Sluipwijk

Plaats
Dorp
Bodegraven-Reeuwijk
Groene Hart
Zuid-Holland

Sluipwijk plaatsnaambord.JPG

Sluipwijk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Groene Hart, gemeente Bodegraven-Reeuwijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1870. Per 1-7-1870 over naar gemeente Reeuwijk, in 2011 over naar gemeente Bodegraven-Reeuwijk.

Sluipwijk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Groene Hart, gemeente Bodegraven-Reeuwijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1870. Per 1-7-1870 over naar gemeente Reeuwijk, in 2011 over naar gemeente Bodegraven-Reeuwijk.

sluipwijk_collage.jpg

Sluipwijk, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Sluipwijk, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Sluipwijk (3).JPG

Middenin het mooie Sluipwijk

Middenin het mooie Sluipwijk

Sluipwijk.JPG

De Hervormde kerk in Sluipwijk

De Hervormde kerk in Sluipwijk

Sluipwijk (2).JPG

Dorpsgezicht Sluipwijk

Dorpsgezicht Sluipwijk

sluipwijk_sluipwijkse_plassen_visser.jpg

In de 17e en 18e eeuw zijn door grootschalige veenafgravingen de uitgestrekte Reeuwijkse Plassen ontstaan. Het is daarom niet verwonderlijk dat rond Sluipwijk de visserij eeuwenlang een belangrijk middel van bestaan is geweest. (© Streekmuseum Reeuwijk)

In de 17e en 18e eeuw zijn door grootschalige veenafgravingen de uitgestrekte Reeuwijkse Plassen ontstaan. Het is daarom niet verwonderlijk dat rond Sluipwijk de visserij eeuwenlang een belangrijk middel van bestaan is geweest. (© Streekmuseum Reeuwijk)

sluipwijk_lentefair.jpg

In Sluipwijk is er jaarlijks op een zaterdag in april de Lentefair, met van alles te doen voor jong en ouder.

In Sluipwijk is er jaarlijks op een zaterdag in april de Lentefair, met van alles te doen voor jong en ouder.

ZH gemeente Sluipwijk in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Sluipwijk in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Sluipwijk in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Sluipwijk

Terug naar boven

Status

- Sluipwijk is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Groene Hart, gemeente Bodegraven-Reeuwijk. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1870. Per 1-7-1870 over naar gemeente Reeuwijk, in 2011 over naar gemeente Bodegraven-Reeuwijk.

- Wapen van de voormalige gemeente Sluipwijk.

- Het dorp Sluipwijk heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Reeuwijk (wat formeel wel maar in de praktijk helemaal geen woonplaats is, maar daarover kun je alles lezen onder de link).

- Onder het dorp Sluipwijk vallen ook de buurtschappen Abessinië (deels), Oukoop, Platteweg (grotendeels) en Twaalfmorgen.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving gemeente
De gemeente werd tot ca. 1830 ook 'Sluipwijk en Vrouwmade' genoemd.

Oudere vermeldingen
1280-1287 Slupewiic, 1333 Sluipwijc, 1494 Slupich, 1509 Sluypick.

Naamsverklaring
Voor het eerste deel heeft men gedacht aan sluw in de betekenis 'dun, schraal', maar het kan ook gaan om sluip als in het Nederlandse sluiphaven 'schuilhaven, beschutte haven waar men te allen tijde uit kan', maar ook 'smokkeloord' (als in sluipgat). Vergelijk het Middelnederlandse slop 'schuilhoek', maar ook 'kroeg, slecht befaamde herberg, bordeel'. Een wijk is een nederzetting, vaak met een speciale functie en economisch gunstig gelegen (zie daarvoor verder bij Wijk aan Zee), hier mogelijk 'haveninham'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Sluipwijk ligt ZO van Reeuwijk-Brug, midden in de Reeuwijkse Plassen. Het is een lintbebouwing rond de 's-Gravenbroekseweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Sluipwijk, die slechts het dorp omvat, 152 huizen met 856 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp nog altijd ca. 150 huizen, nu met ca. 350 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Kerkelijk
De ontginning van Sluipwijk wordt gedateerd op eind 13e eeuw. De oudste vermelding van een kerk alhier is van 2 oktober 1311. De Hollandse graaf Willem II bepaalt dan dat de bewoners van Nieuwenbroek gebruik moeten maken van de kerk van “Sluupwijc”. Verondersteld wordt dat dit de eerste kerk van deze nederzetting moet zijn geweest. Wellicht betrof het een houten kerkje, dat later is vervangen door een stenen gebouw. De inwoners waren tot het laatste kwart van de 16e eeuw Rooms Katholiek. Na de Reformatie is dit veranderd. De eerste hervormde predikant komt hier in 1588.

Sluipwijk was een gemeenschap van veenlieden. Nadat door de veenontginningen veel land in water was veranderd, ontstond hier armoede. Dit is terug te zien in de kerkelijke geschiedenis. In de 19e eeuw speelden zowel de bouw van een nieuwe kerk (1861) alsmede de bouw van een pastorie (1882). Hierbij werd door de kerkelijke gemeente een beroep gedaan op de commissie der Algemene Synode om een bijdrage uit het Fonds voor Noodlijdende kerken. Als omschrijving en onderbouwing van de aanvraag werd aangegeven dat de gemeente voor het grootste deel uit veenarbeiders bestond en alzoo "slechts enkele gegoeden tellende".

In 1860 wordt door de Goudse architect A. Korevaar aan de kerkvoogdij gerapporteerd over de slechte toestand van de kerk. Uiteindelijk leidt dit tot een verbod op het uitoefenen van de godsdienstoefeningen. Een turfschuur wordt aangepast om als noodkerk dienst te doen. Na het aanvragen van subsidie bij de provincie Zuid-Holland, omdat de gemeente in een “zeer behoeftige toestand” verkeerde, werd uiteindelijk een definitief bestek opgemaakt voor een geheel gemetselde kerk. Het werk wordt gegund aan Gerrit Splinter, die voor f. 12.297,= inschrijft. De plaats van de nieuwe kerk wordt in december 1862 nog iets gewijzigd, omdat het gemeentebestuur bezwaar maakt tegen het omspitten van aarde op de begraafplaats en het blootleggen van enkele kisten bij de zuidmuur. De nieuwe kerk van Sluipwijk wordt op 4 oktober 1863 ingewijd. (bron: RHC Rijnstreek en Lopikerwaard)

Turfwinning > Reeuwijkse Plassen
"De Romeinen brachten in het begin van onze jaartelling veel vernieuwingen en kennis naar ons land, ook met betrekking tot turf. Maar in de vroege middeleeuwen gebruikte men hoofdzakelijk hout als brandstof. Men kookte op hout en verwarmde zich door hout te stoken. In de Gouden Eeuw ging het Holland economisch voor de wind. De steden groeiden en de bedrijvigheid nam toe. Dat vroeg veel bouw- en brandstoffen. De houtvoorraad van Holland (= houtland) raakte op, maar een energiecrisis maakt vindingrijk. De uitgebreide veengebieden van Holland gingen turf leveren, wat een prima brandstof was. Pas vanaf 1675 gingen turfmakers ook op grondgebied van Reeuwijk op grote schaal aan de slag. In de 18e eeuw bereikte de vervening rond Sluipwijk haar hoogtepunt. Honderden baggermannen, veenmeiden en andere seizoenarbeiders deden hier hun zware werk. De turfschippers vervoerden uiteindelijk vele miljoenen turven naar Gouda en andere Hollandse steden. Daar werden ze gebruikt als energiebron voor de bierbrouwerijen, blekerijen en pijpenfabrieken. Door al dat zwoegen zijn uiteindelijk 13 Reeuwijkse Plassen ontstaan." (bron: Streekmuseum Reeuwijk)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Sluipwijk, kun je terecht bij Streekmuseum Reeuwijk (zie vanaf de 4e alinea onder de link).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Sluipwijk heeft 3 gemeentelijke monumenten, zijnde het woonhuis op Ree 34, en de Hervormde (PKN) kerk uit 1863 met daarnaast de voormalige pastorie uit 1884 ('s-Gravenbroekweg 85-85a). Een restauratiecommissie constateert in 2007 dat de grenen palen waarop de fundering van de kerk rust, door bacteriën ernstig zijn aangetast. Fundering en vloer moesten daarom vernieuwd worden. Dit zou ca. 550.000 euro gaan kosten, inclusief een nieuw interieur. Door de verkoop van een boerderij uit een erfenis had de gemeente - inclusief fondsen - 300.000 euro ter beschikking, maar dat was dus nog lang niet genoeg.

Niet kerkelijk gebonden omwonenden sloegen daarop de handen ineen. Middels Stichting Behoud Kerkgebouw Sluipwijk, die allerlei acties heeft georganiseerd om fondsen te werven, brachten ze de rest van het benodigde geld bij elkaar. Toen tijdens de restauratie bleek dat ook het dak vernieuwd moest worden, legden zij nog eens 50.000 euro extra op tafel. De restauratie heeft in 2016 en 2017 plaatsgevonden. - Fotoalbum restauratie. - Site van de lokale Hervormde Gemeente. - Nieuws van de Sluipwijkse kerk op Facebook.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Lentefair (op een zaterdag in april) in en rondom de Sluipwijkse kerk. Met o.a. kinderkledingbeurs en kramen met o.a. mooie voorjaarsplanten, lekkere eigen baksels, leuke homedecoratie en een boeken- en curiosakraam. De jeugdvereniging staat je voor de kerk op te wachten om je auto een grondige schoonmaakbeurt te geven. Verder spelen en activiteiten voor jong en ouder en tussen de middag een lekkere lunch.

- Zomerfeest Sluipwijkse Margriet (weekend begin juli) is een echt dorpsfeest waar iedereen die iets met Sluipwijk heeft, te vinden is. Een weekend vol sport, spel en live muziek voor jong en ouder. Stichting Sluipwijkse Margriet is van oudsher een buurtvereniging, opgericht in 1945. Sindsdien heeft de vereniging door de jaren heen van alles georganiseerd. Tegenwoordig zet een grote groep vrijwilligers zich in voor het organiseren van de jaarlijkse evenementen Zomerfeest en Winterfeest.

- Sluipwijkse Markt (weekend in oktober).

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging: - Bewonersplatform Sluipwijk - Plassengebied.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Sluipwijk, met foto's van de grafzerken. - Doopboek van de lokale Nederduits Gereformeerde gemeente 1686-1778.

Reactie toevoegen