Terlinden

Plaats
Buurtschap
Eijsden-Margraten
Heuvelland
Limburg

terlinden_collage.jpg

Terlinden is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Eijsden-Margraten. De buurtschap valt onder het dorpsgebied van Noorbeek. (© Jan Dijkstra, Houten)

Terlinden is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Eijsden-Margraten. De buurtschap valt onder het dorpsgebied van Noorbeek. (© Jan Dijkstra, Houten)

terlinden_boek_kopie.jpg

Het ideaal van de redactie van Plaatsengids.nl is om van iedere plaats een boek in onze bibliotheek te hebben, opdat wij dat voor onze site kunnen samenvatten. Zelfs over kleine buurtschappen is vaak wel een boek gemaakt, zoals over Terlinden in 2008.

Het ideaal van de redactie van Plaatsengids.nl is om van iedere plaats een boek in onze bibliotheek te hebben, opdat wij dat voor onze site kunnen samenvatten. Zelfs over kleine buurtschappen is vaak wel een boek gemaakt, zoals over Terlinden in 2008.

terlinden_kermis_ticket.jpg

Tijdens de Kermis Terlinden (eerste weekend van augustus) staat de buurtschap op zijn kop en zijn er vele malen meer bezoekers dan inwoners.

Tijdens de Kermis Terlinden (eerste weekend van augustus) staat de buurtschap op zijn kop en zijn er vele malen meer bezoekers dan inwoners.

DK_20110421_4033_Detail_vakwerkhoeve_in_Terlinden_Limburg.jpg

Buurtschap Terlinden. Verweerd vakwerk toont het vlechtwerk waarop de leem werd gesmeerd.

Buurtschap Terlinden. Verweerd vakwerk toont het vlechtwerk waarop de leem werd gesmeerd.

RIT_20110421_4039_Straatbeeld_bloembak_in_Terlinden_Limburg.jpg

Terlinden, bloembak ter verfraaiing van het straatbeeld

Terlinden, bloembak ter verfraaiing van het straatbeeld

Terlinden

Terug naar boven

Status

- Terlinden is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Eijsden-Margraten. T/m 1981 grotendeels gemeente Noorbeek (in 1982 over naar gemeente Margraten, in 2011 over naar gemeente Eijsden-Margraten), gedeeltelijk gemeente Gulpen (dat deel viel onder het dorpsgebied van Reijmerstok). De grens liep door de weg Terlinden, die op grondgebied van de gemeente Gulpen Terlinderstraat heette. Bij de herindelingen van 1982 is het grootste deel van het deel onder de gemeente Gulpen middels grenscorrectie overgegaan naar de gemeente Margraten en daarmee eveneens onder het dorp Noorbeek komen te vallen. De grens is toen door of langs de provincialeweg getrokken. Bij een volgende grenscorrectie, in 1990, zijn ook de 4 panden O daarvan naar de gemeente Margraten overgegaan, zodat sindsdien de buurtschap geheel onder het dorp Noorbeek valt.

- De buurtschap Terlinden valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Noorbeek.

- De buurtschap Terlinden is - in tegenstelling tot de meeste andere buurtschappen in ons land - dichtbebouwd genoeg voor een 'bebouwde kom' en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden (komborden) in plaats van de witte borden die je meestal bij buurtschappen ziet.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Volgens de Limburgse dialectvereniging Veldeke: Terlinne. Volgens anderen ook Terlinge.

Oudere vermeldingen
1545 te der Linde(n), 1603 Terlinden.

Naamsverklaring
Samengesteld uit linde ‘lindeboom’ en het voorzetsel te. Betekent ‘bij de lindeboom’.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Terlinden ligt rond de gelijknamige weg, met aangrenzende bebouwing aan de Gulperstraat, Voerenstraat, Karsvelderweg en Kütersteenweg. De buurtschap grenst verder in het O aan de provincialeweg De Hut - De Plank (N598), met dien verstande dat ook nog enkele panden van de buurtschap aan de O kant van die weg liggen. De buurtschap ligt Z van Reijmerstok, NW van Slenaken, NO van Noorbeek, ONO van Mheer en OZO van Banholt.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Terlinden 6 huizen met 41 inwoners onder de gemeente Gulpen en 17 huizen met 97 inwoners onder de gemeente Noorbeek. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 50 huizen met ca. 130 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van de lokale Jonkheid is in 2008 het boek Terlinden, portret van een gehucht (240 pag.) verschenen. Het boek beschrijft aspecten van de geschiedenis van de buurtschap en van de Jonkheid, geïllustreerd met tal van oude en nieuwe foto's. Het boek portretteert ook alle woningen en (vrijwel) alle gezinnen van de buurtschap, in kleur, zodat het een bijzonder tijdsdocument is geworden over de buurtschap en haar inwoners. Bij het boek hoort een DVD met bijna 600 oude en recentere foto's, tal van film- en videofragmenten en enkele geluidsopnamen.

