Tjerkwerd

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

Tjerkwerd.JPG

Daar zien we Tjerkwerd al liggen...

Daar zien we Tjerkwerd al liggen...

Tjerkwerd (2).JPG

Huisjes aan de Workumertrekvaart in Tjerkwerd

Huisjes aan de Workumertrekvaart in Tjerkwerd

Tjerkwerd (3).JPG

Dorpsgezicht Tjerkwerd

Dorpsgezicht Tjerkwerd

Tjerkwerd (4).JPG

De Hervormde Sint Petruskerk in Tjerkwerd

De Hervormde Sint Petruskerk in Tjerkwerd

Tjerkwerd

Terug naar boven

Status

- Tjerkwerd is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

- Onder het dorp Tjerkwerd vallen ook de buurtschappen Aaksens (grotendeels), Arkum, Baburen, Eemswoude, Jonkershuizen, Jousterp en Rytseterp. Dit zijn in totaal 7 buurtschappen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Tsjerkwert.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Tjerkwerd ligt ZO van de dorpen Exmorra en Schraard, ZZO van de dorpen Longerhouw en Schettens, Z van de A7, ZW van het dorp Eemswoude en de stad Bolsward, WZW van het dorp Nijland, WNW van het dorp Wolsum, NW van de dorpen Blauwhuis en Greonterp, NNO van de dorpen Dedgum, Parrega en Hieslum, NO van de dorpen Ferwoude en Gaast, ONO van het dorp Piaam, O van het dorp Idsegahuizum en OZO van de dorpen Allingawier en Makkum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Tjerkwerd exclusief de buurtschappen 33 huizen met 249 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp inclusief de bovengenoemde buurtschappen ca. 180 huizen met ca. 450 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Bij een verkiezing in 2015 is de 3 km lange kronkelende smalle Hemdijk tussen Tjerkwerd en Blauwhuis door lezers van de Leeuwarder Courant verkozen tot slechtse weg van de provincie Fryslân. De gemeente Súdwest-Fryslân vatte dat sportief op als uitdaging om er de móóiste weg van Fryslân van te maken. Dat had wel even tijd nodig, omdat er, vanwege de cultuurhistorische waarde van de dijk, voor men daadwerkelijk aan de slag kon, eerst historisch en archeologisch onderzoek moest worden gedaan. De reconstructie is eind 2016 van start gegaan en in oktober 2017 gereed gekomen.

Het was nog een aardige uitdaging, aldus wethouder Durk Stoker. Zo moest teerhoudend asfalt worden verwijderd, de fundering worden verstevigd en de nutsvoorzieningen worden vernieuwd. Een nieuwe asfaltlaag en een strook bermbeton moeten de weg een stuk veiliger maken. Overigens moeten de weggebruikers er nog net zozeer rustig aan rijden als voorheen. Verschil met vroeger is dat dat nu niet meer hoeft vanwege kuilen en gaten en losliggend en opspattend asfaltpuin, maar vanwege optische versmallingen en verhoogde kruisingen. "En in het decor van weidse landerijen en wisselende wolkenluchten rond Tjerkwerd is dat geen straf", besluit verslaggever Koen Pennewaard zijn artikel over deze wegreconstructie in de Leeuwarder Courant d.d. 5-10-2017, waaraan wij deze informatie hebben ontleend.

- Dorpsvisie Tjerkwerd 2012-2024.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorpsgebied van Tjerkwerd heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Babuurstermolen, Windmotor Jousterp en de Petruskerk. De Babuurstermolen staat in de buurtschap Baburen en wordt daarom aldaar beschreven. Windmotor Jousterp staat in de gelijknamige buurtschap en wordt daarom aldaar beschreven.

- De Hervormde (PKN) Petruskerk in Tjerkwerd (Kerkstraat 8) is een zaalkerk die mogelijk uit de 14e eeuw dateert. In 1641 is de kerk drie traveeën ingekort. De klokkenstoel met schilddak uit 1632 is in 1723 vernieuwd. In 1830 is de klokkenstoel vervangen door een koepeltorentje. In 1888 is de westgevel en het torentje vervangen door een half ingebouwde toren van drie geledingen met ingesnoerde spits naar ontwerp van J. van Reenen. Het schip is beklampt en het vijfzijdig gesloten koor gepleisterd. In de toren hangt een klok (1604) van klokkengieter Gregorius van Hall.

Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf (16e eeuw). De betimmering in Lodewijk XIV-stijl en de preekstoel met klankbord dateren uit 1725. De overhuifde herenbank (17e eeuw) behoorde toe aan de familie Van Cammingha. In het koor onder de orgelgalerij bevindt zich het marmeren grafmonument van Watse van Cammingha en zijn vrouw Rixt van Donia. Zij waren erfheer van Ameland, een titel die in 1704 is verkocht aan Henriëtte Amalia, vorstin weduwe van Nassau. En zo komt het dat Koning Willem Alexander nog altijd o.a. Vrijheer van Ameland is. Het grafmonument is recentelijk gerestaureerd.

Terug naar boven

Evenementen

- Oranjevereniging Mei Inoar Ien Tsjerkwert e.o. is kort na de bevrijding in 1945 opgericht. De vereniging organiseert de feestelijkheden in Tjerkwerd met Koningsdag, het Dorpsfeest en de Intocht van Sinterklaas met zijn Pieten.

