Status

- Strijenham is een buurtschap in de provincie Zeeland, gemeente Tholen, in de bestuurlijke regio West-Brabant. T/m 30-6-1971 gemeente Poortvliet.

- De buurtschap Strijenham valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Poortvliet.

Naam

Oudere vermeldingen
Ca. 1750 Stryenham, 1847 Strijenham, 1838-1857 en 1866 Nieuw Strijen, 1866 Nieuw Strijen.

Naamsverklaring
Nederzetting gelegen in de polder en heerlijkheid Nieuw-Strijen (1343 Niewe-Striene) en door de eeuwen heen ook zo genoemd geweest. Tegenwoordig is de gangbare naam voor deze plaats Strijenham. Een ham is 'aangeslibd land gelegen in een bocht van een waterloop'. Het eerste deel dankt zijn naam aan het reeds in de 10e eeuw genoemde water de Striene (waarvoor zie Strijen), thans het Hollands Diep, dat oudtijds de verbinding vormde tussen Maas en Schelde. De polders Oud- en Nieuw-Strijen zijn ontstaan door de afdamming van de Striene in de 13e eeuw.(1)

Ligging

De buurtschap Strijenham ligt ZO van Poortvliet, rond de wegen Strijenseweg / Havenweg / Van der Slikkeweg / Scheldestraat / Onder de Zeedijk / Strijensepad.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Strijenham 19 huizen - waarin 25 gezinnen - met 120 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap - naast een aantal recreatiewoningen - ca. 30 huizen met ca. 80 inwoners.

Geschiedenis

Strijenham is een voormalige heerlijkheid, ontstaan aan de monding van de Striene, die de verbinding vormde tussen de Maas en de Schelde.

De haven van Strijenham is een van de weinig overgebleven getijdenhavens aan de Oosterschelde. Waar nu plek is voor 13 plezierbootjes, laadden en losten eeuwenlang beurtschippers hun lading van en op de kade. Landbouwproducten als hooi, stro, uien, aardappelen en suikerbieten verlieten via het haventje het eiland. De levendigheid van weleer is er in deze buurtschap nog altijd, zij het tegenwoordig in de vorm van fiets- en waterrecreatie. Veel mensen uit de regio gaan hier regelmatig fietsen of wandelen. Vroeger is er in de buurtschap een meestoof geweest. Voor nadere informatie zie de reactie onderaan deze pagina.

Inwoner Han Rijstenbil wil ondanks het ontbrekeen van voorzieningen voor geen goud uit Strijenham weg: "Je hebt hier niets. Geen winkels, geen café. Alleen een camping en wat huisjes. Voor alles moet je rijden. Een probleem vind ik dat niet. Ik ben het gewend. Vanuit je werk doe je boodschappen en rijd je door. Zoveel moeite is dat niet. En wie kan nu vanuit zijn huis de dijk oversteken en heeft dan dit uitzicht over de Oosterschelde?" (bron en voor nadere informatie zie: AD, 14-7-2018)

Actuele situatie

- Beschrijving van de buurtschap Strijenham in tekst en video, door PZC, mei 2021.

Bezienswaardigheden

- Buurtschap Strijenham heeft 6 rijksmonuimenten, zijnde Stoomgemaal Oosterschelde op Schelphoekseweg 1, met schoorsteen en dienstwoning (dat zijn 3 rijksmonumenten), de naastgelegen boerderij uit 1792 behorend tot de Zeeuwse schuurgroep op huisnr. 3, de dijkcoupure uit 1894 in de Polderdijk, en 't Huys Vermuyden of de Kettinghoeve, een 17e-eeuwse boerderij met monumentale poort. Dit pand ligt formeel op Kettingweg 5 'in' Tholen, maar is gezien de ligging (o.i. eigenlijk meer aan de Poortvlietse / Strijenhamse Vermuydenweg gelegen) volgens ons ook nog wel tot de buurtschap Strijenham te rekenen.

De boerderij is waarschijnlijk gebouwd voor Bartholemeus Vermuyden en zijn vrouw Catharina Ketting. Zij waren de eerste bewoners en aan hen dankt de boerderij zijn dubbele naamgeving. Beide families hebben hoge funcies bekleed op het eiland Tholen. Voor de boerderij in zijn huidige vorm gebouwd is stond er waarschijnlijk al een boerderij. De plek is waarschijnlijk gekozen omdat er zoetwaterwellen aanwezig zijn. De huidige boerderij diende tevens als buitenverblijf, wat in veel elementen is terug te zien. Zeer waarschijnlijk was de boerderij vroeger omgracht. De statige witte toegangspoort wijst hier nog op. De boerderij is ook veel groter en hoger dan andere boerderijen uit dezelfde tijd. De schuur is in steen uitgevoerd en niet zoals in Zeeland in die tijd gebruikelijk was in houten planken. De houte balken binnen zijn dikker dan gebruikelijk. Dit alles geeft de status van de bewoners aan in die tijd.