Deze buurtschap is nog een echte buurtschap in de oorspronkelijke betekenis van het woord. De nabuurschap, dat wil zeggen het voor elkaar klaarstaan als dat nodig is, is hier nog springlevend. Zo wordt bijvoorbeeld bij een sterfgeval, tot aan de dag van de begrafenis, iedere avond bij de Mariakapel de rozenkrans gebeden. Waarbij van elke familie in de buurtschap altijd tenminste één vertegenwoordiger aanwezig is. “En dat is nu typisch Terlinden: Samen plezier maken, maar ook samen bedroefd zijn”, aldus Terlindenaar Servé Sluijsmans. (3020 17-9-1999)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De buurtschap heeft 4 rijksmonumenten. Het betreft allemaal 19e-eeuwse vakwerkboerderijen en -huizen, op Terlinden 22 en 36, Kütersteenweg 4, en Provincialeweg 30.

- De vorige Mariakapel in deze buurtschap is gebouwd in 1908 en stond aan de kruising Terlinderstraat / Voerenstraat / Gulperstraat. In 1960 moest deze op last van de toenmalige gemeente Noorbeek worden afgebroken i.v.m. de verkeersveiligheid. De heer Bovens schonk toen een gedeelte van zijn weiland voor de bouw van de huidige Mariakapel op Terlinden 30, op de hoek met de Kütersteenweg. De kapel is gebouwd naar ontwerp van architect M.G.E. Hoen. De plaat die in de kapel hangt is een gedenkplaat uit dankbaarheid voor behouden terugkeer van 7 Indiëgangers. De kapel is dus niet gebouwd uit dankbaarheid voor hun terugkeer (wat sommigen op grond van deze plaquette denken). In de maand mei wordt hier iedere zaterdag een mis opgedragen.

- De Corneliuskapel, een kleine niskapel, genoemd naar de H. Cornelius, ligt direct ZW van de kern van buurtschap Terlinden, aan de Voerenstraat, op de bijna-kruising met de voetpaden Terlinder Veldweg in het O en Hondstraat in het W, richting buurtschap Terhorst. De kapel staat in een omhaagd perk, onder de schaduw van een fraaie lindeboom. Bij de boom staat een wegkruis en een bank nodigt uit om er even te rusten. "De markante lindeboom bij de Corneliuskapel is begin 2009 geknot door medewerkers van Stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL). Na het afzagen van de takken loopt het loof van de boom in het voorjaar weer uit, zodat het geheel van kapel en boom er tijdens de familieviering rond het 50-jarig bestaan van de Corneliuskapel verzorgd uit zal zien. In het midden van de jaren tachtig was de boom aan de Voerenstraat voor het laatst geknot. De knotbeurt van deze prachtige veldboom vond plaats vanwege de viering van het 50-jarig jubileum van het kapelletje.

De kapel is in 1959 door de pastoor van Noorbeek ingezegend ter nagedachtenis aan de genezing van mevrouw Slenter-Scheepers, de grootmoeder van de huidige mede-eigenaar P. van der Heijden uit Wijlre. Daarmee werd een belofte ingelost, gedaan toen de zieke vrouw ter bedevaart toog naar de kerk van Schin op Geul. Hier is sinds 1859 een bedevaartsoord vanwege de aanwezigheid van relikwieën van de heilige Cornelius. Deze heilige van de boeren en het hoornvee wordt ook als patroon aangeroepen tegen zenuwziekten, krampen, oorkwalen en epilepsie. Als dank voor de genezing bouwde de familie hierop de kapel onder de lindeboom.

Lindebomen fungeren al eeuwenlang als markante herkenningstekens in het landschap. Op heel veel plekken in het open landschap staan ze als herdenkingsboom en oriëntatiepunt. Dat was overigens al bij de Kelten en de Germanen het geval, die heilige eigenschappen toeschreven aan de geest van Freya, die in de boom zou huizen. Om die reden werd de boom dan ook als beschermer aangeplant bij huizen, bronnen en kerken. Daarnaast maakten mensen voordat de raffinage van suiker zijn entree maakte, dankbaar gebruik van de honing die bijen haalden uit deze drachtboom. Die eeuwenlange relatie tussen de mens en deze boom heeft zich altijd voortgezet. We zien deze karakteristieke “bakens” dan ook nog her en der op devotieplekken als veldboom terug. Zo vinden we lindes, alleenstaand of in driehoeksverband, terug bij de weg- en veldkruisen.

Eeuwenlang hebben mensen zich dus voor hun gemoedsrust en geestelijk welzijn gericht tot dit soort plekken. Maar de bomen staan ook vaak, zoals ook hier tussen Terlinden en Terhorst, als oriëntatiepunt bij kruisingen en splitsingen. Naast de religieuze en cultuurhistorische betekenis zijn de bomen overigens het hele jaar door, mede door de afwisselende verschijningsvorm, in belangrijke mate bepalend voor de sfeer en de beleving van het landschap. Overigens onderhoudt de huidige eigenaar van de kapel al zijn hele leven een persoonlijke band met het kapelletje, de boom en het omringend groen. Als baby van acht maanden was hij op de armen van zijn moeder aanwezig bij de inzegening van de kapel. Daarna is de plek hem altijd blijven trekken. Met veel toewijding zorgt de mede-eigenaar nu al 40 jaar eigenhandig voor dit erfgoed van de familie." (bron: Stichting Kruisen en Kapellen in Limburg, - tijdschrift nummer 42, april 2009)

