Saltryp

Plaats
Buurtschap
Harlingen
Fryslân

almenum_kaart_openstreetmap.jpg

Buurtschap Saltryp ligt direct N van de stad Harlingen, W van de dorpskern van Midlum, als lintbebouwing aan de noordkant van de Harlingerstraatweg, met nog enkele omliggende panden aan het Skieppedykje en de Haulewei. (© www.openstreetmap.org)

Buurtschap Saltryp ligt direct N van de stad Harlingen, W van de dorpskern van Midlum, als lintbebouwing aan de noordkant van de Harlingerstraatweg, met nog enkele omliggende panden aan het Skieppedykje en de Haulewei. (© www.openstreetmap.org)

almenum_op_kaart_jaren_tachtig_20e_eeuw.jpg

Van de jaren zeventig tot de jaren negentig heeft wat sinds april 2022 buurtschap Saltryp heet als Almenum op kaarten gestaan. (© www.kadaster.nl)

Van de jaren zeventig tot de jaren negentig heeft wat sinds april 2022 buurtschap Saltryp heet als Almenum op kaarten gestaan. (© www.kadaster.nl)

almenum_harlingerstraatweg_kopie_kopie.jpg

Buurtschapsgezicht van buurtschap Saltryp aan de Harlingerstraatweg W van de dorpskern van Midlum.

Buurtschapsgezicht van buurtschap Saltryp aan de Harlingerstraatweg W van de dorpskern van Midlum.

Saltryp

Terug naar boven

Status

- Saltryp is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Harlingen. T/m 30-6-1971 deels gemeente Barradeel (de W helft), deels gemeente Franekeradeel (de O helft). Per 1-7-1971, door middel van een grenscorrectie, over naar gemeente Harlingen.

- Buurtschap Saltryp valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Midlum.

- Buurtschap Saltryp ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom - sinds april 2022 - witte plaatsnaamborden.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Van de jaren zeventig tot de jaren negentig van de 20e eeuw heeft de bebouwing alhier als plaatsnaam Almenum in atlassen gestaan (zie de afbeelding elders op deze pagina). Almenum is een vroeger dorp dat om de stad Harlingen heen lag. Het dorp viel onder de gemeente Barradeel. De dorpskern van Almenum is reeds in de 16e eeuw door de stad Harlingen 'opgeslokt'. De oude St. Michaëlsdom van Almenum werd op de toren na gesloopt en in 1775 vervangen door de nieuwe Grote Kerk van Harlingen. Een groot deel van het buitengebied van het dorp, met daarin onder meer de buurtschap Gratingabuurt en de huidige wijk Oosterpark, is in 1933 door de stad geannexeerd. In hoeverre de plaatsnaam Almenum in de buurtschap die sinds 2022 Saltryp heet ook zo is beleefd, is ons niet bekend. Kennelijk was dat toch niet het geval, anders had men in 2022 niet voor de huidige plaatsnaam gekozen. Die atlasvermelding is dan kennelijk een 'slip of the pen' van de kaartenmakers geweest?

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Saltryp ligt direct N van de stad Harlingen, W van de dorpskern van Midlum. De buurtschap ligt als lintbebouwing aan de noordkant van de Harlingerstraatweg (huisnrs. 36-94), met nog enkele omliggende panden aan het Skieppedykje en de Haulewei.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Buurtschap Saltryp heeft tegen de 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Sibadastins / Middelstein
In buurtschap Saltryp is sprake geweest van een vermoedelijk in de 13e eeuw gebouwde Sibadastins. Sibada was een aanzienlijke eigenerfde state. Het had deel aan de rechtsomgang. De eigenaars werden in 1356, 1433 en 1473 vermeld als 'aanzienlijke dorpsbewoners'. In 1546 werden er een wier en een Groote Sybade Stins terp genoemd. In 1850 werd een goed op ongeveer deze plaats vermeld als een buitenverblijf genaamd Middelstein. Er is niets van de stins en de buitenplaats terug te vinden. De terp is afgegraven en het terrein is nu weiland.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Herinrichting weg en nieuwe plaatsnaam(borden)
De Harlingerstraatweg is in 2022 opnieuw ingericht. Er mag nog maar maximaal 60km/uur worden gereden in plaats van de maximaal 80 van voorheen. De snelheid is omlaag gebracht om de weg minder aantrekkelijk te maken als sluiproute naar het langparkeerterrein voor de eilandbezoekers. Ook zijn op verschillende plekken maatregelen genomen om de snelheid omlaag te brengen; de weg is versmald van zeven naar zes meter, en er zijn drempels en een middeneiland aangelegd.

Om het verkeer er nog bewuster van te maken dat men door een woonkern komt en zo extra te stimuleren dat men snelheid mindert, worden na dergelijke herinrichtingen vaak plaatsnaamborden bij buurtschappen geplaatst, voor zover dat nog niet het geval was. Soms wordt daar dan een nieuwe plaatsnaam voor bedacht, omdat de bebouwing ter plekke kennelijk nog geen plaatsnaam had. Op kaarten heeft deze buurtschap van de jaren zeventig tot de jaren negentig weliswaar als Almenum te boek gestaan, maar kennelijk 'leefde' dat lokaal niet (waarvoor zie ook het kopje Naam). De huidige plaatsnaam Saltryp is door onderzoekers van Gemeentemuseum het Hannemahuis aangetroffen op een kadasterkaart uit omstreeks 1830. Wethouder Harry Boon en inwoner Simon de Groot hebben de nieuwe plaatsnaamborden op 20 april 2022 onthuld.

Reacties

(2)

De plaatsnaam Almenum lijkt definitief verleden tijd te zijn, aangezien de buurtschap op die plek een week geleden nu officieel (door middel van plaatsnaamborden aan weerszijden) hernoemd blijkt te zijn in 'Saltryp'. Zie onderstaand artikel voor toelichting op die beslissing.

omropfryslan.nl/nieuws/1144477-harlingen-brengt-oud-buurtschap-saltryp-terug-als-afsluiting-van-werkzaamheden-aan-de

Dank voor de tip! Kennelijk leefde de naam Almenum dan toch niet ter plekke, in tegenstelling tot wat de atlassen suggereerden, anders had men deze 'nieuwe oude naam' niet bedacht. Jammer dat de oude naam Almenum, waar een rijke geschiedenis aan vast zit, hierdoor nu inderdaad helemaal verdwijnt. Het zij zo. Ik heb e.e.a. aangepast.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen