Tritzum

Plaats
Buurtschap
Waadhoeke
Fryslân

tritzum.jpg

Tritzum is, gelegen aan het eind van een twee km lang (voor auto's) doodlopend weggetje, wellicht de afgelegenste buurtschap van Fryslân, misschien zelfs van heel Nederland. Op deze fraaie collage van Jan Dijkstra uit Houten is dat goed te zien.

Tritzum is, gelegen aan het eind van een twee km lang (voor auto's) doodlopend weggetje, wellicht de afgelegenste buurtschap van Fryslân, misschien zelfs van heel Nederland. Op deze fraaie collage van Jan Dijkstra uit Houten is dat goed te zien.

tritzum_buurtschapsgezicht_kopie.jpg

Buurtschap Tritzum, buurtschapsgezicht

Buurtschap Tritzum, buurtschapsgezicht

Tritzum

Terug naar boven

Status

- Tritzum is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Franekeradeel.

- De buurtschap Tritzum valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Tzum.

- De buurtschap Tritzum heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Tritsum.

Oudere vermeldingen
1406 en 1423 Tritzum, 1433 Tritzem, 1511 Tritsen, Tritzen, Tritzem, 1529-1538 Tritssum.

Naamsverklaring
Het gebrek aan oudere vormen bemoeilijkt de verklaring. De naam zou 'woonplaats van de persoon Tritse' kunnen betekenen. De persoonsnaam, een koosnaam met s suffix, kan dan worden vergeleken met de Oudengelse persoonsnaam Trydda of Tredda in Tredington, 757 Tredingctun. Men heeft de verklaring ook in een andere richting gezocht en er een zeer oude, pregermaanse naam in gezien. Deze zou weliswaar (later) zijn samengesteld met heem 'woonplaats', maar het eerste lid zou thrî-akio* 'met driekanten' of thrî-aki 'in een driehoek' zijn.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Tritzum ligt rond de gelijknamige weg. De buurtschap ligt Z van het dorp Tzum en de stad Franeker, ZW van het dorp Baaium, WZW van het dorp Spannum, NNW van de dorpen Kûbaard en Wommels, NO van de dorpen Waaksens en Lollum en ZO van het dorp Hitzum. De buurtschap is, gelegen aan het eind van een twee km lang, voor gemotoriseerd verkeer doodlopend weggetje, wellicht de afgelegenste buurtschap van Fryslân, misschien zelfs van heel Nederland. Op de collage elders op deze pagina is dat goed te zien. Fietsers en wandelaars kunnen via het Slinkepaad en het Jopie Jorna Paad de weg vervolgen naar de Slachtedijk of de Wommelserweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Tritzum 4 huizen met 27 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap een handvol huizen, met ca. 20 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In de terp van Tritzum is een hurkgraf gevonden uit 200 v.Chr. Deze buurtschap is een van de oudst bewoonde gebieden van Westergo, met bewoning die teruggaat tot 600 v.Chr. Het gebied is sindsdien nagenoeg permanent bewoond geweest. Ten tijde van de eerste bewoning bestaat Westergo uit een uitgestrekt kweldergebied. In het noordelijk deel van Westergo ontstaan verscheidene langgerekte kwelderwallen evenwijdig aan de kustlijn. In het oosten en zuiden liggen uitgestrekte kweldervlaktes die door kreken worden doorsneden. Rond 500 v.Chr. ontstaat de Middelzee, een grote zeearm die de grens gaat vormen tussen Westergo en Oostergo. Deze zeearm komt omstreeks 1000 n.Chr. via de Marne en de Oude Rijd in verbinding met het Vlie, waardoor heel Westergo omsloten raakt door zee en zeearmen. In noordelijk Westergo doorsnijdt de Ried het gebied ter hoogte van Harlingen en Berlikum.

De eerste bewoning in Westergo vindt plaats op de van nature hooggelegen delen: de kweldervlakten in het zuidoosten, de kwelderwallen in het noorden en de oeverwallen langs de Middelzee, de Marne en de kleinere kreken. De eerste kolonisten zijn afkomstig van het Drents Plateau en wellicht ook uit West-Friesland en Texel. In eerste instantie verblijft men er alleen in de zomer voor het weiden van het vee, maar al snel vestigen de boeren zich permanent. De kweldervlakten rondom Wommels, Hichtum en Tritzum zijn als eerste gekoloniseerd, rond 600 v.Chr.

De aanwas van nieuw land en het ontstaan van nieuwe kwelderwallen zeewaarts van de vorige duurt na de vestiging van de eerste kolonisten voort. Zodra een kwelder hoog genoeg opgeslibt is, wordt deze bewoond. De kolonisten van deze kwelderwallen zijn nu afkomstig uit het zeekleigebied zelf. De kwelders van Tzum-Hitzum zijn in de 4e en 3e eeuw voor Christus bewoond. De kwelderwal op de lijn Franeker-Menaldum wort de laatste eeuw voor de jaartelling bereikt. De bewoning op de volgende kwelderwal, Wijndaldum - Dongjum - Ried - Berlikum, vangt omstreeks 100 n.Chr. aan. In de 6e en 7e eeuw na Christus volgt de kolonisatie van de kwelderwallen op de lijn Sexbierum - Tzummarum - Minnertsga. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, in CultGIS: beschrijvingen Aandachtsgebieden, Aandachtsgebied 86: Westergo)

Terug naar boven

Links

- Zorg: - De doelgroep van Zorghoeve Tritzum is (jong) volwassenen (vanaf 16 jaar) met een afstand tot de samenleving en behoefte aan rust, ruimte en dagbesteding. Zij bieden hun cliënten laagdrempelige zorg, individuele aandacht, en ondersteuning van mens tot mens. Belangrijk is dat ieder zich op zijn plaats voelt. De cliënten kunnen op vele manieren de dagbesteding invullen door zich bezig te houden met de dieren (Friese Roodbonte koeien, Mangalitza varkens, Friese paarden, schapen, kippen, katten en een hond), door te tuinieren in de biologische moestuin waar met 'vergeten' oude groenten wordt gewerkt, en/of door te knutselen, klussen en timmeren in de houtbewerking. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het maken van kistjes voor groenten, tuinmeubelen, een insectenhotel of een kippenhok, maar ook aan creatieve uitingen zoals het maken van houten beelden en schilderijen.

Reacties

(2)

Voor fietsers en wandelaars is het geen doodlopende weg, maar zijn er verbindingen naar de Slachtedijk en de Wommelserweg. Ik heb veel buurtschappen bezocht en deze is echt wel een van de meest afgelegen woonentiteiten. Schitterend rustig wandel- en fietsgebied.

Dank voor de aanvulling/correctie Hans! Ik heb het toegevoegd.

Reactie toevoegen