Status

- Terwolde is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Voorst.

- Onder het dorp Terwolde vallen ook de buurtschappen De Wijk en Spekhoek en alleen voor de postadressen ook het dorp De Vecht.

Ligging

Terwolde ligt N van Twello, NW van Deventer. In het O grenst het dorp aan de IJssel en aan de provincie Overijssel.

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Terwolde 71 huizen met 1.343 inwoners (dat is gemiddeld bijna 20 mensen in 1 huis!, wat ook in die tijd beduidend meer dan gemiddeld was. In die tijd was gemiddeld 6 tot 10 mensen in 1 huis gangbaar). Tegenwoordig heeft het postcodegebied van het dorp ca. 1.000 huizen met ca. 2.450 inwoners. Dat betreft ruim 2.000 inwoners voor het eigenlijke dorp, plus ca. 400 inwoners voor dorp De Vecht en de buurtschappen De Wijk en Spekhoek.

Recente ontwikkelingen

- Geen woningbouw aan de Broekhuizerstraat, maximaal 125 woningen tot 2030 en nog in 2010 een nieuwbouwplan voor de basisschool. Ten zuiden van buurtschap De Wijk mogen pas woningen worden gebouwd worden als alle andere woningbouwlocaties zijn volgebouwd en als dat bouwplan eerst aan de gemeenteraad ter goedkeuring wordt voorgelegd. Onder die voorwaarden heeft de Voorster gemeenteraad in 2010 de Dorpsvisie Terwolde vastgesteld. Zie hier voor de bijlagen bij de Dorpsvisie.

Bezienswaardigheden

- Terwolde heeft 31 rijksmonumenten.

- Terwolde heeft 43 gemeentelijke monumenten.

- Koor en toren van de Hervormde (PKN) Dorpskerk (Molenweg 2) dateren uit het begin van de late middeleeuwen. Het laag gebleven schip is in 1540 verhoogd en met een zijbeuk vergroot. De kerk is waarschijnlijk aan het eind van de 13e eeuw gesticht. Het bestaan van een kerspel Terwolde wordt in 1295 voor het eerst gedocumenteerd. Het godshuis was tot de Reformatie gewijd aan de heiligen Cosmas en Damianus, die leefden in de 3e eeuw en vooral na de kruistochten in de belangstelling stonden.

De muren zijn in baksteen gemetseld met plinten en waterlijsten uit Bentheimer zandsteen. De oorspronkelijke stenen gewelven en de middeleeuwse houten kapconstructie zijn nog aanwezig. In het koorgedeelte zijn de ribben uitgevoerd in Baumberger kalksteen. Op de toren bevindt zich een bekapping met een voor de IJsselstreek vrij zeldzame zadeldakvorm. De indeling en het gebruik van de kerkruimte is deels nog gelijk aan de middeleeuwse situatie. Voor de inrichting van de kerk na de restauratie van 1994 is de situatie zoals die in de eerste helft van de 19e eeuw was als uitgangspunt gekozen.

Na de Reformatie zijn de muurschilderingen overgeschilderd, waardoor ze eeuwenlang voor het oog verborgen zijn geweest. Bij de restauratie in de jaren negentig zijn de schilderingen die nog te redden waren met veel geduld en inspanning weer zichtbaar gemaakt. Het schip uit 1540 bevat levensgrote afbeeldingen van Christus, Maria en zes apostelen, de andere zes zullen waarschijnlijk bij pleisterwerk verloren zijn gegaan. Deze schilderingen zijn indertijd aangebracht door Ewolt van Delft die ook in andere kerken in de streek, waaronder de Grote of Lebuïnuskerk van Deventer, actief is geweest. In het koor is aan het eind van de 15e eeuw een grote schildering aangebracht van de reus Christoffel die Jezus op zijn rug draagt. Deze afbeelding is maar gedeeltelijk bewaard gebleven omdat ze in de 16e eeuw is overgeschilderd met een afbeelding van het Laatste Oordeel. Er is ook een omkaderde schildering van de moord op Cunera aan het hof van de Friese koning Radboud te Rhenen. Verder is in de kerk onder meer een apocalyptische Madonna te zien en, met name op de gewelven, allerlei afbeeldingen van dieren met een symbolische betekenis. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Terwolde - De Vecht.

Jaarlijkse evenementen

- "Het bestuur van Stichting Volksvermaak Terwolde bestaat uit 7 enthousiaste bestuursleden. Deze bestuursleden organiseren met veel overgave ieder jaar in juli weer de Kermis en de Tentfeesten. Dit kunnen wij overigens niet zonder de fantastische hulp van een groot aantal vrijwilligers en ex-bestuursleden die ieder jaar weer klaar staan om een aantal uur of soms zelfs een heel weekend mee te helpen aan de grootste en langstlopende festiviteit van het dorp (in 2021* voor de 52e keer!)." * In 2020 wordt het evenement eenmalig niet georganiseerd vanwege de coronacrisis.

- "Op een zaterdag eind oktober is er de jaarlijkse Maiscross. Lokale rijders halen hun crossauto van stal om de onderlinge strijd aan te gaan. Ze strijden om de eerste plek en de eer om zich een jaar lang Maïscrosser van het Jaar te mogen noemen. Sinds editie 2018 is er de nieuwe spectaculaire driewielerklasse. In deze klasse zijn de crossauto’s doormidden gezaagd en is de achterste helft vervangen door een steunwiel. Zoals Mister Bean al liet zien, spektakel genoeg! Het is een erg gezellige dag waar de toeschouwers langs de baan onder het genot van een drankje genieten van de onderlinge strijd. De organisatie is in handen van Jong Gelre Terwolde-Nijbroek. De toegang is gratis en de wedstrijden worden verreden op het terrein tussen Bandijk, Heegsestraat en Veenweg. De eerste wedstrijd wordt verreden om 12.30 uur."

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Terwolde, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Terwolde (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Site van en over Terwolde.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsbelangen Terwolde is opgericht in 1980 met als taak de belangen te behartigen van de inwoners van het dorp. De gemeente Voorst heeft hierin mede een actieve rol gespeeld. Onze vereniging wil zich inzetten voor de leefbaarheid van het dorp en omgeving in de breedste zin van het woord. Wij beogen dat te bereiken door als schakel op te treden tussen de gemeente en de inwoners. Ook beogen we via overleg een aantal zaken in ons dorp goed te regelen. Voorbeelden hiervan zijn het onderhouden van een aantal banken in het dorp en omgeving, het in overleg met de belanghebbenden beheren van een aantal speeltuinen, het ophangen van kerstverlichting, goede straatverlichting etc. Verdere aandachtspunten zijn de verkeersveiligheid, het functioneren van het dorpshuis, het op peil houden van de gezondheidszorg, en het opstellen van een dorpsvisie. Verder brengen wij met enige regelmaat een nieuwsbrief uit over het dorp en omgeving. Wij vinden het van belang dat we zoveel mogelijk inwoners van Terwolde e.o. kunnen vertegenwoordigen, zodat we samen kunnen werken aan de kwaliteit van onze leefomgeving. Door lid te worden van onze vereniging geef je te kennen dit ook te willen."

- Dorpshuis: - "Dorpshuis De Olde Schole is ontstaan uit de oude basisschool van Terwolde. De school kwam in 1978 leeg te staan. Na vier jaar leeg te hebben gestaan, is in 1982 het dorpshuis opgericht. In de vier jaar dat het dorpshuis leeg stond zijn er allerlei plannen geweest voor het oude schoolgebouw. Na veel gesprekken met de gemeente is Accommodatie Stichting Terwolde opgericht. De school was niet direct geschikt als onderkomen voor verenigingen, daartoe moest eerst grondig worden verbouwd. Na deze verbouwing, die ongeveer 250.000 gulden heeft gekost, is het dorpshuis eind 1983 voor verenigingen open gesteld. In de eerste jaren werd het gebouw beheerd door een beheerder die betaald werd door de gemeente. Dit bleek in de loop van de jaren niet meer haalbaar. Tegenwoordig wordt het dorpshuis geheel gerund door vrijwilligers. In de loop der jaren hebben diverse verbouwingen plaatsgevonden om het dorpshuis aan de eisen des tijds te laten voldoen. Naast thuishonk voor een aantal verenigingen, zijn er ook zalen te huur voor bijeenkomsten, vergaderingen, tentoonstellingen en dergelijke."

- Jongeren: - "Jong Gelre is een jongerenorganisatie die vooral bestaat uit plattelandsjongeren. Deze organisatie is opgedeeld in verschillende regio's. Een van deze regio's is het reeds in 1930 opgerichte Jong Gelre Terwolde-Nijbroek, bestaande uit een groot aantal gezellige en enthousiaste jongeren uit deze dorpen en omgeving. Wij organiseren elke maand activiteiten. Enkele van deze activiteiten zijn de toneeluitvoeringen, de Trekkertrek, de Maïscross, karten en zeevissen. Je bent van harte welkom om eens bij een van onze activiteiten te komen kijken en je zult zien dat Jong Gelre ook iets voor jou is! Je hoeft niet per se uit een van deze dorpen te komen om lid te worden van deze leuke vereniging."

- Muziek: - "Muziekvereniging Ons Genoegen Terwolde is, ondanks de hoge leeftijd van meer dan 100 jaar, een jonge vitale vereniging waar naast het muziekmaken ook de saamhorigheid en gezelligheid belangrijke aspecten zijn. Momenteel bestaat het orkest uit ongeveer 30 enthousiaste leden in de leeftijd van 12 t/m 70 jaar. De Slagwerkgroep bestaat uit ongeveer 10 enthousiaste, merendeel jonge leden. Al vele jaren is het muziekonderwijs een belangrijk onderdeel binnen Ons Genoegen. De drempel moet zo laag mogelijk zijn en toegankelijk voor jong en ouder. Met verschillende workshops, structurele muzieklessen op de basisschool en individuele lessen beogen we een zo breed mogelijk publiek te bereiken.

Ons Genoegen laat kinderen en volwassenen in groepsverband en in speciaal opgezette workshops kennismaken met muziek. Deze workshops zijn er op gericht om een ieder te laten proeven aan muziek en aan een instrument. De vereniging geeft ook muziekles op basisschool De Bongerd. Maandelijks geven leden van de vereniging muziekonderwijs aan de onderbouw. Dit gebeurt geheel kosteloos. De lessen zijn speels en worden gevuld met zingen, bewegen op en luisteren naar muziek en zelf muziek maken. Ons Genoegen vindt dat iedereen recht heeft op muziek!"

- De Graapendaelers is in 1955 opgericht als boerenkapel, met leden uit Muziekvereniging Ons Genoegen Terwolde (waar De Graapendaelers een onderdeel van is). Na een stop van de boerenkapel rond de eeuwwisseling kwam De Graapendaelers terug in 2010, ditmaal als dweilorkest. Dweilorkest De Graapendaelers heeft sinds 2012 versterking van leden van Muziekvereniging Excelsior uit Twello. Het dweilorkest staat onder leiding van Frendo Hartgers. De Graapendaelers is veel te zien en te horen op serenades, maar ook op feestdagen als Koningsdag, Pasen, Carnaval en op evenementen als dorpsfeesten en kermissen.

- Zang- en Gospelkoor Inspiration.

- Sport: - "Een beetje gek moet je wel zijn om 7 dagen achtereen 100 kilometer per dag te fietsen. Maar voor een doel als Duchenne heb je dat beslist over. En zo ontstond een hechte vriendenclub in 2011, tijdens de training voor een super goed event: Duchenne Heroes. En bij zo'n aangrijpende week en intensieve voorbereiding bleef het niet. Ook vandaag de dag trainen we. Misschien niet altijd voor het Duchenne doel maar wel voor ons 'eigen goede doel': de kop leegmaken na een lange werkweek. Een bak koffie na rondtrappen in de modder. Het is de beste en meest verdiende bak koffie op zondag! Maar bovenal is het vriendschap dat ons verbindt en de passie en plezier voor mountainbiken. De 26 inch bikes zijn bij de meesten zelfs al ingeruild voor een 27,5 of voor de echte mannen onder ons een 29-er. En de modder? Die spat nog even hoog. Net als het plezier dat we elke week weer hebben. Heerlijk die sportende amateurs!" Aldus de Brute Terwoldse Bikers uit Terwolde. Een hechte vriendenclub met altijd koffie, snert of oude speculaas na hun 'rondje'.

- Ook TACO heeft zo'n mooi verhaal over hun ontstaan en ontwikkeling dat wij onze lezers daar graag van willen laten meegenieten: "De Terwoldse Autocross Organisatie (TACO) is opgericht in 1976. Toon Hagen, Jan Martens en Jan Lubbers waren enthousiaste autocrossers. Zij reden altijd mee bij wedstrijden, maar waren niet aangesloten bij een club. Toen dat verplicht werd gesteld, besloten zij een vereniging op te richten: TACO was geboren. Een vereniging was verplicht eenmaal per jaar een wedstrijd te organiseren. Die eerste wedstrijd werd in het dorp Wilpse Achterhoek gehouden. Er deden 150 autocrossers mee, verdeeld over drie klassen. Drie jaar later werd voor het eerst in Terwolde gestart. Dit is sindsdien de thuishaven van TACO.

Rond 2000 gingen alle (ongeveer 16) TACO-rijders elke zondag naar de autocross. ‘s Ochtends werd er vroeg opgestaan, werd er brood gesmeerd en vertrokken ze richting ‘de schuur’ in Twello. Daar verzamelden de rijders dan met hun gezinnen en de crossauto op de aanhanger achter de auto. In colonne werd er naar steeds weer een andere wedstrijd gereden. Daar aangekomen werd de beroemde ‘TACO tent’ gezamenlijk opgebouwd en gingen vrouwen en kinderen daar op hun campingstoeltjes zitten met een koelbox vol proviand. De mannen bereidden zich zenuwachtig voor op het rennerskwartier en konden zich er pas na hun eerste wedstrijd toe zetten een broodje te eten.

Er waren destijds ongeveer tien TACO-kinderen. In het begin hielden ze zich vooral bezig met zandkastelen bouwen en knikkers kleien, maar al heel snel werden de wedstrijden nauwlettend gevolgd. Ze verzonnen wedstrijdjes door punten in te zetten op bepaalde auto’s aan de start, waarmee ze hun score verdubbelden als de betreffende auto de wedstrijd won. En als een van de vaders moest rijden, stonden ze allemaal in de tent aan het hek, waartegen je hun harten bijna voelde bonzen. De TACO-rijders werden naar de finish geschreeuwd en iedereen was dolblij als een van de vaders won. En natuurlijk droomden ze er allemaal van om ooit zelf een keer mee te rijden... Inmiddels is dat bij de meeste het geval. Bekende TACO-rijders als Wilton Wichers Schreur, Daniël de Bone, Kaylee van Middendorp en Maureen Ripperda kregen autocross allen met de paplepel ingegoten, en hebben het stokje inmiddels van hun vader overgenomen.

Ondertussen heeft TACO Terwolde al vele kampioenen voortgebracht. Harm Roetert, Henk Ripperda, Daniël de Bone en Nick van Middendorp sleepten allen het Nederlands Kampioenschap al eens binnen. Nick van Middendorp deed dit zelfs drie keer, waarmee hij zich in een illuster rijtje heeft geplaatst. Het lijstje met Europokal kampioenen is nog langer: Tobias Schulze (2x), Nick Pelgrom, Hans Hoegen, Robbert Beelen, Dinant Ripperda en Nick van Middendorp (2x) mochten zich allemaal Europokal kampioen noemen. Met de jaren is TACO van 16 naar meer dan 50 rijders gegroeid en staat de nieuwe generatie kinderen alweer tegen het hek. Als je aan de gemiddelde peuter op het rennerskwartier vraagt wat hij later gaat doen, is het antwoord altijd ‘crossen!’.

Niet alleen binnen onze vereniging is er veel veranderd, maar de hele autocrosswereld is veranderd; alles is vele malen groter en professioneler geworden. Ook de jaarlijkse autocross in Terwolde is steeds groter geworden: inmiddels is het een internationale wedstrijd met meer dan 800 inschrijvingen. Waar vroeger voldoende ruimte was op 3 hectare grond, zijn er nu al zo’n 15 nodig. Om zo’n weekend in goede banen te leiden, zijn veel vrijwilligers nodig. Gelukkig is TACO een grote vereniging en is het ons als één grote familie tot nu toe elk jaar weer gelukt een prachtig evenement neer te zetten."

- Veiligheid: - "Het verzorgingsgebied van Brandweer Terwolde is het gelijknamige dorp plus de buurkernen Nijbroek en De Vecht en omliggende gebieden. Daarnaast kunnen we ingezet worden bij grotere incidenten in de omgeving zoals Twello, Vaassen, Deventer, Wilp, Oene en Welsum. Ons IBGS-team (verkenners gevaarlijke stoffen) heeft een nog groter gebied waar ze kunnen worden ingezet. Vrijwillige brandweer. De vrijwilligers van Brandweerkorps Terwolde staan 24 uur per dag, 7 dagen in de week paraat in geval van nood. Het korps bestaat momenteel uit 19 mensen met verschillende specialismen zoals Manschap, Chauffeur/Pompbediende, Verkenner Gevaarlijke Stoffen en Bevelvoerder. Het korps bestaat dus uit vrijwilligers. Dat wil zeggen dat de brandweermensen naast het uitoefenen van het brandweervak, ook nog een andere baan hebben. Er wordt gealarmeerd via pagers.

Brandweerauto. Ons voertuig, ook wel een TankAutoSpuit (TAS) genoemd, staat middenin het dorp in de kazerne, klaar om uit te rukken. Kazerne. De kazerne aan de Dorpsstraat in Terwolde is de thuisbasis voor de 7938, de TAS van Terwolde. Het 'Blushuus' is onze kantine/vergaderruimte waar wij onze uitrukken en oefenavonden evalueren. Realistisch oefenen. Wij oefenen iedere week op verschillende incidenten zoals het zoeken van slachtoffers bij een woningbrand, een verkeersongeval met beknelling, levensreddende handelingen, ongeval met gevaarlijke stoffen en dierenhulp. Deze oefeningen worden voor het merendeel uitgezet door onze eigen vrijwilligers. Ook worden er enkele oefeningen voorbereid vanuit de organisatie."