De dorpskern van Vogelenzang is uiteraard een bebouwde kom met - dus - blauwe plaatsnaamborden. Maar het dorp heeft ook nog een omvangrijk buitengebied, buiten de bebouwde kom dus, dat daarom wordt aangegeven met witte plaatsnaamborden. Keurig! (© Google)
Het voormalige station Vogelenzang is tegenwoordig in gebruik als Het Woonstation, de gezamenlijke benaming voor een aantal winkels en adviseurs op het gebied van wonen en kantoor. (© Bart van der Schagt/www.nlnatuur.nl)
Zoals je op deze kaart uit ca. 1900 kunt zien, zijn zowel het dorp, het Huis en het station gespeld als Vogelenzang. Het is daarom curieus dat het lokale postkantoor in 1898 een stempel met de spelling Vogelzang (-Station) heeft gekregen.
Het postkantoor bij station Vogelenzang-Bennebroek kreeg in 1898 een (grootrond)stempel met de naam Vogelzang-Station. In 1910 kreeg het postkantoor een nieuw (langebalk)stempel, met de spelling Vogelenzang die de stempels vóór 1898 ook al hadden.
Ansichtkaart uit 1899 van Frankrijk naar 'mademoiselle A. van Lennep' wonende op Buitenplaats Leyduin in Vogelenzang. Als aankomststempel is het dan net een dik jaar bestaande grootrondstempel Vogelzang-Station geplaatst. (collectie Hans Kremer)
In 1910 komt er weer een nieuw stempel, nu met spelling Vogelenzang, als vanouds. De LVVA (www.lvva.eu) meldt overigens dat al vanaf 1904 aantekenstrookjes bekend zijn met deze spelling. (© Cees Janssen/http://poststempels.nedacademievoorfilatelie.nl)
- Vogelenzang is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Bloemendaal.
- Sinds 2013 heeft Vogelenzang een dorpsvlag. De vlag heeft de kleuren van de vlag van Noord-Holland en van de vlag van Bloemendaal. De 3 vogeltjes staan op een wapen op het doopvont in de RK kerk van het dorp.
- De dorpskern van Vogelenzang is uiteraard een bebouwde kom met - dus - blauwe plaatsnaamborden (komborden). Maar het dorp heeft ook nog een omvangrijk buitengebied, buiten de bebouwde kom dus, dat daarom wordt aangegeven met witte plaatsnaamborden (zie afbeelding). Veel gemeenten 'vergeten' helaas om de buitengebieden van steden en dorpen ook te beborden, dus een compliment voor de gemeente Bloemendaal dat zij dit hier wél goed heeft geregeld! Het is immers wel zo handig en netjes als je niet alleen kunt zien dat je een bebouwde kom van een stad of dorp binnenkomt, maar ook wanneer je het stads- of dorpsgebied buiten de bebouwde kom binnenkomt.
Terug naar bovenSpelling
Rond 1900 hebben, met name in de poststempels van de postkantoren, veel plaatsen in ons land een spellingswijziging - en daarmee beoogde -vereenvoudiging - ondergaan. Zo verdwijnt in die tijd de tweede o uit Venloo, Hengeloo en Almeloo, en Blaricum wordt Blarikum. Het postkantoor bij Station Vogelenzang-Bennebroek* krijgt in 1898 een (grootrond)stempel met de naam Vogelzang-Station (zie de afbeelding). Sommige spellingswijzingen hebben het maar kort volgehouden, zo ook hier; in 1910 krijgt het postkantoor een nieuw stempel (een langebalkstempel), met de spelling Vogelenzang, die de stempels vóór 1898 ook al hadden. De LVVA meldt overigens dat al vanaf 1904 aantekenstrookjes bekend zijn met deze spelling.
Het lijkt ons overigens voor de hand liggend dat de verwijdering van het achtervoegsel -Station uit de stempelnaam niet betekende dat het postkantoor naar de dorpskern was verhuisd, want die was er in die tijd nog nauwelijks. Vermoedelijk bleef het kantoor dus op het station gevestigd, en is alleen de stempelnaam gewijzigd (zie afbeelding). Weet iemand overigens wanneer het postkantoor wél naar de dorpskern is verhuisd? Het station is immers medio 1944 (voor personenveroer) gesloten, dus het kantoor zal vermoedelijk dan ook kort nadien naar de dorpskern zijn verhuisd?
