V.l.n.r.: Jaap Warners van FairTrade Gouda, wethouder Wendy Ruwhof en Co van der Horst van Stg. Buurtschap Stolwijkersluis onthullen de nieuwe komborden van Gouda met onderbord 'buurtschap Stolwijkersluis'. Stolwijkersluis eindelijk 'op de kaart'!
Tot 2014 had de buurtschap Stolwijkersluis geen plaatsnaamborden, zodat je alleen aan het busbordje kon zien dat je er was aanbeland. Maar daar kon iemand niet aan 'ruiken' dat dit naast een sluis ook nog een buurtschap en dus plaats(naam) is.
Stolwijkersluis, op deze kaart uit 1902 worden de vele bruggen en sluizen in dit gebied én de voorheen complexe gemeentelijke situatie van deze buurtschap duidelijk gevisualiseerd.
Actuele kaart van buurtschap Stolwijkersluis. Het deel Z van de Hollandse IJssel, N van de rode lijn, valt onder stad en gemeente Gouda, Z daarvan vallen kleine delen onder de dorpen Haastrecht en Gouderak. Zie verder het kopje Ligging. (© OpenStreetMap)
Stolwijkersluis. De cultuurhistorisch belangrijke Stolwijker Schutsluis verkeerde tot 2010 in slechte staat. Na jarenlang lobbyen zijn in dat jaar gelukkig de subsidies toegezegd om hem te kunnen restaureren. De restauratie is eind 2011 gereedgekomen.
Het rijksmonumentale Waaiersluis-complex in buurtschap Stolwijkersluis is van september 2021 tot maart 2022 grondig gerenoveerd en verbeterd. Voor nadere informatie hierover zie het hoofdstuk Bezienswaardigheden. (© www.hdsr.nl)
In 2014 is Asfaltcentrale Gouda in buurtschap Stolwijkersluis met haar activiteiten gestopt. Omwonenden zijn daar niet rouwig om want zij hadden er nogal wat overlast van. Stichting GOUDasfalt ontwikkelt er nu vele creatieve activititeiten en evenementen.
Van de 14e eeuw tot 1926 was er een veerverbinding tussen Stolwijkersluis en Gouda. En dankzij Stichting GOUDasfalt is die er sinds 2016 weer! Ze hebben het prachtige pontje Gein uit 1938 kunnen kopen. Zie verder het kopje Landschap etc.
Op het terrein van de vroegere asfaltcentrale hebben buurtschap Stolwijkersluis en gemeente Gouda nu een prachtig multifunctioneel terrein gekregen, met vele activiteiten op cultureel en recreatief gebied. En dat alles nog budgettair neutraal ook!
De intentie is dat het terrein van de vroegere asfaltcentrale in Stolwijkersluis energieneutraal wordt ingericht, d.w.z.: gebruik makend van wind, zon en water, en dat afval tot een minimum wordt beperkt en materialen zo veel mogelijk worden hergebruikt.
Het project GOUDasfalt t.b.v. de herbestemming van de vroegere asfaltcentrale in buurtschap Stolwijkersluis is letterlijk en figuurlijk goud waard. Hier kun je lezen waarom dat zo is.
Een grootschalig, complex project als GOUDasfalt in Stolwijkersluis kan alleen een succes worden als tientallen vrijwilligers, met ieder hun eigen kwaliteiten en netwerken, er samen de schouders onder zetten. En dat doen ze ook. Hier zie je hoe dat werkt.
- Stolwijkersluis is een buurtschap in de provincie Zuid-Holland, in de streek en deels ook gemeente Krimpenerwaard, grotendeels gemeente Gouda. T/m 31-1-1964 deels gemeente Stolwijk (per 1-2-1964 over naar gemeente Gouda), deels gemeente Haastrecht (per 1-2-1964 gaat een deel hiervan over naar gemeente Gouda, in 1985 gaat weer een deel hiervan over naar gemeente Gouda, het dan nog resterende kleine Haastrechtse deel gaat over naar de gemeente Vlist. In 2015 gaat dat deel over naar de gemeente Krimpenerwaard), deels gemeente Gouderak (per 1-2-1964 gaat een deel hiervan over naar gemeente Gouda, in 1985 gaat weer een deel hiervan over naar gemeente Gouda, het dan nog resterende zeer kleine Gouderakse deel gaat over naar de gemeente Vlist. In 2015 gaat dat deel over naar de gemeente Krimpenerwaard). Voor details over deze grenscorrecties zie ook bij Gouderak, Haastrecht en Stolwijk.
- De buurtschap Stolwijkersluis valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder de stad Gouda, deels onder het dorp Haastrecht en voor een zeer klein deel onder het dorp Gouderak. Voor welke delen van de buurtschap onder deze 2 dorpen vallen, zie onder Ligging.
- De buurtschap ontbeerde tot maart 2014 plaatsnaamborden met haar naam erop. Wel stonden er blauwe plaatsnaamborden (komborden) met - alleen - de plaatsnaam Gouda. Formeel weliswaar correct - het Goudse deel van de buurtschap is samen met de stad Gouda kennelijk 'administratief gemakshalve' één 'bebouwde kom' - maar cultuurhistorisch, geografisch en maatschappelijk gezien eigenlijk foutief; immers de stad/plaats Gouda bevindt zich aan de andere kant van de Hollandse IJssel. Stolwijkersluis is een buurtschap en dus plaats, weliswaar in de gemeente Gouda maar niet in de plaats Gouda.
Ter (h)erkennning van de buurtschap, en haar inwoners als inwoners van die buurtschap, zijn op 21 maart 2014 nieuwe komportalen onthuld, met onder de blauwe komborden Gouda witte borden met de aanduiding 'buurtschap Stolwijkersluis', ten teken dat men zich in deze buurtschap bevindt, die formeel onder de stad en gemeente Gouda valt. Voorheen was de plaatsnaam alleen op het bushaltebord ter plekke te zien (zie afbeeldingen), maar daar kon de voorbijganger niet aan 'ruiken' dat dit niet alleen een sluis, maar ook een buurtschap en dus plaats(naam) is. De buurtschap heeft er daarom jarenlang voor gelobbyd om plaatsnaamborden te krijgen.
Terug naar bovenDe buurtschap Stolwijkersluis noemt zich onder het motto "dicht bij de stad en toch buiten": “De Voortuin van Gouda”.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1838-1849 Stolwijker Sluis.
Naamsverklaring
Genoemd naar de sluis bij de uitwatering van de Goudse Vliet (in de 17e eeuw Stolwijcker Vaert genoemd), die Stolwijk met de Hollandse IJssel verbindt. (1)
- De buurtschap Stolwijkersluis ligt direct Z van de stad Gouda, N grenzend aan de rivier de Hollandse IJssel, rond de Gouderaksedijk in het W, een deel van de Provincialeweg West in het O, en een deel van de Goudseweg in het Z. Verder behoren de Zuider IJsseldijk, de Oudebrugweg en een deel van de Gouderakse Tiendweg (het eerste deel, t/m het volkstuincomplex) tot de buurtschap. De buurtschap ligt verder W van het dorp Haastrecht, NW van het dorp Stolwijk, N van het dorp Berkenwoude, en NO van de dorpen Ouderkerk aan den IJssel, Lageweg, Gouderak en Moordrecht.
- Zoals onder Status vermeld, valt de buurtschap Stolwijkersluis grotendeels onder de stad Gouda. Onder het dorp Haastrecht vallen de panden Provincialeweg 51a-83 en Goudseweg 124-172a. Onder het dorp Gouderak vallen de panden Gouderakse Tiendweg 95-103.
- Vroeger was de Zuider IJsseldijk onderdeel van de doorgaande weg naar Haastrecht. Tegenwoordig loopt de Provincialeweg N228 niet meer over de smalle dijken. Ook zuidelijk van de buurtschap is de provincialeweg (N207, naar Bergambacht) enigszins verlegd, getuige de parallelweg genaamd Goudseweg.
Terug naar bovenPer 1-2-1964 hebben hier de volgende grenscorrecties plaatsgevonden: naar de gemeente Gouda: van de gemeente Gouderak 63 ha met 285 inwoners; van de gemeente Haastrecht 17 ha met 123 inwoners; van de gemeente Stolwijk 3 ha met 94 inwoners.
In 1985 hebben hier de volgende grenscorrecties plaatsgevonden: naar de gemeente Gouda: van de gemeente Gouderak 11 ha met 9 huizen en 19 inwoners; van de gemeente Haastrecht 9 ha met 3 huizen en 11 inwoners.
Tegenwoordig omvat de buurtschap Stolwijkersluis ca. 140 huizen (waarvan ca. 100 onder Gouda, ca. 40 onder Haastrecht en een handvol onder Gouderak) met ca. 350 inwoners. De buurtschap omvat verder nog een 30-tal bedrijfspanden.
Terug naar bovenStolwijkersluis ontstond in de 14e eeuw, toen een afwatering op de Hollandse IJssel werd aangelegd. Op 24 maart 1370 kregen Stolwijk en Achterbroek toestemming van Jan van Blois, Heer van Schoonhoven en Gouda, voor de aanleg van een vrije watergang naar de IJssel te Gouderak, met zoveel vlieten en sluizen als nodig zou blijken voor de afwatering. Omdat het gebied onder twee Heren viel, gaf ook Jan van Polanen, Heer van de Lek en van Breda op 31 december 1371 eveneens toestemming. De sluis gaf toegang tot de Stolwijkse Ringvaart, die in gebruik was in verband met de winning van turf.
Stolwijkersluis leidde vanaf 1377 al een zelfstandig bestaan. Rondom de toen reeds gemaakte sluis aan het einde van de vliet naar Stolwijk heeft zich een woonkern gevormd. De sluis zorgde dat de polder via de Goudse Vliet kon afwateren op de Hollandse IJssel of andersom water kon inlaten. Dat gebeurde via de uitwateringsgeul De Wijk, die nu nog prominent aanwezig is in de buurtschap. Het is een bekend fenomeen dat juist dit soort plekken aanleiding vormt voor het ontstaan van bewoning en handel. Deze uitwateringssluis, waaraan de buurtschap haar naam heeft te danken, is in 1924 definitief dichtgemaakt.
Stolwijkersluis heeft zich onder invloed van Gouda ontwikkeld tot een knooppunt, waar het verkeer dat uit de Krimpenerwaard naar de stad wilde, samenkwam. Gouda was een belangrijke handelsstad, waar veel markt gehouden werd. Boeren uit de regio, ook uit de Krimpenerwaard, brachten hier hun handelswaar en gaven hun geld uit. Om op tijd op de markt te zijn, werd vaak al de dag ervoor gereisd en een overnachtingsplek in Stolwijkersluis gezocht. Dat lag vroeger buiten de poorten van de stad aan de overzijde van de Haastrechtse Brug. Die brug werd in 1471 gebouwd op kosten van de stad. Tot 1883 was dit de enige uitgang van de Krimpenerwaard over de weg. Doordat de buurtschap zo ging functioneren als een belangrijk verkeersknooppunt, ontstond er een concentratie van herbergen.
Stolwijkersluis was daarnaast een belangrijke plek door de aanwezigheid van een rechthuis. Meestal werd voor kleine dorpen recht gesproken in herbergen. Zo werd ook voor de ‘ambachtsheerlijkheid’ Gouderak recht gesproken in een herberg aan de Gouderaksedijk bij het vroegere overzetveer naar de Veerstal in Gouda. In dit ‘Regthuys’ deden schout en schepenen van Gouda dienst voor Gouderak. De locatie bij het overzetveer had het voordeel dat de schout van Gouda een lange reis naar het dorp Gouderak bespaard bleef. Het pand is in de jaren zestig helaas gesloopt.
In 1827 zijn de grensbepalingen voor het kadaster voor gemeenten in het kanton Haastrecht vastgesteld bij Zwaanenburg in Stolwijkersluis.
Het overzetveer dat de verbinding met Gouda onderhield wordt al in 1325 genoemd. In 1926 is het opgeheven. Maar sinds 2016 is er weer een veerverbinding tussen Gouda en Stolwijkersluis! Zie daarvoor het hoofdstuk Landschap etc.
De buurtschap heeft een eigen winkelbestand gehad en stond tot enkele decennia geleden geheel los van Gouda. En de Goudse schaatsclub schaatste op de ijsbaan van Stolwijkersluis.
Terug naar bovenMasterplan
Het in de afgelopen jaren uitgevoerde Masterplan Stolwijkersluis kwam voort uit de Integrale Gebiedsuitwerking voor dit gebied en had als doel: "Het ontwerpen van een uitvoeringsgerichte visie op de integrale ontwikkeling van de gebruiks- en belevingsruimte in de zuidelijke stadsrand van Gouda." De cultuurhistorische waarden van het gebied moesten daarbij dienen als richtsnoer en inspiratiebron. Uitgangspunten voor het Masterplan waren dan ook het behoud en de versterking van het open, groene landschap van de zuidelijke stadsrand van Gouda, het scheppen van mogelijkheden voor recreatief gebruik en het herstel van de rijksmonumentale Stolwijkersluis.
Bestemmingsplan
In 2012 is het Bestemmingsplan Stolwijkersluis vastgesteld.
Van 'vergeten wormvormig aanhangsel' naar cultuurhistorisch waardevol gebied
In het proefschrift van Hetty van der Stoep: "Stories becoming sticky. How civic initiatives strive for connection to governmental spatial planning agendas" (Wageningen Universiteit, 2014) analyseert de auteur - naast een andere casus in Zuid-Limburg - hoe, in 25 jaar tijd, dankzij langdurige constructieve samenwerking tussen burgerinitiatieven en overheidsorganisaties e.a. maatschappelijke organisaties, het gebied Stolwijkersluis veranderde van 'vergeten wormvormig aanhangsel van Gouda', dat dreigde te verstedelijken en te verrommelen, naar een cultuurhistorisch waardevol gebied met o.a. de in 2011 gerestaureerde Stolwijkersluis (die, na jarenlange verwaarlozing, diverse malen dreigde te worden afgebroken) en de omvorming van het gebied naar een recreatief van belang zijnd Veenweidepark, als verbinding tussen en overgang van het stadsgebied van Gouda naar het landelijk veenweidegebied van de Krimpenerwaard. Zie vooral de pagina's 109-176.
Van koudasfalt naar GOUDasfalt
Het koudasfaltbedrijf van de firma Volker Wessels, Asfaltcentrale Gouda / KWS Koudasfalt, dat sinds 1930 aan de Gouderaksedijk was gevestigd, is in 2014 met haar activiteiten gestopt. Zij stelde dat zij de forse investeringen om alle milieueisen te voldoen, gezien de concurrentie in de markt niet kon opbrengen. Omwonenden zijn daar volgens het artikel onder de link niet rouwig om. "Ik ben blij dat ik eindelijk weer met de slaapkamerramen open kan slapen", aldus een van hen. Diverse partijen hebben zich nadien beraden over de mogelijkheden van zinvolle herbestemmingen van het terrein.
Stichting GOUDasfalt, die vele tientallen vrijwilligers met elkaar aanvullende kwaliteiten en netwerken voor dit doel heeft gemobiliseerd, heeft een zodanig gedegen en in brede kring enthousiasme opwekkend Bidbook bij de gemeente ingediend, dat de gemeente deze stichting in 2016 tot exclusief 'herontwikkelaar' van het terrein heeft benoemd. D.w.z. dat ook anderen plannen en ideeën kunnen en mogen hebben, maar alleen onder de paraplu van de stichting en voor zover dat binnen het 'grote plaatje' van de doelen van de stichting past. Voor een samenvatting van het Bidbook, zie de flyer met de plannen van Stichting GOUDasfalt. En om een indruk te krijgen van het terrein, zie de prachtige 360 graden foto van het GOUDasfalt terrein, van Abe Maaijen uit de Z buur-buurtschap 't Beijersche.
De gemeente heeft het terrein van KWS gekocht, en de stichting heeft het recht om het terrein t.z.t., als zij daar voldoende fondsen voor heeft geworven (beoogd 2019 of zo veel eerder als mogelijk), voor dat bedrag van de gemeente te kopen. In de tussentijd huurt de stichting het terrein van de gemeente. KWS heeft het terrein in de 1e helft van 2016 grotendeels ontmanteld en in juli van dat jaar overgedragen aan de stichting. Er staat nog wel een aantal opstallen, die de stichting goed kan hergebruiken. En ook de 100 jaar oude 'Lange Arm' (= een gigantische horizontale kraan) en de grindtrechters blijven staan. Immers industriële objecten geven het terrein karakter en vertellen iets van de geschiedenis. Sinds Stichting GOUDasfalt er in 2016 van start is gegaan, is er al heel veel gerealiseerd. Enkele voorbeelden daarvan:
Op Nationale Boomplantdag in maart 2016 zijn 50 appelbomen (in 9 verschillende soorten) op het terrein geplant;
De Goudse beeldhouwer/houtkunstenaar Jan Mostert heeft het kunstwerk Luctor geplaatst en in 2019 heeft hij er een mooi 'poortwachtershuisje' gemaakt voor de parkeerwachters, zodat ze bij slecht weer niet meer in de regen hoeven te staan.
O.a. de volgende plannen zijn nog in ontwikkeling en/of nog niet definitief:
In de raadsvergadering van 22 november 2016 uitte het college van B&W de wens om in Gouda, en dan bij voorkeur op GOUDasfalt, ruimte te maken voor zogeheten Tiny Houses. De Tiny House Movement is al een paar jaar in opmars en draait vooral om de vraag hoe je prettig kunt leven zonder overtollige ballast. Daarbij gaat het erom het milieu zo min mogelijk te belasten en jezelf de optimale vrijheid te gunnen van lage woonlasten, weinig spullen en de mogelijkheid om je hele hebben en houden te verkassen als je ergens anders heen wilt. Een mooie manier van leven met een minimale ecologische voetafdruk. Tiny Houses zijn, zoals het woord al zegt, klein. Daarnaast zijn ze idealiter zelfvoorzienend, bouwkundig en esthetisch van goede kwaliteit en meestal makkelijk verplaatsbaar. De reactie van Stichting GOUDasfalt: "Wij vinden dat een gouden idee. Kom maar door met die vergunning, dan gaan we aan de slag!"
Op het terrein van GOUDasfalt willen ze een prachtige warmoezerij realiseren. In de 19e eeuw vond je deze groenten- en fruitkwekerijen overal in de nabijheid van steden. Ze voorzagen de stadsbevolking van verse groenten, en dan niet zozeer de dagelijkse kost maar vooral de wat specialere soorten. Op GOUDasfalt gaan ze laten zien dat je binnen een verstedelijkte omgeving en zelfs op een oud fabrieksterrein nog steeds zo’n gezonde, groene en eetbare omgeving kunt creëren. De basis wordt gevormd door een innovatief systeem dat hemelwater opslaat en weer gelijkmatig afstaat aan de bodem. Middels een crowfundingsactie kun je het project helpen van de grond te krijgen door een donatie en/of door je 'twee rechterhanden' aan te bieden voor het aanleggen van de tuin.
De Goudse jurist/publicist Harry Veenendaal heeft anno 2017 plannen voor een scheepswerf op het GOUDasfalt-terrein. "Als dit plan slaagt, zijn er alleen maar winnaars. Werkgevers schreeuwen momenteel om vakgeschoolde timmerlui en lassers. Laat die gebruikmaken van een leer-/werkplek op het terrein van GOUDasfalt. Maar in plaats van raamkozijnen vervaardigen, maken we ze onderdeel van een groots, historisch verhaal." Zijn plan is om de leerlingen te laten werken aan replica's van oude schepen uit de Gouden Eeuw. Daar kun je tevens een bezoekerscentrum / varend museum van maken. Het businessplan beoogt voor 1 oktober 2017 gereed te zijn. In 2018 zou een en ander dan van start kunnen gaan. (bron en voor nadere informatie zie: AD, 29-4-2017)
Naast de gelinkte website aan het begin van dit hoofdstuk, vind je ook actualiteiten over het project GOUDasfalt op Facebook.
Terug naar bovenHaastrechtse Molen
De Haastrechtse Molen (Provincialeweg West 64), die officieel molen Polder Beneden-Haastrecht heet, stond tot 1964 op grondgebied van de gemeente Haastrecht en daarmee in de buurtschap Beneden-Haastrecht, maar is in dat jaar door een grenscorrectie naar de gemeente Gouda en daarmee naar de buurtschap Stolwijkersluis verhuisd (als zijnde de dichtstbijzijnd gelegen kern in de gemeente Gouda). Het is een stellingmolen, gebouwd in 1862. Tot 1988 was dit de enige nog in Nederland bestaande stenen poldermolen met stelling. In dat jaar is namelijk de Nieuwlandse Molen te Hoek van Holland ingrijpend verbouwd en van een stelling voorzien. Daarmee werd het de tweede stenen poldermolen met stelling.
De molen doet nog altijd dienst. Per minuut kan 33.000 liter water vanuit de polder Beneden Haastrecht (circa 300 hectare groot) worden overgepompt in de Hollandse IJssel. Wanneer er onvoldoende wind is, kan een beroep worden gedaan op een elektromotor, die in 1971 is geplaatst, Deze motor drijft een vijzel aan met een doorsnede van 1,35 meter. In 1952 is de molen gerestaureerd in opdracht van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Al ruim een eeuw lang (sinds 1908) wordt de Haastrechtse Molen bemalen door de familie Noorlander. De huidige molenaar is Niels Noorlander. De molen is op afspraak te bezichtigen.
Stolwijker Schutsluis
De Stolwijker Schutsluis aan de Gouderaksedijk verbindt de Stolwijkervaart met de Hollandse IJssel. De sluis dateert uit ca. 1800 en verkeerde de afgelopen jaren in slechte staat. Onder meer de gemeente Gouda en Stichting Buurtschap Stolwijkersluis hebben zich jarenlang ingezet om fondsen te werven voor restauratie. Door achterstallig onderhoud kon er niet lang meer worden gewacht. Volgens voorzitter van de buurtschap Co van der Horst was het daarom `restaureren of slopen`.
In 2010 is de financiering van de restauratie eindelijk rond gekomen. De renovatie, die ca. 2 miljoen euro heeft gekost, is eind 2011 gereed gekomen. De Stolwijker Schutsluis is een zeer bijzondere sluis. Het is de meest inlandige zeesluis van Nederland. Eb en vloed spelen er nog een rol. - Filmpje over de Stolwijker Schutsluis. - Het rapport De Stolwijkersluis - Toekomst voor een gespaard landschap (Wageningen Universiteit, 2004) schetst diverse mogelijkheden voor een cultuurhistorisch verantwoord herstel van de sluis. Met beschrijving van ontstaan en ontwikkeling van het omringende landschap.
Waaiersluis
De Waaiersluis ligt aan de Zuider IJsseldijk in buurtschap Stolwijkersluis. Wandelaars kunnen over deze sluis de Hollandsche IJssel oversteken naar de Goudse wijk Goverwelle. "De Waaiersluis is een Rijksmonument dat nog volop in bedrijf is om het peil op de Gekanaliseerde Hollandsche IJssel (GHIJ) op hoogte te houden, (zoet) water te leveren aan de westerse waterschappen en tevens scheepvaart mogelijk te maken voor het schutten van (met name) recreatievaartuigen. De Waaiersluis is onderdeel van een primaire kering (dijkring 14-1) en ligt op de overgang naar de Hollandsche IJssel (HIJ) – welke onder invloed is van eb en vloed - en het gekanaliseerde deel van de Hollandsche IJssel. Het Waaiercomplex bestaat uit een schutsluis, een gemaal en spuisluizen.
De bouw van het waaiersluis-sluizencomplex in Stolwijkersluis, als onderdeel van de kanalisatie van de Hollandsche IJssel, begon in 1854. Hoofdinspecteur Jan Blanken van de Waterstaat ontwierp het complex, dat in 1860 open ging voor het scheepvaartverkeer. In de jaren 1919-1920 is de waterkering in zijn geheel verhoogd tot het huidige niveau. De schutsluis heeft twee waaierdeuren. Daarom kreeg het de naam Waaiersluis. De bijzondere waaierdeuren van dit rijksmonument zijn in 2017 vervangen. Naar beide kanten sluiten. Een waaiersluis is een type schutsluis dat voor het eerst in 1808 is toegepast. Het bijzondere is dat de waaierdeuren zelfs tegen de stroom in gesloten kunnen worden. Juist vanwege de waaierdeuren kan de sluis behalve als schutsluis, ook nog functioneren als uitwaterings-, inundatie- en getijdesluis. Door de aanwezigheid van 4 puntdeuren kan de sluis geschut worden bij zowel hoog als laag water.
Van september 2021 tot maart 2022 heeft Kadiks Automatisering de monumentale Waaiersluis in Stolwijkersluis grondig verbeterd. De werkzaamheden waren nodig om de sluis veilig te houden en het onderhoud op orde. De werkzaamheden betroffen met name het vernieuwen en renoveren van werktuigbouwkundige en besturingstechnische componenten. Daarnaast zijn de kolkwanden, sluishoofden en vleugelwanden hersteld en het straatwerk, leuningwerk en meubilair onder handen genomen. De voetgangersbrug is gemechaniseerd en er zijn op het complex nieuwe hekwerken en informatieborden geplaatst. Het project is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Dit is een landelijke aanpak om dijken en kunstwerken in heel Nederland veilig te houden en de waterveiligheid van ons land te waarborgen voor nu en in de toekomst. - Bekijk hier het logboek met foto's van de werkzaamheden.
Verbeteren vispasseerbaarheid. De werkzaamheden aan de Waaiersluis in Stolwijkersluis boden een goede gelegenheid om gelijk ook de vispasseerbaarheid van de sluis te verbeteren. Voorheen konden vissen alleen tijdens het schutten de sluis passeren, dus overdag gedurende het vaarseizoen. Door aanpassingen aan de aansturing van de omloopriolen te doen, kunnen vissen nu ook buiten schuttijden de sluis passeren. Hoe werkt het? In de wanden van de sluiskolk zitten omloopriolen. Deze worden gebruikt om de sluiskolk langzaam te vullen met water voordat de deuren kunnen worden geopend. Op deze riolen zitten schuiven die open en dicht kunnen worden geschoven. Door de aansturing van deze schuiven zo aan te passen dat deze, wanneer de sluis niet gebruikt wordt, automatisch een beetje open gaan, kunnen vissen via de omloopriolen de andere kant van de sluis bereiken. Vooral in het voorjaar en najaar en ’s nachts hebben de vissen hier veel baat bij." (bron: Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, februari 2022)
Gemeentelijke monumenten
De hierboven genoemde 3 objecten zijn de rijksmonumenten van Stolwijkersluis. Verder is er nog een aantal gemeentelijke monumenten. De belangrijkste daarvan zijn: Gouderaksedijk 3 t/m 11, 19 t/m 29, 55, 77, 105, 115 en 133, Goudseweg 2 en 8, Zuider IJsseldijk 4 en 6 en Gouderakse Tiendweg 30.
Ophaalbrug
Gietijzeren ophaalbrug aan de Gouderakse Tiendweg. In 1888 wordt een plan uitgevoerd om 5 bruggen te vernieuwen, de Stolwijkersluis te vernieuwen en de ringvaart te verdiepen. Zodoende kwam er ook een nieuwe brug aan het begin van de Gouderakse Tiendweg.
Lange Arm
"In 1964 kreeg de firma Escher opdracht van de Asfalt Centrale Gouda tot het leveren van een draaibare arm met een aanvoerband, voor het vullen van de bunkers met zand en grind. Directeur Escher was een neef van graficus M.C. Escher, die het logo van de firma ontwierp. Tot de sluiting van Koudasfalt in Stolwijkersluis in 2013, was de Lange Arm volop in bedrijf om grondstoffen vanuit de schepen via een trechter op de lopende band naar de diverse vakken op het terrein te brengen. De Nederlandsche Stichting voor het Erfgoed van Kranen (NedSEK) heeft in 2015 een waarderingsrapport opgesteld conform de criteria van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Door de aanvoer van het basismateriaal zand en grind over water is het ensemble van trechter, aanvoerband en Arm, onlosmakelijk verbonden met de rivier de Hollandsche IJssel. Andere fabrieken gebruikten ook lopende banden, maar geen bewegende Arm. Een van de beoordelingen van het rapport is daarom: ‘De Lange Arm is dus zeker zeldzaam.’
Icoon van industrieel verleden. De Lange Arm is niet meer weg te denken van het GOUDasfalt terrein in Stolwijkersluis. Uit technisch onderzoek is echter gebleken dat de constructie in redelijke staat verkeert, maar dat er wel actie genomen dient te worden om de Lange Arm te conserveren. Bij de sloop van de fabriek is veel schade ontstaan, de bedrading is afgeknipt en de besturing van de Lange Arm onklaar gemaakt. De aanvoerband en Arm kunnen dus niet meer draaien. Het is niet de bedoeling om de installatie weer werkend te krijgen, maar deze te conserveren in de huidige staat. Voor de restauratie neemt een vrijwilligersgroep van GOUDasfalt veel werk op zich voor het behoud van dit industrieel erfgoed. Maar ook moet een deel door specialisten worden gedaan en is er budget nodig voor materialen. Crowdfunding. Van de conservering wordt een deel gefinancierd door Stichting GOUDasfalt. Voor een ander deel is eind 2021 een succesvolle crowdfundingsactie georganiseerd." (bron: GOUDasfalt, december 2021)
Kunstwerk
- Op de rotonde van Stolwijkersluis staat een kunstwerk waarvan velen zich vast afvragen wat het betekent. Is het nou een achtbaan? Of toch iets anders? Opvallend is het in ieder geval wel. Iedereen uit de regio kent deze 'achtbaanrotonde' en misschien heb jij je ook wel eens afgevraagd wat dit kunstwerk moet voorstellen. Want of je het nu mooi vindt of niet, het is wél een kunstwerk. De ‘achtbaan’ is in 2002 ontworpen door de Arnhemse kunstenaar Marcel Kronenburg in opdracht van gemeente Gouda, en uitgevoerd in samenwerking met de Gebroeders Slegers. Wat het nu precies voorstelt en wat de motivaties van de kunstenaar daarvoor zijn, kun je lezen onder de link.
- Activiteitenagenda GOUDasfalt.
- Op een zondag eind april (in 2020 voor de 5e keer) is er de de GOUDasfaltloop. Volwassen lopers kunnen kiezen voor een rondje van 5 of 10 km door de mooie Krimpenerwaard. Start om 11.00 uur, inschrijfkosten 9 euro. Voor kinderen is er een Kidsrun over het terrein van GOUDasfalt. Start 10.30 uur, inschrijfkosten 2 euro. Schrijf je in via info@goudasport.nl onder vermelding van volledige naam, geslacht, woonplaats en de te lopen afstand.
- Rommelmarkt (op een zondag in juni).
- Video van een Open Dag in Stolwijkersluis d.d. 27-4-2013 met tal van activiteiten voor jong en ouder.
Terug naar boven- Er lopen diverse gemarkeerde wandel- en fietsroutes langs en rond Stolwijkersluis. Zo zijn er bijvoorbeeld de fietsroute Fietsen langs historische vaarwegen (49 km), uitgegeven door de Provincie Zuid-Holland, de Goudse Sluizenroute en de fietsroute Gouda-Berkenwoude.
- Stichting GOUDasfalt is, zoals beschreven onder Recente ontwikkelingen, volop bezig om het terrein van de vroegere asfaltcentrale te herontwikkelen tot een gebied waar voortdurend iets te doen is op uiteenlopende gebieden. Het leek haar ideaal om op deze locatie een pontje te realiseren tussen Gouda en Stolwijkersluis, om op die manier de Gouderaksedijk zo min mogelijk te belasten met bezoekersstromen i.v.m. actiteiten op het GOUDasfalt-terrein (en daarnaast is het natuurlijk ook gewoon leuk en een extra toeristisch element om hier met een pontje de Hollandse IJssel over te kunnen steken).
En dat is gelukt! In 2016 heeft zij dankzij een succesvolle crowdfundingsactie het pontje GEIN kunnen kopen, een prachtig authentiek fiets- en voetveer uit 1938. Blijkens deze reportage in Trouw uit 1999 over Nescio's fietstochten door deze omgeving, moet dit het pontje zijn geweest in buurtschap Gein bij Abcoude, in het Amsterdam-Rijnkanaal tussen Fort Nigtevecht aan de kant van buurtschap Gein en het dorp Nigtevecht aan de overkant (maar was in 1999 getuige het artikel kennelijk al uit de vaart). Een voordeel voor de organisatie is dat het zonder vaarbewijs te besturen is en, zo stellen ze verder, "liefdevol onderhouden en met een knorrende Kromhoutmotor die niet kapot te krijgen is." In mei 2016 is het pontje aan de stad gepresenteerd (filmpje). Naast de crowdfunding is een zeker zo belangrijk succes in dit kader dat zich tientallen mensen hebben gemeld die zich willen inzetten als veerman/-vrouw en voor het onderhoud van het pontje.