- De muziekvereniging van Tjerkwerd, Fanfare Eensgezindheid, organiseert 1x in de 2 jaar (in de even jaren) op een zaterdag eind september een Rommelmarkt, in de hal van de Haarsma Groep. Vanaf 9 uur mogen de bezoekers sneupen tussen de spullen en hun slag slaan. Om 10 uur worden de waardevollere goederen geveild waardoor wat extra opbrengst wordt gecreërd. In de hal kun je ook gezellig een kopje koffie drinken met een stukje cake. Om 12 uur is het letterlijk "zakkenvullen", wat betekent dat alle bezoekers voor 2 euro een vuilniszak kunnen kopen en dat zij deze helemaal mogen vullen met wat er maar in kan. De intentie daarvan is natuurlijk dat er zo weinig mogelijk spullen overblijven en dat de restanten toch nog iets opbrengen voor de verenigingskas. Rond de klok van 13 uur gaat het restant wat dan nog over is naar de kringloopwinkel in Bolsward.

In 2016 was de opbrengst een kleine 2000 euro, wat ten bate komt van de vereniging, voor onderhoud en aanschaf van uniformen en muziekinstrumenten. Eensgezindheid is dan ook blij met alle steun: van de familie Haarsma waar ze voor die dag gastvrij onderdak krijgen, van de vrijwilligers die de hal vol spullen zetten en de kramen bemensen, én natuurlijk van de inwoners die de hal weer leegkopen :-)

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Tjerkwerd schaatsen op de ijsbaan van de in 1876 opgerichte IIsklup Tsjerkwert.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Tjerkwerd.

- Nieuws: - ’t Skieppesturtsje is de 1x per kwartaal verschijnende dorpskrant van Tsjerkwerd en omstreken. De krant wordt door de redactie huis aan huis bezorgd. De krant kan blijven bestaan dankzij vrijwillige bijdragen van lezers. Via de link is de dorpskrant ook online te lezen. Ook oudere nummers, zelfs vanaf jaargang 1: 1977!

- Belangenvereniging: - Doarpsbelang Tsjerkwert en omkriten is opgericht in 1949.

- Dorpshuis: - Dorpshuis 't Waltahûs ishet bruisende dorpshart van Tjerkwerd en wordt o.a. gebruikt voor avonden van clubs en verenigingen, de jaarvergaderingen van Dorpsbelang, de Oranjevereniging en Windkracht Tien, en activiteiten als de playbackshow en de nieuwjaarsborrel.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Reinbôge is een kleine plattelandsschool met ca. 65 leerlingen. De kinderen komen uit Tjerkwerd en uit omliggende dorpen. De school is gebouwd in 1987 en is in 2010 uitgebouwd tot 'Brede school'. Partners in deze school zijn naast de basisschool Peuterspeelzaal It Pjuttehonk, de TussenSchoolseOpvang (Stg. K.O. Middelsee), en de schoolbieb. Op het schoolplein is recentelijk een pannaveld aangelegd, waar de Tjerkwerder jeugd ook na schooltijd gebruik van kan maken.

- Peuterspeelzaal It Pjuttehonk is in 1982 met steun van de gemeente door een groepje enthousiaste ouders gestart. Omdat de dorpen in de omgeving klein zijn en de doelgroep ook, zijn Tjerkwerd, Parrega, Dedgum, Hieslum en de kleine omringende dorpjes aangewezen op deze gezamenlijke peuterspeelzaal. De peuterspeelplaats is gevestigd in de 'Brede school' waar zij een prachtig nieuw eigen lokaal heeft dat ook door de TSO en BSO wordt gebruikt.

- Muziek: - Fanfare Eensgezindheid is opgericht in 1921. Hoe dat gegaan is kun je lezen onder de link. Sinds 2005 is de fanfare versterkt met jeugdorkest De Toansetters.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Tjerkwerd.

Reacties

(2)

Weet u waar ik de boeken met de inwoners van Tjerkwerd van circa 1925 kan vinden?

Ik heb geen idee of zoiets bestaat. De enige adresboeken die ik ken, zijn de telefoonboeken. Maar daar staan natuurlijk alleen degenen in die toen telefoon hadden, en dat had in die tijd lang niet iedereen. Sterker nog, in het telefoonboek van 1925 (hier te vinden: https://www.delpher.nl/nl/boeken/view?coll=boeken&identifier=MMMVC01:000...) staat de plaatsnaam Tjerkwerd niet eens, wat impliceert dat in die tijd nog niemand in dat dorp telefoon had. Wellicht kan het archief van de gemeente Súdwest-Fryslân u verder helpen. Ik heb dat hier beschreven: https://www.plaatsengids.nl/s%C3%BAdwest-frysl%C3%A2n#geschiedenis. Het gemeentearchief is uiteraard te bezoeken, maar ik heb er ook diverse links bij geplaatst naar online te raadplegen bestanden. Wellicht kunt u op hun site of de gelinkte sites al vinden waar u naar op zoek bent.
Met vriendelijke groet en succes gewenst met uw zoektocht, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen