Status

- Slochteren is een dorp en voormalige gemeente in de provincie Groningen, in de streek Duurswold. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2017. In 2018 over naar gemeente Midden-Groningen.

- Per 1-8-1962 is de gemeente Slochteren vergroot met een deel van de gemeente Ten Boer, namelijk het deel O van het Eemskanaal, omdat de gemeentegrens toen langs dat kanaal is komen te liggen. Het betrof 982 hectare met 402 inwoners, met name betreffende de buurtschappen Blokum, Heidenschap en Luddeweer, en een W deel van het dorp Lageland.

- Wapen van de gemeente Slochteren.

- Onder de gemeente vielen, naast de gelijknamige hoofdplaats, de dorpen Froombosch, Harkstede (grotendeels), Hellum, Kolham, Lageland (deels), Overschild, Scharmer, Schildwolde, Siddeburen, Steendam, Tjuchem en Woudbloem, en de buurtschappen Blokum, Bokhörn, Borgweg (grotendeels), De Paauwen, Denemarken*, Gaarland, Luddeweer, Ruiten, Schaaphok*, Wilderhof. Dat zijn in totaal 13 dorpen en 10 buurtschappen.
* Deze buurtschappen vallen onder het dorp Slochteren. De overige buurtschappen vallen onder de andere dorpen.

- Tot 2017 viel ook het overgrote deel van de Harkstedese buurtschap Klein Harkstede onder de gemeente Slochteren; dit deel van deze buurtschap is in 2017 overgegaan naar de gemeente Groningen (het andere, veel kleinere deel van deze buurtschap viel voor 2017 al onder deze laatste gemeente). Verder is ook het hele buitengebied van de dorpen Harkstede en Lageland, alsmede het dorp Meerstad, in 2017 middels grenscorrectie overgegaan naar de gemeente Groningen, in het kader van de ontwikkeling van het Meerstad-gebied. Voor nadere details in tekst en beeld over welke gebieden het precies betreft, zie de pagina Meerstad.

Naam

In het Gronings
Slòchter.

Oudere vermeldingen
11e eeuw Slohtoron, 1291 kopie 16e-17e eeuw Slohtra, 1659 Slochter.

Naamsverklaring
Te verbinden met het Oudengelse slôhtre 'moeras, modderpoel', en het Nieuwnederlandse dialect slochter 'moerassige streek, oneffen land met waterplassen en sloten'. Aldus betekent de plaatsnaam 'nederzetting in moerassig gebied'. De suggestie 'hakhout' dient te worden afgewezen.(1)

Ligging

Slochteren ligt O van de stad Groningen en N van de dorpen Hoogezand en Sappemeer.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Slochteren 1.189 huizen met 6.489 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 244/1.386 (= huizen/inwoners) met buurtschap Denemarken 11/60, dorp Schildwolde 194/1.086, dorp Kolham 116/620 met buurtschap Foxham 10/44, dorp Harkstede 87/536, dorp Scharmer 96/487, dorp Siddeburen 227/1.335 met de buurtschappen Tjuchem 38/140, Veendijk 40/72 en Oostwold 8/30 en dorp Hellum 118/693. Vlak voor haar opheffing in 2018 heeft de gemeente ca. 6.000 huizen met bijna 15.000 inwoners. Het gelijknamige dorp heeft ca. 890 huizen met ca. 2.200 inwoners.

Recente ontwikkelingen

- In 2011 is de herverkaveling van twee grote blokken in Midden-Groningen afgerond. Het betreft de gebieden Luddeweer-Overschild en Slochteren-Schildwolde, met 4.314 hectare in de toenmalige gemeente Slochteren en 155 hectare in de toenmalige gemeente Appingedam. Het aantal individuele percelen in het gebied is nu teruggebracht van 1.575 naar 1.100. Bijna een derde van de gronden heeft een nieuwe eigenaar gekregen, door onder andere het ruilen en opnieuw toedelen van grond onder 350 eigenaren. Het totale gebied van de in 1998 gestarte Herinrichting Midden-Groningen is ruim 6.300 hectare groot. In 2002 zijn de deelgebieden Tetjehorn en de Westerpolder opgeleverd en in 2004 het gebied Ae's Woudbloem.

Bezienswaardigheden

- Slochteren heeft 40 rijksmonumenten, waarvan er 21 betrekking hebben op de Fraeylemaborg.

- Inventarisatie karakteristieke objecten gemeente Slochteren (2017).

- Site over bezienswaardigheden in de voormalige gemeente Slochteren, gemaakt door leerlingen van het Eemsdeltacollege.

- Fraeylemamolen / Meneersmeulen / Lutje Molen.

- Groote Poldermolen.

- Bakkers Meulentje.

- "Sinds 1967 zette de SMS - de Slochter Molenstichting - zich in voor het beheer en behoud van de oude windmolens op het grondgebied van de gemeente Slochteren. De stichting had haar naam ontleend aan die van de gemeente waar zij haar zetel had en daarmee was de reikwijdte van de inzet en bemoeienis van de stichting eveneens bepaald: molens die vielen binnen de grenzen van deze gemeente. De SMS beheerde in 2014 zes molens en een weidemolen. Letterlijk en figuurlijk daarnaast zette Molenstichting Oldambt (MSO) zich eveneens in voor de instandhouding van de molens in haar werkgebied. De MSO beheerde in 2014 vier molens en een paaltjasker. In 2014 is besloten de beide stichtingen samen te voegen.

Sinds 2015 gaan ze daarom gezamenlijk door het leven als Molenstichting Midden- en Oost-Groningen (MSMOG). - De 10 grote en 2 kleine molens die de MSMOG beheert vind je hier. Naast onderhoud van de molens zet de MSMOG zich ook in voor het werven en opleiden van nieuwe molenaars. Immers, zonder inzet van molenaars kan er geen sprake zijn van structureel beheer en onderhoud aan deze veelal oude en open monumenten. De MSMOG heeft twee eigen instructeurs in haar gelederen. De molen Groote Polder wordt als lesmolen gebruikt. Hier vind je de molenaars van de MSMOG. Al onze molenaars zijn in het bezit van het officiële Getuigschrift van Vereniging De Hollandsche Molen en behoren daarmee tot de ruim 1.000 actieve gediplomeerde molenaars die Nederland rijk is. Onze stichting maakt verder gebruik van de diensten van een aantal gediplomeerde molengidsen."

- De Fraeylemaborg is ingericht met stijlkamers uit de 18e en 19e eeuw, die een indruk geven van de bewoningsgeschiedenis. Er is een fraaie collectie Aziatische keramiek en een Oranje-Nassau verzameling met prenten en keramiek. Werk van kunstenaar Gerrit van Houten (1866-1934) hangt in de Groene Kamer. Op het voorterrein van de Fraeylemaborg liggen het Koetshuis (nu galerie) en het Schathuis (nu café-restaurant). De Fraeylemaborg is omgeven door een uniek park dat een combinatie laat zien van de formele Franse stijl en de romantische Engelse landschapsstijl.

"De Fraeylemaborg blinkt de bezoekers van het landgoed in Slochteren weer mooier tegemoet dan ooit! In 2019 en 2020 onderging de borg met bijgebouwen een ingrijpende restauratie, die zo’n 1.8 miljoen euro heeft gekost. Hierbij was verduurzaming een belangrijk aspect. Behalve de borg zelf zijn ook het Koetshuis, het Schathuis, de Oranjerie, het Hoofdhek en de bruggen grondig aangepakt. Wat gebeurde er allemaal en hoe neem je verantwoorde beslissingen bij de restauratie van zo’n belangrijk cultuurhistorisch monument als landgoed Fraeylemaborg? Hierover is een korte film gemaakt, die je hier kunt bekijken. In de film, gemaakt door Marleen Godlieb en Joshua Vos, vertellen een aantal betrokkenen over de gang van zaken bij de restauratie. Het borggebouw staat hierbij in de hoofdrol.

De borg heeft een half jaar rondom in de steigers gestaan, inclusief de toren, en was net een kunstwerk van Christo, vanwege de totale verpakking in oranje doeken. De voet van de borg en het eiland waar het gebouw op staat zijn verstevigd. Het dak is hersteld en de pannen gingen er geheel af om een isolatielaag te kunnen aanbrengen. De zolders zijn geïsoleerd en de vele ramen zijn voorzien van ‘monumenten-isolatieglas’. Ook is de aardbevingsschade gerepareerd en tot slot heeft het geheel een goede schilderbeurt gekregen." (bron: Fraeylemaborg, februari 2021)

- Boerderijmuseum Duurswold in Slochteren heeft niet alleen een verzameling boerengereedschap en huishoudelijke zaken. Wat het museum zo bijzonder maakt, is dat het ook collecties bezit van de 'toeleveranciers' van het boerenbedrijf. Zo is het in bezit van een groot deel van de werkplaatsinrichting van een wagenmaker/kuiper, gereedschappen van o.a. een klompenmaker, timmerman, (hoef-)smid, huisslachter, huisschilder en objecten en documenten van de voormalige plaatselijke zuivelfabriek. Verdeeld over de verschillende collecties zijn er ruim 4.000 grotere en kleinere objecten waarvan de oudste gedateerd zijn rond 1880.

- De Internationale Politiepetten Collectie in Slochteren omvat meer dan 1.750 politiehoofddeksels (petten, baretten, helmen) uit meer dan 200 verschillende landen die door de politie worden gedragen of in het verleden gedragen zijn. Een van de oudste petten dateert van rond 1880 en is afkomstig uit Groningen. Ook vind je er vele verschillende politie-uniformen, vele mouwemblemen, kleine gebruiksvoorwerpen, onderscheidingen, lokale politiehistorie en andere zaken die met de politie wereldwijd te maken hebben. De collectie is niet permanent geopend voor publiek, maar is wel open op bijzondere dagen, zoals de Nationale Museumweek en de Slochter Jaarmarkt. Daarnaast is er voor groepen het gehele jaar door een afspraak te maken voor een bezoek. Toegang kost je niets! Ze verzorgen graag een rondleiding. Vele particulieren, schoolkinderen en anderen gingen je voor. - Filmreportage over de Internationale Politiepetten Collectie.

Jaarlijkse evenementen

- Het Slochter Wold Spektoakel (op een zaterdag begin september, in 2019 voor de 7e keer) is een jaarlijks evenement vol actie, sport en spel voor en door Slochtenaren. Je verplaatst je per fiets met een team van 6 tot 10 man/vrouw langs spelonderdelen in de verschillende dorpen in de gemeente Slochteren. De deelnemers starten om half 10 ’s ochtends en komen aan het eind van de middag samen bij Ecomotion in Kolham voor de laatste activiteit en een aansluitende barbecue.

- Fraeylema Koetsentocht Slochteren (op een zaterdag in september).

Landschap, natuur en recreatie

- De afgelopen jaren is de natuur W van het dorpenlint in de voormalige gemeente Slochteren (van Kolham in het Z tot Steendam in het N) heringericht. Het betreft een aantal met elkaar verbonden natuurgebieden, die in 2014 als geheel de naam 't Roegwold hebben gekregen. Het gaat om de natuurgebieden - die wel hun eigen namen hebben behouden - Dannemeer bij Schildwolde, Tetjehorn bij Overschild, de Westerpolder bij Kolham en de in 2016 gereed gekomen Haansplassen. 't Roegwold heeft een oppervlakte van 1.700 hectare en vormt een verbindende schakel tussen de Drentse natuurgebieden in het zuiden en het Waddengebied in het noorden. - Videoreportage over de herinrichting van de natuur in Midden-Groningen. - Kaart van natuurgebieden-zone 't Roegwold.

- Openluchtzwembad De Tobbe beschikt over een peuterbad, een zwembad dat afloopt tot 2 meter diepte, een springkussen, een groot speeltoestel, een enorme ligweide om heerlijk te zonnen of lekker te spelen, een tafeltennistafel en een kiosk.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Slochteren, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Slochteren (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - De wekelijkse huis-aan-huiskrant in de voormalige gemeente Slochteren (en enkele omliggende dorpen) 't Bokkeblad is opgericht in 1978, heeft een bijzondere ontstaansgeschiedenis en is via de 1e link ook online te lezen.

- Onderwijs: - Basisschool Ruitenvelder in Froombosch werd wel érg klein met in schooljaar 2017-2018 nog maar ca. 40 leerlingen en in schooljaar 2018-2019 geen groep 5 en 6 meer. De school is daarom gefuseerd met basisschool De Kinderboom in Slochteren. Per 1-8-2019 wordt de school in Froombosch opgeheven en komt er een nieuw integraal kindcentrum (IKC) aan de Slochterveldweg, als opvolger van de genoemde scholen en samen met CBS De Wegwijzer. "We gaan het beste van twee scholen samenvoegen. Zo kun je meteen een kwaliteitsslag maken. Ook de schaalvergroting draagt bij aan een verbetering van het onderwijs. Het nieuwe gebouw biedt bovendien enorme kansen, omdat we tijdens het ontwerpproces precies kunnen aangeven wat voor ons belangrijk is. Denk alleen al aan digitalisering en moderne media", adus directeur Loes Koning. In het gebouw komt ook een peuterspeelzaal en een kinderdagverblijf.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Slochteren.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)