Uithuizermeeden

Plaats
Dorp
Het Hogeland
Hoogeland
Groningen

uithuizermeeden_plaatsnaambord_kopie.jpg

Uithuizermeeden is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1978. In 1979 over naar gemeente Hefshuizen, in 1990 over naar gem. Eemsmond, in 2019 over naar gem. Het Hogeland.

Uithuizermeeden is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1978. In 1979 over naar gemeente Hefshuizen, in 1990 over naar gem. Eemsmond, in 2019 over naar gem. Het Hogeland.

gemeente_uithuizermeeden_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Uithuizermeeden anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Uithuizermeeden anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

uithuizermeeden_hervormde_kerk_kopie.jpg

De kerktoren van Uithuizermeeden is al van verre als zodanig herkenbaar, zowel door zijn bijzondere vormen als kleuren. (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com)

De kerktoren van Uithuizermeeden is al van verre als zodanig herkenbaar, zowel door zijn bijzondere vormen als kleuren. (© Harry Perton / https://groninganus.wordpress.com)

Uithuizermeeden

Terug naar boven

Status

- Uithuizermeeden is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1978. In 1979 over naar gemeente Hefshuizen, in 1990 over naar gemeente Eemsmond, in 2019 over naar gemeente Het Hogeland.

- Wapen van de voormalige gemeente Uithuizermeeden.

- Onder het dorp Uithuizermeeden vallen ook de buurtschappen Hefswal en Heuvelderij en een deel van de buurtschap Valom.

Terug naar boven

Naam

In het Gronings
Meij of Mij.

Oudere vermeldingen
1354 kopie Uthusum... in Pratis ejusdem, 1388 zegel VVthVSER MEDVM, 1528 tho wthuijsen vnde meden, 1531 toe Vythusen en den Meeden, 1579 Meden, 1590 Uuythuysermeden, ca. 1660 Mieden, 1781 de Meeden, 1794 Meden of Uithuister-Meden, 1840 Uithuistermeeden.

Naamsverklaring
Datief meervoud van het Oudfriese mede = made 'hooiland', gelegen bij Uithuizen. Kerkelijk en burgerlijk al sinds de 14e eeuw van Uithuizen gescheiden.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Uithuizermeeden grenst in het W aan het dorp Uithuizen, aan de Waddenzee, aan de rivier de Eems en mogelijk aan Duitsland (de Nederlands-Duitse grens is hier niet definitief vastgesteld), in het NO ook aan de Eems en mogelijk ook aan Duitsland, in het O ook weer aan de Eems, ook weer mogelijk aan Duitsland, aan de haven en het bedrijventerrein Eemshaven en aan het dorp Roodeschool en in het Z aan de dorpen Oosternieland en Oldenzijl, en ligt verder O van de dorpen 't Lage van de Weg en Usquert, ZO van de Waddeneilanden Rottumeroog en Rottumerplaat, Z van het Duitse Waddeneiland Borkum, WNW van de dorpen Spijk en Bierum, NW van de dorpen Zijldijk, 't Zandt, Godlinze en Losdorp en de steden Appingedam en Delfzijl, N van het dorp Loppersum, NNO van het dorp Garsthuizen en NO van de dorpen Zandeweer, Eppenhuizen, Kantens en Middelstum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Uithuizermeeden 482 huizen met 2.779 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp, met de delen -Binnendijks en -Buitendijks of Oosteinde 404/2.202 (= huizen/inwoners), en de dorpen Ooster-Nieland 41/308 en Oldenzijl 37/269. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.400 huizen met ca. 3.500 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "In het woon- en leefbaarheidsplan van de gemeente Eemsmond stond: ‘het dorp bepaalt en de gemeente faciliteert’. Dat klonk de Meijsters als muziek in de oren. Al eerder maakten ze met het hele dorp de Dorpsvisie Uithuizermeeden die nu wordt uitgevoerd met acties als ‘dynamiek aan het lint’ en ‘+op4centrumplannen’. Toen hoorde ons dorp nog bij de 3 hoofddorpen van de gemeente Eemsmond. Nu zijn we een van de 50 dorpen van gemeente Het Hogeland. Ook bij Nationaal Programma Groningen staan initiatieven van onderop centraal. Dit wordt een loze kreet als daar niet de middelen bij worden geleverd. Het idee ‘Boter bij de vis’ werkt voor alle dorpen die zichzelf opnieuw uit moeten vinden in de gemeentelijke schaalvergroting. Een dorpsbudget voor een speelplaatsje is leuk maar werkt niet echt. Ons dorp maakt zich klaar voor de toekomst. Met het plan ‘Boter bij de vis’ vraagt het dorp geld voor het professionele Meijster projectteam dat haar ‘initiatieven van onder op’ naar uitvoering brengt.