- Diverse wegkruisen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Kermis Terlinden (1e weekend van augustus) heeft maar 3 attracties; een kindercarrousel, een schiettent en een friteskraam. Toch is deze kermis tot in de wijde omtrek een begrip. Dat komt met name door de Terlindenavond op maandag, het hoogtepunt van de kermis. Dat is een groot feest met diverse artiesten, in een feesttent die dan altijd tot de laatste plaats is bezet. De avond trekt enkele duizenden bezoekers. Van de opbrengst van de Kermis gaat de hele buurtschap een dagje uit. Verder wordt een deel van de opbrengst besteed aan het onderhoud van de Mariakapel.

Maar ook op de andere dagen van dat weekend wordt er volop gefeest. Voor een indruk daarvan plaatsen wij hier de aankondiging van editie 2019: "Zaterdag barst het feest los met Weekend Warriors., DJ Daani en DJ Sandy. Zondagmiddag vindt om 12.00 uur het 'Frühshoppen' na de H. mis weer plaats, met Kapel Franciska en DJ Dirndl. Zondagavond is inmiddels onze vaste 'topper' met Qmusic Limburg The Q-party en DJ Robin Eygelshoven. Maandag is 'd'r knaller van t joar' met 'Poalke Houwe', Wahnsinn, DJ Marvin Music en om 0.00 uur 'd'r knoak' begrave. Scoor je tickets voor de Kermis Terlinden party's in de voorverkoop via het Ticketkantoor (de maandag is gratis)!"

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Rondwandeling vanuit buurtschap Terlinden (9 km), waarbij je door de buurtschappen Beutenaken en Billinghuizen komt.

- Tijdens deze gemakkelijke wandeling vanuit buurtschap Terlinden (5,6 km) wandel je langs akkers en door weilanden naar de rand van het dorp Banholt. Hier kun je eventueel naar Café 't Voshoes lopen voor een drankje. De terugweg gaat over een leuk paadje naar buurschap Terhorst en over veldwegen terug naar het startpunt.

- Tijdens deze heuvelachtige wandelroute vanuit buurtschap Terlinden (11,2 km) wandel je over leuke graspaadjes en door weilanden naar Noorbeek. Dan loop je verder langs het mooie landgoed Altembrouck. Je klimt de Snauwenberg op en dan wandel je via het Hoogbos naar Mheer. De terugweg gaat door weilanden en over veldwegen langs buurtschap Terhorst. In Noorbeek en Mheer is een café met terras voor een pauze. Onderweg passeer je enkele fraaie vakwerkhuizen.

Terug naar boven

Links

- Jeugd / jongeren: - Jonkheid Terlinden is een vereniging bestaande uit alle ongehuwde mannen en vrouwen van de buurtschap vanaf 12 jaar. Men blijft lid van de vereniging tot men in het huwelijk treedt, een jaar samenwoont of het lidmaatschap wordt opgezegd. De Jonkheid is opgericht in 1883 en is de enige vereniging in de kleine buurtschap. De Jonkheid vervult een belangrijke maatschappelijke functie in de buurtschap. Hoofddoelen zijn het onderhouden en beheren van het kapelletje, het organiseren en in stand houden van de Kermis en het organiseren van activiteiten voor de inwoners van de buurtschap. Tevens zorgt de Jonkheid ervoor dat bij 50-jarige bruiloften en andere bijzondere gelegenheden op gepaste wijze aandacht wordt geschonken aan de desbetreffende inwoners.

- Religie: - Als parochies fuseren of gaan samenwerken, en er moet een naam voor de nieuwe parochie of voor het samenwerkingsverband worden gekozen, is het, net als bij fusie van gemeenten, slim om niet een van de bestaande namen te kiezen, om te voorkomen dat de anderen zich tekort gedaan voelen. Soms kiest men dan voor een kleine kern binnen een van de samenwerkingspartners. Zo blijken de parochies van Banholt, Noorbeek en Reijmerstok tegenwoordig samen te werken in het verband met de naam Cluster Terlinden. Vergelijk de gemeenten Budel en Maarheeze, die zijn gefuseerd tot de gemeente Cranendonck (naar een buurtschap aldaar) en 5 gemeenten in de Achterhoek die sinds 2005 de gemeente Bronckhorst vormen (naar een klein dorpje aldaar, niet zijnde 1 van de 5 oude gemeentenamen).

Reacties

(2)

Zeer geachte samensteller, het verhaal over de Mariakapel in Terlinden klopt helemaal niet. Gelieve wel het juiste verhaal te vertellen. Groetjes.

Dank voor uw opmerkzaamheid! Ik interpreteerde dat de gedenksteen in relatie stond tot de bouw van de kapel, maar dat blijkt niet het geval. Gelukkig kunnen gegevens op een site, in tegenstelling tot in een boek, te allen tijde worden gecorrigeerd, dus dat heb ik dan ook gedaan. Tevens de Corneliuskapel toegevoegd, die nog ontbrak.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen