Spoordonk is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Oirschot. Tijdens carnaval heet het dorp Olliedonk.
- Spoordonk is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Oirschot.
- Het dorp Spoordonk heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Oirschot.
- Onder het dorp Spoordonk vallen ook de buurtschappen Groenewoud (grotendeels), Kattenberg, Lieveld, Pandgat en Polsdonken (deels).
Terug naar bovenIn het dialect
Spórreng, Sporring, Sporrink.
Oudere vermeldingen
1312 kopie Spoerdonck, 1367 en 1558 Spoerdonc, 1558 Spoerdonc, 1773 Spoordonk.
Naamsverklaring
Samenstelling van donk 'zandige opduiking in moerassig terrein' en spoor 'pad, weg'. Verband met spork*, ontstaan uit sporkenhout 'zwarte els' is niet waarschijnlijk; de oudste attestaties wijzen op een lange vocaal en -k- ontbreekt.(1)
* Gereconstrueerde vorm.
Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Olliedonk.
Spoordonk ligt NW van Oirschot.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Spoordonk 130 huizen met 820 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 600 huizen met ca. 1.500 inwoners.
(2) stelt dat het dorp ca. 2.000 inwoners zou hebben: "Dat aantal is inclusief de bewoners van recreatiepark Stille Wille, waar veel woningen permanent worden bewoond. De inwoners van dit recreatiepark werden in het verleden geteld bij de gemeente Oost-, West- en Middelbeers." Zij stellen dus dat dit bungalowpark op enig moment onder het dorpsgebied van Spoordonk zou zijn komen te vallen. Maar dat klopt niet; bij de herindeling van 1997 is de gemeente Oost-, West- en Middelbeers opgegaan in de gemeente Oirschot, en daarmee een postale woonplaats in die gemeente geworden. Bungalowpark Stille Wille viel en valt nog altijd onder die postale woonplaats.
Een stuk landbouwgebied Z van het bungalowpark (met name Prins Willem-Alexanderweg, Koningin Julianaweg en Prins Bernhardweg en omgeving, omvattende een 10-tal boerderijen) is in 1997 door grenscorrectie overgegaan van de gemeente Oost-, West- en Middelbeers naar de gemeente Hivarenbeek, onder het dorpsgebied van Haghorst (op de kaart onder de link kun je dat zien), wat we ons kunnen voorstellen omdat dat dorp voor hen veel dichterbij ligt en ze - gezien de barrière van het Wilhelminakanaal - vele kilometers moesten omrijden om in 'hun' dorpen Oostelbeers en Westelbeers te komen. Sindsdien ligt bungalowpark Stille Wille als een soort enclave nog altijd op grondgebied van Oost-, West- en Middelbeers. Op deze plattegrond is dat goed te zien (het gebied binnen de oranje lijnen is het postcodegebied van Oost-, West- en Middelbeers).
Dat men (bewoners en/of gemeente) het bungalowpark in de praktijk wellicht tot het dorpsgebied van Spoordonk rekent, omdat het bungalowpark daar veel dichterbij ligt dan bij Oostelbeers en Middelbeers, waarvoor ze - net als de hiervoor vermelde inwoners van de Koningin Julianaweg e.o.) vele kilometers moeten omrijden om er te komen, kunnen wij ons voorstellen. Maar dan zou men dat eigenlijk moeten formaliseren door een postale grenscorrectie, waarbij het park ook voor de postadressen onder Spoordonk komt te vallen. Maar dat is lastig omdat dat dorp zelf voor de postadressen niet bestaat, zoals toegelicht onder Status, waardoor het park voor de postadressen, net als dit dorp, 'in' Oirschot zou komen te liggen. Waarschijnlijk gaf dit al met al zoveel complicaties dat men heeft gedacht 'laat maar zitten', waardoor de situatie nog altijd is zoals 'ie is.
Terug naar boven- Op de plek in Spoordonk waar nu nog het Spoordonkse Handelshuis staat, verrijzen op termijn 10 woningen. De gemeente heeft positief gereageerd op een verzoek van de familie Van Overdijk-Roosen. Het gaat om 10 duurzame, energienota-nul (ENN) woningen. Het is overigens niet zo dat het bedrijf (bedden en matrassen) van Van Overdijk stopt. Aan de rechterzijde van de huidige zaak wordt een nieuwe winkel gebouwd, waar de onderneming op kleinere schaal wordt voortgezet. BuroGkracht heeft het bestemmingsplan opgesteld en heeft als “spin in het web” de processen en inhoud afgestemd met de gemeente Oirschot.
- In de Boomgaard in Spoordonk zijn in 2018 4 stijlvolle twee-onder-een-kapwoningen en 4 royale vrijstaande woningen gerealiseerd. De tweekappers vormen de entree van de Boomgaard en om dit te benadrukken beschikt de eerste woning over een unieke vormgeving middels een gedraaide kap.
- In 2014 zijn als CPO-project (= Collectief particulier opdrachtgeverschap) 22 starterswoningen in Spoordonk gebouwd, aan de Meester de Weertstraat. "Bij CPO zijn er collectieve uitgangspunten, maar heb je toch veel zeggenschap over je eigen woning. Voordelen hiervan zijn dat je op basis van je eigen budget en woonwensen een woning kan ontwikkelen tegen kostprijs. Daarnaast leer je je buren al kennen voordat je ergens gaat wonen. Het is een intensief, maar leuk en leerzaam proces." Aldus de betrokkenen op hun Facebookpagina. - Reportage bij de start van het project in Eindhovens Dagblad, 26-7-2012. De instapklare starterswoningen van 400 m3 zijn ontwikkeld met een prijs vanaf € 150.000.-. Uitgangspunten voor het ontwerp zijn een ‘dorpse’ en vriendelijke uitstraling met herkenbare detaillering. Alle woningen zijn uniek ontworpen op basis van de uitgangspunten van de toekomstige bewoners.
- Ook aan de Lubberstraat is een CPO-project uitgevoerd. Vereniging CPO Spoordonk 2.0 heeft hier in (ca.) 2017 20 koopwoningen laten bouwen. Ook in dit plan is specifiek aandacht voor de doelgroep starters (prijzen tot 195.000 euro VON).
Terug naar boven- Spoordonk heeft meer dan 6 rijksmonumenten (onder de link staat het getal 5, maar er staan er 6 in de lijst). Met 'meer dan 6' bedoelen we dat het nadeel van een dorp dat geen eigen postcode en daarmee geen geen eigen postale plaatsnaam heeft, is dat objecten nogal eens in een verkeerde plaats worden gelokaliseerd, namelijk in de 'postale plaatsnaam'. Dat is ook hier gebeurd; zo staan o.a. de Bernadettekerk (Bernadettestraat 2) en de voormalige Jozefschool (Bernadettestraat 1) op de rijksmonumentenlijst van de plaats Oirschot, terwijl ze dus in Spoordonk liggen. Wellicht staan er in dat opzicht nog meer objecten fout op die lijst, maar dat kunnen wij niet beoordelen omdat wij ter plekke niet bekend zijn.
- Spoordonk heeft 12 gemeentelijke monumenten.
- De inwoners van Spoordonk hadden al een halve eeuw geprobeerd om een eigen parochie te krijgen, toen deze wens op 20 september 1934 eindelijk door de bisschop werd vervuld. De opdracht die bouwpastoor Jan van Gestel, tevens kapelaan in Oirschot, daarbij van de bisschop kreeg, was om een kerk en een parochie te bouwen. In die tijd waren er ongeveer 700 parochianen en was er geen verenigingsleven. Het moest een kerk in romaanse stijl worden, naar het voorbeeld van de kerk in Hout-Blerick, omdat deze stijl het beste bij het landschap paste. De H. Bernadettekerk (Bernadettestraat 2) is in 1936 gereed gekomen. Bouwpastoor Jan van Gestel heeft niet alleen gezorgd voor de totstandkoming van de kerk, hij heeft daarna ook een flinke reeks lokale verenigingen opgericht. - De kerk viel als laatste onder de regionale RK Parochie Sint-Odulphus van Brabant (voorheen viel de kerk onder de Petrusparochie). Op 8 juni 2019 is hier de laatste kerkdienst gehouden. De kerk wordt herbestemd tot dorpshuis, waarvoor zie verder het hoofdstuk Links > Dorpshuis.
Bijzonder is dat de anno 2019 93-jarige Piet Swaans zowel de bouw als de sluiting van de kerk heeft meegemaakt. In 1935 was hij 10 jaar oud. Hij kan zich de bouw nog levendig herinneren: "Het deel waar de kerk gebouwd zou worden, lag relatief laag. Er moest veel grond worden aangevoerd. Dat werd gehaald op de Kattenberg en met paard en wagen hiernaartoe gebracht. Naar schatting tienduizend karren zand. Heel zware arbeid, maar de mensen hielpen allemaal vrijwillig mee omdat ze blij waren dat Spoordonk eindelijk een eigen parochie en kerk kreeg." Swaans is al vele decennia vrijwilliger in de kerk en kreeg in 2011 voor al zijn verdiensten de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice. Anno 2019 zorgt hij er nog altijd voor dat het kerkhof - dat ook na de sluiting en hebestemming van de kerk in functie blijft - er netjes bij ligt.
- Z van Spoordonk, Z van de A58, op de hoek van de wegen Hakkelaren en Proosbroekweg, vind je de rijksmonumentale Kapel van de Heilige Eik, voluit Kapel van de O.L. Vrouw Troosteres der Bedrukten of O.L. Vrouw van de Heilige Eik (Proosbroekweg 11) uit 1854. De legende die hier bij hoort is omstreeks 1610 opgetekend door Petrus Vladeraccus, een toenmalig katholiek geloofsijveraar. De legende luidt dat een paar herders 'twee eeuwen voordien' (dus begin 15e eeuw) een Mariabeeldje op de oever van de Beerze vonden en dit in een eik plaatsten, waarna ze in aanbidding neervielen. Bewoners van Middelbeers namen het beeld mee en plaatsten het in hun kerk, maar de volgende ochtend was het beeld weer op de oorspronkelijke plaats aanwezig. De inwoners van Oirschot kwamen nu om het beeld te vereren, en er waren bij de eerste bezoekers al diverse mensen die op wonderbaarlijke wijze van hun koortsen genazen. Naar een andere variant van de legende dreef het beeld stroomopwaarts in de Beerze, en werd het tot tweemaal toe door de Beersenaren ontvreemd.
In 1463 is de Onze-Lieve-Vrouwebroederschap opgericht. Sindsdien werd jaarlijks een bedevaart naar de Heilige Eik in Spoordonk georganiseerd. Na enige tijd heeft men ter plaatse een houten kapelletje neergezet, dat in de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog is verwoest. Later is een bakstenen gebouwtje opgetrokken, dat echter te klein was voor een altaar en ook de grote toeloop niet aankon. Daarna schonk kanunnik Johannes Daems van Nuenen, nadat hij op wonderbaarlijke wijze genezen was, geld waarvan in 1606 een groter gebouwtje werd neergezet. Dit is in 1649 op last van de Staten-Generaal afgebroken, waarbij ook de eik werd omgehakt. Nog altijd echter kon men door het bidden van drie Pater nosters en drie Ave Maria's voor dit beeld een 'aflaat' van veertig dagen bekomen. Er werd regelmatig een noodkapel gebouwd van stro en plaggen.
In 1854 is de huidige kapel gebouwd op de fundamenten van de oude. Deze kenmerkende kapel heeft een trapgeveltje en een 15e-eeuwse arcade met vier zuiltjes, die afkomstig zijn van de Oirschotse Sint-Petruskerk en in 1907 in de kapel in Spoordonk zijn geplaatst. Tot op heden komen er nog altijd dagelijks bezoekers - meestal op particulier initiatief of in kleine groepen - uit de regio, maar ook van verder, naar de kapel, vooral in de mei-maand. Per jaar zijn dat er naar schatting zo'n 25.000. Volgens (3) trekt de kapel 250.000 bezoekers per jaar, maar dat zal een tikfout zijn. De kapel is tevens gedachteniskapel voor de gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daartoe zijn in 1983 enkele glas-in-loodramen aangebracht van Jacques Slegers. Ook de brand van de kerk van Oirschot wordt hier gememoreerd. Om de kapel heen is een bescheiden processiepark aangelegd, met daarin een piëta uit 1911 van Jan Custers. Ook is er een klein kapelletje ter ere van de heilige Antonius van Padua. - Reportage over de kapel en de Beerze ter plekke (1968), door Pierre van Beek.
- De rijksmonumentale Spoordonkse Watermolen (Spoordonkseweg 130) is een onderslagmolen op de Beerze te Spoordonk. De molen wordt reeds in 1320 genoemd, maar bestond vermoedelijk al langer. Ze behoorde bij het voormalige Kasteel Ten Bergh, dat 100 meter zuidelijker lag. Tussen 1649 en 1772 kwam de molen geleidelijk aan los van de kasteelheren te staan. Sinds 1844 werd de molen verpacht aan de familie Van Esch, die deze nog altijd - sinds 1900 - in bezit heeft. In 1868 is de houten molen door het huidige stenen gebouw vervangen. Ze deed toen dienst als oliemolen én als korenmolen. In het midden van het gebouw bevindt zich de ruimte met de raderen. Het linkerdeel was de oliemolen, het rechterdeel de korenmolen. - Hier vind je een uitvoerige geschiedenis van de Spoordonkse Watermolen en haar pachters door de eeuwen heen. - Nog een mooie pagina over de geschiedenis van de Spoordonkse Watermolen in tekst en beeld.
Tegenwoordig wordt de voormalige oliemolen bewoond door de eigenaar, die het gebouw heeft gerestaureerd en de korenmolen heeft hersteld zodat er weer op waterkracht graan kan worden gemalen. Op de molen bevindt zich een reclame voor het verdwenen merk Wyers Oude Jenever. De huidige molenaar wil in de toekomst ook weer streekeigen jenever stoken. De Spoordonkse Watermolen is de meest westelijk gelegen watermolen van Nederland en de enige nog bestaande watermolen op de Beerze. Andere watermolens waren er in Bladel, Casteren, Oostelbeers en Boxtel, maar deze zijn alle verdwenen. De molen is in gebruik als horecagelegenheid en korenmolen - die tevens elektriciteit opwekt - die te bezichtigen is.
"Ooit stonden er 83 watermolens in Brabant. Daarvan zijn er nu nog een handjevol over. Drie historische watermolens in het stroomgebied van de Dommel gaan de gevolgen van klimaatverandering helpen beperken. Het Brabantse project ‘Watermolenlandschappen voor klimaatadaptatie’ heeft daarvoor een bedrag van ruim 2,5 miljoen euro bij elkaar gebracht. Het gaat om watermolens in Spoordonk (gemeente Oirschot), Opwetten (gemeente Nuenen en Eindhoven) en Venbergen (gemeente Valkenswaard en Natuurgrenspark Groote Heide). De aanpak creëert ongeveer driehonderd tot vierhonderd hectare waardevol beeklandschap met extra ruimte voor waterberging en typerende flora en fauna.
Water vasthouden en doseren. De Brabantse aanpak met historische watermolens is uniek in Nederland. Rond de drie watermolens realiseren de samenwerkende partijen waterconservering en -berging. In het watermolenlandschap komt extra ruimte voor waterberging. In droge perioden kan de stuw van de watermolen het waterpeil hoger houden; dan houdt stroomopwaarts het hele gebied in het watermolenlandschap het water langer vast. Die ruimte wordt ook benut in natte perioden. Bij hevige regenbuien zorgt een stuwende molen voor minder wateroverlast stroomafwaarts. Molens houden het water in het landschap vast en voeren het gedoseerd af. Droogte voorkomen. Door de molens in te zetten tijdens droge periodes voorkom je dat de natuur en landbouwgronden verdrogen. Zonder stuwende molens zouden de Brabantse beken in een hele droge zomer zelfs helemaal leeg kunnen lopen. Boeren in de omgeving zullen dus profijt hebben van de molens. Door de watermolens in te zetten zoals dat vroeger gebeurde, komt bovendien het oude molenlandschap weer terug." (bron: Provincie Noord-Brabant, november 2020)
Terug naar boven- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Olliedonkers is opgericht in 1965 en heeft dus in 2020 het 55-jarig bestaan gevierd (in de carnavalswereld rekent men voor jubilea in eenheden van 11 jaar, in dit geval dus 5x11). De carnavalsoptocht in Spoordonk is op carnavalsmaandag.
- "Koningsdag speelt zich af rondom de kerk. Koks, kookgekken en kookhobbyisten brengen hun culinaire hoogstandjes ten tonele op een heuse culinaire markt. Om 14.00 uur is de officiële opening van de Culinaire Kingsday onder begeleiding van Fanfare Concordia. Aansluitend start de foodmarket. Naast een pannakooi is er ook een leuk jeugdhonk voor de allerkleinsten. Stichting Jeugd Spoordonk is van de partij met een leuke snoep- en ijsjeskraam. Dizzie Vissie zal natuurlijk ook niet ontbreken. De badeenden zijn voorzien van haakjes om op het kerkplein leuke prijsjes te hengelen!" (dit was de beschrijving van editie 2019, wellicht dat er jaarlijks andere onderdelen zijn, red.)
- "De Sporringse Dinner Race (op een zaterdag in mei) is een kook- en eetfestijn waarbij met steeds 3 verschillende koppels op een ander adres in Spoordonk wordt genoten van een voor-, hoofd- en nagerecht. Elk koppel krijgt vooraf te horen welk gerecht ze maken. Op de dag zelf krijgen de koppels te horen op welk adres ze het voorgerecht geserveerd krijgen. Na het voorgerecht krijgt elk koppel een envelop met het adres voor het hoofdgerecht. En na het hoofdgerecht een envelop voor het nagerecht. Zo zit elk koppel dus steeds met andere koppels op een ander adres te genieten van de gerechten. Het is niet noodzakelijk dat je goed kunt koken, want bij de Sporringse Dinner Race staat gezelligheid voorop.
Hoe gaat het in zijn werk?: We gaan met elkaar een 3-gangen diner bereiden en nuttigen. Ieder koppel verzorgt thuis één gang voor 6 personen (een voor-, hoofd- of nagerecht, inclusief drank). Het thema en de gang waarvoor je verantwoordelijk bent ontvang je enkele weken van tevoren. Je weet vooraf niet wie je tafelgasten zijn. Pas op de dag zelf ontvang je het adres van je 1e bestemming. De vervolginstructies krijg je na de eerste en tweede gang op het adres waar je op dat moment aan tafel zit. Gezellig nababbelen en gerechten uitwisselen tijdens de gezamenlijke afterparty bij Café ‘t Kroegske. We gaan met de fiets. De fiets is namelijk hét vervoersmiddel bij uitstek voor deze race. Ieder koppel betaalt zelf de kosten van zijn eigen gang/gerecht inclusief wijn/drank. Deelname € 15,- per koppel (voor gemaakte kosten)."
- Avondwandeldriedaagse Spoordonk Wandelt (mei). Loop iedere dag naar keuze 5, 10 of 15 km door het dorp en de mooie omgeving. Deelname bedraagt eenmalig 5 euro.
- "Op een zondag eind juni (in 2020 voor de 3e keer) is er de obstacle-run Kratjesrace Spoordonk. Onderweg kom je verschillende obstakels tegen waarbij je fysiek op de proef wordt gesteld. Denk aan rennen, klimmen, tijgeren, je een weg door de blubber banen en nog veel meer. Zorg ervoor dat je met een team van maximaal vier personen een kratje vol krijgt onderweg en deze mee over de streep neemt!"
- Jaarlijks op een zondag eind juni (in 2020 voor de 21e keer) is er een Historische Motoren- en Tractorenshow rondom de Spoordonkse Watermolen. Deelname en toegang is gratis . Alle soorten historische motoren en tractoren zijn welkom. Opgeven bij Theo Roosen, tel. 06-48707500, e-mail theoroosen@home.nl of Emile van Esch, tel. 0499-577186, e-mail info@spoordonksewatermolen.nl.
- "Jaarlijks in een weekend in oktober is het weer tijd voor het ConTenT Festival. Dit evenement wordt altijd tijdens de Spoordonk Kermis georganiseerd. Het is een drie dagen durend spetterend feest met verschillende stijlen en toffe artiesten."
- Sporringse Kwis (november).
Terug naar boven- Elke vrijdagmiddag is er weekmarkt op het Bernadetteplein in Spoordonk, met brood, koek en banket.
- Wandelroute 'De Oude Hondsberg en Oisterwijkse Bossen en Vennen en de Beerze' (16 km) is een verrassend mooie en gevarieerde lijnwandeling van Moergestel naar Spoordonk, langs de oever van de Reusel, door de Kampina en door het dal van de Beerze. De wandeling gaat voornamelijk over onverharde paden. De wandeling start en eindigt bij een bushale, dus je kunt met de bus weer terug naar je beginpunt.
- GPS wandelroute van 14 kilometer rond Spoordonk. De route start bij de kerk en volgt eerst de Beerze naar het noorden, buigt over de Donken af naar het zuiden. Tot over de snelweg naar Maria ter Eik. En daarna terug. Ook is de route in twee lussen te verdelen van 8 km en 9 km door via de hoofdweg terug te gaan naar de kerk. Scootmobiel is goed mogelijk. Bij Maria ter Eik is een alternatief stukje te volgen langs het Wilhelminakanaal. Van de wandeling is ook een Track en Route (WPT-RTE) aangemaakt. Onderweg kom je een prima horecagelegenheid tegen.
- 'Ommetje de Beerze' (13 km) is de noordelijke lus van de 21 kilometer lange tocht “Door het Dal van de Beerze”. Degene die de 21 kilometer lange tocht reeds heeft gelopen zal niets nieuws ontdekken. Het ommetje staat voor een groot deel in het teken van beek de Beerze. Vanuit Spoordonk wordt de Beerze gevolgd naar de Kampina. Voor de Kampina ligt een 170 hectare grote overstromingsvlakte die ongeveer honderd dagen per jaar onder water staat. Het overstromingsgebied heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een interessant vogelgebied. In de Kampina komt de tocht door landbouwenclave Balsvoort. In 2015 is een van de fundamenten van de vijf boerderijen die ooit de enclave vormde weer zichtbaar gemaakt in het landschap. Rond de gebouwen lagen akkers, poelen en houtwallen. Als je goed om je heen kijkt zijn deze landschapselementen nog altijd herkenbaar in dit deel van de Kampina. Via de Beerze gaat de tocht weer terug naar het beginpunt. 92% van deze wandeltocht is onverhard.
- "De problematiek rond de bijensterfte is volop in het nieuws. Ook in Oirschot en omgeving lopen initiatieven die met weinig middelen de omgeving voor bijen en andere insecten flink kunnen verbeteren. In nauwe samenwerking tussen gemeente Oirschot, Stichting Food4Bees en Dorpscafé Spoordonk willen we van dat dorp een nog mooier, bloemrijker, biodiverser en vooral bijvriendelijker omgeving maken. Een omgeving waar we allen trots op mogen zijn. Als onderdeel van het grotere Food4Bees project wil de gemeente in dit dorp beginnen de gazons binnen het huidige maaibestek bijvriendelijk te beheren. Dit betekent concreet dat er minder gemaaid gaat worden en met een andere machine dan gebruikelijk. Wil je zelf iets voor de bijen doen? Graag roepen we alle Spoordonkenaren op bij de keuze voor nieuwe beplanting in hun tuin te kiezen voor bloemrijke, bijvriendelijke planten, zoals Herfstaster, Gulden roede en Sedum."
- "In het project 'Insectvriendelijk onderhouden van bermen' neemt Stichting Food4Bees Cel Oirschot voor een periode van 3 jaar het beheer van bermen en sloten van de gemeente over. Het betreft een gebied van in totaal 2x10 kilometer aan berm aan de wegen Broekstraat en Nieuwedijk te Spoordonk en Steenrijt en Brinksdijk. Doelen: op een dusdanig ecologisch verantwoorde manier beheren van bermen en sloten dat: meer bloeiende planten als voedsel voor bestuivende insecten ontstaan; in middenseizoen en vooral het meest kwetsbare voor- en naseizoen; gunstige omstandigheden voor andere flora en fauna (biodiversiteit); aantonen dat door samenwerking met weinig middelen veel kan worden bereikt; aantrekkelijk maken van buitengebied Oirschot: verbeteren algehele biodiversiteit. Afgeleide doelen: betrekken van aanwonenden bij het project: schoonhouden van zwerfafval; aanwonenden stimuleren op hun eigen grondgebied meer voor insecten te doen; aantrekkelijk groen gebied voor bewoners, passanten en toeristen; schaalbare methode naar andere gebieden binnen Oirschot; voorbeeldproject Food4Bees naar andere cellen; met en door bedrijven en organisaties uit Spoordonk; infrastructuur voor verwerken van eigen afval in groene energie (kleine cirkel), zoals bermmaaisel en snoeiafval dat nu wordt verbrand; afstudeerproject voor 3 studenten HAS Den Bosch."
- "In samenwerking met gemeente Oirschot, Biodiversiteitsteam, EcoEnergy, aangrenzende particulieren, boeren, imkers en ondernemers onderzoeken we de mogelijkheid het gebied Broekstraat-Nieuwedijk in Spoordonk in te richten als een proeftuin voor het versneld verbeteren van het drachtgebied voor bestuivers. De eerste resultaten zijn al geboekt. Het uitdelen van het zaadmengsel is een groot succes geworden. In totaal 65 particulieren zaaien 6,5 ha in voor vogels, vlinders en bijen. Het mengsel bestaat uit de volgende granen en bloemen: haver, tarwe, boekweit, maïs, gele lupine, phacelia, bladrammenas, gele mosterd, vogelwikke, vlas, komkommerkruid en mergkool. Het mengsel gaat twee jaar mee, waarbij men na het eerste jaar in het voorjaar dient af te maaien en licht onder te werken om ook het tweede jaar resultaat te boeken." (bron: Stichting Food4Bees)
- In 1948 is in Spoordonk een ruilverkaveling uitgevoerd, waardoor een grootschalig landbouwgebied is ontstaan. De belangrijkste natuurgebieden bij dit dorp liggen langs de Beerze. Deze was in de jaren zestig van de 20e eeuw gekanaliseerd, maar tegenwoordig vindt beekherstel plaats. Zo is er bij de Viermannekesbrug een overstromingsvlakte ingericht ten behoeve van waterberging. Het is voor een deel een moerasbos geworden, en er is een interessant vogelgebied ontstaan. Bij de Spoordonkse Watermolen is een vistrap aangelegd. Ten zuiden van het dorp ligt Landgoed Baest, ten noorden van het dorp ligt natuurgebied de Kampina.
- Het westelijk deel van de Kleine Oisterwijkse Heide, gem. Oisterwijk, betreft het voormalige Mobilisatiecomplex Spoordonk (genoemd naar het dichtstbijzijnde dorp, dat weliswaar onder de gemeente Oirschot valt). Dit ruim 19 hectare grote terrein NW van het dorp is in 2009 verkocht aan Landgoed Rozephoeve, die reeds eigenaar was van o.a. het civiele gedeelte van de Kleine Oisterwijkse Heide. Het terrein is 'teruggegeven aan de natuur' en ingericht als natuurterrein met een begroeiing van bos en heide. Ook zijn er vennen en lage, natte plekken waar het zeldzame gagelstruweel te vinden is. De meeste gebouwen zijn afgebroken. Er blijven een aantal overblijfselen die herinneren aan het militaire verleden van het terrein. De 2 dienstwoningen blijven behouden als burgerwoningen. Zie ook de videoreportage over de herbestemming van het voormalige mobilisatiecomplex.
Sinds 2017 graast er permanent een schaapskudde op Landgoed Rozephoeve. De kudde heeft een vaste verblijfsplaats gekregen in een voormalige opslagloods van Defensie op het voormalige Mobilisatiecomplex Spoordonk. De schapen zorgen voor een duurzaam beheer van het terrein. Met de inzet van de kudde slaat het landgoed twee vliegen in één klap. De provincie Noord-Brabant wilde graag schaapskuddes terug in het landschap. Ook moest er een oplossing komen om de bomen en struiken onder de hoogspanningsverbinding die over het landgoed loopt, te snoeien. De schapen houden de strook nu vrij van begroeiing. Het landgoed startte een langdurige samenwerking met herder Maarten Pijnenburg van Schaapskudde Liempde. Ook wordt de schaapskudde ingezet voor educatieve en toeristisch-recreatieve activiteiten. De kudde van ongeveer 70 dieren loopt rond binnen een gebied van dertig hectare.
"Als rentmeesters van Landgoed Rozephoeve creëerden we een gebiedsvisie voor de ontwikkeling van het landgoed. In de visie ‘De Logt’ zijn de plannen beschreven voor de realisatie van enkele bouwkavels, een windpark en de omvorming van percelen naar natuur. LBP Sight is als rentmeester van het landgoed de trekker en duwer van het totale project. Niet alleen van de vorm, maar ook van de inhoud. Met veel creativiteit ontwikkelden onze rentmeesters nieuwe plannen voor het landgoed. De provincie Noord-Brabant heeft Landgoed Rozephoeve benoemd tot voorbeeldproject. In 2010 startte Landgoed Rozephoeve met de plannen voor de ontwikkeling van het landgoed. De aanleiding voor deze plannen was dat er nieuwe economische dragers voor de financiering van een aantal projecten gevonden moesten worden. We keken vooral naar de maatschappelijke waarde van de nieuwe plannen voor het landgoed in plaats van de waarde in geld.
Het landgoed zet met de nieuwe visie in op de ontwikkeling van natuur. Het oude beekdal van de Rosep wordt bijvoorbeeld in samenwerking met Waterschap De Dommel hersteld. Rond het voormalige Mobiliteitscomplex Spoordonk aan de Oirschotsebaan wordt een aantal percelen omgevormd naar natuur. Zo ontstaat er een zachtere overgang tussen de landbouw en de natuur op het landgoed. Ook zijn er herstelwerkzaamheden aan de natuur verricht. Binnen de gebiedsvisie De Logt is de realisatie van een windmolen opgenomen. Landgoed Rozephoeve is een van de initiatiefnemers van Windpark Kattenberg-Reedijk. Dit kleine windpark bestaat uit vier windturbines die gesitueerd zijn langs de A58. De windturbines kunnen 8.500 huishoudens van groene stroom voorzien. Een gedeelte van de energieopbrengst gaat naar de gemeenten Oirschot en Oisterwijk. Daarmee willen de gemeenten de realisatie van lokale duurzame projecten stimuleren. Een van de windmolens staat op grond van Landgoed Rozephoeve. De windmolen vormt een nieuwe economische drager voor het landgoed.
De gebiedsvisie bevat ook plannen voor het creëren van vier bouwkavels, twee bij Spoordonk in de gemeente Oirschot en twee in de gemeente Oisterwijk. Een van de woningen in Oisterwijk wordt een groter bouwwerk, dat opvalt in het landschap. De andere woningen krijgen het karakter van een poortwoning. De opbrengsten van de kavels komen ten goede aan de instandhouding van het landgoed, de natuur en het landschap. De gebiedsvisie ontwikkelden we in samenwerking met de Provincie, gemeenten, Natuurmonumenten, Waterschap De Dommel en de pachters van het landgoed." (bron: LBP Sight)
- In 2015 en 2016 is de kade langs de Beerze ter hoogte van Spoordonk versterkt en verhoogd. Daar zijn bomen voor gekapt, maar na de versterking zijn op de verhoogde dijk ook weer bomen teruggeplaatst.
- In 2015 is de watermolen van Spoordonk officieel benoemd tot Natuurpoort. Een Brabantse 'natuurpoort' is een startpunt om de natuur te ontdekken, te ontspannen of actief buiten te zijn. Er staat een paneel met informatie over routes en natuur- en cultuurhistorie in de omgeving. Andere criteria zijn een groene omgeving, snelle aansluiting op het fiets- en wandelroutenetwerk, startpunt voor (thema)routes en een goede parkeervoorziening. De Spoordonkse Watermolen is aangesloten op het wandelknooppuntennetwerk en het fietsknooppuntennetwerk, dus het is een ideaal startpunt voor een prachtige wandel- of fietstocht door het Dal van de Beerze, een waterrijk natuurgebied in het Groene Woud. Struin over de schouwpaden van de Beerze, ontdek de rijke historie van de Spoordonkse Watermolen en geniet van het uitzicht op het prachtige terras boven het water.
"ARK Natuurontwikkeling gaat het landschap rond de Spoordonkse Watermolen in Spoordonk, gelegen aan de Grote Beerze in Het Groene Woud, herstellen. In oktober 2020 heeft het ministerie van OCW hiervoor een subsidie toegekend aan het project ‘Watermolenlandschappen voor klimaatadaptatie’, afkomstig uit de Erfgoed Deal. De kavels rondom de molen waren dankzij nauw overleg met perceeleigenaren en de daaropvolgende vrijwillige kavelruil al in bezit van ARK Natuurontwikkeling. Naast de grondaankoop investeert ARK nog eens € 61.000 in natuurherstel in het gebied.
Meer waardevolle natuur en minder droogte. “De maatregelen die we rond de Spoordonkse Watermolen gaan treffen, zullen vooral bestaan uit voorzieningen om het water van de Grote Beerze vast te houden in de gronden eromheen”, vertelt ARK-projectleider Ger van den Oetelaar. Om de sponswerking van de bodem te stimuleren, gaan de gedachten uit naar onder meer een grondwal voor waterberging en het aanbrengen van kleine variaties in bodemhoogtes. “Dit leidt niet alleen tot waardevolle natuur, maar voorkomt ook droogte en wateroverlast benedenstrooms.” Welke concrete inrichtingsvoorzieningen ARK er precies gaat realiseren, hangt af van het archeologisch en cultuurhistorisch onderzoek dat anno 2020 wordt uitgevoerd.
Ideale combinatie van cultuur en natuur. De Spoordonkse Watermolen (gebouwd in 1868) blijft als cultuurhistorisch baken in het landschap van Spoordonk centraal staan. “We maken de historische waarde van de molen en het omringende landschap weer zichtbaar en beleefbaar”, aldus Van den Oetelaar. Het is mede om deze combinatie van cultuur en natuur dat de rijkssubsidie is toegekend. In haar beoordeling schrijft de Stuurgroep Erfgoed Deal daarover dat ‘het opnieuw benutten van (...) erfgoedstructuren niet alleen bijdraagt aan klimaatoplossingen en erfgoedbehoud, maar ook zorgt voor een kwaliteitsimpuls in de leefomgeving.’
Natuurnetwerk Brabant en 'Brabants Goud'. De natuurontwikkeling rondom de Spoordonkse Watermolen maakt deel uit van het ARK-project ‘Brabants Goud in Het Groene Woud'. In dit grote project voegt ARK in Het Groene Woud ontbrekende kavels toe aan Natuurnetwerk Brabant. Het gaat hierbij om percelen die vaak nog in agrarisch gebruik zijn of eigendom van particulieren of bedrijven. ARK verwerft ze via aankoop en (vrijwillige) ruilingen zodat er een aaneengesloten verbinding van Brabantse natuurgebieden ontstaat. Het verbinden van natuurgebieden is cruciaal om de soortenrijkdom in Nederland en Brabant te vergroten. De percelen rond de watermolen in Spoordonk zijn enkele waardevolle puzzelstukjes die dit groene netwerk weer een stukje completer maken. Ger van den Oetelaar: “Dat deze natuurmaatregelen helpen cultureel erfgoed te behouden, helpen tegen verdroging en wateroverlast, en helpen de soortenrijkdom een impuls te geven vinden we de grote plus van dit project. Het mes snijdt aan meerdere kanten en mens en natuur profiteren. Zo werken we het liefst bij ARK.”
In goed gezelschap. De Spoordonkse Watermolen in Spoordonk deelt de Erfgoed Deal-subsidie (in totaal € 610.000) met de watermolens in Opwetten (gemeenten Nuenen en Eindhoven) en Venbergen (gemeente Valkenswaard en Natuurgrenspark Groote Heide). Ook rond deze molens zal waterberging en -conservering worden gerealiseerd om verdroging tegen te gaan en water af te voeren bij piekoverlast. Het initiatief om de watermolenlandschappen nieuw leven in te blazen, komt voort uit het Brabantse project ‘Watermolenlandschappen voor klimaatadaptatie’ van Molenstichting Noord-Brabant, provincie Noord-Brabant, Waterschap De Dommel en Het Groene Woud. Samen met partners zoals ARK investeren ze meer dan € 2,5 miljoen in het project. Het project komt voort uit het pilotproject Watermolenlandschappen in Het Groene Woud." (bron: ARK Natuurontwikkeling, oktober 2020)
- "In 2021 heeft de Oude Beerze bij de kapel van De Heilige Eik in Spoordonk zijn natuurlijke kronkelende loop helemaal teruggekregen. Zo houden we het water langer vast in droge perioden. Een gedeelte van de Oude Beerze bij de kapel bestond uit een rechte brede beek. De afgelopen droge zomers constateerden wij dat deze te snel leegstroomt. In de zomer van 2019 is de beek zelfs even droog komen te staan. Dat is niet goed voor het grondwaterpeil en de natuur rondom De Heilige Eik. Daarom hebben we oude meanders weer aangesloten en hebben we enkele nieuwe meanders gegraven. Gedeelten van de rechte beek zijn gedempt. Hiervoor hebben we grond gebruikt van de grondwal die ernaast ligt. De beek is nu langer, smaller en minder diep.
Waterpeil blijft stuurbaar. Door deze maatregelen blijft er meer water langer in het gebied. In het voorjaar kunnen we de waterstand al wat hoger zetten. Het grondwater blijft dan beter op peil. In de zomer verlaat het water hierdoor trager het gebied. Zo voorkomen we dat de beek droogvalt. Bij hevige regenval leiden we het water om via het omleidingskanaal en de Beerze. Dit voorkomt wateroverlast in extreem natte perioden. Dit regelen we allemaal met de stuw in de Beerze." (bron: Waterschap De Dommel, maart 2021)
Terug naar boven- N van de dorpskern van Spoordonk ligt het melkgeitenbedrijf van familie Van de Ven, de 4 Vennekeshoeve (Broekstraat 28). Het bedrijf is vernoemd naar het ruilverkavelingsgebied dat de boerderij omringt èn een nabijgelegen brug, nl. de viermannekesbrug. Het cijfer 4 staat voor de 4 kinderen Van de Ven die ook deel uitmaken van dit familiebedrijf. Je bent van harte welkom om een kijkje te komen nemen achter de schermen. Alleen mogelijk voor groepen en na telefonische afspraak. Er verblijven ruim 1500 melkgeiten en ongeveer 600 lammeren. Op 27 september 2019 ontvingen ze de Agrofoodpluim uit handen van gedeputeerde Anne-Marie Spierings. De Agrofoodpluim is dé aanmoedigingsprijs voor ondernemers die een innovatieve bijdrage leveren aan de transitie naar een vitale, duurzame en maatschappelijk gewaardeerde agrofoodsector in Brabant. Zie de toelichting onder de link en in deze video over hoe de familie Van de Ven dit in de praktijk waarmaakt.
- Ondernemer Johan van Hal uit Boxtel is anno 2021 al meer dan 10 jaar bezig met plannen om een 'megastal' met 19.000 biggen (aanvankelijk was sprake van 16.000) te bouwen aan de Logtsebaan N van Spoordonk, tegen het beschermde natuurgebied de Kampina aan. Steeds maakten belangenorganisaties als de Brabantse Milieu Federatie (BMF) en Natuurmonumenten bezwaar. Ook de provincie en gemeente wilden niet altijd meewerken. Een petitie tegen de megastal in 2018 heeft ruim 21.000 handtekening opgeleverd. Wethouder Esther Langens benadrukte bij het in ontvangst nemen van de petitie dat zij ook geen voorstander is van de stal. "Maar wij zijn als college niet bij machte geweest om deze ontwikkeling op juridische gronden tegen te houden. De betreffende ondernemer heeft al sinds 2012 een 'natuurvergunning' van de provincie, alleen is die vergunning tot op heden niet gerealiseerd. Intussen is de maatschappelijke discussie gewijzigd en mede daarom vindt het college deze ontwikkeling ongewenst."
Directeur Celcuk Akinci van de Brabantse Milieu Federatie hield de wethouder voor dat de geplande varkensstal een overschrijding zal betekenen van afgesproken stikstofnormen voor het natuurgebied de Kampina. "Als die stal gebouwd wordt zal er per jaar duizend kilo extra stikstof over dat gebied uitgestrooid worden en dat kan de natuur daar niet aan." Bovendien staat zo'n megastal haaks op alle plannen voor recreatie en toerisme in de Kampina, voegde hij er aan toe. Wethouder Langens bood de tegenstanders van de megastal maandag weinig hoop. "Als de rechter zich uitsluitend baseert op juridische wet- en regelgeving dan achten wij de kans voor ons zeer klein." ;Waarmee ze bedoelde dat ook de gang naar de rechter de stal niet zal tegenhouden. In november 2018 heeft de gemeente de juridische strijd opgegeven.
Even gloort er hoop aan de horizon, want in augustus 2019 stelt de rechtbank in Den Bosch dat zowel de gemeente Oirschot, waar Spoordonk onder valt, als de provincie in de fout zijn gegaan. De gemeente kreeg onder meer te horen dat ze in mei 2018 ten onrechte een vergunning had afgegeven voor het houden van 19.000 biggen. Oirschot had daarvoor toestemming gekregen van de provincie. Die werd op haar beurt teruggefloten, omdat volgens de rechter de plannen tot een verslechtering leiden van de Kampina, het aangrenzende natuurgebied. De Brabantse Milieu Federatie (BMF) en de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten waren uiteraard blij met de uitspraak en hoopten dat de megastal nu definitief van de baan is.
Helaas...: In januari 2021 heeft de Raad van State een aantal belangenorganisaties en omwonenden in het ongelijk gesteld. De stallen lijken er dus toch te gaan komen. Boswachter Irma de Potter is boos en teleurgesteld nu de megastal pal naast natuurgebied de Kampina er hoogstwaarschijnlijk toch komt. "Ik snap er niks van. Dit is echt onbegrijpelijk", reageert ze ontzet. "We leven midden in een stikstofcrisis. We rijden honderd kilometer per uur op de snelweg om de stikstofuitstoot omlaag te brengen. En dan komt er zo'n uitspraak die vrij spel geeft aan zo'n extra grote uitstoter, vlak naast dit kwetsbare gebied!" 'Haar' bos heeft nu al zichtbaar last van stikstof. "De teleurstelling is niet te beschrijven. We hebben hier jarenlang tegen gestreden. De heide is op veel plekken bijna niet meer te zien, doordat deze wordt overgroeid door grassen die het goed doen op stikstof. Daar krijgen we van bezoekers veel klachten over. Ook zijn diverse eikenbomen dood, met alle gevolgen voor insecten van dien." Verder zijn er volgens de boswachter veel minder zichtbare, maar wel heel ingrijpende gevolgen. De bodem verzuurt, waardoor bepaalde planten en voedingstoffen verdwijnen. "Doordat er minder kalk in de bodem zit, krijgen planten en dieren ook minder kalk binnen. Bij sommige vogels leidt dat uiteindelijk tot dunne eierschalen of zelfs gebroken pootjes."
Ook de BMF en Natuurmonumenten zijn teleurgesteld, al zijn ze op een aantal punten in het gelijk gesteld. Toon Loonen van Natuurmonumenten: “Het is voor ons onbegrijpelijk dat tijdens de huidige stikstofcrisis er toch ruimte wordt geboden aan een nieuwe piekbelaster nabij een al zo zwaar overbelast natuurgebied als de Kampina. Dit kan niet de bedoeling zijn in een tijd dat alles in het werk wordt gesteld om piekbelasters rondom natuurgebieden uit te kopen.” De natuurorganisaties overwegen verdere juridische stappen. Ondernemer Van Hal stelde naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State over de beoogde megastal bij Spoordonk: “Ik ben blij met de uitspraak. We kunnen weer naar de toekomst kijken.”.
Terug naar boven- Diaserie wandeling rond Spoordonk door Loes Westgeest.
- Fotoreportage van het dorp door Kees Wittenbols uit Breda.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Spoordonk (online te bestellen).
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - "Dorpscafé Spoordonk staat voor een groep enthousiaste dorpsbewoners die zich geheel vrijwillig inzetten voor een betere leefbaarheid in het dorp. Per jaar worden er 4 thema-avonden georganiseerd, waar voor het dorp belangrijke zaken besproken worden. Er wordt geluisterd naar wensen, eventuele problemen worden geïnventariseerd en er worden ideeën en oplossingen bedacht om de leefbaarheid in het dorp te verbeteren. Het Dorpscafé is er voor iedereen in het dorp; iedereen is welkom om op welke manier dan ook een bijdrage te leveren. Want in Spoordonk 'doen we ’t soame'."
- Dorpshuis: - In juni 2019 is in de Bernadettekerk in Spoordonk de laatste kerkdienst gehouden. De kerk is herbestemd tot dorpshuis. Onderdeel van dit project is ook dat de oude gymzaal wordt afgebroken en wordt vervangen door een nieuwe gymzaal. De nieuwe gymzaal wordt energieneutraal gebouwd, het nieuwe dorpshuis in de kerk wordt energiezuinig. Op de gymzaal komen zonnepanelen te liggen. Ook worden warmtepompen ingezet. Uiteraard moest er het nodige aan fondsenwerving worden gedaan om een en ander te bekostigen. Een deel van de financiering komt van Innogy (het energiebedrijf waar ook RWE/Essent toe behoort, en dat medio 2019 is overgenomen door E.ON). Deze firma heeft 150.000 euro bijgedragen. Bij de bouw van de vier windmolens aan de A58 heeft Innogy namelijk een duurzaamheidsfonds opgericht, dat door de betrokken gemeenten - Oirschot en Oisterwijk - mag worden ingezet voor lokale projecten op het gebied van duurzaamheid en leefbaarheid, zodat de omgeving van de opbrengst van Windpark Kattenberg-Reedijk kan meeprofiteren. De gemeente Oirschot heeft dit herbestemmingsproject hiervoor aangemeld.
Dorpsvereniging Hart van Spoordonk is de paraplu waaronder 2 stichtingen hangen: de Bernadettestichting gaat na realisatie het vastgoed (gymzaal en herbestemde kerk) beheren en Stichting Dorpshuis wordt belast met de exploitatie ervan. "Onze missie is om een ontmoetingsplek te creëren voor en door de inwoners van ons dorp. Hiervoor willen we een multifunctionele ontmoetingsplek creëren, in het dorpshart: de kerk. Deze plek biedt ruimte voor sociale, culturele, maatschappelijke en sportieve activiteiten. De ontmoetingsplek voor en door inwoners van het dorp resulteert in meer sociale cohesie, het vergroot de leefbaarheid van het dorp, het vergroot de betrokkenheid bij maatschappelijke activiteiten en het zorgt ervoor dat het dorp zijn belangrijkste voorzieningen behoudt: evenementen, concerten, activiteiten voor jong en ouder, bijeenkomsten etc."
Direct na het Pinksterweekeinde van 2019 - waarin de laatste kerkdienst is gehouden - is begonnen met het demonteren van de communiebanken, het altaar en tabernakel, het kruisbeeld, doopvont en enkele beelden, wat een nieuwe bestemming heeft gevonden in de St. Petrusbasiliek in Oirschot in de omgang van het hoofdaltaar, in de nis van de kapel van St. Sebastiaan en het voorportaal van de basiliek. De kruiswegstaties worden aangebracht aan de buitenzijde van het priesterkoor in de basiliek. Ook het meubilair is overgebracht naar Oirschot, waar het een plaats heeft gekregen in het pastoraal centrum en in de basiliek. De Bernadettestichting heeft ook een groot aantal meubelstukken overgenomen, waaronder alle kerkbanken, die een plaats krijgen in het nieuwe dorpshuis en de nieuwe gymzaal. Voor de inventaris die overbleef heeft de parochie een kijkmiddag georganiseerd, waarbij inwoners van Spoordonk hun interesse voor een of meer van deze spullen kenbaar konden maken. Er hoefde niet te worden geboden; de parochie wilde de inwoners verblijden met een gratis herinnering aan hun kerk.
"Draag jij Spoordonk als zelfstandig dorp een warm hart toe en ben je maatschappelijk betrokken? Dan zijn wij op zoek naar jou! Verenigingen en inwoners maken gebruik van het Dorpshuis en de Gymzaal. Het Dorpshuis is laagdrempelig en wil een gezellige, centrale ontmoetingsplaats zijn voor het (plaatselijke) verenigingsleven en de inwoners van het dorp en omgeving. Afgelopen jaren is er ontzettend veel werk verricht. Eindelijk zijn we nu zover dat “onze kerk” klaar is met de verbouwing naar het nieuwe Dorpshuis om ook hier weer samen te komen. Medio november 2020 is het nieuwe Dorpshuis opgeleverd. We beschikken over een grote groep vrijwilligers die de handjes uit de mouwen willen steken, maar we zijn nog op zoek naar enkele nieuwe enthousiaste en gemotiveerde bestuursleden die zich actief willen inzetten voor de Spoordonkse gemeenschap."
- Onderwijs en kinderopvang: - "Bij Speelleerplein De Fonkeling in Spoordonk vinden we het belangrijk dat onze leerlingen betrokken zijn. Daarom gebruiken we aantrekkelijke materialen en richten we ons op de zone van naaste ontwikkeling. Dat betekent dat we leerstof geven die niet te makkelijk of te moeilijk is, maar net even wat ‘verderop’ ligt. Ook zorgen we voor betrokkenheid door betekenisvol onderwijs te geven. Doordat we duidelijke doelen stellen weten leerlingen wat ze doen, waarom ze dat doen en waar het leren toe leidt.
Om ons onderwijs zo in te richten werken we bij Speelleerplein De Fonkeling in Spoordonk met de volgende principes: Wij werken met sociaal-emotioneel leren (SEL). Het schoolse leren is belangrijk, maar dit kan niet zonder sociaal-emotioneel leren. Sociaal-emotioneel leren is het proces waarbij leerlingen noodzakelijke kennis, attituden en vaardigheden verwerven en toepassen, zodat ze beter kunnen omgaan met zichzelf en de ander. Onze leerlingen leven in diverse sociale contexten, zoals de unit, de school, de buurt, het dorp, enz. Functioneren in deze contexten vraagt om uiteenlopende competenties, zoals het kennen en herkennen van de eigen emoties, het kunnen inleven in de situatie van de ander en het oplossen van sociale problemen. Al deze competenties zijn onderdeel van de persoonsvorming, het breed ontwikkelen van persoonlijkheid. We werken in drie units. Bij de Fonkeling werken we met drie units. In unit 1 bieden we de leerstof uit de jaren 1, 2 en 3 aan, in unit 2 de leerstof uit de jaren 4, 5 en 6 en in unit 3 staan de leerstofjaren 7 en 8 centraal. Een leerling werkt in de unit waarin het zich het beste kan ontwikkelen. Dat kan per onderwerp of thema verschillen. Soms betekent dit dat een leerling voor een instructie weleens bij een andere dan zijn eigen unit aanschuift.
We werken op Speelleerplein De Fonkeling in Spoordonk met unitleiders en groepsleerkrachten. Iedere unit is verdeeld in een aantal basisgroepen. Elke basisgroep heeft een eigen groepsleerkracht. Die houdt de vorderingen van de kinderen bij en is het eerste aanspreekpunt voor ouders. De groepsleerkracht is specifiek verantwoordelijk voor zijn of haar basisgroep. Samen met de andere groepsleerkrachten is hij of zij ook verantwoordelijk voor de hele unit. Elke unit heeft een unitleider die in het managementteam van de school zit. We werken met kerndoelen en thema’s. Binnen iedere unit wordt het onderwijs ingevuld op basis van kerndoelen. Bij ons zijn dus nooit de bladzijdes uit een boek of de methodes leidend, het zijn de doelen die sturing geven. Bij wereldoriëntatie geven we deze vorm in thema’s die we schoolbreed uitzetten, zes per jaar. Voorbeelden van thema’s zijn ‘Een rondje om de wereld’ en ‘Vrede en vrijheid’. Binnen de thema’s schenken we aandacht aan de 21st Century Skills en meervoudige intelligenties. En we zoeken altijd naar samenhang, zodat leerlingen verbindingen leggen tussen onderwerpen en de stof kunnen plaatsen in de praktijk. We werken met instructiegroepen. Wij geloven in het geven van instructie op maat, zodat iedere leerling betrokken blijft. Daarom werken wij met instructies op niveau. Leerlingen krijgen ca. 15 minuten uitleg van een leerkracht in een groepje dat ingedeeld is op basis van instructiebehoefte. De leerkrachten maken die indelingen, maar de leerlingen wordt van te voren ook zelf naar hun instructiebehoefte gevraagd. Zo stimuleren we hun betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid bij het instructiemoment."
- Jeugd: - De in 1961 opgerichte Stichting Jeugd Spoordonk (SJS) organiseert door het jaar heen allerlei activiteiten voor de basisschooljeugd in het dorp. "Er worden bijna maandelijks activiteiten georganiseerd waaraan de kinderen mee kunnen doen. Jaarlijks wordt er in de herfstvakantie een groot (groepen 5-8) en klein (groepen 0-4) kamp gehouden. Jaarlijks wordt er 3-koningen gezongen, is er groot feest met Koningsdag, bingo en de Sinterklaasintocht. Al deze activiteiten worden door vele vrijwilligers ondersteund. SJS is een stichting zonder leden en zonder inkomsten. Om de activiteiten te kunnen bekostigen wordt bij opgave een kleine vergoeding gevraagd. Ook wordt er jaarlijks tijdens Koningsdag een ludieke activiteit georganiseerd om geld in te zamelen, om de activiteiten voor de jeugd betaalbaar te houden."
- Muziek: - "Fanfare Concordia staat al ruim 70 jaar midden in de Spoordonkse en Oirschotse gemeenschap en vervult daarbij een niet meer weg te denken rol bij festiviteiten als Carnaval, St. Nicolaas en Kerstmis. Ook bij jubilea is fanfare Concordia vaak present. Centraal binnen fanfare Concordia staat de gezamenlijke hobby van het muziek maken op amateurniveau binnen drumband en blazerskorps. Hoewel de kwaliteit van het musiceren voorop staat, zijn ook de gezelligheid en het informele karakter onmisbare factoren. Fanfare Concordia durft zich met een gerust hart 'de gezelligste familie van Spoordonk' te noemen. Niet alleen omdat er veel familiebanden binnen onze vereniging zijn, maar meer nog omdat men zich van jong tot oud thuis mag voelen bij onze club. Onze leden vertegenwoordigen de leeftijdscategorie tussen ca. 9 en 75 jaar en zijn zodoende een goede afspiegeling van de gemeenschap. Bovendien is lidmaatschap bij fanfare Concordia een uitermate goede gelegenheid tot integratie binnen de Spoordonkse gemeenschap.
Is de fanfare uitsluitend toegankelijk voor jeugdige leden? Moet een muzikant in spé al een hoog geoefend niveau bereikt hebben? Ben je op je 30e - 40e niet te oud om nog aan deze hobby te beginnen? Moet je zelf een instrument aanschaffen? Deze vragen kunnen wij met een kort en duidelijk 'nee' beantwoorden! We zullen niet ontkennen dat de basis die op jeugdige leeftijd gelegd wordt wat eenvoudiger is. Kinderen leren nu eenmaal makkelijker spelenderwijs, maar binnen Fanfare Concordia Spoordonk hebben wij vele leden die op latere leeftijd zijn begonnen en nu zijn doorgegroeid tot volwaardige muzikanten. Uiteraard word je ook niet zomaar in het diepe gegooid; in goede samenwerking met Dans- en Muziekinstituut Best - Oirschot zijn er diverse opleidingsmogelijkheden."
- "Zanggroep Mixed Voices bestaat sinds 2014 en is voortgekomen uit een samenvoeging van de koren The Singing Voices uit Spoordonk en Carpe Diem uit Oirschot. Het koor bestaat uit ca 32 enthousiaste mannen en vrouwen in de leeftijdscategorie van ca. 40-65 jaar. Het repertoire bestaat uit eigentijdse, ritmische songs, zowel Nederlands- als Engelstalig. Van gospel tot musical, van blues tot pop. Van Krezip tot Elton John, van Adele tot Nick en Simon. Mixed Voices verzorgt bijna maandelijks een optreden in de kerk te Oirschot en in de kapel van St. Joris. Daarnaast treedt het koor ook op in verzorgingshuizen, ziekenhuizen e.d. Mixed Voices staat onder leiding van dirigente Annemarie Markgraaf-van den Brandt en wordt begeleid door een combo. We repeteren elke woensdagavond van 20.00 tot 22.00 uur in Den Deel te Spoordonk."
- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Spoordonkse Boys is opgericht in 1944 en heeft dus in 2019 het 75-jarig bestaan gevierd.
- "Korfbalvereniging Spoordonkse Girls is opgericht in 1973. Mieke Swaans schreef in de schoolkrant een stukje dat er in Spoordonk niets te doen was voor meisjes. Daarop heeft meester Rinus de Kruijf actie ondernomen en heeft contact gezocht met de NDKB. Toen nog de Nederlandse DamesKorfbal Bond, later opgegaan in de KNKV. Na een voorlichtingsavond van de bond in het dorp kwamen er meer dan honderd aanmeldingen. De eerste wedstrijden werden gespeeld op een buurtvoetbalterrein in de Bremsteeg, later kwamen we terecht op het voetbalveld bij Café Bij Jantje, en op het oude voetbalveld, om uiteindelijk op Sportpark 't Horstje te belanden. Na veel afzien wat betreft de kleedkamers hebben we nu de beschikking over een riante accommodatie. Momenteel hebben we ca. 120 leden. De jeugd neemt een belangrijke plaats in binnen onze vereniging."
- Zorg: - "Het Scheiend is een zorgboerderij in Spoordonk voor ouderen en tevens een paardenhouderij en pensionstalling. De zorgboerderij bevindt zich op de boerderij van Henk en Paulien van den Oord. Op het voormalige varkensbedrijf wordt sinds 1999 ook zorg verleend. In 2001 zijn alle varkens verdwenen en is de boerderij overgeschakeld op de dagverzorging voor ouderen en de paardenpensionstalling. Het Scheiend biedt dagverzorging aan: mensen met een zorgvraag; mensen met dementie; mensen met GGZ-psychiatrie problematiek.
Zorgboerderij Het Scheiend in Spoordonk stelt zich als doel om met een waardevolle dagbesteding in een stimulerende en rustgevende omgeving weer extra kwaliteit aan het leven te geven. De rode draad is ‘Genieten van het plattelandsleven’. Dit kan door de vele verschillende activiteiten die onze boerderij biedt, maar ook door het in rust genieten van de omgeving. Op de boerderij zijn daarnaast ook vele verschillende dieren aanwezig zoals paarden, konijnen, cavia’s, kippen en katten. Dagelijks komen diverse activiteiten aan bod zoals: bereiden van de warme maaltijd; voeren en verzorgen van kleinvee; bezig zijn in moes- en siertuin; wandelen naar de paddenpoel; bewerken van hout; genieten van het plattelandsleven; biljarten en jeu de boulen; themagerichte activiteiten en feestdagen zoals Koningsdag en Kerst; uitstapjes naar Kapel de Heilige Eik in de maand mei."
Reactie toevoegen