De toekomst is van alle tijden. Uithuizermeeden is gewend aan grote en snelle transformaties. Tussen 1945 en 1975 is het dorp verdubbeld. Door mechanisatie en schaalvergroting in de landbouw verdwenen in de 30 jaar erna bijna alle winkels en veel dienstverlenende bedrijven. Nu wordt vanuit een situatie met veel leegstaande gebouwen gewerkt aan kwaliteitsverbetering en nieuwe eigentijdse voorzieningen, niet alleen voor ouderen maar voor alle leeftijdsgroepen. Dit proces loopt nu 5 jaar maar het kan beter en vooral sneller, zodat in de komende 10 jaar de leegstand verdwijnt en de recreatieve, culturele- en zorgvoorzieningen weer top worden.

Het lint is de kracht. Daar waar de eerste zeedijk liep loopt nu het lint van de Torenbuurt (oorspronkelijke dorp) tot de Eemshaven. Uithuizermeeden heeft 3500 inwoners. Langs en nabij het hele lint wonen 4500 mensen, het verzorgingsgebied van het dorp. Door de eeuwen heen en ook nu weer, is dit lint de economische ruggengraat, daar wil je wonen, daar wil je werken en daar vind je wat je nodig hebt.

Investeren vanuit de gemeenschap zelf. De planontwikkeling startte 2 jaar geleden en van de 22 plannen zijn er volgend jaar 10 klaar. Er is dan 3,7 miljoen euro geïnvesteerd waarvan 0,7 miljoen euro subsidie, nog geen 20%, de rest komt uit de gemeenschap zelf. De grote projecten zoals het Gezondheidsplein en het Meijsters Hoes moeten nog komen en er vallen projecten af terwijl er nieuwe bijkomen. In de periode 2020-2030 wordt 25 miljoen geïnvesteerd (de vis). Het Meijster Projectteam kost € 300.000,- (€ 75/inw.) per jaar gedurende 10 jaar (de boter)." Aldus het bericht dat wij begin 2020 aantreffen op de dorpssite.

- "De toekomst van hun dorp houdt veel Meijsters bezig. En ze hebben daar ook volop ideeën over. Tijdens de drie dorpsavonden is een fantastische oogst aan mogelijke projecten verzameld. Projecten die Meij leefbaar en weerbaar maken en waar het dorp direct mee aan de slag kan. Al deze projecten zijn verzameld in het Projectenboek Dorpsvisie Uithuizermeeden 2025. Per project staat een korte beschrijving, de betrokken partijen, welke rol het dorp hierin kan spelen en wie de ‘actiehouder’ is. Aanvullend op het projectenboek is de Visiekaart. Deze kaart toont de kansen van het dorp en geeft aan waar de komende tijd aan gewerkt moet worden - volgens de Meijsters. Lees ook de eerste editie van de Meij krant voor meer achtergrondinformatie."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Uithuizermeeden heeft 17 rijksmonumenten.

- De Hervormde (PKN) Mariakerk in Uithuizermeeden (Torenstraat 26) is gebouwd in het midden van de 13e eeuw. De kerk is in latere eeuwen verder uitgebreid. In de 19e eeuw zijn de muren bepleisterd en kreeg de kerk zijn huidige neoclassicistische aanzicht. In het interieur is veel werk terug te vinden van de Groninger kunstenaar Allert Meijer. De herenbanken, het doophek en de preekstoel zijn door hem ontworpen. Het houtsnijwerk is van Jan de Rijk. Allert Meijer ontwierp ook de 48,5 meter hoge toren van de kerk, die in het begin van de 18e eeuw is gebouwd. Volgens Karstkarel in zijn beschrijving van deze kerk is de gelijkenis met de toren van de Der Aa-kerk in Groningen niet toevallig, omdat Meijer, als stadsbouwmeester van Groningen, ook de toren van die kerk heeft ontworpen. De oude vrijstaande toren is in 1734 afgebroken. In 1896 is de toren door de bliksem getroffen en afgebrand. In 1897 is de toren herbouwd. In de kerk bevindt zich de graftombe van Rudolf Huïnga (Rodolf Huinga), bewoner van de borg Ungersma. Deze borg stond nabij het dorp en is in de 17e eeuw afgebroken. - Grafmonumenten in de Hervormde kerk, in tekst en beeld.

