Vaartkant

Plaats
Buurtschap
Etten-Leur
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

vaartkant_hoge_straatnaambord_kopie.jpg

Vaartkant is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Etten-Leur. De buurtschap wordt verdeeld in de delen Lage (N van de oude N58) en Hoge Vaartkant (Z ervan).

Vaartkant is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Etten-Leur. De buurtschap wordt verdeeld in de delen Lage (N van de oude N58) en Hoge Vaartkant (Z ervan).

vaartkant_etten-leur_hoge_vaartkant_24_kaasboerderij.jpg

De flink uitgedijde kern Etten-Leur is inmiddels opgerukt tot aan de Lage Vaartkant. De Hoge Vaartkant is gelukkig gespaard gebleven voor de verstedelijking. De bekendste boerderij daar is natuurlijk Kaasboerderij 't Vaartje.

De flink uitgedijde kern Etten-Leur is inmiddels opgerukt tot aan de Lage Vaartkant. De Hoge Vaartkant is gelukkig gespaard gebleven voor de verstedelijking. De bekendste boerderij daar is natuurlijk Kaasboerderij 't Vaartje.

Vaartkant

Terug naar boven

Status

- Vaartkant is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Etten-Leur.

- De buurtschap wordt verdeeld in de delen Lage (N van de oude N58) en Hoge Vaartkant (Z van de oude N58).

- De buurtschap Vaartkant valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Etten-Leur.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap ligt O van Etten-Leur, rond de wegen Lage en Hoge Vaartkant. Tegenwoordig ligt alleen laatstgenoemde weg, het Z deel dus, nog in het buitengebied. De Lage Vaartkant grenst in het W aan de bebouwde kom van Etten-Leur (wijk Hooghuis).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de buurtschap 80 huizen met 526 inwoners, inclusief de inwoners van de buurtschap Hil. Tegenwoordig heeft de buurtschap nog altijd ca. 80 huizen, nu met ca. 200 inwoners, ongeveer gelijkelijk verdeeld over de Hoge en de Lage Vaartkant.

Terug naar boven

Geschiedenis

Turfvaart
In de tijd dat er nog turf in Etten-Leur werd gegraven, zijn heel wat kanalen en vaarten aangelegd. Op kleine platte schuiten werd de turf naar een overslagplaats (turfhoofd) gebracht. Zo’n overslag was Leur, waar vanuit het zuiden de Vossenbergse Vaart en het Schuitvaartje op de Vaartkant samenkwamen. Van hieruit ging men met de kleine platte trekschuitjes verder naar het Lichttorenhoofd, de losplaats voor alle aangevoerde turf uit het zuiden. Het Lichttorenhoofd was oorspronkelijk het havenhoofd tussen de Zoute Vaart en de Verse Vaart, respectievelijk de huidige Brandse Vaart en Turfvaart. Eind 19e/begin 20e eeuw zijn deze vaarten buiten gebruik geraakt.

Provinciale weg
In 1862 is de destijds provinciale weg Vaartkant - Leur - Zwartenberg aangelegd, toen bestaande uit grind en keien.

Koninklijke anekdote
“Het piepkleine dorpje Leur van heel vroeger (eigenlijk de buurtschap Vaartkant, zie verderop, red.), staat in de Koninklijke Archieven en in de archieven van de Nederlandse Spoorwegen vermeld als tijdelijke Koninklijke Residentie. Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik reisden nog al eens per koninklijke trein, ook in eigen land. De nacht werd ook wel eens doorgebracht in die koninklijke trein. Een uitgelezen plekje was, u raadt het al, Leur. En die trein stond dan op een doodlopend zijlijntje, een rangeerlijntje of zo u wilt een kort derde lijntje, pal naast het dubbelspoor.

En dat lijntje lag bij de overweg in de Vaartkant. Daar was het rijdend hotel van de Koninklijke Familie, omringd door schildwachten ‘bij nacht en ontij’. Heel deftig, nou ja deftig, zei men dan: ‘De Koninklijke Familie is weer te-Leur-gesteld.’ Inwoners van Leur zagen het slechts vanuit de verte, want zij werden door de reeds genoemde schildwachten op een afstandje gehouden. En dat was voor de Leurenaren in alle opzichten zeer teleurstellend…” (aldus Leo Cantrijn in (110, 1989)).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonument
De buurtschap heeft 1 rijksmonument, zijnde de boerderij op Hoge Vaartkant 110. "Landschappelijk goed gesitueerd complex bestaande uit een boerderij met vrijstaande Vlaamse schuur en bakhuis. In het buitengebied gelegen langgevelboerderij waarvan het woonhuis dateert uit het begin van de 19e eeuw en de aangebouwde stal met dwarsdeel is gewijzigd in 1934. Het woonhuis is met de korte gevel naar de weg gekeerd en is opgetrokken uit kleine gele baksteen onder met riet gedekt zadeldak; de kopgevel is gepleisterd; de ingang bevindt zich in de linker zijgevel en bestaat uit een stroken deur met een snijraam in het bovenlicht; links en rechts daarvan een oorspronkelijk 20-ruits schuifraam, waarvan de indeling in het onderraam is gewijzigd; in de voorgevel een smal 12-ruits venster aan de linker zijde en een kloosterkozijn in de opkamer rechts; op de verdieping twee kloosterkozijnen; de rechter zijgevel heeft een venster met een horizontale indeling in drieën.

De indeling van het woonhuis met kelder en opkamer is nog de oorspronkelijke, de plafonds zijn echter afgetimmerd met board en de stookplaatsen zijn voorzien van een 20e-eeuwse betegeling. De aangebouwde stal met dwarsdeel, gebouwd in groter formaat baksteen, is gedekt door een zadeldak met gesmoorde pannen, heeft een dubbele deeldeur onder betonlatei, verschillende staldeuren en gietijzeren ramen; tegen de rechter zijgevel is een aanbouw onder lessenaarsdak geplaatst.

De grote 19e-eeuwse Vlaamse schuur is iets naar achter op het erf geplaatst, evenwijdig aan de linker zijgevel van de boerderij; de met riet gedekte schuur is opgebouwd uit baksteen, staand en liggend beschot, en bezit hoge wagendeuren onder het opgewipte dak aan de rechter zijde, zowel aan de weg- als aan de veldkant; het rieten schilddak wordt ondersteund door een eikehouten gebintstelsel met ingehakte merktekens en jaartallen. De schuur is zowel door het volume als door de vorm voor deze streek een bijzonder bouwwerk.

Het 19e-eeuwse bakhuis staat met de korte gevels naar de boerderij en de schuur gekeerd; de ingang bevindt zich in de korte rechter zijgevel, in de rechter lange gevel een tweede deur; de korte gevels zijn gepleisterd, het bakhuis is opgetrokken in rode steen onder met rode pannen gedekt zadeldak; de schoorsteen is geplaatst boven de linker korte gevel.

De 19e-eeuwse langgevelboerderij op Hoge Vaartkant 110 met Vlaamse schuur en bakhuis is van algemeen belang wegens: - de groepering en situering in het landschap; - de Vlaamse schuur met een voor deze streek opvallend volume en vorm, welke beide goede bewaard zijn; - het in hoofdzaak goed bewaarde in- en exterieur van het woonhuis. Gezien de landschappelijke, situerings- en architectuurhistorische waarde van dit complex is bescherming op Rijksniveau van boerderij, schuur en bakhuis gerechtvaardigd." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Gemeentelijk monument
De buurtschap heeft 1 gemeentelijk monument, zijnde de boerderij met schuur en bakhuis op Hoge Vaartkant 13.

Reactie toevoegen