De buurtschap Stootshorn betreft het W buitengebied van het dorp Noordbroek. De Gockingaheerd was tot 1852 de buitenplaats Veenhuizen. Aan de Schoollaan stond de lagere school. W daarvan, aan de Dwangsweg, was de Hervormde Evangalisatie. (© Kadaster)
Rond 1970 besluiten de kaartenmakers ineens om Veenhuizen als plaatsnaam te introduceren én te 'verhuizen' naar het Z van de Sappemeersterweg. Dat is dubbel fout: 1) is het geen plaats(naam) en 2) ligt de vroegere buitenplaats niet daar. (© Kadaster)
- Stootshorn is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Oldambt, gemeente Midden-Groningen. T/m 30-6-1965 gemeente Noordbroek. Per 1-7-1965 over naar gemeente Oosterbroek, in 1990 over naar gemeente Menterwolde, in 2018 over naar gemeente Midden-Groningen.
- De buurtschap Stootshorn valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Noordbroek.
- De buurtschap Stootshorn ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.
Terug naar bovenDe buurtschap Stootshorn ligt W van Noordbroek, rond de Sappemeersterweg (voor zover gelegen buiten de bebouwde kom), Slochterweg, Geert Veenhuizenweg, Schoollaan en Dwangsweg.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Stootshorn 37 huizen met 206 inwoners. Rond 1900 heeft de buurtschap ruim 800 inwoners (dat klinkt onwaarschijnlijk, maar is verklaarbaar omdat er toen veel meer huizen stonden en bovendien de gezinnen veel groter waren dan tegenwoordig). Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 75 huizen met ca. 185 inwoners.
Terug naar bovenWaterschap
Van 1885 tot 1917 was er een Waterschap Stootshorn betreffende de gelijknamige, 196 ha grote polder. De noordgrens lag bij het Siepkanaal (gemeentegrens met Slochteren), de oostgrens bij de Slochterweg, de Veenweg en de Dwangsweg, de zuidgrens bij de Zandweg en de westgrens weer langs het Siepkanaal. Een deel van de polder lag in het kanaalwaterschap Siepkanaal. De polder / het waterschap had een molen, vlak bij het kruispunt Slochterweg-Veenweg, die uitsloeg op de sloot die uitkomt op de Veenwatering. Het waterschap is in 1917 opgegaan in Waterschap Stootshorn-Veenhuizen, en na nog diverse latere fusies uiteindelijk opgegaan in het huidige Waterschap Hunze en Aa's.
Lagere school
De buurtschap Stootshorn heeft een lagere school gehad. Dit pand staat nabij de hoek van de Sappemeersterweg met de Schoollaan. Het pand op de hoek zal allicht de voormalige schoolmeesterswoning zijn.
Kerk
De buurtschap Stootshorn krijgt in 1895 een houten kerkje, in 1903 opgevolgd door het pand op Dwangsweg 5, dat van 1903 tot 1951 een Hervormde Evangelisatie (Rechtzinnig) is geweest. De kerkgang in het kapelletje was intensief. Ds. Bergman uit Noordbroek bediende naast de kapel in Noordbroek ook Stootshorn. Hij preekte en legde huisbezoeken af. Er werden naast zondagsdiensten ook catechisatielessen gegeven. Voor de kinderen was er zondagschool Het Mosterdzaadje. Er was een strenge ordening in de kerk; vrouwen (met hoed) en mannen zaten gescheiden. Freule Thomassen à Theussink van der Hoop van Slochteren bezocht het kerkje vaak. Hoogtijdagen zoals Pasen en Kerst werden zeer intensief gevierd. In de oorlog zijn tijdens de kerstdagen de bomen voor het kerkje omgehakt. Van het hout zijn klompen voor de kinderen van de buurtschap gemaakt.
Na de oorlog neemt de kerkgang af. In 1960 is het kerkje gekocht door landbouwer Spithorst. Deze houdt dieren in het gebouwtje. Later heeft hij het kerkje verlengd met gepaste ramen en een toilet en keukentje ingebouwd. Hij verkoopt het geheel door aan antiekhandel De Lange Lijs uit Groningen, die er jarenlang meubels bewaart en loogt. Uiteindelijk is het verkocht als woning en ook als zodanig geheel ingericht. (bron: Architectuur- en Tuinenroute Menterwolde, gerealiseerd door Grafisch Bedrijf De Bruin uit Zuidbroek) Een onzer informanten, die - begin 2018 - ter plekke is wezen kijken, heeft geconstateerd dat het pand inmiddels is afgebroken en door een nieuwbouwwoning is vervangen.
Veenhuizen
In diverse oudere en recente bronnen, en ook nog op actuele kaarten, wordt W van Noordbroek een vermeende buurtschap Veenhuizen vermeld. Dit is echter geen buurtschap, dat is het ook nooit geweest. Het was een landgoed / buitenplaats, als onderdeel van de buurtschap Stootshorn. Het landgoed is in 1852 in delen verkocht, aan landarbeiders, die het gebied ontgonnen en er woningen op bouwden, waardoor er in relatief korte tijd tientallen huizen in de buurtschap zijn bij gekomen. - Nog een artikel over buitenplaats Veenhuizen.
Curieus is dat een kaartenmaker rond 1970 besluit de naam Veenhuizen als buurtschap te profileren en bovendien te 'verhuizen' naar het Z van de Sappemeersterweg. Terwijl het 1) geen buurtschap en dus geen plaats(naam) is en 2) niet op die plek ligt en ook nooit gelegen heeft. Dat is dus gewoon fout. Nadien is het kennelijk ook nog eens nooit iemand opgevallen om dat te corrigeren, dus het staat nog altijd zo in de atlassen (zie afbeelding).
- Als je op deze pagina naar onderen scrollt, vind je een mooi artikel in tekst en beeld uit het Nieuwsblad van het Noorden d.d. 16-2-1927, over de op dat moment 2 van de oudste inwoners van Stootshorn, Zwaantje Spieken en Geert Hartman, die "ondanks het moderne leven rondom nog taai vasthouden aan de oude gebruiken". Zwaantje, op dat moment 84 jaar oud, bewerkt haar land nog zelf en spit het zelfs nog om. Geert is op dat moment nog de enige bezitter van een echt open haardvuur en haalboom met ketting "in wijden omtrek".
- In 2001 heeft historicus Nick Kieft het artikel 'Van Plaggenhut tot Landhuis. Sociaal-economische ontwikkeling op Stootshorn' gepubliceerd in het Bulletin van de Historische Kring Menterwolde. Hoe landarbeiders in deze buurtschap in de 19e eeuw hun welvaart zagen toenemen en hoe de komst van waterleiding en elektra hen juist weer achteruit zette. En hoe desondanks het gebied nu een aantal mooie landhuizen heeft. Een stukje sociaal-economische ontwikkeling in twee eeuwen. Het is een van de lezingen (naast excursies) die dhr. Kieft kan verzorgen. Ook op de site van dhr. Kieft vinden we een artikel over ontstaan en ontwikkeling van de buurtschap Stootshorn.
Terug naar boven- De jaarlijkse Rommelmarkt van Stootshorn (aan de Dwangsweg, op een zondag eind juni, in 2019 voor de 22e keer) is aanvankelijk opgezet om de kas van handbalvereniging SGV uit Slochteren te spekken. Tegenwoordig zijn de opbrengsten voor diverse goede doelen, waaronder sowieso de Voedselbank Veendam / Menterwolde. Andere goede doelen kunnen jaarlijks wisselen. Ina Gooyer en haar man Ruut van de Laarschot zijn de initiatiefnemers van de Rommelmarkt, die ca. 15 standhouders heeft. Ook is er verkoop aan huis.
- Marga Bekkema heeft sinds 2015 een Weggeefkast op de kruising van de Schoollaan met de Dwangsweg. Daarin plaatst ze dingen die ze over heeft en die je mag meenemen.
Reactie toevoegen