"Het Hinsz-orgel in de Mariakerk is gebouwd in 1785. Het was de laatste opdracht voor orgelbouwer Albertus Antoni Hinsz (1704-1785), die tijdens zijn lange leven veel orgels heeft gemaakt. Hinsz is met de bouw begonnen, maar vrij snel daarna overleden. Het orgel is afgebouwd door zijn meesterknecht Matthijs Hansen Hardorff (1747-1802), samen met Frans Caspar Schnitger jr. (1724-1799). Zo zien we dat de eerste orgels van Hinsz, o.a. dat in Leens althans wat de klank betreft, veel lijken op die van Arp Schnitger, zijn leermeester, hoewel de brede fronten er wel heel anders uitzien. In 1970 is Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden opgericht, met als doelstelling het prachtige Hinszorgel uit 1785 te laten klinken in concerten en orgeldemonstraties. Ieder jaar worden er 3 (orgel)concerten gehouden met eventuele aanvullende andere muziekinstrumenten. Het geheel zal bijdragen aan de klassieke muziekcultuur vanuit de schitterende Mariakerk met de prachtige Meistertoren." (bron: Stichting Avondmuziek)

- De Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt (GKV) (Kerkstraat 7) is in 1874 gebouwd als Gereformeerde Kerk. Groot kerkgebouw met torentje in neogotische vormen. Uitbreiding met transepten in 1922. Sinds 1969 is dd kerk in gebruik als Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. De Gereformeerde Kerk nam ter vervanging het nieuwe kerkgebouw Het Anker in gebruik. De kerk is in 1988 gerestaureerd. De nevenruimten achter de kerk zijn in 2002 gesloopt. Op de vrijgekomen plaats zijn een grote zaal en een ontmoetingsruimte gebouwd, ontworpen door architect Arie Nienhuis uit Uithuizermeeden.

- Gereformeerde (PKN) kerk Het Anker (Oudedijksterweg 21) is gebouwd in 1969, naar een ontwerp van architect H.A. Nienhuis, ter vervanging van de voorheen Gereformeerde kerk aan de Kerkstraat, die in genoemd jaar is overgegaan naar de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Het orgel is in 1980 gebouwd door M. Ruiter.

- Hervormd centrum Rehoboth (Burchtstraat 6) van de Hervormde Gemeente lijkt een kerkje maar is het niet. Het is in 1896 gebouwd door architect Oeds de Leeuw Wieland. De Stichting ter Bevordering van Christelijke Belangen liet Rehoboth bouwen ter bevordering van de bloei der Hervormde Kerk. Gewoon gezegd: men liet het gebouw bouwen om te voorkomen dat, indien de dorpskerk verloren zou gaan in de richting van de vrijzinnigen, er een wijkplaats zou zijn voor de overgebleven orthodoxen. In 1990 is het pand ingrijpend verbouwd. Daarbij is het torentje verdwenen.

- De Rensumaborg in Uithuizermeeden (Rensumalaan 3), die hier volgens de archieven al voor 1400 moet hebben gestaan, is in 1710 verbouwd en krijgt dan zijn huidige uiterlijk. Na economische tegenspoed is de borg in 1829 geveild en verliest het zijn functie als woonhuis. Lange tijd heeft de borg gediend als tuinbouwschool. Tegenwoordig wordt de borg bewoond en beheerd door Ans en Ate Meijer. Ze hebben er ruim twintig jaar over gedaan om de eeuwenoude borg met tuin en landschapspark in oude luister te herstellen. In 1996 is de borg in het bezit gekomen van Stichting Rensuma Boon, vernoemd naar enerzijds de borg en anderzijds naar Renske Boon (1900-1985), tante van Ans Meijer en als tuinarchitecte en historica betrokken bij het herstel van diverse borgtuinen in de provincie. De gelden zijn gekomen uit het nalatenschap van het geslacht Boon-Reinders. De tuin is hersteld in de Frans-classicistische stijl die hij heeft gekregen in 1700. Met een open ‘zichtlijn’, vanaf de lange Rensumalaan, door het huis, tot aan de hergraven vijver en afgerond met een nieuw opgeworpen heuvel. De borg is niet te bezichtigen, maar het terrein is wel toegankelijk voor publiek.

