Rytseterp

Plaats
Buurtschap
Súdwest-Fryslân
Fryslân

rytseterp_botes_paradys.jpg

Bote en Astrid de Boer zetten zich met hun melkveebedrijf op Rytseterp 1 niet alleen in voor hun melkvee, maar nadrukkelijk ook voor de weidevogels. Vandaar de grutto en het bordje 'Bote's Paradys' in hun weiland aan de Jousterperweg (N359). (©Google Maps

Bote en Astrid de Boer zetten zich met hun melkveebedrijf op Rytseterp 1 niet alleen in voor hun melkvee, maar nadrukkelijk ook voor de weidevogels. Vandaar de grutto en het bordje 'Bote's Paradys' in hun weiland aan de Jousterperweg (N359). (©Google Maps

Rytseterp

Terug naar boven

Status

- Rytseterp is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wûnseradiel.

- De buurtschap Rytseterp valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Tjerkwerd.

- De buurtschap Rytseterp heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Rijtseterp. Wij hanteren op deze pagina de Friese spelling, omdat voor veel buurtschappen, waaronder deze, in tegenstelling tot bij de dorpen en steden, de spelling van de plaatsnaam niet formeel is vastgesteld, en aangezien hier geen plaatsnaamborden zijn waar een voorkeursspelling uit kan worden afgeleid, en de straatnaam hier in het Fries is, is onze conclusie dat het wel zo logisch is om ook voor de plaatsnaam dezelfde spelling te hanteren.

Oudere vermeldingen
Rytsebuorren, 1547 Rytzeterp, 1718 Rijtze Terp, 1861 Rijtseterp.

Naamsverklaring
Betekent terp 'wierde, kunstmatige hoogte' van de persoon Rijtze.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Rytseterp ligt rond de gelijknamige weg. Aan die weg betreft het de boerderijen op huisnrs. 1, 2 en 4. Deze drie boerderijen liggen vlak bij elkaar. De twee nabijgelegen panden aan de Jousterperweg (N359) (huisnrs. 2 en 2a) vallen ook nog onder de buurtschap. De buurtschap ligt WZW van het dorp Tjerkwerd, N van het dorp Parrega, OZO van het dorp Allingawier, ZO van het dorp Exmorra, ZW van de stad Bolsward en NNW van het dorp Dedgum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Rytseterp omvat 5 huizen met ca. 10 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Geschiedenis van de boerderijen in buurtschap Rytseterp, in tekst en beeld.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Fietsers en voetgangers van en naar het buurtschapje Rytseterp kunnen sinds 2010 veilig de N359 oversteken, sinds in dat jaar de ophaalbrug over het Van Panhuyskanaal bij Tjerkwerd met een separaat fietspad is uitgebreid. Meest opzienbarende onderdeel van de uitbreiding is het val, dat volledig in aluminium is uitgevoerd. In de civiele techniek een niet alledaagse oplossing, maar wel een die uiteindelijk economisch en maatschappelijk gezien vele voordelen bood.
Aluminium, veelzijdig en veel gebruikt in de auto-industrie, constructiebouw en verpakkingsindustrie. Voor civiele toepassingen is het metaal echter geen voor de hand liggend materiaal. De gevoeligheid voor vermoeiing door verkeersbelasting maakt de toepassingsmogelijkheden van aluminium beperkt. Hierdoor gaat de voorkeur in de meeste gevallen uit naar staal. Toch zijn er binnen de civiele techniek mogelijkheden voor het gebruik van aluminium. Deze fiets- en voetgangersbrug is daar het bewijs van.

De uitbreiding van de brug is onderdeel van een aantal nieuwe fietsvoorzieningen rondom de drukke N359 bij Tjerkwerd en Parrega. Het fietsverkeer vanuit buurtschap Rytseterp moest meteen na de beweegbare stalen ophaalbrug over het Van Panhuyskanaal de weg oversteken. Een onoverzichtelijke en gevaarlijke situatie. Mede door de toename van autoverkeer vroeg de situatie om een oplossing. De provincie Fryslân ging hier eind 2007 mee aan de slag. Wetterskip Fryslân tekende voor het ontwerp van de smalle brug.

De uitbreiding van een ophaalburg heeft vaak een enorme impact op de constructie en is hierdoor kostbaar. Veelal moet het bestaande val verbreed en vernieuwd worden, net als de boven- en onderbouw en de aandrijving van de brug. Gelukkig bood de brug bij Rytseterp letterlijk en figuurlijk de ruimte voor een alternatief. Tussen de verkeersbrug en het brugwachtershuisje lag namelijk nog een vrije ruimte van anderhalve meter. Net voldoende voor een oplossing waarbij het fietspad in de vorm van een separaat val in de bestaande brugconstructie werd geïntegreerd.

Tijdens het ontwerpproces viel de keuze op de inpassing van een gebalanceerde aluminium valconstructie. Omdat aluminium slechts een derde weegt van staal, behoefde de bestaande brugaandrijving niet te worden aangepast. Een groot financieel en maatschappelijk voordeel, zeker in het licht van de flinke investering die voor een relatief kleine groep fietsers en voetgangers gemaakt moest worden. Bijkomende winstpunten van aluminium zijn de eenvoudige productie en realisatie en de geringe lifecyclekosten. In tegenstelling tot staal hoeft aluminium namelijk niet te worden geconserveerd en is er weinig onderhoud nodig. (bron en voor nadere informatie zie: het artikel over de fietsbrug bij Rytseterp (pagina 8 e.v. in deze pdf) op de site van de Bruggenstichting, 2011)

Terug naar boven

Agrarisch en natuur

- "Toen Bote en Astrid de Boer in 2000 het melkveebedrijf op Rytseterp 1 kochten van melkveehouder Tjalke van der Meer, wemelde het op de oude greppelstukken al van de weidevogels. In de toen lopende ruilverkaveling schoven ze een aantal stukken land vlak tot goed bewerkbaar land. Al snel zagen ze dat dit de weidevogels niet ten goede kwam. Dat vonden ze jammer. Het leidde tot terughoudendheid in intensiveren. In plaats daarvan gingen ze juist de extensieve kant op, met de komst van zwaardere pakketten aan natuurbeheer. Dat betekent niet maaien voor 15 juni en alleen bemesten met vaste, ruige mest.

Slachtoffer eigen succes. Die strategie werd een succes, zo’n succes dat de vogels ook de omringende en intensiever bewerkte weilanden op hun melkveebedrijf weer gingen bevolken. In enthousiaste samenwerking met Vogelwacht Bolsward en de agrarische natuurvereniging in deze streek, Collectief Súdwestkust, werd het 'vogeltjesland' in Rytseterp steeds een stukje verder uitgebreid. Het werd een sport om zoveel mogelijk uitvliegende grutto’s te realiseren. Zo ontstond een eldorado van weidevogels, terwijl ook de kruiden weer terugkwamen. Maar nu dreigen ze slachtoffer te worden van dat succes. De keerzijde is namelijk dat het steeds moeilijker wordt om voldoende eiwitrijk voer van het land te halen en de koeien aan de melk te houden. Vooral in de wintermaanden is er flink eiwitrijk krachtvoer nodig om de melkproductie nog enigszins op niveau te houden." (bron en voor nadere informatie over de voor- en nadelen van het weidevogelvriendelijk boeren van Bote en Astrid de Boer zie de reportage 'Gruttoboer op zoek naar beter verdienmodel' in Melk van het Noorden, mei 2019)

Als dank voor hun jarenlange inzet voor weidevogels kreeg het gezin De Boer eind augustus 2020 een stalen grutto van enkele meters hoog van de agrarische natuurvereniging in deze streek, het Collectief Súdwestkust. Het kunstwerk verving de tijdelijke houten grutto die een onderzoeksteam van de Rijksuniversiteit Groningen enkele jaren daarvoor had geplaatst (zie daarvoor de foto elders op deze pagina), samen met het bord 'Bote’s Paradys'. Henk Lakeman van Metalbird is de maker van het kunstwerk.

Reactie toevoegen