Voederheil

Plaats
Buurtschap
Maashorst
Noordoost-Brabant Land van Cuijk
Noord-Brabant

voederheil_bedrijventerrein_ii.jpg

Vele buurtschappen die zich sinds de middeleeuwen hebben kunnen handhaven, zijn de afgelopen decennia ten prooi gevallen aan de 'vooruitgang' door herbestemming tot bedrijventerrein. Ook de buurtschap Voederheil is dit lot deels ten deel gevallen.

Vele buurtschappen die zich sinds de middeleeuwen hebben kunnen handhaven, zijn de afgelopen decennia ten prooi gevallen aan de 'vooruitgang' door herbestemming tot bedrijventerrein. Ook de buurtschap Voederheil is dit lot deels ten deel gevallen.

voederheil_1991_halfvasten_optocht.jpg

De samenvoeging van de gemeenten Schaijk en Zeeland is voor buurtver. Voederheil reden om in 1991 met een wagen met motto 'Smous en Moeszak even zwaar, Zeeland en Schaijk een wippend paar' aan de halfvastenoptocht mee te doen. Het levert een 2e prijs op.

De samenvoeging van de gemeenten Schaijk en Zeeland is voor buurtver. Voederheil reden om in 1991 met een wagen met motto 'Smous en Moeszak even zwaar, Zeeland en Schaijk een wippend paar' aan de halfvastenoptocht mee te doen. Het levert een 2e prijs op.

voederheil_zeeland_kopie.jpg

Voederheil, buurtschapsgezicht (© Hans van Embden)

Voederheil, buurtschapsgezicht (© Hans van Embden)

Voederheil

Terug naar boven

Status

- Voederheil is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente Maashorst. T/m 1993 gemeente Zeeland. In 1994 over naar gemeente Landerd, in 2022 over naar gemeente Maashorst.

- De buurtschap Voederheil valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Zeeland.

- De buurtschap Voederheil heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1368-1369 Goederheijle, 1436 Goederheijde, 1491 Guederheyl, 1837 Voederheil.

Naamsverklaring
Betekenis onbekend. In de 19e eeuw meende men dat de naam terugging op oudtijds opererende krijgsbenden die de bewoners, die geen voeder of foerage konden of wilden leveren, hadden bedreigd met het afbranden van de huizen. Dergelijke anekdotische verklaringen dient men met wantrouwen te begroeten. Als de naam oud is kan eventueel gedacht worden aan verband met de in een middeleeuwse tekst voorkomende oppervlakte aanduiding sarcinae voeder (voluit: tantum prati supra quod habentur annuatim circiterVI sarcine dicte voeder feni), vergelijk een middeleeuwse landmaat als lopenzaad.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Voederheil ligt rond de gelijknamige weg, direct NW van Zeeland. Het O deel van de buurtschap is getransformeerd in een bedrijventerrein (met verder ook nog de wegen Hoefslag in het Z en Hogeweg in het N).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Voederheil 21 huizen met 134 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners, plus de bedrijven op het bedrijventerrein.

Terug naar boven

Geschiedenis

Voederheil is vanouds een nederzetting van het type kransakkerdorp en wordt enkele decennia eerder vermeld in de archieven dan Zeeland zelf. Het zou weleens de oudste nederzetting op grondgebied van de voormalige gemeente Zeeland kunnen zijn.

Bij archeologische opgravingen in 2013, voorafgaand aan het bouwrijp maken van bedrijventerrein Voederheil II, zijn aanwijzingen gevonden van bewoning uit de 16e eeuw. Het gaat om versierd aardewerk en resten van waterputten. Bij eerdere opgravingen in dit gebied, in maart 2012, zijn o.a. resten van een zogeheten landweer aangetroffen, vermoedelijk daterend uit de late middeleeuwen. Dat was mede reden om verder onderzoek te doen in het gebied.

Gezien de foto uit 1991 die wij op het internet hebben aangetroffen (zie de 2e afbeelding op deze pagina), is er kennelijk sprake geweest van een buurtvereniging Buurtschap Voederheil. Op het internet zijn daar geen verdere gegevens over te vinden. Daarom vermoeden wij dat deze vereniging inmiddels is opgeheven.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Sinds 2014 is bedrijventerrein Voederheil II in ontwikkeling. Dit betreft het gebied gelegen tussen de bedrijven in het Hogeweg-gebied in het O, de weg Voederheil in het Z, het onverharde gelijknamige paadje in het W (O parallel langs de weg Bergmaas) en de N277 in het N. De kavels variëren van 1.000 m2 tot max. 5.000 m2. Zie verder de brochure van het bedrijventerrein, het bestemmingsplan van het bedrijventerrein en de videoreportage over het bedrijventerrein d.d. 30-10-2015, door Landerd TV, n.a.v. de vestiging van het eerste bedrijf op het terrein. Dit betrof de firma Timmers Machinebouw uit voorheen Oss, die dáárvoor al eerder in Zeeland was gevestigd en hiermee dus weer "op het nest terugkeert". En wie wil weten of er geen luchtje aan dit bedrijventerrein zit, kan terecht bij het rapport 'Geuronderzoek bedrijventerrein Voederheil Zeeland. In verband met wijziging verordening geurhinder en veehouderij gemeente Landerd'.