- Het voormalige gemeentehuis (Hoofdstraat 184) is gebouwd in 1908, naar een ontwerp van de Groninger architect A.L. van Wissen (1878-1955). In het pand bevinden zich enkele bijzondere glas-in-loodramen, waaronder een drietal van Charles Eyck (1897-1983), dat in 1949 door de provincie Limburg aan de gemeente is geschonken als dank voor het opvangen van Limburgse vluchtelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Medio jaren '90 is het pand in oude glorie hersteld en in 2017 heeft de eigenaresse van Café Kombuys, 'overbuurvrouw' Magdalena Domagala, er huiskamerrestaurant Het Oude Gemeentehuis gerealiseerd. Stichting Het Oude Gemeentehuis Uithuizermeeden heeft als doel het organiseren van evenementen waaronder culturele bijeenkomsten, concerten en voorstellingen en het faciliteren van het multifunctioneel gebruik van het voormalige gemeentehuis. De stichting is opgericht door Magdalena Domagala, met als achterliggende gedachte het pand een centrale rol te geven in de lokale gemeenschap.

- In Museum Het Behouden Blik van Carin van de Wal in Uithuizermeeden, naar eigen zeggen het kleinste museum van Noord-Nederland, tref je een uitgebreide verzameling blikken en curiosa van bekende merken als De Gruyter, Douwe Egberts, Van Nelle, Van Houten, Broekema, Verkade, Niemeijer, Tiktak en veel meer, aan de hand waarvan een blik wordt geworpen in de keuken van de Nederlandse samenleving. Laat je verrassen door de blik van herkenning en kijk mee hoe onze samenleving is veranderd, of juist niet. Het museum is het hele jaar door geopend op donderdagen van 10.00-17.00 uur. Alle andere dagen van de week zijn ze op afspraak geopend. Het museum is vrij toegankelijk, maar een vrijwillige bijdrage in het Onderhoudsblik is van harte welkom. Voor een indruk van dit museum zie de recensie van een bezoek van oud-Aegon medewerkers (augustus 2020).

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "Begonnen onder de vlag van Stichting Dorpsbelangen, een jaar later als zelfstandige Stichting Blik op Uithuizermeeden, is dit project opgepakt door een 5-tal ondernemende vrouwen in het dorp. Het doel van de stichting is het dorp en zijn omgeving toeristisch en recreatief op de kaart te zetten door het organiseren van een jaarlijkse themadag, waarbij iedere keer een ander aspect van het dorp wordt belicht. Daarnaast wordt er 1x per drie jaar een nieuw informatiegidsje uitgegeven met een ander onderwerp. Alle activiteiten en verhalen uit voorgaande themaboekjes staan ook op de website vermeld." Op de site van de stichting (zie de link) vind je heel veel informatie en tips met betrekking tot 'dingen te zien en te doen' in het dorp en omgeving.

- Stichting Sportieve Recreatie Uithuizermeeden en Roodeschool organiseert door het jaar heen diverse actviteiten op het gebied van sport, fietsen, wandelen e.d.

- "Het Gereformeerd Ontmoetingscentrum (GOC) is in 1976 opgericht met als doel het geven van mogelijkheden tot ontspanning en het leggen en onderhouden van onderlinge contacten van de jeugd binnen de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) te Uithuizermeeden en omliggende gemeenten. In de loop van de jaren is de doelgroep vergroot en probeert het GOC zo veel mogelijk de hele gemeente bij haar activiteiten te betrekken. Om het doel van het GOC te verwezenlijken worden er onder meer soosavonden georganiseerd. Dit is onder het genot van een hapje en een drankje en natuurlijk een gezellig samenzijn. Soms krijgen de soosavonden een bepaald thema mee. Voorbeelden zijn de de Kerstsoos, de Apres-ski-soos, de Boerensoos en de Oranjesoos. Ook organiseert het GOC nog een aantal andere activiteiten van algemeen ontspannende aard. Zo wordt er bijvoorbeeld een jaarlijks terugkerende Paas-Sterrit voor (personen)auto’s door de provincie georganiseerd. En bij de kinderen is de welbekende filmsoos een groot succes."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Uithuizermeeden, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Uithuizermeeden (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Uithuizermeeden.

- Nieuws: - Nieuws uit Uithuizermeeden op Facebook.

- Belangenorganisaties: - Stichting Dorpsbelangen Uithuizermeeden (SDU).

- "Stichting Meij-Invest zet zich in om het dorp leefbaar te houden voor huidige en toekomstige generaties. Om dit te realiseren onderhoudt men nauwe contacten met overheden, investeerders, corporaties, dorpsbelangen, projectontwikkelaars en ondernemersvereniging. Stichting Meij-Invest wil zich structureel gaan bezighouden met het ontwikkelen van plannen en voorzieningen die de negatieve gevolgen van bevolkingsafname in centrumdorp Uithuizermeeden tegengaan."

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Sterren. - Dr. R.J. Damschool. - Daltonschool De Noordkaap. - "In oktober 2018 heeft Kids2b een nieuwe vestiging geopend voor peuteropvang, dagopvang en buitenschoolse opvang in Uithuizermeeden: Het Schathuis (Hoofdstraat 1, in de voormalige huishoudschool). Op deze locatie is alle ruimte om de speerpunten van Kids2b aandacht te geven: voeding en beweging, buiten zijn en taal. Tuinieren in de eigen moestuin, samen koken, veel spelen en ontdekken in de mooie natuur rondom het pand en de Rensumaborg en lekker lezen in een hangmat."

- Muziek: - Muziekvereniging SDG (Soli Deo Gloria) is opgericht in 1908. Hier kun je lezen over de geschiedenis van de vereniging. De fanfare bestaat uit ca. 21 leden en staat onder leiding van dirigent Sander Snip. De repetitieavond van de fanfare is op donderdagavond in Rehoboth in Uithuizermeeden. De malletband bestaat uit ca. 10 leden en staat onder leiding van dirigent Gretia Wierenga. De repetitieavond van de malletband is op woensdagavond in Rehoboth.

- Brassband Immanuël is in 1961 opgericht uit de nalatenschap van de muziekverenigingen Oranje-Nassau te Uithuizermeeden en David te Roodeschool. De vereniging bestaat uit een A-band en een jeugdband, die plaats bieden aan in totaal ruim 40 leden, die allen op hun eigen wijze met veel enthousiasme hun hobby beoefenen.

- Lied 'Mooi Meij', gezongen door Piratenkoor Doekegats.

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Ondernemersvereniging Eemsmond Noord bestaat al bijna 100 jaar en is met een ledenbestand van ruim 60 bedrijven een professionele organisatie die zich inzet voor de bevordering van de handel en de leefbaarheid van de regio. De ondernemersvereniging is ontstaan uit het samengaan van handelsvereniging Uithuizermeeden en handelsvereniging Roodeschool (en heeft verder ook nog de Eemshaven als werkgebied). De naam is daarbij bewust veranderd in 'ondernemersvereniging', omdat de vereniging er is voor alle ondernemers, en niet enkel voor ondernemers met een eigen winkeldeur. Uit samenwerking met lokale instellingen zijn zijn al diverse mooie initiatieven ontstaan, zoals eens in de drie jaar de Eemsmondweek, Oldtimerevenementen en de Taptoe. De ondernemersvereniging organiseert zelf ook activiteiten waaronder een jaarlijks ledenuitje, BHV trainingen, de jaarlijkse intocht van St. Nicolaas, de Eemsmondweek en tweemaal per jaar een ledenvergadering.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Uithuizermeeden.

Reacties

(2)

Dag,

Dank voor het plaatsen van ons museum op de website! Voor de activiteiten van en op het dorp zou ik ook willen verwijzen naar Blikopuithuizermeeden.nl.
Is die website jullie ook bekend?
hartelijke groet,
Carin

Graag gedaan! En dank voor de tip! Mooie, overzichtelijke en informatieve website, die ik nog niet had gespot. Ik heb hem nu beschreven en gelinkt in het hoofdstuk 'Evenementen en activiteiten'.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen