.nl beheren, en verbindingen leggen tussen bewoners onderling en tussen bewoners en organisaties. Op dit online dorpsplein zie je alles wat er in de dorpen leeft: hulp gevraagd, hulp aangeboden, nieuws, gezellige en sportieve activiteiten, spullen te koop of te leen en nog veel meer. Hiermee willen we bereiken dat zowel online als op straat mensen zich meer met elkaar verbinden."

- Nieuws: - Nieuwssite Voorster Nieuws heeft als werkgebied de gemeente Voorst plus het Brummense dorp Empe, het Zutphene dorp De Hoven en het Olst-Wijhese dorp Welsum. Het gelijknamige wekelijkse huis-aan-huisblad is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers). - Nieuws uit de gemeente Voorst e.o. van de hiervoor vermelde nieuwssite, op Facebook. - Nieuws uit het dorp Voorst op Facebook.

- Dorpshuis: - Dorpshuis Voorst.

- Onderwijs: - Basisschool De Wiekslag. - Basisschool Sjaloom.

- Muziek: - Fanfarekorps Voorst.

- Sport en bewegen: - "De website Voorstactief.nl is een gezamenlijk initiatief van de gemeente Voorst, de buurtsportcoaches en de dorpscontactpersonen. Op dit digitale platform vind je allerlei informatie over sport en bewegen binnen de gemeente. Voorheen had het platform ook een ‘agendafunctie’. Iedereen binnen de gemeente kon een account aanmaken en zijn/haar activiteiten in de agenda plaatsen. Per 1 januari 2020 is deze functie overgeheveld naar 'Kijk in de kernen' (voor die site zie hierboven onder Links > Algemeen). Op die site vind je nu een actueel overzicht van alles wat er georganiseerd wordt binnen de gemeente. Ook hier kan iedereen een account aanmaken om een activiteit, nieuwsbericht of hulpvraag te plaatsen. Op Voorstactief.nl vind je het structurele aanbod op het gebied van Cultuur en Kunst, Sport en Bewegen en Welzijn en Recreatie. Elke aanbieder/organisator kan hier kosteloos gebruik van maken. De activiteitenagenda is dus verdwenen, maar de nieuwsfunctie is er nog wel. Nieuwsberichten op het gebied van sport en bewegen kun je hier nog kwijt. Berichten kun je zelf plaatsen wanneer je een account hebt. De webbeheerder deelt deze vervolgens via ons Facebook- en Twitteraccount. Maak ook vooral gebruik van eerdergenoemde platform 'Kijk in de kernen' voor het plaatsen van nieuws. Zo houden we samen Voorst actief!" Zie ook het promotiefilmpje van Voorstactief.nl. - Nieuws van Voorstactief.nl op Facebook.

- Duurzaamheid: - Medewerkers van de gemeente Voorst gaan slimmer en schoner reizen. Met de handtekening van wethouder Hans van der Sleen onder de Verklaring Schone Mobiliteit in april 2019 is een aantal maatregelen in gang gezet. De gemeente heeft voor 2019 een aantal concrete, duurzame maatregelen opgesteld. Zo wil de gemeente op termijn alleen nog gebruik maken van elektrische voertuigen (auto’s, scooters en fietsen) en krijgen medewerkers die met het openbaar vervoer komen (vanaf 13 km) de gemaakte kosten volledig vergoed. Ook gaat de gemeente mobiliteitsdagen organiseren die het gebruik van de fiets, carpoolen en het openbaar vervoer voor woon-werkverkeer stimuleren. Daarnaast komen meer elektrische laadpalen bij de personeelsparkeerplaatsen bij het gemeentehuis in Twello.

Het Netwerk Schone Mobiliteit van de Cleantech Regio breidt zich met de aansluiting van de gemeente Voorst verder uit. Bij het netwerk zijn onder andere partijen als Engie, Tauw, Politie Eenheid Oost-Nederland en de gemeente Brummen aangesloten. Cleantech Regio wil met het newerk vooral kennis en ervaringen delen. Dat komt ten goede aan de regionale én landelijke duurzaamheidsambities. Onder de noemer Slim en Schoon Reizen werkt de Cleantech Regio intensief samen met bedrijven en instellingen aan een duurzame, vitale regio. Slim werken en bewust en anders reizen maakt organisaties niet alleen beter bereikbaar, maar ook aantrekkelijker als werkgever. Slim en Schoon Reizen verbindt initiatieven uit de regio met de doelen, ambities en motivaties van werkgevers en hun werknemers. Kom jij ook in beweging voor schone mobiliteit en wil je je aansluiten bij het netwerk? Neem dan contact op met mobiliteitsregisseur Oscar Roelofs. (bron: Cleantech Regio, april 2019)

Reactie toevoegen