Status

- Spijkerboor is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de regio Zaanstreek, gemeente Wormerland. T/m 1990 gemeente Jisp. Bij de herindeling van 1991 heeft een deel van de inwoners ervoor gepleit om de buurtschap bij de gemeente Graft-De Rijp te voegen, omdat zij gezien de ligging meer op die kernen zijn georiënteerd (bron: Encyclopedie van de Zaanstreek, 1991). Dat is dus niet doorgegaan.

Op de site van de buurtschap lezen wij echter iets heel anders, namelijk: "Rond 1990 werd buurtschap Spijkerboor opgeschikt door een naderende gemeentelijke herindeling; de buurtschap zou worden gesplitst en de Knollendammervaart zou de natuurlijke grens worden. Hier kwam de buurtschap tegen in het verweer en onder leiding van mevrouw Knegt gingen we op de barricaden; het zou namelijk tot gevolg hebben dat ’t Heerenhuis en de brandweer zouden overgaan naar de gemeente Graft-de Rijp. De brandweerpost zou dan sowieso opgeslokt worden, want de toenmalige commandant van de Rijp vond dat ze vanuit de Rijp makkelijk op tijd in onze buurtschap konden zijn als er brand zou uitbreken. Ook was er grote kans dat ’t Heerenhuis dan verkocht zou worden.

Daarom werd er gestreden voor het bijeen houden van de buurtschap en wel bij de nieuw te vormen gemeente Wormerland, die ons konden verzekeren dat zij ’t Heerenhuis in eigendom zouden houden, zodat het toegankelijk zou blijven voor de verenigingen van onze buurtschap en omstreken, zoals daar zijn: de Vrouwen van NU, voorheen de plattelandsvrouwen, paarden- en ponyclub Sternéo, de Spijkerboorder Gemeenschap, de IJsclub van Spijkerboor en de Jispersluis en de Toneelvereniging. Ook de bandweerpost is gelukkig behouden gebleven, zelfs na de regionalisering. Wij zijn er trots op om, mede door de inzet van de gemeente Wormerland, in zo’n prachtge buurtschap te mogen wonen."

- De buurtschap Spijkerboor heeft - in tegenstelling tot de meeste andere buurtschappen in ons land - een eigen postcode (1458) en plaatsnaam in het postcodeboek en is daarmee een formele woonplaats.

- De buurtschap is, in tegenstelling tot de meeste andere buurtschappen in ons land, kennelijk groot en/of dichtbebouwd genoeg voor een 'bebouwde kom' en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden (komborden), in plaats van de voor een buurtschap gebruikelijker witte borden (voor plaatsen 'buiten de bebouwde kom').

Naam

Oudere vermeldingen
Water: 1575 Spykerboors Gat, 1635 't Spycker boor, 1658 kopie 1702 't Spyckerboorts-gat. Oorspronkelijk de naam van een water, een verbinding tussen Beemster en Starnmeer.

Naamsverklaring
"Overdrachtelijk gebruik van spijkerboor 'timmermansboor met zijdelings uitbochtende zwengelhandgreep', naar de vorm van het water. Vergelijk Spijkerboor in Drenthe."(1)

Ligging

De buurtschap Spijkerboor ligt NW van Jisp, N van Wormer, Z van Graft en De Rijp, rond de kruising van het Noordhollands Kanaal in het O, de Knollendammervaart in het Z, de Vinkenhop in het W en de Beemsterringvaart in het N. De buurtschap ligt in vier polders: Kamerhop, Beemster, Starnmeer en Wormer, Jisp en Nek. Het gemeentebestuur van Graft-De Rijp bepleitte na de gemeenteljike herindeling van 1991 om de hele Starnmeer bij haar gemeente te voegen.

Statistische gegevens

De buurtschap Spijkerboor omvat ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.

Geschiedenis

"In den beginne
Over de vroege geschiedenis van de buurtschap zijn weinig gegevens bekend. Zeker is dat er reeds voor de droogmaking van de Beemster (1612) en de Starnmeer en Kamerhop (1643) enige bewoning was (bijvoorbeeld langs de Kamerhop). De eerste bewoners van de gemeenschap (mogelijk in de 16e eeuw) zullen vissers zijn geweest, in de Beemster en Starnmeer. Na de inpoldering van deze meren werd het boerenbedrijf de belangrijkste bestaansbron. In een 18e-eeuwse vermelding wordt geschreven over 'keuterboeren' te Spijkerboor.

Ontwikkeling
Een impuls was het gereedkomen van het Noordhollands Kanaal. Allereerst toen tijdens de aanleg van dit kanaal een aantal zogenoemde 'polderjongens' in keten in het gehucht werd gehuisvest, en vervolgens toen de buurtschap een aanlegplaats en zelfs een stapelplaats werd voor trekschuit- en beurtvaarders. Met name op dinsdagen (Purmerender veemarkt) was het er druk. Een nieuwe stimulans voor de gemeenschap was de bouw van Fort Spijkerboor aan het einde van de 19e eeuw. Ook de mobilisatie voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog en voor de Tweede Wereldoorlog betekende een verhoging van activiteiten in de buurtschap.

Recente ontwikkelingen / huidige situatie
Het merendeel van de beroepsbevolking werkt in het boerenbedrijf; in 1989 stonden er 20 boerderijen. In Spijkerboor zijn acht verenigingen aanwezig, die samenwerken in de Spijkerboorder Gemeenschap. Deze organiseert onder meer jaarlijks twee 'dorpsdagen'. De Spijkerboorder Gemeenschap beijverde zich met succes voor het behoud van het in 1787 gebouwde Heerenhuis. In 1985 besloot het bestuur van de polder Starnmeer en Kamerhop deze voormalige vergaderplaats van de poldermeesters over te dragen aan de gemeente Jisp." (bron: Encyclopedie van de Zaanstreek, 1991)

- Nog veel meer informatie over deze buurtschap vind je op de pagina Geschiedenis van Spijkerboor op de site van de buurtschap.

Bezienswaardigheden

- Spijkerboor heeft 1 rijksmonument, zijnde 't Heerenhuis, "het vroegere Polderhuis van de Starnmeer en Kamerhop. Tegen de dijk gebouwd rechthoekig huis met schilddak, tevens uitspanning. Gevelsteen met opschrift 1787. Houten aanbouw met dakbalustrade. Betimmering en tegelschouw uit de 18e eeuw; in de vergaderzaal een Lodewijk XVI schoorsteenmantel." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

- Fort bij Spijkerboor ligt weliswaar, zoals de naam al suggereert, bij deze buurtschap, maar wordt daarvan gescheiden door het Noordhollands Kanaal. Voor het postadres valt het fort onder het dorpsgebied van het dorp Westbeemster. Vandaar dat wij dat fort op die pagina beschrijven.

- Gevelstenen in Spijkerboor.

Jaarlijkse evenementen

- De Spijkerboorder Toneelvereniging (STV) is opgericht op 30 september 1945. "Dat was heel gebruikelijk in die tijd van wederopbouw. De toneelverenigingen schoten als paddestoelen uit de grond. Het eerste bestuur werd gevormd door een gemêleerd gezelschap, zijnde 2 boeren en de bakker, de brugwachter en de caféhoudster van Spijkerboor. De eerste toneelstukken werden in de boerderij van de voorzitter geoefend en in de kaasfabriek uitgevoerd. De STV bleek een succes en dat is het gebleven dankzij de 45 enthousiaste leden die ieder jaar weer wonderen weten te verrichten. We spelen elk jaar in januari en februari een toneelstuk in het Heerenhuis in onze buurtschap en tot ons genoegen zijn de 5 voorstellingen en de generale repetitie voor kinderen altijd tot op de laatste stoel bezet.

Recycling zit in ons bloed. Wij zijn echte hergebruikers. Het is mooi om te zien dat van zolders en zelfs uit het eigen interieur stoelen, tafels, kasten, schilderijen en decoraties gehaald worden voor het decor. Maar we deinzen er ook niet voor terug om nieuwe materialen aan te schaffen die ertoe bijdragen dat het decor ieder jaar er weer prachtig uitziet. De STV is nog op zoek naar pruiken en brillen. Het maakt niet uit welk model en welke kwaliteit, want wij willen graag een collectie opbouwen die wij kunnen gebruiken voor allerlei toneelstukken. Natuurlijk wel voor niks, want het is voor het goede doel. Je maakt ons er verschrikkelijk blij mee!" Aldus de site van de toneelvereniging.

Natuur en recreatie

- Op de kruising van de waterlopen Noordhollands Kanaal in het ZO, Knollendammervaart in het ZW, Vinkenhop in het NW en Beemsterringvaart in het NO, kun je met fiets- en voetveer Jan Hop de oversteek maken tussen het dorp Oost-Graftdijk in het N en buurtschap Spijkerboor in het Z v.v. De pont is genoemd naar de legendarische veerman Jan Hop, die vanaf 1911 jarenlang met zijn roeiboot en met de kabelpont de overtochten heeft verzorgd. Jan Hop was populair bij de kinderen, omdat hij vogeltjes uit zijn hand kon laten eten. Hij had dan ook altijd wat kippenvoer op zak. Als de ouders van deze kinderen geweten hadden dat Jan Hop nooit had leren zwemmen en het ook absoluut niet kon... Gelukkig is het altijd goed gegaan. De huidige pont is in 1984 in de vaart genomen. (bron: achterkant van het overtochtkaartje) De Jan Hop is onderdeel van de pontjesroutes rondom het Alkmaardermeer en Uitgeestermeer.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Spijkerboor, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Spijkerboor (online te bestellen).

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Algemeen: - Site van en over Spijkerboor.

- Nieuws: - Site met nieuws uit de buurtschappen Spijkerboor en Starnmeer.

- Belangenorganisatie: - Spijkerboorder Gemeenschap.

- Buurthuis: - Het onder Bezienswaardigheden beschreven rijksmonumentale 't Heerenhuis is tegewnwoordig een café / petit restaurant, en fungeert tevens als buurthuis voor de verenigingen in de buurtschap (welke dat zijn, kun je vinden in de 3e alinea van het hoofdstuk Status).

- Sport: - "De in 1908 opgerichte IJsclub Spijkerboor is geen wedstrijdclub, meer een recreatieve club. Door de lage contributie van 5 euro per gezin wordt iedereen in staat gesteld lid te worden. Het voordeel daarvan is tevens dat men met activiteiten van de Spijkerboorder Gemeenschap mee mag doen. Bijna iedereen is dan ook lid, zo blijkt uit ons ledenaantal, afgezet tegen het inwoneraantal. Bij jeugdwedstrijden is er voor ieder kind een prijsje. Soms worden die zelfs nagebracht als de ouders geen tijd hebben te wachten op de prijsuitreiking. Zo hopen we iedereen enthousiast te krijgen voor de ijssport en iedereen er in elk geval plezier aan te laten beleven.

Mocht je nu geen groot schaatsliefhebber zijn of deze kunst niet machtig zijn, maar je vindt het wel leuk en gezellig om bij een eventuele volgende Bannetocht te helpen, dan ben je ook van harte welkom. Door de toenemende regelgeving van landelijke en lokale overheden wordt de behoefte aan vrijwilligers bij grootschalige evenementen als de Bannetocht almaar groter. Overigens wordt er bij het organiseren van activiteiten voor eigen leden ook getracht degenen die niet of minder kunnen schaatsen een kans te geven. Zo werd afgelopen winter het eisschiessen of zo men wil Curling georganiseerd onder leiding van een gediplomeerd eigen lid. Zoals velen zullen kunnen beamen was dit een groot succes."

- Zorg: - "Landgoed Spijkerboor is een kleinschalige zorgboerderij. Ook het aantal dieren is kleinschalig en meer hobbymatig. We hebben ca. 40 schapen, een koe, een hobbyvarken en kippen. We wonen aan de rand van een weidevogelgebied waardoor we ons in het broedseizoen voor deze vogels inzetten. Onze cliënten helpen mee bij het verzorgen van al deze dieren. Ook worden ze betrokken bij het broedseizoen van de weidevogels en alles wat daarbij komt kijken. Op onze zorgboerderij is plaats voor: mensen met een verstandelijke beperking, mensen met een fysieke beperking, mensen met psychische of psychiatrische problemen, mensen met een autistische stoornis, jongeren uit de jeugdzorg, (dementerende) ouderen, mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, en mensen met een burn-out."

- Veiligheid: - De buurtschap heeft, ongetwijfeld vanwege de afgelegen ligging, nog altijd een eigen brandweer: Brandweer Spijkerboor, die rond 1942 is ontstaan. De eerste decennia was het allemaal nogal primitief en moest men zich behelpen met zeer eenvoudige uitrustingen, waarover je alles kunt lezen onder de link. Sinds 2008 zijn ze echter helemaal bij de tijd, want aldus de site van de brandweer: "Sinds 2008 is ons keurkorps in het bezit van een splinternieuwe Mitsubishi Canter, die deze keer door een profesioneel bedrijf is afgeleverd. Nu kunnen de mannen van de brandweer beschikken over alle hulpmiddelen die nodig zijn om een moderne brandweer te zijn. Dit voertuig is nu ook gestald in onze hypermoderne volledig nieuwe kazerne. Dus kunnen we nu zeggen dat we helemaal bij de tijd zijn en dat de 'boys' er helemaal klaar voor zijn om onze buurtschap e.o. bij te staan als er iets mocht gebeuren."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)