- Sebaldeburen is een dorp in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Westerkwartier. T/m 2018 gemeente Grootegast.
- Onder het dorp Sebaldeburen vallen ook de buurtschappen Buikstede, De Jouwer, Gaarkeuken (voor een klein deel), Kuzemerbalk (grotendeels) en Westerzand.
Terug naar bovenIn het Gronings
Seballeburen.
Oudere vermeldingen
13e kopie 16e eeuw in Sibaldebuere hove, 1385 Sybaldebuiren, 1506 Sibaldeburen, 1579 Sibaldum, 1579 Sijbaldeburen, 1781 Sibaldebuiren.
Naamsverklaring
Betekent buren 'nederzetting, buurt' van (die van) de persoon Sibald.(1)
Verwensing, bijnaam/scheldnaam
"In de rubriek 'Loop naar de maan dan kun je sterren plukken' neemt Inez van Eijk (1978: 88) de vloek 'Loop naar Sebaldeburen!' op. Waarom men iemand in woede en uit minachting naar een klein dorpje in de gemeente Grootegast in Groningen toewenst, is niet geheel duidelijk. Dat men hem ver weg uit zijn gezichtsveld wil hebben, is misschien begrijpelijk, maar waarom speciaal dit dorp? Misschien moeten wij concluderen dat iemands woede zo hevig is dat hij zijn tegenstrever niet alleen naar een ver weg gelegen oord toewenst, maar ook dat dit een nietige, onbetekende vlek moet zijn waar geen enkel vertier te halen is, zodat de verwensing een dubbele straf behelst. In het Nieuw Groninger Woordenboek van K. ter Laan uit 1977 leren wij op blz. 895 het volgende: als men niet zeggen wil waar iemand naar toe gaat, zegt men 'die gaat naar Sebaldeburen'. De verwensing 'ga naar Sebaldeburen en leer het apendrillen!' betekent ‘loop naar de maan, donder op’. En de scheldnaam voor de inwoners van dat dorp is apendrillers." Aldus P.G.J. van Sterkenburg in 'Vloeken' (2001).
Het dorp Sebaldeburen grenst in het W aan de dorpen Grootegast en Lutjegast, in het N aan het Van Starkenborghkanaal en het dorp Grijpskerk, in het O aan het dorp Oldekerk en in het Z aan het dorp Boerakker, en ligt OZO van het tweelingdorp Gerkesklooster-Stroobos en het dorp Buitenpost, ZO van de dorpen Visvliet, Burum en Kollum, ZW van het dorp Noordhorn, WZW van het dorp Zuidhorn, W van het dorp Niekerk, NNW van de dorpen Tolbert en Leek, N van het dorp Nuis, NNO van de dorpen Noordwijk en Marum en NO van de dorpen Kornhorn en Surhuisterveen.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Sebaldeburen 37 huizen met 278 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 270 huizen met ca. 680 inwoners.
Terug naar bovenSebaldeburen is de hoofdplaats geweest van de vroegere streek Langewold.
Sinds 2011 verdiept Johan Kampen zich in de geschiedenis van het dorp, met de intentie daar t.z.t. een boek over te maken. Voor iedereen die interesse heeft in de geschiedenis van het dorp en het dorpsboek in wording, is hij het weblog Historisch Sebaldeburen begonnen. In het rechtermenu vind je een aantal pagina's met veel oude foto's, krantenartikelen e.d. over het dorp, met toelichting, en ingedeeld op thema. Je kunt daar op reageren en bijvoorbeeld iets vertellen over een foto of bericht, als je er meer van weet. Op die manier wil Johan het dorp in vroeger tijden weer tot 'leven' brengen. Alle aanvullingen voor zijn dorpsboek in wording zijn zeer welkom.
Terug naar boven- De Dorpsvisie Sebaldeburen is in 2018 geactualiseerd en vernieuwd.
Terug naar boven- Sebaldeburen heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk, de Hervormde pastorie van architect Klaas Siekman uit 1934 met aangebouwde bergplaats (Kerkweg 2), en Molen De Eendracht.
- De Hervormde (PKN) kerk (Provincialeweg 44) is een eenvoudige zaalkerk uit 1807. Ds. Nicolaus Westendorp ergerde zich danig aan de vervallen kerk die hij daar aantrof, toen hij in 1797 predikant van Sebaldeburen werd. Hij zegt het zo: "Ik had bij mijne komst in de Gemeente den deerniswaardigen toestand der kerk met de treurigste aandoeningen beschouwd. Dit gevoel werd pijnigend, zoo dikwerf ik mij het naderend ogenblik voorstelde, waarin de zorg voor ons leven ons noodzaken zoude, dezelve te moeten mijden. Er was geen herstellen aan: een nieuwe te zetten uit de kerkelijke goederen en inkomsten was niet mogelijk, dewijl dezelve niet eens toereikend waren tot onderhoud van Pastorij en Kosterij. Ook van de Gemeente was er geene verwachting; want dezelve was klein, door andere inrigtingen bezwaard en bestond meestendeel uit veen- en arbeidslieden".
Een vervallen kerk, een gemeente die zelf niet over de financiën beschikte en een dominee die er toch wat in ziet. Zo is de situatie aan het eind van de 18e eeuw. En toch is het gelukt om de gelden bijeen te brengen voor een nieuwe kerk. Uit het hele land worden bijdragen ontvangen, terwijl ook de omliggende gemeenten zich niet onbetuigd laten. De oude kerk wordt gesloopt en gedeeltelijk met de materialen van die oude kerk komt het kerkje tot stand waarin wij nu nog bijeenkomen. Wanneer in Sebaldeburen de eerste kerk gebouwd werd, is niet bekend. In ieder geval werd hier in de 14e eeuw al gepreekt. De eerste kerk - schrijft ds. Westendorp - die in het dorp stond en die waarschijnlijk een heidense tempel verving, was rond van gedaante. Volgens hem staat deze oude ronde kerk afgebeeld op het zegel van Langewold. Ook in het zegel dat gebruikt werd door de bisschoppen zou deze kerk zijn afgebeeld. Deze ronde kerk werd gesloopt en vervangen door een "langwerpige vierkantige". De forse toren die daarbij hoorde is in de 17e eeuw afgesleten.
De huidige kerk is in 2009/2010 van binnen en van buiten gedeeltelijk gerestaureerd. Er is o.a. vloerverwarming aangebracht en de radiatoren kregen een nieuwe opstelling. Tevens is de consistorie vergroot. En het geheel is opnieuw in de verf gezet. Ook het torentje is opgeknapt. Het orgel is in 1978 voor het laatst gerestaureerd en wacht op een volgende restauratie." (bron: Hervormde Gemeente Sebaldeburen)
- De voormalige Gereformeerde kerk Maranatha (Provincialeweg 81) dateert uit 1959 en is gebouwd naar ontwerp van de architecten E. en L.H. Reitsma. De kerk is in 2000 aan de eredienst onttrokken en herbestemd tot woonhuis. Tegenwoordig is er sprake van de de Protestantse Gemeente Grootegast/Sebaldeburen, ontstaan uit samenvoeging van de gelijknamige Gereformeerde Gemeente en de Hervormde Gemeente Grootegast. De gemeente maakt gebruik van twee kerkgebouwen, beide in Grootegast: de eredienst op zondagmorgen is in de Goede Herderkerk, het Witte kerkje wordt gebruikt voor bijzondere diensten.
- Molen De Eendracht (Provincialeweg 7) is naast de kerk de andere 'blikvanger' in Sebaldeburen. De molen is in 1887 gebouwd nadat een voorganger uit 1801 was afgebrand. Het is een van de 7 poldermolens in het Westerkwartier. Het bijzondere van deze molen is dat zij 2 schroeven heeft waarmee het water uit de polder in de boezem kan worden gepompt. In de provincie Groningen zijn in totaal slechts 4 van dergelijke molens.Tot 1970 is de molen beroepsmatig in gebruik geweest als gemaal van de Sebaldebuurstermolenpolder. Daarna is de molen verscheidene malen gerestaureerd. Bij de laatste restauratie enkele jaren geleden zijn beide vijzels weer maalvaardig gemaakt. Vrijwillig molenaar Henk Berends (al sinds 1975!) woont in het herbouwde molenaarshuis O van de molen en laat de molen zeer regelmatig de polder bemalen. De molen is tegenwoordig eigendom van Stichting De Groninger Poldermolens, sinds medio 2015 de opvolger van o.a. Molenstichting Westerkwartier.
De molen leent zich goed voor educatieve doeleinden. Jaarlijks komen schoolklassen de molen bezoeken voor een themales over de waterhuishouding in hun woonomgeving. Geregeld komen inwoners van het Westerkwartier langs met familieleden uit overzeese gebieden om hen een werkende molen te laten zien. Ook andere buitenlanders en natuurlijk ook toeristen uit eigen land zijn onder de indruk van de bouwwijze en werking van de molen. Voor openingstijden, route etc. zie onder deze link.