- De rijksmonumentale dijkcoupure in Strijenham, in de Polderdijk (ter hoogte van Lange Zandweg 8), een binnendijk tussen de Poortvliet en Malland Polder en de Klaas van Steeland Polder, is aangebracht ingevolge de dijkverhogingen na de overstroming van de Nieuw Strijenpolder in 1894. De coupure is in 1972 met ca. 1,5 meter verbreed, door een van de wanden te verzetten. Iets ten noordoosten in de Zuiddijk, tussen de Nieuw Strijenpolder en de Poortvliet en Malland Polder, bevindt zich een duiker ter suering van het gebied ten zuiden van Poortvliet. Deze is voorzien van een gedenksteen met het jaartal 1844.

De coupure bestaat uit bakstenen keermuren met natuurstenen sponningen ten behoeve van de schotbalken. De duiker bezit aan de zijde van de Poortvliet en Malland Polder een gemetselde gewelf-beëindiging met vleugel-keermuren voorzien van vlechtingen. De deuren zijn zogeheten puntdeuren, die automatisch sluiten. De gedenksteen bevindt zich aan de zijde van de Nieuw-Strijenpolder. Als complex van karakteristieke polderelementen is het van belang voor de geschiedenis van de behandeling van het binnenwater en de strijd tegen het buitenwater en als zodanig van cultuurhistorische waarde.

- W van Strijenham liggen twee gemalen, waaronder het rijksmonumentale Stoomgemaal Oosterschelde (Schelphoekseweg 1) met eveneens rijksmonumentale dienstwoning. Gemaal Oosterschelde is in 1910 gebouwd als stoomgemaal en functioneerde als zodanig tot 1932. In dat jaar is verderop een ander gemaal gebouwd. De stoommachine met toebehoren en de kolenloods zijn geheel verdwenen. Het voormalige stoomgemaal is van algemeen belang vanwege: de kenmerkende opbouw (rangschikking van functioneel gerelateerde bouwvolumes) en plaatsing (half op de dijk, half in het water); de relatie met schoorsteen en dienstwoning; de relatie met de polder die dit gemaal bemaalde. De schoorsteen deed tevens dienst als lichtbaken (geleidelicht, aangebracht in 1953) voor de vaart op de Oosterschelde.

- Sinds 2013 is er in Strijenham Fietsmuseum Vieux Vélo*, een iniatief van inwoner Cees van den Berg, die op dat moment al 20 jaar alles verzamelt wat met fietsen te maken heeft. Van den Berg is hier rond 1980 neergestreken vanuit zijn geboorteplaats Berkel en Rodenrijs, omdat hij op zoek was naar een betaalbare woning. Je vindt er alles over de geschiedenis van de fiets, van ca. 1800 tot begin 20e eeuw. Het museum is gevestigd in een opgeknapte schuur naast de woning van Van den Berg. Hij werkt samen met Simon Groen uit Middelharnis, eveneens een enorme liefhebber van fietsen. Ook uit zijn collectie zijn objecten te zien in het museum. Van dinsdag t/m vrijdag ben je na een telefonische afspraak van harte welkom. Voor zover ons bekend heeft het museum geen website of -pagina op het internet.
* Scheldestraat 14. Tel. 0166-612648. Onder de link kun je een videoreportage van het museum zien, van Omroep Zeeland (2017).

Natuur en recreatie

- Bij Strijenham is een duikplaats in de Oosterschelde. Opvallend hier is de overhangende richel die beschutting biedt aan tal van kleine levensvormen. Je ziet een enorme verscheidenheid aan naaktslakken en de variatie aan groen- en bruinwieren is enorm. Het is een van de eerste duikplaatsen waar het zeldzame Wakamewier werd gespot. Wat kun je er verder zoal aantreffen?: anemoon, zeeanjelier, baars, botervis, grondel, grootkopharder, gewone heremietkreeft, krab, kreeft, lipvis, oester, platvis, puitaal en zakpijp.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Strijenham, met laagsteprijsgarantie!

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)