* Ook het station zelf heeft door de jaren heen verschillende benamingen gehad. Oorspronkelijk, d.w.z. vanaf 1842, was de volgorde net andersom. Van 1860-1880 luidde de stationsnaam Bennebroek, van 1881-1910 luidde de naam Vogelenzang. Vanaf 1911 tot de sluiting (voor personenvervoer medio 1944, voor goederenvervoer medio 1956) heeft het de hierboven vermelde naam. Tja, dat krijg je als - zeker in die tijd - twee qua grootte vergelijkbare dorpen direct aan het station liggen (de een W ervan, de ander O ervan). Dan willen ze allebei hun plaatsnaam in de stationsnaam hebben, en gaan ze vervolgens ruzie maken welke naam er vooraan moet staan, en beide namen zijn dus ook nog gedurende een aantal jaren afzonderlijk als stationsnaam in gebruik geweest...
Oudere vermeldingen
1298 kopie 1299 in den voghelsanc, 1342-1343 uter Voglensanc, 1383 onse hofstede ter Vogelensang, 1421 tusschen Tetroederwech, ende der Vogelen sang, 1432 die wildernisse van der Vogelensang, 1551 De Vogelsanck; 1840 De Vogelenzang.
Naamsverklaring
Al vanaf het eind van de middeleeuwen een geliefde modenaam met als betekenis 'plaats waar vogels zingen'. De plaatsnaam gaat terug op een jachtslot van Floris V. Onjuist is de suggestie dat de naam teruggaat op een uithangbord met een zingend vogeltje van een bordeel.(1)
Het dorp Vogelenzang ligt W van het dorp Bennebroek, NW van het dorp Hillegom, NO van het dorp De Zilk, ZO van het dorp Zandvoort, ZZO van het dorp Bentveld, Z van het dorp Aerdenhout en ZW van het dorp Heemstede en de stad Haarlem.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Vogelenzang 58 huizen met 435 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 900 huizen met ca. 2.200 inwoners.
Terug naar bovenHet gebied van Vogelenzang was vroeger onderdeel van Den Hout, het grote bos dat zich tot ver in de middeleeuwen tussen Alkmaar en Leiden uitstrekte. In dit bos jaagden de heren van Brederode, de latere graven van Holland. In de 13e eeuw wordt hier een jachtslot 't Huys te Vogelesang gesticht door graaf Floris V van Holland. Van dit slot zijn in de bodem enkele resten teruggevonden. Rondom de buitenplaats Teylingerbosch nabij het huidige Huis te Vogelenzang - een 17e-eeuwse opvolger van het jachtslot - zijn de contouren van de oude slotgracht nog zichtbaar in het landschap.
In 1861 komt de (RK) kerk gereed. In 1945 plaatsen de Duitsers V1-lanceerinstallaties in Vogelenzang. Het dorp wordt daarom ontruimd en de katholieke gemeenschap richt een noodkerk in Bennebroek in, die bij een geallieerd bombardement wordt verwoest. Een van de afgevuurde V1's ontploft kort na de start achter de kerk, waarbij de gebrandschilderde ramen in het priesterkoor worden verwoest. Deze zijn na de oorlog door nieuwe gebrandschilderde ramen vervangen.
Tot de Tweede Wereldoorlog blijft de dorps'kern' voornamelijk beperkt tot lintbebouwing aan de Graaf Florisweg, met daarnaast de lintbebouwing aan de Leidsevaart. Pas in de decennia daarna wordt in fasen, tot aan de jaren negentig, het dorp uitgebreid tot de huidige omvang. Het omvangrijke buitengebied om de compacte dorpskern heen is nog altijd buitengebied, met een zeer bescheiden en verspreide bebouwing, en verder vooral land- en tuinbouwgebied en landgoederen.
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij het boek 'Vogelenzang. Een eigenzinnig dorp in de gemeente Bloemendaal' (door P.J. van der Ham, Uitgeverij Spaar en Hout, 2006).
Terug naar boven- Vitaal Vogelenzang is een in 2016 gestart project om de leefbaarheid en de kwaliteit van de openbare ruimte in het dorp te verbeteren - geïnspireerd door 'bedreigingen' als vergrijzing en ontgroening - ook en vooral met het oog op de langere termijn. De afgelopen jaren is veel onderzoek verricht naar de 'bedreigingen en kansen' voor het dorp, vanuit de volgende vraagstellingen: Wat is er binnen bestaand beleid mogelijk om de ruimtelijke en sociale kwaliteit van Vogelenzang te verbeteren? Moet er nieuw beleid komen om de vitaliteit van het dorp te vergoten? Zo ja, welk beleid? Kan de grote betrokkenheid van inwoners aanleiding zijn voor gemeentelijke initiatieven die de zelfredzaamheid en de participatie van de inwoners kunnen vergroten? Bij dit alles is met name gekeken naar de volgende thema's: zorg en welzijn; maatschappelijke en commerciële voorzieningen: onderwijs en kinderopvang; sport- en winkelaanbod; openbare ruimte en groen; wonen.
Er is in dit kader al heel veel gebeurd en er gaat de komende jaren ook nog heel veel gebeuren. Een van de punten die reeds is gerealiseerd, is een overzichtelijke dorpswebsite. Een van de voordelen daarvan is dat men daar nu alle tientallen documenten die inmiddels over Vitaal Vogelenzang zijn verschenen, overzichtelijk bij elkaar vindt. Nieuws over het project op Facebook vind je via de link in de eerste alinea.
Terug naar boven- Het dorp heeft 43 rijksmonumenten, zijnde het 17e-eeuwse Huis te Vogelenzang (Bekslaan 14) met toebehoren (in totaal 18 rijksmonumenten), buitenplaats Leyduin (2e Leijweg 1) uit 1921, met toebehoren (in totaal 12 stuks), buitenplaats Vinkenduin (Vogelenzangseweg 39) uit 1925, met toebehoren (in totaal 4 stuks), buitenplaats Casa Carmeli (Bekslaan 9) uit 1868, met tuinmanswoning (Vogelenzangseweg 53), stal Oud Woestduin (Manpadslaan 8) uit 1905, het voormalige stationsgebouw (Leidsevaart 34) uit 1881, buitenplaats Teylingerbosch (Bekslaan 22) uit 1867, met 17e-eeuws bijgebouw op nr. 20, de 18e-eeuwse duinwoning op Bekslaan 52, en de RK kerk O.L.V. ten Hemelopneming uit 1861.
- Vogelenzang heeft 6 gemeentelijke monumenten, zijnde villa Notten uit 1901 op Bekslaan 42, de Graaf Florisschool uit 1829/1868 op Vogelenzangseweg 63/63a, villa Inverdan uit 1938 op nr. 170, de bollenschuur uit ca. 1900 achter nr. 186, de 19e-eeuwse boerderij op nr. 240, en de kapel uit 1953 op Zilkerduinweg 375.
- De RK kerk Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming (Kerkweg 1) is in 1861 gereed gekomen. De architecten Theo Molkenboer en Pelzer (uit Kleef, Duitsland) ontwierpen een eenbeukige kruiskerk in vroege neogotische stijl. In de toren hangt een luidklok, die in 1664 is gemaakt door Pieter en François Hemony. Deze klok heeft een diameter van 105 cm en is samen met een kleinere klok uit 1820 door de Duitse bezetter gevorderd en naar Duitsland overgebracht. Tijdelijk zijn toen lege zuurstofcilinders als klok gebruikt. Na de oorlog is de grote klok uit 1664 teruggevonden en weer in de toren gehangen. De kleine klok is nooit teruggevonden.
- Het St. Bonifatius Instituut of Theologisch Instituut St. Bonifatius (Zilkerduinweg 375) is een seminarie en vormingscentrum van het Bisdom Haarlem-Amsterdam. Het complex als zodanig heet kennelijk De Tiltenberg, zo maken wij op uit de site van het instituut. Kennelijk heeft het complex zelf geen monumentale status, want wij zien het bij de rijksmonumenten noch bij de gemeentelijke monumenten in de lijsten staan. Het complex dateert uit 1931 en is ontworpen door architect Jan Stuyt. Uitgebreid in 2006 t.b.v. seminarie. De kapel Maria Tenhemelopneming op het terrein is wel een - gemeentelijk - monument. De kapel is in 1953 aan het complex toegevoegd, en is ontworpen door de broers en architecten Nico van der Laan en pater Hans van der laan van Abdij Mamelis bij Vaals. Het interieur is ontworpen door frater Leo Disch, eveneens van Abdij Mamelis.
- Zoals reeds onder Naam > Spelling vermeld, is hier van 1842-1944 het Station Vogelenzang-Bennebroek geweest (dat ook nog diverse andere benamingen heeft gehad, zoals je onder Naam > Spelling kunt lezen). Het voormalige stationsgebouw (Leidsevaart 34) dateert uit 1881, is een rijksmonument, en is tegenwoordig in gebruik als Het Woonstation, de gezamenlijke benaming voor een aantal winkels en adviseurs op het gebied van wonen en kantoor. Verder is er nog horecagelegenheid De Wachtkamer in gevestigd. Het complex is in 2005 gerestaureerd, zowel binnen als buiten in oude glorie hersteld en ziet er sindsdien weer piekfijn uit.
Terug naar boven- Jaarlijks wordt op een zaterdag half december van 13.00 tot 18.00 uur een Kerstmarkt gehouden in Vogelenzang, aan de Graaf Florislaan, in de stijl van Charles Dickens. Er zijn ruim twintig stands aanwezig. De standhouders zijn gekleed in het Dickensthema. Er zijn kramen met kerstartikelen en kerststukjes, cadeautjes, hebbedingetjes en decoratieartikelen. Daarnaast presenteren diverse verenigingen zich op de markt. Kinderen mogen op de markt tweedehands spulletjes verkopen en kunstenaars brengen hun kunstwerken aan de man. Een van de hoogtepunten tijdens de kerstmarkt is het optreden van Living History Kennemerland, die de bezoekers mee terug nemen in de tijd en acte de presence geven in kleding van Charles Dickens. In de Kerk Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming wordt om 15.00 uur een optreden verzorgd door een koor. Verder zijn er nog diverse andere live optredens om de sfeer te verhogen. De Kerstmarkt trekt bezoekers uit de wijde omgeving.
- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van IJsvereniging SV Vogelenzang, in de volksmond ook bekend als IJSVV.
Terug naar boven- Bezoekerscentrum De Oranjekom in Vogelenzang (Eerste Leijweg 6, ingang Oranjekom/Oase, tegenover Vogelenzangseweg 21) ligt in de Amsterdamse Waterleidingduinen. In dit gebied wordt sinds 1853 water gewonnen ten behoeve van Amsterdam en omgeving. Het is het oudste waterwingebied van ons land. De Amsterdamse Waterleidingduinen, 3400 hectare natuur, rust en ruimte, liggen tussen Zandvoort en Noordwijk. De rijke flora en fauna vormen er een waar paradijs voor elke natuurliefhebber. De duinen zijn een bezoek meer dan waard, voor jong en ouder.
Bezoekerscentrum De Oranjekom is in 2008 verhuisd naar een voormalig pompstation. Dit monumentale pompstation ligt aan het verzamelbekken de Oranjekom. Dit is de plek waar de waterwinning in het duingebied is begonnen. Vanuit het bezoekerscentrum kun je goed de vele watervogels observeren. Het bezoekerscentrum is ook voor schoolklassen een mooi vertrekpunt om de duinen te gaan ontdekken. Openingsdagen en -tijden: dinsdag t/m zondag - en op alle feestdagen - 10.00-17.00 uur. Voor bezoek aan de Wateleidingduinen moet je een dagkaart kopen (€1,50 / kinderen tot 18 jaar gratis).
- Onder de noemer Leyduin vallen de drie buitenplaatsen Leyduin, Oud-Woestduin en Vinkenduin, gelegen NNO van de dorpskern van Vogelenzang, in de NO hoek van het dorpsgebied, tussen de N206 en de spoorlijn. Ooit werden deze buitenplaatsen door voorname Amsterdamse families gebruikt als zomerverblijf. Het gebied heeft grote cultuurhistorische waarde en natuurwaarde. Op Oud-Woestduin ligt een voormalige paardenrenbaan, maar ook het Juffershuis, het koetshuis, de Belvedère en de cascade met stromend water in Leyduin zijn bijzonder. Op het landgoed zijn spechten, boomklevers, eekhoorns, damherten en reeën aan te treffen. Het gebied is eigendom van Landschap Noord-Holland.
- Rondom de dorpskern van Vogelenzang zijn vrijwel altijd wilde damherten of reeën in de weilanden te zien. Dit is een gevolg van het jachtverbod dat geldt binnen de Amsterdamse Waterleidingduinen. Ook de vossen zijn hier opvallend tam.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Vogelenzang, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Vogelenzang (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Vogelenzang.
- Nieuws: - Nieuws uit het dorp op Facebook.
- Belangenvereniging: - Dorpsraad Vogelenzang stelt zich ten doel het behartigen van het algemeen belang van het dorp en zijn inwoners. De vereniging tracht haar doel te bereiken door o.a.: het bevorderen van deelname aan overleg door de inwoners rond onderwerpen die hen raken; het signaleren en verzamelen van opvattingen en wensen van de inwoners en deze doorgeven aan het gemeentebestuur; het ontplooien en/of ondersteunen van activiteiten gericht op het tot stand brengen van voorzieningen; het uitbrengen van gevraagde en ongevraagde adviezen inzake beleidsvoornemens van het gemeentebestuur; het zonodig (deon) verrichten van onderzoek indien dit nodig is om een dergelijk advies te kunnen uitbrengen; het benutten van de inspraakmogelijkheden, vermeld in de Verordering interactieve beleidsvorming Bloemendaal; het ondersteunen van initiatieven van (groepen van) inwoners.
- Dorpshuis: - Dorpshuis Vogelenzang (Henk Lensenlaan 2a) beschikt over drie soorten ruimtes; de grote zaal (te huur voor zakelijke en feestelijke bijeenkomsten tot 175 personen), de foyer (idem, tot max. 50 personen) en de Kerkuil, het dorpscafé met een gezellige bar, biljarttafels en dartbord. De Kerkuil is geopend op vrijdag van 16.00-01.00 uur en op zaterdag van 16.00-21.00 uur.
- Onderwijs en kinderopvang: - Vogelenzang had t/m schooljaar 2011/2012 twee basisscholen, namelijk de Graaf Florisschool (openbaar) en de Sint Jozefschool (RK). In 2012 zijn beide scholen opgegaan in Basisschool De Paradijsvogel. Sinds mei 2017 is er sprake van Integraal Kind Centrum (IKC) De Paradijsvogel, waarbinnen Basisschool De Paradijsvogel en Kinderopvang Les Petits intensief samenwerken. Samen staan zij voor een rijke speel- en leeromgeving, waar kinderen van 0 t/m 12 jaar zich ontwikkelen in de breedste zin van het woord.
- Muziek: - Muziekvereniging Kunst Na Arbeid is er van en voor de dorpen Bennebroek, Vogelenzang en Zwaanshoek. In 2015 is uit deze muziekvereniging ook de bigband Triple B (wat staat voor Big Band Bennebroek) ontstaan.
- Sport: - Voetbalvereniging S.V. (voorheen R.K.V.V.) Vogelenzang is opgericht in 1932. De vereniging heeft ca. 60 jeugdleden, 60 seniorenleden, 130 niet-spelende leden, en een aantal iets oudere liefhebbers die op zaterdagmiddag onderling tegen een balletje trapt. De vereniging beschikt over twee speelvelden en een trainingsveld, gelegen aan de Henk Lensenlaan.
- Tennisvereniging T.V. Vogelenzang speelt op een tennispark dat prachtig gelegen is aan de rand van de Noordhollandse duinen in dit landelijke dorp. De vereniging heeft ca. 250 leden, waarvan een groot deel vanuit de omringende dorpen naar het park komt. Voor veel leden is de mooie ligging van het park dan ook een goede reden voor hun lidmaatschap. Anderen komen vooral voor de ruime speelmogelijkheden op de 7 uitstekende gravelbanen met goede verlichting. Maar ook de persoonlijke sfeer blijkt uiteindelijk vaak het motief achter een jarenlang lidmaatschap. Kenmerkend is de grote mate van betrokkenheid van leden bij de vereniging als vrijwilliger in een van de commissies, het beheer van het park of het gezamenlijk runnen van de kantine. Een leuke combinatie van sportief en sociaal actief bezig zijn in een mooi stukje van Nederland.
- Zorg: - De Zebra-Zorg Boerderij.
- Veiligheid: - Buurtpreventieteam Vogelenzang heeft ook een whatsapp-groep opgericht. Hier zijn verschillende redenen voor. Helaas heeft het buurtpreventieteam (nog) niet genoeg capaciteit om de gehele week te surveilleren in de wijk (het uitgangspunt is dat uiteindelijk wel te bereiken). Ook op de dagen dat ze niet lopen kunnen bewoners middels de whatsapp-groep de hulpdiensten helpen bij verdachte omstandigheden. Zo krijgen ze actuele informatie als er iets gaande is. En als het Buurtpreventieteam wel surveilleert, kunnen ze meteen actie ondernemen. Je helpt het Buurtpreventieteam en de hulpdiensten dus om sneller en directer te handelen bij verdachte situaties.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Vogelenzang RK.
Reactie toevoegen