Teuge

Plaats
Dorp
Voorst
Veluwe
Gelderland

teuge_dorpsfeest_2018_kopie.jpg

Dorpsfeest Teuge (weekend in september) is drie dagen lang overdag allerlei sport- en spelactiviteiten voor jong en ouder, en iedere avond feest met goede live bands en/of DJ's.

Dorpsfeest Teuge (weekend in september) is drie dagen lang overdag allerlei sport- en spelactiviteiten voor jong en ouder, en iedere avond feest met goede live bands en/of DJ's.

Teuge

Terug naar boven

Status

Teuge is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Voorst.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1333-1334 oppen Toghe, 1357 oppe toghe, 1367 up den Toghe, 1405 uppen Toeghe, 1448 opten Toeghe, 1465 op den Toege, 1665 Toege.

Naamsverklaring
Oorspronkelijk een gebiedsnaam. In 1424 is er sprake van de groote wetering die over den toge gaat. Betekent het Middelnederlandse toghe 'plaats waar men netten optrekt, visplaats'. In de loop der eeuwen wordt in deze omgeving bij herhaling gewag gemaakt van het vissersbedrijf. Anderen zien verband met het Friese tjuch 'plaats waar men veeteelt bedrijft'. Teuge is ook de naam van de stadsweide bij Deventer (zie Bergweide).(1)

Terug naar boven

Ligging

Teuge ligt NO van Apeldoorn, W van Twello.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Teuge 37 huizen met 537 inwoners. Dat is met gemiddeld ca. 14 mensen in 1 huis ook voor die tijd uitzonderlijk veel. Het gemiddelde was in die tijd 6 tot 10 mensen in 1 huis. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 280 huizen met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Luchthaven
Het dorp is vooral bekend van de in 1935 opgerichte Luchthaven Teuge, het enige burgervliegveld van de provincie Gelderland, tegenwoordig Teuge International Airport geheten. De Duitse bezetter zorgt in de Tweede Wereldoorlog voor een groei van het dorp. Vlakbij het dorpje verrijzen hallen waarin vliegtuigmotoren en mogelijk delen voor V1- en V2-raketten worden geassembleerd. Na de Tweede Wereldoorlog wordt een mobilisatiecomplex bij het vliegveld aangelegd. Aan de grasbaan van het vliegveld vestigen zich in de jaren zestig de eerste vliegscholen. Na de verharding van de toen 720 meter lange baan in 1979 komen meer luchtvaartbedrijven hier naartoe. - Artikel over de relatie van het dorp tot de luchthaven in Trouw, 17-12-2010.

Molukkers
Het dorp Teuge heeft voormalige inwoners van de Molukken opgevangen in de eerste periode nadat zij naar Nederland waren gekomen (jaren vijftig). Zij woonden in een kamp bij het dorp. De rijtjeshuizen van de luchtvaartpionierwijk zijn speciaal voor hen gebouwd. Op Fokkerstraat 4 hadden de Molukkers een eigen kerk, de Interkerk. Deze houten kapel uit 1958 is in 1980 buiten gebruik gesteld en gesloopt.

- Na meer dan dertig jaar verzamelen van informatie over de geschiedenis van het vliegveld en zijn gebruikers, heeft Roy Wassink deze lawine aan informatie in tekst en beeld gepubliceerd op zijn site 'Het Geheugen van Teuge. Het vliegveld van weiland tot International Airport'.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In februari 2019 is het Landelijk Kenniscentrum Elektrisch Vliegen/Dutch Electric Aviation Centre (DEAC) Teuge van start gegaan. De faculteit Luchtvaart en Ruimtevaart techniek van de TU Delft, het Deltion College uit Zwolle en de Hogeschool van Amsterdam zijn partners in het Kenniscentrum. Van deze opleidingen komen studenten onderzoek doen naar elektrische luchtvaartinnovatie. "Wereldwijd is er een enorme vloot aan kleine vliegtuigen die vervangen moet worden. In deze regio kan dat werk opleveren, omdat er onderdelen gemaakt kunnen worden, elektromotoren, de opties zijn legio. We gaan eerst klein beginnen, we bouwen een bestaand vliegtuig om tot een deels elektrisch vliegtuig en gaan voor en na het ombouwen meten wat de verschillen zijn, in geluid, weerstand, techniek. Hiervan gaan we al zoveel leren, kennis die we nu meteen kunnen gebruiken. Wij hebben op deze kleine postzegel in Nederland alles in huis: de luchtvaart, de fabrieken en de kennis, dus wij kunnen en moeten als Nederland harder lopen dan de rest", aldus Joris Melkert, docent luchtvaarttechniek aan de TU Delft. (bron en voor nadere informatie zie o.a. de Stentor, 8-1-2019)

Elektrisch vliegen is een van de mogelijke oplossingen voor de verduurzaming van de luchtvaart, met als belangrijkste voordelen schoner, stiller en zuiniger. DEAC richt zich als landelijk kenniscentrum op de General Aviation (kleine luchtvaart). Het is echter de verwachting dat de ontwikkelde kennis, op termijn, ook toepasbaar is voor de grote luchtvaart. Het elektrificeren van de Cessna Skymaster is een van de taken van DEAC. Dit toestel is zeer geschikt voor elektrificering, omdat het twee motoren in lijn heeft. Na een eerste uitgebreide serie grond- en vliegproeven is in eerste instantie de achterste motor vervangen door een elektrische, zodat er sprake is van een hybride aandrijving. Onder grote belangstelling is op 6 september 2019 de eerste vlucht van het elektrische testvliegtuig, de Cessna Skymaster, aangekomen op Teuge Airport. Het onderzoek dat samenhangt met het elektrificeren van de Skymaster gebeurt door studenten en medewerkers van de Technische Universiteit Delft en het Deltion College Zwolle. Studenten van de Hogeschool van Amsterdam kijken ook naar wat de komst van elektrische vliegtuigen betekent voor regelgeving, vliegtuigonderhoud en infrastructuur op vliegvelden.

- In Teuge is eind 2018 De Vergaderfabriek geprint, een gebouw van 100 m2. Dit is het eerste gebouw in Europa dat op basis van een commerciële opdracht en op locatie 3D geprint wordt. Opdrachtgevers Arvid en Marjo Prigge willen met De Vergaderfabriek verder uiting geven aan de revolutionaire en schaalbare nieuwe manieren van vergaderen, trainen en beleven. Samen met adviesbureau Revelating hebben zij het team van een zestal bedrijven samengesteld die zij zien als de top van de Nederlandse 3D-print- en -bouwindustrie. Als team zijn zij de uitdagingen van dit project aangegaan en hebben zij de innovaties gedaan om dit project mogelijk te maken. De uitdagingen zitten in zowel de constructiemethode, het ontwerp, organisatorische en juridische zaken als de risico’s die hieraan ten grondslag liggen. Projectleider Hugo Jager: “Het proces was een aaneenschakeling van proberen, analyseren en aanpassen, waarbij het doel altijd duidelijk is geweest: bewijzen dat 3D-printen technisch en economisch zinnig is.”

Centre4Moods maakt gebruikt van 360-gradenprojectie om bezoekers onder te dompelen in een zintuigelijke beleving. Hiervoor heeft de architect de ronde ruimte als uitgangspunt genomen. De voorzieningen zijn hieromheen geplaatst. Het gebouw ligt naast de entree naar vliegveld Teuge. Het gebouw markeert de hoek en opent zich langzaam naar de ingang en naar het uitzicht over de velden aan de andere kant van de weg. Deze aaneenschakeling van open en dicht, met een cirkelvormige ruimte als basis, heeft geleid tot een gebouw dat zich manifesteert als de bladen van een turbine. De bladen draaien en openen hiermee doorzichten of sluiten ze, al naar gelang de positie van de waarnemer. Het gebouw is hierdoor vanaf iedere hoek anders. Een dergelijke vorm is met traditionele bouwmethoden niet of nauwelijks te bouwen. Dat heeft geleid tot een ontwerp waarin de gekromde wanden, alle verschillend van vorm, 3D-geprint worden in beton.

- De Dorpsvisie Teuge schetst de door de dorpelingen wenselijk geachte ontwikkelingen voor het dorp in de komende jaren.

- Op het noordelijk deel van het voormalige mobilisatiecomplex (MOB-complex) Kamp Teuge komt een wijkje in een groene omgeving met uiteindelijk in totaal 85 woningen, met de naam Park van Teuge. Van 2015 tot 2020 worden er 36 huizen gebouwd. De rest volgt daarna.

- De intentie van de regering is dat Lelystad Airport in 2020 in gebruik wordt genomen voor lijnvluchtdiensten. Daar zijn de afgelopen jaren door deskundigen de vermeend optimale aanvliegroutes voor uitgedokterd. Een van de nieuwe vliegroutes van Lelystad Airport gaat recht over vliegveld Teuge. Dat vliegverkeer wordt er daardoor zo zeer beperkt in zijn mogelijkheden, dat dit het einde voor het vliegveld zou betekenen. Het vliegveld haalt namelijk de helft van zijn omzet uit het Nationaal Paracentrum, en dat is ten dode opgeschreven als deze plannen realiteit worden. En zonder paracentrum is het dus vervolgens ook einde luchthaven.

Volgens toenmalig staatssecretaris Sharon Dijksma kon er anno 2017 echter niet aan de routes worden getornd, omdat er al jaren aan is gepuzzeld om tot de huidige routes te komen. Het zal ingewikkeld zo niet onmogelijk zijn om daar nog een puzzelstukje aan te veranderen. Het routeontwerp zoals het ministerie dat aan de Tweede Kamer heeft gestuurd, lijkt een (voorgenomen) besluit dat 'in beton is gegoten'. Er is namelijk geen alternatief voorhanden, waarvoor de Kamer zou kunnen kiezen.

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft staatssecretaris Dijksma dat het lastig was om mogelijke routes te vinden. Zo mag het vliegverkeer voor Lelystad Airport het verkeer dat op Schiphol vliegt niet in de weg zitten. Ook moet er rekening worden gehouden met militair verkeer en moeten woonkernen en natuurgebieden in de buurt van Lelystad worden ontzien. Met de nieuwe route over Teuge wordt aan al deze voorwaarden voldaan, staat in de brief. De directie van het vliegveld heeft in augustus 2017 een alternatief plan ingediend dat haar vliegveld zou ontzien, maar volgens de staatssecretaris zou die route het vliegverkeer van Schiphol hinderen en daarom niet acceptabel zijn.

Vervolgens maakt minister Cora van Nieuwenhuizen in februari 2019 bekend dat de parachutespringers op vliegveld Teuge voorlopig kunnen blijven springen, tussen de vliegtuigen door die de komende jaren beoogd vanaf Lelystad Airport over het dorp komen. Een springverbod voor de parachutisten is er nu alleen nog op het moment dat een vliegtuig vanaf Lelystad op de uitgaande route richting Klarenbeek over het dorp komt. Dit is mogelijk gemaakt door goede onderlinge afstemming tussen luchtverkeersleiding, Lelystad Airport en het parachutistencentrum. "Dit is een voor alle betrokkenen werkbare situatie, omdat in de beginjaren na opening het aantal vluchten gering zal zijn", aldus de minister. Er mag dus alleen nog gesprongen worden in de tijdsblokken dat er geen vliegtuigen overkomen.

Overigens is in februari 2017 namens de Apeldoornse wijkraden Kerschoten, Osseveld Woudhuis, Zevenhuizen Zuidbroek, de Naald, Brink & Orden, de Sprengen, Berg en Bos, de Parken en de dorpsraad Wenum-Wiesel een open brief gestuurd aan CRO Teuge, dat men juist bevreesd is voor een significante toename van het vliegverkeer in de komende jaren, omdat door de beoogde realisatie van vliegveld Lelystad zakelijke vliegtuigen die daar nu hun basis hebben, naar Teuge zullen uitwijken, zo stellen de wijkraden.

Een citaat hieruit: "We willen dat Teuge het gezellige, toeristische en regionale vliegveld blijft dat het nu is. Om zeker te stellen dat de plannen passen binnen de ruimte die het vliegveld nu heeft, willen we een aantal maatregelen voorstellen om op te nemen in het op te stellen Luchthavenbesluit: geen tweede landingsbaan; de grasbaan mag alleen gebruikt worden voor zweefvliegtuigen en/of hun sleepvliegtuigen; alleen in noodsituaties kunnen vliegtuigen (bijv. ultralights) landen op de grasbaan; geen ILS systeem (Instrument Landing System) en dus alleen bij VFR (Visual Flight Rules) condities vliegactiviteiten; maximaal landingsgewicht van 6.000 kg.

Om de veiligheid van de vliegers, hun passagiers en de omwonenden verder zeker te stellen, willen we aanvullende afspraken maken over de volgende punten en vastleggen in een gedragscode: maximaal 80.000 vliegbewegingen per jaar als concrete grens (dubbelslot) of als geluidsruimte criterium; maximaal 45.000 parasprongen; gebruik transponders in gedragscode opnemen en verplicht stellen; aanvliegroute via Sierra handhaven middels transponder en vliegtuigvolgsysteem; ontwikkeling en gebruik van stille energiezuinige motoren zoals o.a. de Extra 300 van Siemens."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Teuge heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de gepotdekselde houten schuur onder rieten wolfdak het Kleine Zand (bij Zandenallee 3) en de voormalige Rehobothkerk.

- Teuge heeft 6 gemeentelijke monumenten, zijnde de panden De Beukelaar op Rijksstraatweg 168, Het Slijck op nr. 174, De Zwaan op nr. 194, Klein Honschoten op Bottenhoekseweg 9, 't Middenzand op Zandenallee 2, en, niet vermeld onder de link maar volgens de gemeente ook nog een gemeentelijk monument: het voormalige Fliegerhorst Teuge, deelcomplex B (Ambonstraat).

- Rijksmonument: het pand Rehoboth (Rijksstraatweg 219) uit 1907 is een voormalige kleine zaalkerk, gebouwd door F.G. Haverkamp in de overgangsarchitectuur. Het gebouw had aanvankelijk de functie van verenigings- en zondagsschoolgebouw van de Nederlands Hervormde kerk, later is het gebruikt voor kerkdiensten. In 1936 is aan de achterkant een aanbouw met plat dak gerealiseerd. Rechts van de ingang bevindt zich een steen die vermeldt dat de eerste steen gelegd is door barones A. Bentinck op 22 juli 1907. Boven de ingangspartij staat de naam Rehoboth vermeld. Het pand is verfraaid met siermetselwerk. De Hervormde kerk van Teuge, die onder de (PKN) Hervormde Gemeente Twello viel, is m.i.v. 2010 aan de eredienst onttrokken. Ook Gereformeerde kerk Het Kruispunt in Twello is afgestoten. De leden van deze PKN-gemeente kerken sindsdien alleen nog in de Dorpskerk van Twello.

Aansluitend is het pand in gebruik genomen door een reisbureau. Het gebouw is door hen zo veel mogelijk in originele staat teruggebracht. Zo zijn de verlaagde plafonds en andere niet-originele delen verwijderd en is het originele houten boogplafond weer in originele staat hersteld en geschilderd. Diverse kenmerken langs het plafond die verdwenen waren, zijn in originele staat hersteld. De muren zijn gerepareerd en het stucwerk is hersteld. De kansel is blijven staan, om de herinnering aan vroeger tijden te visualiseren.

- In 1836 is de lokale Christelijke Gereformeerde Kerk (CGK) geïnstitueerd. Tussen 1836 en 1851 zijn de kerkdiensten gehouden in Het Hoge Vonder, de boerderij van destijds G. Groothedde. Deze boerderij bestaat niet meer. In 1851 een officiële kerk gebouwd (Rijksstraatweg 233). Evenals enkele andere gemeenten in ons land ging Teuge niet mee met de Vereniging in 1892. Men bleef Christelijk Gereformeerd. De laatste kerkdienst is gehouden in april 1968. De kerkelijke gemeente is toen opgeheven, de bezittingen zijn verkocht. De opbrengst is gebruikt voor de bouw van de CGK Andreaskerk te Apeldoorn. De kerk is herbestemd tot woonhuis.

- Rijksmonument: de gepotdekselde houten schuur onder rieten wolfsdak het Kleine Zand (bij Zandenallee 3) is gebouwd in 1630, gerestaureerd in 1993, en is karakteristiek door zijn volledig houten constructie, unieke houtverbindingen en het hoge dak. De schuur hoorde bij de in 1985 gesloopte boerderij het Kleine Zand. Oude dikke beukenbomen markeren het voormalige erf, dat voor het eerst wordt vermeld in 1648. De boerderijen het Grote Zand (kort na de Tweede Wereldoorlog afgebrand), het Middelste Zand en het Kleine Zand werden vernoemd naar de terreingesteldheid en de gebiedsnaam het Zand. In de 19e eeuw deze drie samen met twee andere boerenerven het 201 ha grote landgoed Het Grote Zand.

- Gemeentelijk monument: boerderij 't Middenzand (Zandenallee 2) is gebouwd vóór 1827. Het is een hallehuisboerderij met een rietgedekt wolfsdak. De voorgevel bevat twee deuren met bovenlicht. Aan de linkerzijkant is het dak bij het woonhuis wat opgetild. De boerenplaats bestaat al tenminste sinds 1640. Voor nadere informatie over de vroegere bijbehorende boerderijen zie de vorige alinea.

- Gemeentelijk monument: Fliegerhorst Teuge - een terrein met meerdere grote gebouwen en veel buitenruimte - is in de Tweede Wereldoorlog gebouwd door de Duitse bezetters. Het vliegveld werd als basis voor jagers (vliegtuigen) gebruikt en de Duitse soldaten woonden er. Het complex is zo ontworpen dat het net een klein boerendorp leek. Hierdoor paste het goed in de landelijke omgeving en werden de bunkers - die vermomd waren als boerderijen - gecamoufleerd. Na de oorlog is het complex voor defensiedoeleinden gebruikt en van 1951 tot 1971 als woonoord voor Molukse KNIL-soldaten en hun families. De eigenaar, de bewoners en de gemeente hebben behoefte aan een duidelijk toekomstperspectief waarbij een nieuwe invulling en het herstel van de gebouwen de uitdaging is. Op een oproep in 2018 voor ideeën voor een herbestemming van het terrein zijn 21 ideeën ingediend. De 3 meest kansrijke ideeën worden verder uitgewerkt.

- Gemeentelijk monument: boerderij Klein Honschoten (Bottenhoekseweg 9) is gebouwd ergens tussen 1850 en 1872. Het is een hallehuisboerderij met een rietgedekt wolfsdak. Aan de rechterzijde is een schuur tegen de boerderij gebouwd, gedekt met pannen. Bij de boerderij staat één zeer oude leilinde voor het huis, in 1990 zijn twee nieuwe leilindes erbij gepoot.

- Gemeentelijk monument: krukhuisboerderij De Beukelaar (Rijksstraatweg 168) dateert uit 1869, met een veel oudere kern. De boerenplaats is zeer oud en bijzonder rijk aan historie. De kelder is mogelijk zelfs uit de 12e eeuw. In 1394 stond hier de borchstede (= versterkt gebouw, vermoedelijk hier een spieker) Silvolde. Een tekening uit 1729 van de bekende tekenaar Cornelis Pronk toont de kasteelachtige spieker met een boerderij er tegenaan. Na een brand in 1869 is de boerderij herbouwd met behoud van restanten van de spieker, zoals de kelder met opkamers daarboven in het voorhuis. Hier bevindt zich ook een haardplaat uit 1681.

- Gemeentelijk monument: boerderij Het Slijck (Rijksstraatweg 174) dateert uit 1823. Het is een hallehuisboerderij, waarvan het voorhuis eind 19e eeuw aan de voor- en rechterzijgevel is uitgebouwd tot een L-vorm. Hierin bevinden zich twee woningen. Het nokeinde van het achterhuis wordt afgesloten door een uilenbord met een gevelteken. De muurankers in de achtergevel vormen het jaartal 1823. De naam van de boerenplaats is afkomstig van het drassige terrein het Slijk, evenals de naam van de nabijgelegen boerderij het Slijkhuis, die in 1448 werd geregistreerd. De boerenplaats het Slijk wordt vanaf de 17e eeuw vermeld.

- Gemeentelijk monument: Het pand De Zwaan (Rijksstraatweg 194) dateert uit 1900, mogelijk nog met restanten uit 1705. Het is een voormalig hotel-café-restaurant, bestaande uit een markant rechthoekig gebouw met rechts een serre. Het pand verving zijn afgebrande voorganger, die in 1705 was gebouwd als brouwerij met gelagkamer, door Jan Meilink jr., zoon van de eigenaar van de Twellose brouwerij De Klok. Tegenover het pand stond de veel oudere herberg De (Oude) Zwaan. Tussen beide liep de middeleeuwse Hessenweg, waarvan het tracé als ventweg bij De Zwaan nog bestaat. De locatie is daarom lokaal en regionaal van groot historisch belang. (bron van de monumentenbeschrijvingen: gemeente Voorst)

- Het voormalige Duitse manschappengebouw uit de Tweede Wereldoorlog is tegenwoordig een hotel.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Stichting JongerenWerk Peco zet zich op vrijwillige basis in om activiteiten te organiseren voor de inwoners van Teuge en omgeving. De nadruk ligt hierbij op de jongeren. Regelmatig is er op vrijdag- en zaterdagavond en zondagmiddag disco voor jeugd vanaf 14 jaar. Daarnaast zijn er regelmatig activiteiten op vrijdag- en zaterdagavond. Peco organiseert ook Koningsdag, het Dorpsfeest, het Touwtrekweekend en de Sinterklaasmiddag.

- Op een zondag in januari is er het evenement 'Teuge runs for life', een goededoelenloop in samenwerking met 'Het vergeten kind', vlakbij het vliegveld, door en langs de Wetering en het Weteringsbroek. De afstanden zijn 0,5 en 1 km voor de jeugd, en 5 en 10 km voor volwassenen. Er is ook een wandeltocht van 5 km. Het evenement wordt georganiseerd door atletiekvereniging AV'34 uit Apeldoorn.

- Carnaval. - CV De Panlat is een carnavalsvereniging uit Teuge en heeft ca. 15 leden. Sinds 2007 bouwen ze elk jaar een mooie wagen om tijdens carnaval mee te doen aan de optochten in Klarenbeek en Wilp-Achterhoek. Ook jaarlijks organiseren zij het Panlatfeest.

- Speelweek voor de basisschooljeugd (vermoedelijk in augustus).

- Dorpsfeest (weekend in september).

- Touwtrektoernooi Peco’s TUG OF WAR Teuge (op een zondag eind september, in 2019 voor de 41e keer).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Cleantech Regio gaat door met het vlot en veilig maken van de fietsroute Apeldoorn-Twello-Deventer. Het gedeelte tussen Apeldoorn en Teuge wordt een fietsstraat. Fietsstraten (waar auto’s te gast zijn) worden buiten de bebouwde kom nog weinig toegepast. Bijzonder is dat de Cleantech Regio kiest voor max. 30 km/uur om zo goed mogelijk de veiligheid van fietsers te borgen. De pilot, waarbij Politie en kennisinstituut CROW betrokken zijn, kan leiden tot een landelijke standaard. Voorjaar 2019 verwacht de Regio de eerste 250 meter aan te leggen van de fietsstraat die uiteindelijk 1,6 km lang moet gaan worden. De ervaringen en effecten op dit eerste deel worden nauwkeurig gemonitord.

- "Op hoeve Groot Hontschoten in Teuge (Holthoevensestraat 16) is 1,6 hectare maïs- en weideland vanuit een filosofische benadering getransformeerd in een bijzonder tuinencomplex: De Levenstuinen van Groot Hontschoten, volgens het Zen-principe. Hier ontwikkelt zich een natuurlijk en toeristisch attractiepunt van niveau. We zijn van half april tot half oktober open van woensdag t/m zondag van 10.00-17.00 uur. In de maanden mei t/m augustus zijn de tuinen ook op dinsdag geopend. In oktober zijn we alleen tijdens het weekend geopend. Entree: kinderen t/m 4 jaar gratis, 5 t/m 12 jaar € 4,50, ouder dan 12 jaar € 7,00, 65-plus € 6,00, seizoenskaart € 45,00. De rondgang door de Levenstuinen vertelt je een verhaal, waar je de belangrijkste facetten uit een mensenleven zult tegenkomen en herkennen. Een levensverhaal, vanaf de tuin van de bevruchting tot en met de tuin van de dood.

Door middel van een geraffineerde beplanting, tuinfollies, bouw- en kunstwerken is een bijzondere wereld vol westerse en oosterse symbolen gecreëerd, waarin op filosofische en symbolische wijze het leven van de mens wordt verhaald. Via indrukwekkende waterpartijen, een eiland met prieel, tempel, stiltecentrum, jungle, subtropische vallei, de Toegacirkel, tuinen op kleur, rotstuin, mineralentuin en een irisvallei beland je uiteindelijk in het hart van de Levenstuinen: de witte tuin. Halverwege de wandeling kun je verpozen in het theepaviljoen, met dichtbij een subtropisch kiezelstrand. Sinds 1993 is onnoemelijk veel energie in de tuin gestoken. Dit dwingt diep respect en verwondering af. De vrijwilligers, mannen en vrouwen, worden gekoesterd. Zonder hen was en is deze natuurlijke uitdaging en ontdekking op het huidige niveau niet mogelijk."

Weteringse Broek
"NO van Apeldoorn, grotendeels vallend onder de dorpsgebieden van Teuge en De Vecht, is in december 2021 de aanleg van 75 hectare nieuwe natuur in het Weteringse Broek afgerond. Op 16 december onthulden een aantal bewoners uit het Weteringse Broek en de omliggende dorpen de nieuwe recreatieve bebording in het gebied. “Dankzij de nieuwe informatieborden krijgt de nieuwe natuur de aandacht die het verdient en dit moment vormt ook de afronding van de gebiedsontwikkeling in het Weteringse Broek, waar natuur, recreatie en landbouw goed samen gaan”, stelde gebiedsmanager Hans van Dijk van Natuurmonumenten.

Aantrekkelijker voor recreanten. Wethouder Wim Willems van de gemeente Apeldoorn benadrukte hoe belangrijk natuurgebieden als het Weteringse Broek zijn voor de stad en de omliggende dorpen. “Het Weteringse Broek is een ontzettend mooie plek geworden voor inwoners en bezoekers om te recreëren. Daarnaast is de nieuwe natuur ook erg goed voor de biodiversiteit en levert het een bijdrage aan onze eigen klimaatdoelstellingen.”

Groene Mal en gebiedsvisie. In 2007 hebben de colleges van B&W en de gemeenteraden van Apeldoorn en Voorst én het bestuur van Waterschap Vallei en Veluwe ingestemd met de Gebiedsvisie Weteringse Broek. Deze gebiedsvisie is een uitwerking van de Groene Mal. Het gemeentelijk groenbeleid uit de Groene Mal geeft een samenhangende groenstructuur voor de stad en directe omgeving. Inmiddels zijn de doelstellingen uit de gebiedsvisie gerealiseerd. Er is 75 hectare nieuwe natuur aangelegd, de weteringen bij Teuge en De Vecht zijn heringericht ten behoeve van natuur en aterberging, erfbeplantingen zijn versterkt en aangebracht en er is een energiebos aangeplant. Naast een recreatief knooppunt en recreatieve voorzieningen zijn er 14 kilometer aan fietspaden, 10 kilometer aan wandelpaden, een ecologische verbindingszone en een extra snelwegoversteek gerealiseerd. In 2021 is de laatste 7,5 hectare nieuwe natuur gereedgekomen. Essentieel voor het gebied is dat de landbouw een belangrijke economische drager blijft.

Groene verbindingen. Door intensieve samenwerking van de bewoners, de gemeenten Apeldoorn en Voorst, Waterschap Vallei en Veluwe, Provincie Gelderland en Natuurmonumenten zijn belangrijke groene en waterrijke verbindingen ontstaan tussen kleinere en grotere gebieden, zodat plant- en diersoorten zich kunnen verspreiden. Natuurmonumenten beheert ruim 30 hectare in 5 deelgebieden in het Weteringse Broek bij Teuge en De Vecht: Broeklandse Kapel, Beemterdal, Drostendal, Het Hul en Teugse Broek. Het merendeel van de overige 40 hectare natuur is in beheer bij particulieren en een kleiner deel bij de A-ANV VIJZ. Namen deelgebieden. Begin 2021 heeft Natuurmonumenten onder inwoners een oproep gedaan om mee te denken over de namen van de nieuwste deelgebieden in het Weteringse Broek. Uit verschillende inzendingen is gekozen voor de namen Broeklandse Kapel, Beemterdal en Teugse Broek. De naaminzenders mochten het nieuwe welkomstbord onthullen." (bron: Natuurmonumenten, december 2021)

- Een natuurvriendelijke oever verfraait sinds 2011 de Grote Wetering in Teuge. Dat is gebeurd in het kader van het project 'Stapstenen en ecologische verbindingszone Grote en Kleine Wetering'. De natuurvriendelijke oever bevindt zich tussen de Bottenhoekseweg en de Holthoevensestraat. Het waterschap heeft de bestaande oever vergraven. Hierdoor is een strook met ondiep water ontstaan. Daarbij is het grootste deel van de aanwezige bomen en struiken op het bosperceel verwijderd. De Grote Wetering is een watergang die aan de normen van de Europese Kaderrichtlijn Water moet voldoen. Dit houdt in: zorgen voor schone wateren en werken aan de ecologische doelstelling om het leven van dieren en planten in en om de wateren te bevorderen. Daarnaast is de aanleg een opgave uit het Waterbeheersplan 2010-2015. (bron: Waterschap Veluwe, 25-2-2011)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Teuge, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Live webcam op Luchthaven Teuge.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Teuge (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Teuge.

- Nieuws: - Nieuws uit Teuge van Algemeen Belang op Facebook. - Dorpskrant Teugje Nieuws (verschijnt 5x per jaar huis aan huis in het dorp en buurdorp De Vecht en omgeving) is via de link ook online te lezen (ook oudere edities).

- Belangenorganisaties: - Algemeen Belang Teuge is opgericht in 1910. Nieuwe inwoners worden welkom geheten met een welkomstmand, met daarin o.a. het door Algemeen Belang samengestelde zeer informatieve boekje 'Welkom in Teuge', waarin ze wegwijs worden gemaakt in verleden en heden van het dorp, met zijn voorzieningen, gebruiken, evenementen en dergelijke.

- Door een wijziging van de Wet Luchtvaart zijn de bevoegdheden voor het landzijdig gebruik van regionale burgerluchthavens in 2011 gedecentraliseerd naar het provinciaal bestuur. Provinciale Staten van Gelderland hebben daarom in 2011 de Commissie Regionaal Overleg (CRO) Luchthaven Teuge ingesteld. De commissie gaat over de lusten en lasten die de luchthaven met zich meebrengt. Gebruikers van de luchthaven, omwonenden en andere betrokkenen komen periodiek bij elkaar en overleggen over de effecten van de luchthaven.

De gebruikers van de luchthaven produceren geluid binnen de toegestane wettelijke normen. In de commissie worden de milieuaspecten (waaronder vermijdbare hinder) besproken. De commissie bestaat uit verschillende partijen met uiteenlopende belangen en houdt zo veel mogelijk rekening met die belangen. Daarnaast bespreekt de commissie ook het belang van de betrokken partijen voor de economie, de werkgelegenheid, toerisme, recreatie en milieu. Voor de komende jaren staat het Luchthavenbesluit als vast agendapunt op de agenda. Provinciale Staten stellen het Luchthavenbesluit voor Teuge vast. Hierin wordt het beleid voor de komende jaren vastgelegd. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan het aantal vliegbewegingen, geluidsnormen en veiligheid.

- "De vereniging Platform Vlieghinder Teuge (PVT) is opgericht in 2009. Wij behartigen de belangen van inwoners in de regio die overlast ondervinden van het vliegveld. Het PVT heeft leden in Voorst, Apeldoorn, Deventer, Zutphen, Epe (Vaassen) en Lochem (Gorssel). Wat zijn zoal de oorzaken van de klachten over geluidsoverlast? Te laag vliegen - boven bebouwd gebied moet minimaal 300 meter hoger dan het hoogste punt worden gevlogen. Daarbuiten minimaal 150 meter. Deze regels worden vaak overtreden. Vliegen boven “to be avoided zones” (steden, dorpen en natuurgebieden) - deze gebieden moeten eigenlijk worden vermeden. Ook deze - vrijwillig - op te volgen instructie wordt vaak genegeerd. Niet volgen van de bakens in het veld bij opstijgen en landen; aan- en uitvliegroutes worden niet altijd aangehouden, met onnodige hinder van dien. De grote hoeveelheid overkomende vliegtuigen; kilometers van het vliegveld vandaan komen de vliegtuigen op mooie dagen soms om de 5 minuten over.

Onderzoek wijst uit dat langdurige blootstelling aan lage geluidniveaus al slaapproblemen en hoge bloeddruk kan veroorzaken. Belangrijkste doel van Platform Vlieghinder Teuge is dan ook het verminderen van de geluidsoverlast. Dat beogen wij te bereiken door: in gesprek te gaan met gemeentelijke, provinciale en landelijke instanties; in gesprek te gaan met de veroorzakers of hun vertegenwoordigers; politieke partijen, lokaal, provinciaal en landelijk, op hun verantwoordelijkheid te wijzen; samen te werken met milieuorganisaties en bewonersplatforms bij andere vliegvelden; contacten met de media. Wat ons betreft heeft de luchthavendirectie ook een disciplinaire rol op de luchthaven. Zij dient het toezicht op de naleving van de voorschriften tot haar taak te rekenen, en daarover verantwoording af te leggen aan de buitenwereld. Dit in het kader van de ‘licence to operate’ ofwel het zorgen voor draagvlak in de omgeving.

Opties voor minder geluidshinder in Teuge en omgeving: piloten dwingen om bakens te volgen, niet over to be avoided-zones (steden, dorpen en natuurgebieden) te vliegen en de verplichte hoogtes aan te houden, op straffe van boetes; frequentere controles door luchtvaartpolitie op gevlogen routes en hoogtes (met name op bekende hotspots, bij mooi weer, en in de weekenden); structurele veldmetingen door bevoegd gezag of luchtvaartpolitie om werkelijke geluidbelasting in kaart te brengen; stillere paratoestellen, les- en recreatieve toestellen; weren van stuntvliegtuigen; geen avond- en nachtvluchten (dus geen baanverlichting en naderingsverlichting); beperking openingstijden in het weekend (momenteel za 9-20, zo 10-20); halvering aantal vliegbewegingen van 80.000 naar 40.000 per jaar; vermindering aantal vluchten door paratoestellen, met name nu sinds 2010 met tweede toestellen wordt gevlogen en er in een diameter van 18,5 km rond het vliegveld in een kurketrekkerbeweging wordt opgestegen; een betere klachtenafhandeling en -oplossing; grondige maatschappelijke kosten-/batenanalyse vliegveld Teuge."

- Dorpshuis: - Verenigingen, buurtclubs en inwoners van Teuge en omstreken kunnen gebruik maken van Dorpshuis Op den Toega. De locatie kan per dagdeel gehuurd worden ('s morgens, 's middags en/of 's avonds).

- Onderwijs: - Het kleine dorp Teuge heeft 2 (chr.) basisscholen: Basisschool De Zaaier en de Eben Haëzerschool.

- Sport: - SP Teuge is opgericht in 1954 en is een omnisportvereniging, wat wil zeggen dat ze verschillende sporten faciliteren, zijnde voetbal, volleybal, gymnastiek, dynamictennis, biljarten, zaalvoetbal en klaverjassen, en maandelijks is er ook nog een bingo. Facebookpagina voetbal Vrouwen 1.

- Touwtrekvereniging Peco is opgericht in 1980.

- Tennisclub Teuge (TCT) is opgericht in 1977. Vanaf 1992 kan er gespeeld worden op twee kunstgrasbanen. In 1993 bouwen ze een oud noodlokaal van een basisschool met veel zelfwerkzaamheid om tot een kantine. De club is lange tijd een afdeling binnen omnivereniging Sportclub Teuge. In 2005 is de tennisclub zelfstandig geworden. In 2008 wordt een mooi nieuw clubhuis gerealiseerd. Ze noemen zich een "boer'nclub"; laagdrempelig, iedereen is welkom. Voorzitter Enrico van Dijk: "Iedereen kan zijn of haar weg vinden bij ons, er zijn diverse groepen om je bij aan te sluiten, en om de onderlinge band goed in stand te houden organiseren wij diverse toernooien en wedstrijden. Bijna legendarisch is ons stamppottoernooi aan het eind van het seizoen. We organiseren ook de jaarlijkse clubkampioenschappen; hét moment om te ontdekken hoe het met je spelniveau gesteld is. In de winterperiode (januari t/m maart) hebben we een onderlinge competitie. Natuurlijk is er ook een flink aantal leden dat niet alleen recreatief wil spelen, maar ook meedoet aan door de KNLTB georganiseerde competities.

Er is ook een jeugdcommissie die leuke dingen voor de jeugd organiseert. Een echt tenniskamp is een van de hoogtepunten van het jaar. Er wordt dat weekend natuurlijk (veel) tennis gespeeld, maar ook door bijv. levend stratego, survival, zeskamp, disco, speurtochten, gezamenlijk lekker patat eten, leren ze elkaar eens op een andere manier kennen; al jaren een succes. De jeugdcommissie heeft ook tennisclinics georganiseerd voor de basisscholen in Teuge en De Vecht. De KNLTB stelt hiervoor materiaal beschikbaar en de clinics waren een groot succes. Bijna alle leerlingen van de scholen wilden wel een balletje slaan en naar aanleiding hiervan hebben zich verschillende nieuwe jeugdleden aangemeld."

- "Zweefvliegclub Teuge* is opgericht in 1934. De vliegclub stelt zich ten doel de belangen van de luchtvaart in het algemeen en die van de zweefvliegsport in het bijzonder te behartigen. Dit doen wij door het geven van zweefvliegopleidingen, het deelnemen aan en het organiseren van zweefvliegwedstrijden. Ons ledental ligt omstreeks de 80 actieve leden en 25 donateurs. Allemaal luchtvaartenthousiastelingen, die samen de club draaiende houden door zelf het onderhoud aan de vloot te doen en de opleidingen te verzorgen.
* Dit is een afdeling van de twee alinea's hierna vermelde VCT.

Zweefvliegen is een avontuurlijke sport, waar ook veel jongeren van genieten. Het is namelijk al mogelijk om vanaf de leeftijd van 14 jaar te gaan zweefvliegen. Zolang je gezond bent kun je er mee doorgaan. En, ouders: pedagogisch is het ook niet verkeerd; je kinderen leren bij de zweefvliegclub samenwerken, verantwoordelijkheid nemen voor materiaal en elkaar, alles over veiligheid, meteorologie, aerodynamica, navigatie en natuurlijk ook vliegen. Kortom, alles wat nodig is voor een jongen of meisje om zich te ontwikkelen tot een goede piloot. Zweefvliegclub Teuge is een ondernemende en ambitieuze club, die niets liever doet dan vliegen. Daarbij willen wij onze groene sport ook graag zo veel mogelijk promoten."

Om lid te worden van Vliegclub Teuge (VCT) afdeling Motorvliegen moet je minimaal in het bezit zijn van een RPL (Recreational Pilot License), een LAPL (Light Aircraft Pilot License) of een PPL (Private Pilot License). Met een van deze brevetten mag je bij daglicht een eenmotorig vliegtuig besturen en enkele passagiers meenemen. Bij de vereniging zijn diverse toestellen te huur.

- Zorg: - Activiteitencentrum Teuge van zorginstelling Siza biedt dagbesteding voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel. In een rustige, prikkelarme omgeving kun je er werken aan een zo groot mogelijke zelfstandigheid en onafhankelijkheid. Je kunt er ook terecht voor respijtzorg, zodat je partner of andere mantelzorgers een of meer dagen per week tijd voor zichzelf krijgen.

Reactie toevoegen