- Schoonheeten is een buurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Raalte.
- De buurtschap Schoonheeten valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Heeten en voor een klein deel onder het dorp Nieuw-Heeten.
- De buurtschap Schoonheeten ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.
Terug naar bovenSpelling
Bij vrijwel alle steden en dorpen in ons land is op enig moment of soms zelfs meer momenten, door de jaren heen, de naam en spelling formeel door de gemeente vastgesteld (die daar formeel ook - als enige instantie in ons land - toe gerechtigd is). Bijvoorbeeld in het kader van de introductie van het postcodeboek/-systeem in 1978, en later, in het kader van de in 2009 in werking getreden gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Bij de meeste buurtschappen is dat helaas nooit gebeurd, omdat die ten behoeve van het postcodesysteem destijds voor de postadressen doorgaans gemakshalve onder het grotere buurdorp zijn 'gemoffeld', zodat er geen eigen postcode voor hoefde te worden toegekend. In dit geval valt buurtschap Schoonheeten voor de postadressen dus grotendeels onder het dorp Heeten en deels onder het dorp Nieuw-Heeten, zoals reeds vermeld onder Status. Omdat de meeste buurtschappen voor het postcodeboek en de BAG niet formeel als 'woonplaats' zijn vastgesteld/toegekend, zijn het wettelijk ook geen 'woonplaatsen' (in de praktijk zijn ze dat natuurlijk wél) en is voor de gemeenten ook geen - wettelijke - noodzaak om die spelling formeel vast te stellen. Wat dan ook meestal niet gebeurd is.
Een van de nadelen daarvan is dat in een aanral gevallen sprake is van een inconsequente spelling van de plaatsnaam. Omdát er dus nooit één spelling is vastgesteld waar iedereen geacht wordt zich aan te houden. Zo ook hier. In een aantal gevallen is hier namelijk nog sprake van de - wat ons betreft - verouderde spelling Schoonheten (ooit was dat logisch, omdat moederdorp Heeten vroeger ook als Heten gespeld is geweest). Zoals deze bijvoorbeeld op de plaatsnaamborden terecht is gekomen* en nog altijd wordt gehanteerd in de straatnaam Schoonhetenseweg. Maar als men op enig moment vaststelt dat het dorp Heeten in het vervolg zo wordt gespeld, is het toch wel zo logisch om de 'dochterkernen' die deze naam ook als onderdeel in hun plaatsnaam hebben, in het vervolg ook zo te spellen (en uiteraard ook hiervan afgeleide entiteiten, zoals in dit geval het landgoed en de straatnaam).
* Wat ons betreft zouden de plaatsnaamborden dan ook aangepast moeten worden, omdat je nu de kip-en-ei-kwestie dan wel vicieuze cirkel krijgt dat men denkt "laten wij die spelling maar hanteren, want het staat zo op de plaatsnaamborden, dus zal het wel goed zijn". Helaas staat er wel vaker een spelfout op plaatsbaamborden van buurtschappen, vanwege de oorzaak zoals genoemd aan het begin van deze alinea.
In dit geval dus Nieuw-Heeten (wat ook zo wordt gehanteerd) en Schoonheeten (wat dus nooit formeel is vastgesteld, maar in veel gevallen wel zo wordt gehanteerd - en wat ons betreft dus terecht, zoals hiervoor toegelicht - bijvoorbeeld op de richtingwijzers in de omgeving). Maar goed dat is dus ónze logica, waarvan het óns logisch lijkt dat instanties die deze plaatsnaam hanteren, ook die spelling - consequent - gebruiken. Nu weet ieder die dit leest waarom. En moet ieder voor zich maar bepalen wat 'ie daarmee doet. Of niet. Maar wij hanteren vanwege het hiervoor gestelde in ieder geval deze spelling op deze pagina. Waarvan akte.
Terug naar bovenDe buurtschap Schoonheeten ligt rond de wegen Schoonhetenseweg (het gedeelte van deze weg tussen de kruispunten met de wegen Haarlesedijk en Speelmansweg), Speelmansweg, Haarlesedijk (het gedeelte van deze weg vanaf huisnummer 15, in W richting), Portlanderdijk (het gedeelte van deze weg vanaf huisnummer 35, in NW richting) en Veldzichtweg (het gedeelte van deze weg N van het kruispunt met de Haarlesedijk). De buurtschap ligt NO van het dorp Heeten, NW van het dorp Nieuw-Heeten, N van het dorp Okkenbroek, ONO van het dorp Wesepe, OZO van het dorp Broekland, ZO van het dorp Raalte, ZW van de dorpen Luttenberg en Hellendoorn en WZW van het dorp Nijverdal.
Terug naar bovenDe buurtschap Schoonheeten omvat ca. 60 huizen met ca. 150 inwoners.
Terug naar bovenTweede Wereldoorlog
Op 13 november 1944 krijgen de bewoners van landgoed Schoonheeten, van de smederij, van boerderij de Kreil, van 't winkeltje en van herberg 'de Hertog van Portland' van de Luftwaffe te horen dat zij het landgoed binnen een dag moeten verlaten. Er komt een Sperrgebiet. Een maand later, op 16 december, wordt er de eerste V1-raket gelanceerd; er volgen nog honderden raketten, die worden afgeschoten in de richting van Antwerpen. Als de Canadezen eind maart 1945 oprukken, blazen zij de lanceerbasis op.
- Tijdens de oorlog zat de Joodse onderduiker Maurits Bachrach (1917) ondergedoken op de boerderij van Strookappe tussen Nieuw-Heeten en buurtschap Schoonheeten. Hij stond bekend als Hendrik Bakker. Op 14 oktober 1944 is hij tijdens zijn vlucht door landwachters beschoten en dodelijk getroffen. In 2006 is een gedenksteen geplaatst naast het monument voor Marinus Stevens, die daar op diezelfde dag probeerde een schuilhut te bereiken en tweemaal door een jonge SS–er in de rug is geschoten.
Terug naar boven- Landgoed Schoonheeten is 400 hectare groot - veel panden in de buurtschap vallen dan ook onder het landgoed - en ligt tussen de Veluwe en de Sallandse Heuvelrug in de IJsselvallei, die door landijs gedurende het Pleistoceen is uitgeschuurd. Aan de Schoonhetenseweg liggen oude bossen, weilanden en akkergrond, ten oosten van de weg ligt ook de Schoonheeterheide, een vochtig heideveld dat nooit in cultuur is gebracht. Het is nu een natuurreservaat in beheer bij Landschap Overijssel.
Kern van het landgoed is kasteel Schoonheeten, dat reeds in 1382 wordt vermeldd. Voor het huis ligt een plein met twee bouwhuizen. Vroeger waren dat stallen en koetshuizen, tegenwoordig worden ze gedeeltelijk bewoond. Het huis met bijgebouwen is omgracht. Sinds jaar en dag wordt het landgoed bewoond door de familie Bentinck. Alle luiken van de huizen en boerderijen op het landgoed zijn beschilderd in blauw en wit: de kleuren van het familiewapen van de Bentincks.
Terug naar boven- Buurthuis: - De lagere school in buurtschap Schoonheeten is opgericht in 1929. In 1983 is de school gesloten, omdat het aantal leerlingen te klein was geworden. Hoe nu verder met het pand? De school had natuurlijk ook een ontmoetingsfunctie, die met het sluiten van de school ook verloren ging. In 1985 hebben Schoonhetenaren in overleg met gemeente Raalte een plan gemaakt om het schoolgebouw te herbestemmen tot buurthuis. En zo geschiedde. Gemeenschapscentrum 't Scheultie, waarvan de naam uiteraard verwijst naar de vroegere functie van het pand, wordt beheerd door Stichting Gemeenschapscentrum Schoonheten. In het buurthuis bruist het de hele week door van de activiteiten, met name Biljarten, Kruisjassen, Gymnastiek/Fitness, 55+ soos, Darten, Klootschieten, Taichi, Vrouwen van Nu, Volksdansen, Schilderen en Bloemschikken.
Reactie toevoegen