- De hiervoor reeds vermelde vrijwillig molenaar Henk Berends liep al langer met plannen rond om eens een modelmolen te bouwen, maar het kwam er steeds niet van. In 1998 lijkt er schot in het plan te komen als hij een bestaande modelmolen overneemt van de erven van dhr. Postema te Sebaldeburen. Bij nadere inspectie bleek wel érg veel aan deze molen te moeten worden vernieuwd. Daarom besluit Henk om dan maar een volledig nieuwe molen te bouwen, naar voorbeeld van 'zijn' poldermolen De Eendracht. In voorjaar 1999 start hij met de bouw. Alle onderdelen zijn nagemaakt op een schaalgrootte van 1 op 3. Ook zijn zo veel mogelijk de in de molenbouw oorspronkelijk gebruikte houtsoorten aangehouden. Zo is het achtkant van Amerikaans grenenhout en hebben de tandwielen iepen velgen en eikenhouten kruishouten, terwijl de kammen van pokhout of essen zijn gemaakt. Op 1 november 2003 is Modelmolen Westendorp feestelijk geopend.
- De kunstzinnige bankjes die als terrasafscheiding dienden van het bekende Grand Café De Drie Gezusters in Groningen, zijn sinds 2019 te bewonderen in Sebaldeburen. Het café wilde namelijk een nieuwe terrasafscheiding, en wilde de oude bankjes, die dienden als afscheiding, niet bij het oud ijzer gooien, maar wist ook niet direct wat ze er dan wél mee aan moesten. Dat kwam Erik Daanje, penningmeester van de dorpsbelangenvereniging, ter ore. Hij trok de stoute schoenen aan en liet weten dat zijn dorp ze graag wilde hebben. "Wij zijn namelijk druk bezig rond dorpshuis ’t Spectrum, de school en de sportkooi om alles wat fraaier aan te kleden. Deze bankjes pasten perfect in onze plannen”, aldus Daanje. De Drie Gezusters was het met hem eens dat dat wel een 'zinvolle herbestemming' was, dus zo geschiedde.
Terug naar boven- Trekkertrek Sebaldeburen (weekend eind juni).
Terug naar boven- "Het Sebaldebuurster Loopke (3 km) is een rondwandeling door het karakteristieke coulissenlandschap van het Zuidelijk Westerkwartier. Op initiatief van Dorpsbelangen Sebaldeburen, werkgroep wandelpaden, is in samenwerking met Landschapsbeheer Groningen dit Ommetje gerealiseerd. Het dorp ligt op de middelste van drie van west naar oost lopende zandruggen. Het Ommetje voert langs beeldbepalende landschapselementen als houtsingels, weilanden, petgaten en de mooie natuur. Tijdens de wandeling kun je dieren als reeën, fazanten en hazen tegenkomen. Geniet van dit Ommetje, de rust en de natuur. Veel wandelplezier!" Aldus de inleiding van de, via de link ook online te lezen, folder van het Ommetje, waarin je kunt lezen welke bijzonderheden je onderweg tegenkomt.
- Dierenweide 't Trefpunt is in 2019 gerenoveerd.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Sebaldeburen, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Fotoreportages van flora, fauna, monumentale panden en andere bezienswaardige objecten in Sebaldeburen en omgeving, door Harry Perton.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Sebaldeburen.
- Nieuws: - Nieuws uit Sebaldeburen op Facebook. - Dorpskrant Dorpsklanken verschijnt 6x per jaar.
- Belangenorganisatie: - "Sebaldeburen.net is een vereniging, in 2013 ontstaan uit samenvoeging van Vereniging Dorpsbelangen en de Vereniging voor exploitatie en beheer van dorps- en scholencentrum ‘t Spectrum. De vereniging vertegenwoordigt het dorp richting overheid en andere organisaties en instellingen. Kortom belangenbehartiging. Wij houden ons bezig met beheer en exploitatie van ons dorpshuis ‘t Spectrum. Wij organiseren verschillende activiteiten in het dorp, van kinderspeelmiddagen tot feestavonden met bands. Wij bieden ‘t Spectrum aan voor vergaderingen, cursussen en feesten. ‘t Spectrum is teven de thuisbasis van shantykoor Abel Tasman en toneelvereniging Incognito. ‘t Spectrum heeft een inpandige sportzaal waar verschillende verenigingen gebruik van maken. In ‘t Spectrum is tevens samenwerkingsschool De Aquarel gevestigd. De vereniging beheert en onderhoudt ook dierenweide 't Trefpunt. Kortom we zijn een vereniging met veel verantwoordelijkheden op veel verschillende gebieden. Dit alles wordt door een groep enthousiaste vrijwilligers overeind gehouden."
- Dorpshuis: - Dorpshuis 't Spectrum is de spil van het dorp Sebaldeburen en draait sinds de opening in 1981 geheel op de inzet van vrijwilligers. Het interieur is in 2011 geheel gerenoveerd en heeft een moderne, sfeervolle uitstraling. Faciliteiten: zaal met toneel, bar en keuken; vast opgestelde beamer met scherm; keuken met o.a. een professionele frituur; kleine vergaderzaal; moderne toiletgroep met invalidentoilet; sportzaal met kleedkamers en douches; ruime hal / wachtruimte met garderobe; ruime parkeerplaats met verlichting. 't Spectrum is voor verenigingen, bedrijven en particulieren beschikbaar voor allerlei zakelijke, feestelijke, sportieve of recreatieve aangelegenheden, tegen een aantrekkelijke zaalhuur per dagdeel. In 2019 zijn de gymzaal en de kleedruimten verbouwd c.q. opgewaardeerd. Dankzij deze verbouwing is het dorp voor de komende jaren weer verzekerd van een dorpshuis dat aan de eisen des tijds voldoet. Tevens zijn in 2018 een nieuwe geluidsinstallatie en een elektrische kookplaat aangelegd.
- Onderwijs: - "Samenwerkingsschool SWS De Aquarel in Sebaldeburen is in 2007 ontstaan uit de openbare en de christelijke basisschool. Destijds een van de eerste samenwerkingsscholen in Nederland. Nu zijn er in het Westerkwartier alleen al 8 samenwerkingsscholen en het aantal zal nog blijven groeien. SWS De Aquarel is een kleurrijke kleinschalige samenwerkingsschool in een multifunctioneel gebouw met veel leer-, speel- en sportruimte. We zijn trots op het concept samenwerkingsschool. Diversiteit in identiteit! Door elkaar te ontmoeten, te leren kennen, juist op het vlak van levensovertuiging, leggen we de basis voor goed burgerschap.
Wat hebben wij te bieden?: Eigentijds adaptief onderwijs: Op SWS De Aquarel zijn we bij de tijd! We maken gebruik van het tabletgestuurd onderwijs van Snappet. Dit biedt ons optimale mogelijkheden om het onderwijs af te stemmen op de leerling. Sportieve Gezonde School: Bewegen en sportief bezig zijn doen we iedere dag. Spelend leren en lerend spelen zijn onze uitgangspunten. Goed voor gezondheid, goed voor cognitieve ontwikkeling en concentratie. Én goed voor het samen leren spelen. Vijf gelijke dagen. Alle leerlingen gaan elke dag van 8.30-14.00 uur naar school. Dat geeft veel duidelijkheid, rust en structuur. Na schooltijd blijft er veel tijd over voor spelen en andere activiteiten. Groepsdoorbroken onderwijs. Leren met en van elkaar in kansrijke combinatiegroepen! Leerlingen werken, leren en spelen in de eigen groep, maar ook groepsdoorbroken. Ook werken we met schoolbrede projecten en thema's."
- Muziek: - Het in 1998 opgerichte Abel Tasman Koor heeft als thuishaven het dorp Sebaldeburen, maar de leden zijn afkomstig uit het hele Westerkwartier. Optreden doen ze graag en regelmatig, gemiddeld ongeveer 25 keer per jaar, in hun tenue van nagemaakte 17e-eeuwse kledij. Ze zingen de traditionele shanties en zeemansliedjes in diverse talen en verder liedjes die te maken hebben met Tasman en de zee uit het populaire genre van de jaren zestig, zeventig en tachtig. Het koor telt 48 zangers (24 mannen en 24 vrouwen) en 4 muzikanten; Elly, Femmy en Akkie op accordeon, met ritmische begeleiding van Klaas op een Cagon. Het geheel staat onder leiding van dirigent Wouter Lautenbach. Eens per 14 dagen en indien nodig wel eens vaker, wordt er gerepeteerd in dorpshuis ’t Spectrum. - Hier kun je video's bekijken van optredens van het Abel Tasman Koor.
- Sport: - Judovereniging Grootegast heeft haar trainingslocatie in een gymzaal in Het Spectrum te Sebaldeburen. Zij hebben het geluk om te kunnen zeggen dat ze een aantal zeer goede trainers hebben, met veel ervaring in het judo. Ook is er een activiteitencommissie die allerlei leuke activiteiten organiseert om de vereniging actief te houden. Er wordt wedstrijdtraining gegeven, ze hebben dan ook een groep goede wedstrijdjudoka’s. Iedereen van rond de 6 jaar tot en met de senioren kan bij deze gezellige club terecht om te (leren) judoën.
- Weer: - Weerstation Sebaldeburen.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Sebaldeburen.
Reactie toevoegen