Tjamsweer, Hervormde kerk
De rijksmonumentale borg Ekenstein in Tjamsweer is in 1648 gebouwd, in opdracht van de arts en latere burgemeester van Groningen Johan Eeck (sr.) en zijn vrouw Johanna Bernards uit Farmsum.
- Tjamsweer is een dorp in de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta. T/m 2020 gemeente Appingedam.
- Het dorp Tjamsweer heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Appingedam.
- Het dorp Tjamsweer is kennelijk te klein / dunbebouwd voor een eigen 'bebouwde kom' en heeft daarom witte plaatsnaamborden.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1208 in Thiamerswerve, 1285 kopie 16e-17e eeuw Thiadmewt, 1246 falsum 15e eeuw Tyamswere, 1448 Tyamsweer.
Naamsverklaring
Werve en weer wisselen regelmatig, omdat de v in deze positie in het Oudfries werd uitgestoten. Oorspronkelijk werve, werf 'bewoonde hoogte' van de persoon Thiadmâr. De vorm Thiadmewt is wellicht misspeld door de 16e-17e-eeuwse afschrijver.(1)
Tjamsweer ligt zeer verspreid W van Appingedam, tussen het Damsterdiep in het Z en bijna tot aan de spoorlijn Groningen-Delfzijl in het N, en wordt doorsneden door de provincialeweg N360. Een deel van het dorp tussen N360 en Damsterdiep is inmiddels opgegaan in de bebouwde kom van Appingedam. N van de N360 ligt daardoor nog altijd van de stad gescheiden het oude kerntje rond de kerk. Verder omvat het dorp nog de verspreide bebouwing W hiervan rond het Damsterdiep. Het westelijkste object van het dorp is landgoed Ekenstein. Het landhuis W hiervan, Rusthoven, valt namelijk onder het dorp Wirdum in de gemeente Loppersum. Direct ZW van Ekenstein, aan de andere kant van het Damsterdiep, op Stadsweg 46, staat het pand Op Zwet, dat het westelijkste pand is van de stad en gemeente Appingedam.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Tjamsweer 38 huizen met 231 inwoners. Tegenwoordig omvat het dorp, d.w.z. het deel dat nog altijd buiten de kern Appingedam ligt, enkele tientallen panden met ca. 55 inwoners.
Terug naar bovenStopplaats
Sinds 1884 was er een stopplaats Tjamsweer aan de in dat jaar geopende spoorlijn Groningen-Delfzijl. D.w.z. tot 1904 heette de stopplaats Oosterwijtwerd en stopplaats Oosterwijtwerd heette 't Zandt. In genoemd jaar is dat aangepast. In welk jaar de stopplaats gesloten is, is (ons) niet bekend.
- Beschrijving van Tjamsweer anno 1828, door de toenmalige schoolmeester.
Terug naar boven- Tjamsweer heeft 11 rijksmonumenten, zijnde 5 wierden, de woning op Alberdaweg 18, het voormalige molenaarshuis op Stadsweg 2, borg Ekenstein, de dubbele gracht op het terrein van de Appelborg (bij Stadsweg 39), de grafkelder van de familie Alberda van Ekenstein op het kerkhof, en de Hervormde kerk. De kerk is nog altijd in gebruik bij de Hervormde Gemeente Tjamsweer. - Hervormde Gemeente op Facebook. - Via deze link kun je de kerkdiensten terugluisteren.
- Pastorie bij de kerk.
- Armenhuis bij de kerk (1873, neoclassicistisch).
- Ook op het kerkhof van Tjamsweer heerste anno 2017 de essenziekte. De gemeente Appingedam heeft daarom toestemming gegeven om uit voorzorg 4 bomen te kappen. Het kerkbestuur krijgt geen vergunning om alle essen te kappen (zoals in 2017 - tot woede van omwonenden - is gebeurd rond de kerk in Krewerd in buurgemeente Delfzijl). De gemeente wil de bomen hier zo veel mogelijk sparen. Alleen de ziekste bomen mogen gekapt, de andere 20 worden opgeknapt. "Het is een idyllisch plekje en dat willen we graag zo houden", aldus wethouder Martien van Bostelen. Om dezelfde reden weigerde de gemeente eerder ook al een kapvergunning voor de knotlinden rond het kerkhof van het naburige dorpje Jukwerd. (bron: DvhN, 14-3-2017)
- Borg Ekenstein (Alberdaweg 70) is in 1648 gebouwd in opdracht van de arts en latere burgemeester van Groningen Johan Eeck sr. en zijn vrouw Johanna Bernards uit Farmsum. In 1772 wordt de borg uitgebouwd en voorzien van een slotgracht. In 1827 wordt de borg weer verbouwd. Dan wordt ook het park in Engelse landschapsstijl - naar de romantische mode van die tijd met ronde vormen en slingerpaadjes - aangelegd, door tuin- en landschapsarchitect Lucas Pieters Roodbaard. In 1870 wordt er wederom verbouwd, met gebruikmaking van delen van afgebroken borgen. In de bibliotheek komen ramen van gebrandschilderd glas, afkomstig uit verschillende Groninger kerken. De boerderij van het landgoed was gevestigd in het Schathoes. Tegenwoordig is er op het landgoed een hotel/restaurant/conferentieoord gevestigd.
- Stadsweg 2-8 is het complex van de voormalige olieslagerij De Eendragt, die het precies 100 jaar heeft volgehouden (1850-1950). Een uitslaande brand in april 2009 heeft het molenhuis van De Eendragt met aangrenzende woning en schuur volledig in de as gelegd. Het geheel was niet meer te redden en moest als verloren worden beschouwd. - Artikel over De Eendragt en de andere vroegere molens te Tjamsweer.
Terug naar boven- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Tjamsweer.
Reactie toevoegen