Terug naar boven

Evenementen

- In 2016 trok de Zeelandse Motor Club samen op met de landelijk opererende Historische Motorsport Vereniging (HMV) om de Classic Motor Demorace te organiseren in buurtschap Voederheil. In 2018 heeft CC De Molenrijders, eveneens uit Zeeland - waar wij op het internet niets van kunnen vinden behalve het adres, wij vermoeden dat CC staat voor crossclub? - het stokje overgenomen. Op een zondag in augustus organiseerden zij in de genoemde buurtschap wederom de Classic Motor Demorace. Aan de start verschenen motoren met een bouwjaar van voor 1968, in klassen van 50 cc t/m 500 cc en zijspannen. Alle klassen zijn driemaal gestart.

Het rennerskwartier was vrij toegankelijk. Zo kon het publiek de motoren van dichtbij bewonderen. Bij de Classic Motor Demorace gaat het er niet om wie de snelste is, maar wie het meest constant rijdt. Het zijn dan ook geen races in de reguliere betekenis, maar regelmatigheidsritten. Winnaars van de demoritten zijn degenen die over twee manches het kleinste verschil in tijd hebben genoteerd. Wij hebben de indruk dat het een tweejaarlijks evenement is, dus vermoedelijk is het in 2020 weer.

Terug naar boven

Beeld

- Ca. 100 oude foto's van personen en objecten uit Voederheil.

Terug naar boven

Literatuur

- "Waar komen we vandaan, waar gaan we naar toe, wat bepaalt wie we worden? Een prachtgegeven voor een historisch non-fictieboek. Oud-Zeelander Ton Verstegen (1944), oud-journalist bij De Groene Amsterdammer, schreef daarover het boek 'Rogge en wilde rijst. Van Voederheil naar Fox River en terug (1850-2016)'. Hij stamt uit een Brabantse boerenfamilie met een klein gemengd bedrijf. Verstegen ontdekte dat een deel van zijn voorouders rond 1850 - kennelijk vanuit de in de titel vermelde buurtschap, red. - emigreerde naar Amerika. Hij dook de archieven in, vond een schat aan briefmateriaal en reisde af naar Wisconsin USA. De Brabantse gelukzoekers bleken te wonen in het gebied van de Menominee-indianen, 'het Volk van de Wilde Rijst'. De pioniers kregen een eigen stuk grond toegewezen, ten koste van de Menominee-indianen, die verbannen werden naar een reservaat.

'Rogge en wilde rijst' is een verrassend dubbelportret. Het eerste deel vertelt het pioniersverhaal van de landverhuizers onder de bezielende leiding van Theodorus J. van den Broek, priester en avonturier. Op basis van meeslepende 19e-eeuwse ooggetuigenverslagen en eigen waarnemingen schetst de auteur hoe het de geëmigreerde Brabanders en de Menominee vergaan is in anderhalve eeuw. Daarbij komen thema's aan de orde als grondbezit, duurzaamheid, autonomie, vooruitgang en emancipatie. Daarover schrijft Verstegen met grote deskundigheid. Hij is - net als schrijver Frank Westerman - journalist en opgeleid aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. In het tweede deel van zijn boek keert de schrijver terug naar het Brabantse boerenbedrijf, het land van zijn jeugd, en naar zijn studietijd." Zie ook de videoreportage van de boekpresentatie d.d. 24-10-2016 en een recensie van het boek.

Terug naar boven

Links

- Lezen: - Sinds maart 2020 is er de Minibieb Voederheil. Een Minibieb is een onbemand kastje bij een huis of instelling, waar je een boek mag meenemen en een boek dat je zelf over hebt kunt terugplaatsen, zodat het systeem zich zelf in stand houdt. Het fenomeen is 'overgewaaid' uit Amerika. Inmiddels staan er al meer dan 3.000 Minibiebs door heel Nederland.

Reactie toevoegen