- Sinds zomer 2017 kun je genieten op het 'stadsstrand' op het GOUDasfaltterrein in Stolwijkersluis. Initiatiefnemer is Jeroen Hotze uit Oudewater. Het stadsstrand met strandpaviljoen heet Rederij De Vrijheid, naar de gelijknamige rederij van Hotze in Oudewater. Het paviljoen (ca. 300 m2) en strand bestrijken samen in totaal ca. 2.000 m2.
- Eveneens sinds zomer 2017 is het GOUDasfalt-terrein het decor voor uitdagende lasergames. De firma Laserstar organiseert meerdere malen per week lasergames tussen de Lange Arm, containers en trechters op het terrein. Lasergame is een groepsspel waarbij je met een lasergamegeweer punten kunt scoren voor je team, door de deelnemers van het andere team te ‘raken’.
- De Gouderakse Tiendweg, Z van en parallel aan de lintbebouwing van Stolwijkersluis, is een landweggetje met twee smalle stroken asfalt met daartussen een onverharde middenberm. Doel ervan is het landelijke karakter van deze weg te benadrukken en te voorkomen dat er hard wordt gereden door wielrenners en bestemmingsverkeer naar het aan deze weg gelegen volkstuincomplex Groenakker. In de zomer van 2016 is het weggetje door het hoogheemraadschap geheel geasfalteerd. Volgens de Werkgroep Gouda-Krimpenerwaard is dat tegen de afspraken gebeurd - en was juist afgesproken dat stukken asfalt uit de middenberm zouden worden verwíjderd - en werd het hierdoor een 'racebaan' voor wielrenners en automobilisten. Volgens het hoogheemraadschap was het project uitgevoerd om het pad beter begaanbaar te maken. Gelukkig zag zij ook in dat dit bij nader inzien geen gelukkige zet was en is het pad kort na de asfaltering weer in de oude staat teruggebracht.
Terug naar boven- Wil jij genieten van lekkere, smaakvolle producten uit de regio met een eerlijke prijs voor jou en de boer? Dat komt dan mooi uit als je in de omgeving van Gouda woont, want sinds april 2017 is er ook een vestiging van Rechtstreex op de locatie GOUDasfalt* in buurtschap Stolwijkersluis. Rechtstreex is een organisatie die producenten van streekproducten uit de Krimpenerwaard, Alblasserdam en de Hoeksche waard in contact brengt met consumenten. Het brede assortiment is altijd vers en seizoensgebonden. Dat is niet alleen heel lekker, maar vaak ook goedkoper dan je denkt en beter voor het milieu. Het assortiment is breed: van ambachtelijke gerookte zalm, rivierkreeftjes, groente, fruit, zuivel en vlees tot verse appel- en perensap. Wil je ook boodschappen doen bij Rechtstreex? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief, dan krijg je elke week het nieuwe assortiment in je mailbox.
* Voor nadere informatie over het project GOUDasfalt zie bij Recente ontwikkelingen.
Je bent bij hen altijd vrij om te bestellen wat je wilt. Ze werken niet met vaste boxen of abonnementen. Bestellen doe je online van maandagmiddag t/m woensdag 10.00 uur. Je kunt je bestelling dan op vrijdag tussen 16.00 en 18.30 uur afhalen bij ‘Wijkchefs’ Annemarie Schoonderwoerd en Trees van der Gun op GOUDasfalt. Neem een eigen tas mee voor je boodschappen. Betalen kan alleen met pin.
Terug naar boven- Nieuws: - Nieuws uit de buurtschap Stolwijkersluis e.o. op Twitter. - Nieuws van GOUDasfalt op Twitter.
- Belangenorganisatie: - Op de site van Stichting Buurtschap Stolwijkersluis vind je nog zeer vele pagina's interessante informatie over de geschiedenis van en recente ontwikkelingen in deze cultuurhistorisch en landschappelijk bijzondere buurtschap. Zeer de moeite waard om eens op je gemak te bekijken. Anno 2021 is deze site - hopelijk slechts tijdelijk - buiten bedrijf.
- Jeugd: - Scoutinggroep Jan van Hoof moest na meer dan 50 jaar hun onderkomen in de binnenstad van Gouda verlaten. Mede door succesvolle crowdfundingsacties in 2016 en 2017 hebben zij het voormalige Asfaltkantoor op het terrein van GOUDasfalt in Stolwijkersluis kunnen betrekken.
Reactie toevoegen