Status

Terherne is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 1983 gemeente Utingeradeel. In 1984 over naar gemeente Boarnsterhim, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

Naam

In het Nederlands
Terhorne. Overigens zijn de plaatsnamen in de toenmalige gemeente Boarnsterhim sinds 1989 officieel - en alleen nog - Friestalig.

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Terhernster.

Ligging

Terherne ligt O van Sneek, ZZW van Jirnsum, ZW van Grou, WZW van Akkrum, en N van Goingarijp en Terkaple. Het dorp ligt op een eiland, en wordt door bruggen met het vasteland verbonden (in het N richting Akkrum, en in het Z richting Joure).

Statistische gegevens

In 1840 heeft Terherne 106 huizen met 509 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen met ruim 750 inwoners. In de zomer kan het inwonertal, dankzij de vele vakantiewoningen, tijdelijk oplopen tot rond de 6.000.

Recente ontwikkelingen

- Dorpsvisie Terherne.

Bezienswaardigheden

- Terherne heeft 4 rijksmonumenten.

- De voormalige Hervormde kerk van Terherne (Buorren 46) is een driezijdig gesloten zaalkerk uit 1874, met een half ingebouwde toren van drie geledingen, met ingesnoerde spits. Op de gevelsteen boven de ingang staat de tekst: "Den 2 juni 1874 is, namens Douariere Lycklama à Nijeholt van Oldeboorn, de eerste steen aan dit kerkgebouw gelegd door den Heer M. van Heiningen Nannainga, predikant der Hervormden te Terhorne. H.O. v.d. Hoop, K.A. Veldman, A.J. de Vries. Kerkvoogden." De kerk is in 1998 aan de eredienst onttrokken. Tegenwoordig is het een trouwlocatie. Het is zelfs de populairste trouwlocatie van Fryslân, althans voor trouwerijen die geboekt worden via de site Toptrouwlocaties. In 2018 zijn hier via die site 46 huwelijken gesloten. Op nr. 2 stond in 2018 de Pollepleats in Westhem en op nr. 3 Tjaarda in Oranjewoud.

- De uit 1865 daterende voomalige Doopsgezinde Vermaning van Terherne (Buorren 35), met de kosterswoning op nr. 37 als kopwoning, is ontworpen door de Sneker architect A. Breunissen Troost in een eclectische bouwstijl, beïnvloed door de Engelse neogotiek. De voormalige pastoriewoning, waar de kerk met een verbindingsmuur tegenaan is gebouwd, valt wegens geringe architectuurhistorische betekenis buiten de rijksmonumentale status. Dat geldt ook voor de houten garage en de aangebouwde houten hokken bij de kosterswoning. De kerk met kosterswoning als kopwoning, het hek, en het monument uit 1922 ter ere van de doopsgezinde predikant H.G. Dornseiffen, zijn van algemeen belang: als bijzondere uitdrukking van het lokaal optimisme ten aanzien van het groeiend aantal lidmaten; als bijzondere stijlrepresentant van eclectiscisme, beïnvloed door de Engelse neogotiek;

vanwege het bijzondere belang voor de geschiedenis van bouwmaterialen door de toepassing van gietijzer; vanwege het bijzondere belang voor het onconventionele oeuvre van de architect Breunissen Troost; vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteit van het ontwerp; vanwege het bijzondere materiaalgebruik (gietijzer) en de bijzondere ornamentiek, geïnspireerd op het motief van de Tudorboog; vanwege de hoge mate van gaafheid van zowel exterieur als interieur. Begin 21e eeuw is een zevental Doopsgezinde gemeenten gefuseerd tot streekgemeente Mid-Fryslân. Enkele kerken zijn afgestoten, enkele andere worden verhuurd. De kerk in Terherne is tegenwoordig eigendom van Stichting Fryske Fermanje en wordt verhuurd. Volgens het artikel onder de link in de vorige alinea waren er plannen om in de kerk een museum te vestigen over Gerard van Straaten, tekenaar van de illustraties in de boeken van de Kameleon. Of dit is doorgegaan, is ons nog niet bekend.

- OZO van de dorpskern van Terherne, op het eiland Grootzand, dat deel uitmaakt van het Kameleondorp, staat een molen van het type Amerikaanse windmotor. De molen heeft een windrad van 18 bladen en een diameter van 4,5 meter.

- Eveneens O van de dorpskern van Terherne, staat op het eiland Kleinzand of Breefenne - W van het eiland Grootzand - een kleine Amerikaanse windmotor met een windrad van 8 bladen. De molen is vervaardigd door de firma Bakker uit IJlst.

- Oorlogsmonument ter nagedachtenis aan drie burgers die tijdens een bombardement op de Terhernesesluis op 11 november 1944 zijn omgekomen. Het betrof drie leden van de bij de sluis wonende sluiswachtersfamilies. Het monument is onthuld op 10 november 1984 en staat bij de Terhornstersluis.

- Het dorp Terherne is de thuishaven van de Kameleon. De straatverlichting, de bestrating en het dorpsplein zijn weer in oude stijl gebracht. De sfeer van de jaren vijftig en zestig en de aanwezigheid van de bekende personages uit de boeken maken het dorp Terherne tot een echt Kameleondorp. Midden in het dorp staat de Kameleonboerderij, met het informatiecentrum, het Ervarium en de smederij.

Het Ervarium bevindt zich in de boerderij. Hier ben je in het dorpje Lenten met onder andere: het Raadhuisplein, het Gemeentehuis en het Politiebureau van veldwachter Zwart. In de boerderij bevindt zich ook het Kameleonmuseum, met informatie over de schrijver Hotze de Roos en de bekende tekenaar Gerard van Straaten.

Museum Hans Brinker is vernoemd naar het wereldberoemde boek Hans Brinker of 'De Zilveren Schaatsen' geschreven door Mary Mapes Dodge in 1865. Het museum voert je terug naar de tijd van Hans Brinker met de typisch Hollandse winters. Naast de uitgebreide collectie boeken is een aantal oude sleeën en een grote verscheidenheid aan schaatsen tentoongesteld. Naast schaatsen vormen rolschaatsen in allerlei bijzondere variaties een deel van de collectie.

In het museum tref je verder een aantal collecties aan met voorwerpen uit de tijd van Hans Brinker, o.a. verzamelingen van aardewerk, handnijverheid, trofeeën van schaatswedstrijden, sinterklaassurprises en de ontwikkeling van de schaats en de skeeler. Tevens zijn in het museum ondergebracht: 'Winkel van Sinkel', 'Kooperslager', een grutterswinkeltje en een schooltje. De huiskamer van de familie Brinker en het huis van de rijke familie Gleck maken de collectie compleet.

Jaarlijkse evenementen

- Op een zaterdag eind maart is er het wandelevenement De 14 van Kameleondorp Terherne (in 2020 voor de 7e keer). Het is een avondwandeling van ongeveer 14 kilometer die je langs de Snitser Mar (NL: Sneekermeer), het platteland en enkele pittoreske Friese dorpjes leidt. Gedurende de tocht passeer/ontmoet je 14 verschillende belevenissen die deze wandeling verrassend, sfeervol en uniek maken. De start is om 19.00 uur, net als het schemer wordt. Dit geeft de wandeling met zijn belevenissen een extra effect. Als het meezit, kun je de ganzen horen die hun nachtplek opzoeken, en dit is niet een van de 14 belevenissen. Wat die 14 wél zijn, blijft een verrassing.

Voor aanvang van de wandeling kun je al in Terherne terecht om bij verschillende horecagelegenheden te genieten van een speciaal Wandelmenu. Na afloop van de tocht is het nog gezellig toeven in Dorpshuis De Buorkerij; onder het genot van een drankje en gezellige muziek zijn foto’s van de tocht op een groot scherm te zien. "Kortom: een evenement om niet te laten lopen", aldus de organisatie. De wandeltocht is geschikt voor iedereen vanaf 12 jaar. Voorinschrijven is verplicht.

- Op een zaterdag eind juni is er de jaarlijkse Kameleonrace (in 2020 voor de 15e keer). De race voert de sloeproeiers over de mooiste wateren rond Terherne. De sloepen starten om 12 uur bij de Heerenzijlbrug, daarna leidt de circa 15 kilometer lange route hen over de Terkaplester Puollen en het Akkrumerrak, door de Meinesleat en langs het Kameleoneiland, richting de Goaiingarypster Puollen om vervolgens te finishen bij de Heerenzijlbrug. Bij Paal 43 is er vanaf 16.00 uur live muziek, eten en drinken, en vervolgens de prijsuitreiking.

- Tijdens het SKS Skûtsjesilen in Terherne (begin augustus) (onder de link vind je de video van editie 2018) is het op het dorpsplein twee dagen feest, met diverse DJ's en live bands.

- Dorpsfeest Merke Terherne (weekend in september).

- In een weekend in oktober is er in Terherne het jaarlijkse festival Proef de Kunst (in 2019 voor de 8e keer). Binnen- en buitenlocaties verspreid door het hele dorp bieden dan een gevarieerd kunstaanbod en culinaire proeverijen. Dat betekent een weekend lang genieten op de vele verrassende plekjes van dit sfeervolle watersport- en Kameleondorp. De tientallen kunstlocaties met schilderijen, keramiek, beelden, grafiek, sieraden en fotografie zijn op wandelafstand, maar een dag is bijna te kort om alles te zien en te proeven. Beter is om er een heel weekend voor uit te trekken, dan kun je alles op je gemak bekijken en beleven.

Op zaterdag en zondag is het naast de kunstroute ook nog eens extra genieten tijdens de culinaire proeverij. Met de hapjesstrippenkaart ga je langs de deelnemende horeca, die zich uitslooft om een culinaire verrassing voor je te maken. Bijna het hele weekend kun je gratis gebruik maken van de duurzame shuttlebus of van de watertaxi's. Wat is er leuker dan door een gastvrije schipper met een bootje naar de volgende kunstlocatie te worden gebracht, terwijl je vanaf het water geniet van het uitzicht dat het dorp te bieden heeft. Verwen jezelf en ga in de herfstvakantie lekker een dag of een weekendje weg in Terherne. Kunst en culinair, een heerlijke combinatie...

Landschap, natuur en recreatie

- Het veer Fietsa Versa vaart over het Prinses Margrietkanaal, van Eetcafé Portunus (NW van de dorpskern van Terherne) naar Eetcafé ‘t Slûske (bij Jachthaven Sneekerhof). Een tochtje van ongeveer 10 minuten varen over mooi vaarwater. Bij beide genoemde horecagelegenheden kun je eventueel je elektrische fiets opladen. Het vrijvarend veer mag tot 12 passagiers vervoeren, met of zonder fiets. Het veer is ingericht om ook een zwaardere fiets/scootmobiel/scooter te vervoeren. Het veer is 100% elektrisch aangedreven d.m.v. 2 roerpropellers. Deze geven het veer ruim voldoende vermogen. Door zonnepanelen op het dak blijven de beide accubanken op peil. Alle schippers en maten zijn goed opgeleide vrijwilligers en in het bezit van een vaarbewijs en/of marifoon.

Het veer sluit mooi aan bij de fietsroutes rondom Terherne en richting Sneek. Vanuit het dorp is een mooi rondje Jirnsum te maken, via het veer en de brug Ald Skou, waarbij ook makkelijk Akkrum kan worden bezocht. Ook een rondje Sneekermeer is goed te doen, en ook naar Sneek en terug is dankzij de veerdienst een stuk korter. Bij mist of meer dan windkracht 7 wordt er niet gevaren. Het veer is in de vaart van 1 april t/m 15 oktober. Vaartijden: dagelijks van 10.00-20.00 uur. Prijs 1,50 euro p.p. per overtocht. Kinderen onder de 5 jaar gratis.

- Terherne is een populaire watersportplaats omdat het dorp rondom omgeven is door meren en andere wateren. De Snitser Mar, de Terhernster Puollen, de Terkaplester Puollen en het Prinses Margrietkanaal zijn slechts enkele daarvan.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Terherne, met laagsteprijsgarantie!

Links

- Algemeen: - Site van en over Terherne.

- Dorpshuis: - In het centrum van Terherne staat Dorpshuis De Buorkerij (Buorren 29). Het dorpshuis is gevestigd in een voormalige boerderij, waar zowel binnen als buiten de agrarische sfeer nog terug te vinden is. Het dorpshuis beschikt over een grote zaal met bar, dansvloer en een toneel. Tevens zijn er vergaderruimten in het voorhuis gesitueerd. De zaal is voorzien van een licht- en geluidsinstallatie en een ringleiding voor doven en slechthorenden. De Buorkerij beschikt tevens over een invalidentoilet. De zalen zijn ook te huur voor cursussen, vergaderingen en feestjes. Rondom De Buorkerij is voldoende parkeergelegenheid.

- Sport: - Sloeproeivereniging Den Bealch uit Tersoal/Terherne is opgericht in 1997. Trotse bezitter van de sloepen Oksewiel 1 en Oksewiel 2. Er zijn zowel recreatieteams als wedstrijdteams voor zowel dames als heren. Door het jaar heen doen ze - door het hele land - aan vele wedstrijden mee.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Terherne.