Rotstergaast

Plaats
Dorp
De Fryske Marren
Fryslân

rotstergaast_plaatsnaambord.jpg

Rotstergaast is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 30-6-1934 gemeente Schoterland. Per 1-7-1934 over naar gemeente Haskerland, in 1984 over naar gemeente Skarsterlân, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

Rotstergaast is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 30-6-1934 gemeente Schoterland. Per 1-7-1934 over naar gemeente Haskerland, in 1984 over naar gemeente Skarsterlân, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

rotstergaast_kerk_en_klokkenstoel_en_brievenbus.jpg

De enige voorzieningen in het qua aantal huizen en inwoners kleine dorp Rotstergaast waren het voormalige kerkje (tegenwoordig dorpshuis), de klokkenstoel en de brievenbus. De brievenbus is vermoedelijk in 2015 verwijderd wegens te weinig gebruik.

De enige voorzieningen in het qua aantal huizen en inwoners kleine dorp Rotstergaast waren het voormalige kerkje (tegenwoordig dorpshuis), de klokkenstoel en de brievenbus. De brievenbus is vermoedelijk in 2015 verwijderd wegens te weinig gebruik.

rotstergaast_zuivelrijck_bio_fairtrade_chocolademelk_kopie.jpg

De firma Zuivelrijck in Rotstergaast is gespecialiseerd in houdbare biologische zuivel. Zij introduceerden als eerste in ons land biologische koffiemelk in cupjes en fairtrade volle chocolademelk.

De firma Zuivelrijck in Rotstergaast is gespecialiseerd in houdbare biologische zuivel. Zij introduceerden als eerste in ons land biologische koffiemelk in cupjes en fairtrade volle chocolademelk.

Rotstergaast

Terug naar boven

Status

- Rotstergaast is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente De Fryske Marren. T/m 30-6-1934 gemeente Schoterland. Per 1-7-1934 over naar gemeente Haskerland, in 1984 over naar gemeente Skarsterlân, in 2014 over naar gemeente De Fryske Marren.

- Rotstergaast heeft een groot dorpsgebied maar een zeer bescheiden aantal huizen en inwoners. Bovendien zonder echte kern, als verspreide lintbebouwing. Daarom is er geen 'bebouwde kom' en heeft de plaats witte plaatsnaamborden en geen blauwe.

- Vroeger was er in het N van het dorpsgebied sprake van de buurtschap Snakkerburen. Tegenwoordig wordt deze buurt beschouwd als onderdeel van het dorp Rotstergaast, gelegen in het N van het dorpsgebied, en nog te herkennen aan de straatnaam Snakkerbuorren.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Rotstergaast.

Alternatieve naam
De plaats wordt ook wel kortweg De Gaast of De Gaest genoemd.

Oudere vermeldingen
1315 Rutnergast, 1539 Gaest. Het westelijke deel van het dorp stond vroeger bekend als Westergaast, en ook wel als Kleine Gaast.

Naamsverklaring
Gaast betekent 'geest, zandgrond'. Rotster- is te vergelijken met Beetster- in Beetsterzwaag en bijvoeglijk naamwoord bij de plaatsnaam Rottum. Zie ook Rotsterhaule.(1)

Terug naar boven

Ligging

Rotstergaast ligt ZW van Heerenveen en Nieuweschoot, Z van Rottum. Het dorpsgebied heeft geen echte kern, alleen verspreide lintbebouwingen. De plaats heeft dan ook geen 'bebouwde kom' en heeft daarom witte plaatsnaamborden in plaats van blauwe. Zo te zien op Google Maps lijkt het erop dat je op diverse plaatsen niet kunt zien dat je deze plaats binnenkomt (in het Z bij de Schoterweg, in het N aan de Snakkerbuorren en vanuit Rottum). Het dorpsgebied grenst in het Z aan de Tsjonger of Kuunder, in het O aan de Engelenvaart, en in het N aan de N924 (Hoge Dijk).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 had Rotstergaast 12 huizen met 60 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Rotstergaast is ontstaan als een dochternederzetting van het dorp Rottum, dat de ontginningsbasis was van het omliggende gebied. In 1315 wordt vermeld dat de nederzetting twee kapellen heeft. Een daarvan is tot kerk gemaakt. Deze kerk is in 1718 komen te vervallen en is later afgebroken. Na het afbreken van de kerk en het uitdunning van de bewoning werd de nederzetting weer als een buurtschap van Rottum beschouwd. Eind 19e eeuw is aan de plaats weer de dorpsstatus toegekend.

Vroeger werd dit gebied bewoond door vissers die de Tsjonger bevoeren. Tegenwoordig is het een agrarisch gebied.

- In 2015 is het boek 'Rotstergaast. Doarp oan 'e Tsjonger' verschenen, samengesteld en gepubliceerd door Stichting Werkgroep Historie Sintjohannesga. Het boek beschrijft de geschiedenis van het dorp aan de hand van foto’s en verhalen van inwoners. Het boek is inmiddels uitverkocht.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De enige voorziening in het kleine Rotstergaast is het onder Bezienswaardigheden beschreven voormalige kerkje, tegenwoordig dorpshuis. Verder was er ook nog de bij dat pand staande brievenbus. Omdat er steeds minder papieren post wordt verstuurd (want steeds meer via de elektronische weg wordt gepubliceerd en verstuurd), heeft PostNL de afgelopen jaren veel brievenbussen in het hele land verwijderd. Vermoedelijk is deze brievenbus in 2015 ook verwijderd. Dat was althans de intentie van PostNL. De inwoners hebben er nog actie tegen gevoerd, omdat de dichtstbijzijnde andere brievenbus pas in Sintjohannesga staat, bijna 7 kilometer verderop.

- Tot 2014 jaren waren er plannen voor een nieuwe (bovengrondse) hoogspanningsleiding Eemshaven - Vierverlaten - Ens, genaamd Noord-West 380KV. Het deel Eemshaven - Vierverlaten wordt wel aangelegd, het deel Vierverlaten - Ens is in 2014 afgeblazen, omdat voor nut en noodzaak van dit deel door gewijzigde marktomstandigheden onvoldoende basis meer was. Dit is een opluchting voor de bewoners van de Snakkerbuorren in Rotstergaast. Zij zouden deze hoogspanningsleiding namelijk door hun 'achtertuin' krijgen, met gevolgen van dien voor o.a. landschap en beperkingen voor de landbouwers. De inwoners hebben in 2012 dan ook een met argumenten onderbouwd bezwaarschrift ingediend, mét een schets van een alternatieve, ter plekke licht verschoven traject, dat veel beter tegemoet zou komen, c.q. de bezwaren zou verminderen voor landschap en landbouwers. Maar dat blijkt dus niet meer nodig.

Terug naar boven

Bedrijfsleven

- Het jonge echtpaar Bartele en Rianne Holtrop is in 2015 gestart met de voor hen nieuwe boerderij op Schoterweg 26 in, zoals ze zelf op hun site zeggen, 'het sprookjesachtige Rotstergaast'. Onder het merk 'Boer Bart' zijn zij een veeteeltbedrijf aan het opbouwen met legkippen, vleeskippen en koeien, die allemaal lekker vrij kunnen rondhuppelen en niet hutje mutje op elkaar gepropt staan in een megastal. Maar het is ook nog in veel andere opzichten een bijzonder veeteeltbedrijf: hun doel is het ontwikkelen van een landbouwsysteem dat volledig samenwerkt met de natuur en opgaat in het karakter van de omgeving. Een boerderij die een hoge kwaliteit voedsel oplevert, economisch perspectief heeft, en milieuzuiverend werkt. Alles moet diervriendelijk zijn en zij gebruiken geen chemische middelen om producties te verhogen. Dit alles moet zich uiten in een tijdloos systeem, een systeem dat over 1000 jaar nog steeds zou functioneren, puur omdat alle elementen op de boerderij elkaar aanvullen.

Zij stellen alles ter discussie dat de mens tussen natuur en dier bedacht heeft. Zij zetten de dieren terug in de natuurlijke kringloop en laten ze hun eigen instinct volgen. Deze unieke samenwerking heeft een positieve invloed op de kwaliteit van leven voor de dieren, en vervolgens op de smaak en kwaliteit van producten zoals eieren en melk. De koeien bijvoorbeeld bevallen in het voorjaar van een kalfje. Als een koe een kalfje heeft gekregen, heeft ze veel energie nodig om melk te maken. De koeien eten eigenlijk alleen maar gras, en het beste gras dat de boer kan laten groeien, is voorjaarsgras. Door de koe in het voorjaar te laten bevallen, eet zij het beste gras van de boer en zijn de energiebehoefte van de koe en de kwaliteit van het gras perfect op elkaar afgestemd.

Tijdens het weideseizoen melken zij de koeien in het veld, door gebruik te maken van een mobiele melkstal. Hierdoor blijven de koeien gedurende het hele weideseizoen (maart tot november) in de wei. En zo hoeven ze niet elke dag over de kavelpaden te lopen om gemolken te worden. En zo kunnen zij de weilanden die verder van de boerderij afliggen ook goed beweiden. In de winter lopen de koeien in de potstal. Elke dag wordt hier het ligbed aanvullend 'opgepot' met een schone laag stro. Dit stro composteert in combinatie met de mest van de koeien. Met het composteren groeien er veel verschillende soorten bacteriën, schimmels en spoorelementen. Deze dienen vervolgens als voedsel voor het bodemleven. Want hoe beter de conditie van het bodemleven, hoe hoger de grasgroei en hoe hoger de kwaliteit en smaak van het gras. Wat zich vervolgens weer uit in de kwaliteit van de melk; deze wordt rijker en voedzamer. En ze hebben ook een innovatieve mobiele 'Kipcaravan 2.0' die goed is voor de kippen én voor het land, en nog veel meer andere elementen waarover goed is nagedacht.

- De firma Zuivelrijck in Rotstergaast (Bisschopsweg 16) is gespecialiseerd in houdbare biologische zuivel. Zij introduceerden als eerste in ons land biologische koffiemelk in cupjes. Het assortiment is inmiddels uitgebreid naar halfvolle en volle melk, koffiemelk, honingsticks en suikersticks, en bio en - sinds eind 2015, eveneens de eerste van Nederlandse bodem - fairtrade volle chocolademelk.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Rotstergaast heeft 1 rijksmonument, zijnde de klokkenstoel op het kerkhof (Schoterweg 11a). In ieder geval sinds 1722 staat hier reeds een klokkenstoel. Het huidige exemplaar is gebouwd dan wel gerestaureerd in 1976, nadat het vorige exemplaar in 1972 door storm was vernield.

- Het voormalige Hervormde kerkje van Rotstergaast (Schoterweg 11) dateert uit 1928 en is tegenwoordig in gebruik als dorpshuis.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Aan de route Heerenveen - Ossenzijl vind je in Rotstergaast een zelfbedienings-kettingveerpontje over de Tsjonger naar Oldelamer v.v. - Mooie reportage over het pontje naar Oldelamer v.v. in tekst en beeld door 'overbuurman' oftewel inwoner van Oldelamer Hank Dussen (pseudoniem van een Amsterdammer die in 2003 naar Oldelamer is verhuisd, en die een mooie site over zijn huidige dorp heeft gemaakt). "Als je als kind altijd al brandweerman had willen worden, kun je hier je hart ophalen (de orgelmuziek moet je er zelf bij even denken). Het is namelijk een flinke gymnastiekoefening oftewel flink zwengelen om de pont aan jouw kant te krijgen. Want dat gele gevaarte ligt natuurlijk altijd aan de andere kant van het water...

Deze eerste actie is een goede graadmeter voor hetgeen je later te wachten staat, als je - op de pont én met bemanning - naar de overkant moet. Oftewel; je zwengelt en draait je een ongeluk! En het is zonder twijfel mannenwerk. Het zijn van die schaarse momenten waar vrouwen plots een afwachtende houding kunnen aannemen of zeer geïnteresseerd naar de omgeving turen en zich stilletjes beroepen op hun kwetsbare kant. De echte mannen dienen zich nu te bewijzen en zwengelen zich in het zweet. Het zou mij absoluut niet verbazen als een paar grote pechvogels onder het motto 'Ben jij nou een kerel!' het niet meer na kunnen vertelllen... :-) ", aldus Hank.

- "Op de in juni 2020 van start gegane Boer Barts’ Speelboerderij kunnen kinderen zorgeloos spelen en volwassenen ontsnappen aan de drukte van de dag. Dit stukje magie van Rotstergaast is een plek waar jullie kunnen genieten van elkaar als gezin, familie of vrienden. Bij ons sta je midden in het boerenleven, waar kinderen leren over de oorsprong van voedsel, dieren en de natuur, terwijl jij kunt ontspannen met een kop koffie of thee, en dat boek dat je altijd nog wilde lezen. Wij zorgen voor alles wat je nodig hebt om volledig te ontspannen! Zowel binnen als buiten is veel ruimte, en is alles veilig omheind. Er is speelgoed voor alle leeftijden. Er kan veel energie gebruikt worden op de trampolines en traptrekkers. Er kan worden gespeeld met de basiselementen van de natuur zoals zand, water en gras. Gewoon écht buiten spelen. In het restaurant zijn veel gezonde opties, met eigen producten zoals yoghurt, vlees en eieren. En er is rekening gehouden met iedere leeftijd, zo is er ook gepureerde appel en banaan te krijgen. In het weekend kun je zelfs mee eten met het avondeten en zijn er rondleidingen over de boerderij!"

- In Fryslân liggen de natuurgebieden als een soort lappendeken over het landschap. Steden, dorpen, landbouw en natuur wisselen elkaar af. Het nadeel hiervan is dat sommige natuurgebieden geïsoleerd liggen en het voor dieren en planten lastig is om naar andere gebieden af te reizen. Het Easterskar, Rottige Meente en de Brandemeer zijn voorbeelden van leefgebieden voor de otter, grote vuurvlinder en ringslang. De Tjonger verbindt de natuurgebieden en functioneert als een soort ecologische snelweg. De laatste horde lag alleen nog tussen de Tjonger Z van Rotstergaast en het Easterskar N ervan. Het natuurgebied ligt in vergelijking met de weilanden eromheen vrij hoog. Het grondwater lekt als het ware naar de laaggelegen weilanden met een lager waterpeil. Het resultaat? Een dorstig moeras. Een moerasgebied moet juist nat zijn, maar er kwam niet genoeg water binnen.

In de lange, hete en droge zomer van 2018 werd de noodzaak om hier iets aan te doen extra zichtbaar. Door de droogte was er op sommige plekken te weinig water en stierven er honderden vissen. Daarom is er een nieuwe verbindingszone aangelegd, die bestaat uit een soort riviertje, dat vanaf de Tjonger bij Rotstergaast water naar het Easterskar brengt. In 2016 zijn er al extra petgaten in het bestaande gebied gegraven. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat er meer water het gebied instroomt en dat het er ook langer blijft. Het gebied dat tijdens de vervening is ontsnapt aan de ontginningsdrang, is nu zelfs uitgebreid. Otters, ringslangen en de zilveren maanvlinder hebben nu vrij baan gekregen in de nieuwe ecologische verbindingszone bij het Easterskar. Een strook van twee kilometer nieuwe natuur verbindt dit moeras nu met de Tjonger. Hiermee is het gebied aangesloten op andere natuurgebieden en kunnen dieren makkelijker en veiliger van de ene plek naar de andere plek trekken en is de verspreidingskans voor planten groter. In het voorjaar van 2019 zijn de werkzaamheden afgerond. (bron en voor nadere informatie zie de pagina over 'verbetering waternatuur in het Easterskar' op de site van It Fryske Gea)

Door de continue aanvoer van schoon water uit de Tsjonger, blijft het moerasgebied nu wel nat en zompig, waar diersoorten als de otter, waterspitsmuis, blauwborst, kleine modderkruiper en poelkikker van houden. Bij de verhoging van het waterpeil is wel rekening gehouden met de belangen van de landbouwers in Rotstergaast, die juist baat hebben bij een niet al te hoog waterpeil. In de omliggende landbouwgebieden is het waterpeil daarom grotendeels hetzelfde gebleven. Dat is gerealiseerd door op het punt waar de hoge en lage waterstromen elkaar kruisen, ondergrondse duikers (van 25.000 kilo per stuk) te plaatsen. Daarmee stroomt het landbouwwater onder het water van de verbindingszone door, als een soort aquaduct. De verbindingszone is ingericht in het kader van het Friese Merenproject. Door hier ruimte voor natuur te maken, ontstond er op andere plekken in Friesland ruimte om de waterrecreatie een impuls te geven. (bron: Provincie Friesland, 25-4-2019)

- De Rotstergaaster Wallen liggen langs het riviertje de Tsjonger, die Z en O parallel achter het bebouwingslint van Rotstergaast langs loopt. Het gebied, met zijn hooiweiden, schraallanden en houtwallen, is in het verleden niet of nauwelijks bemest. Rond 1900 waren er nog veel van dit soort onbemeste graslanden in Nederland. In de afgelopen eeuw zijn die echter grotendeels verdwenen en daarmee ook veel graslandpaddenstoelen. In de Rotstergaaster Wallen komen 25 soorten graslandpaddenstoelen voor en dat is bijzonder in Nederland, aldus beheerder Staatsbosbeheer.

De Rotstergaaster Wallen worden gezien als het rijkste wasplaatterrein (= een bepaald soort paddenstoelen) in Nederland. Wasplaten gedijen doorgaans goed in schraal grasland. Zeldzame en bedreigde soorten als de klaprooswasplaat en de gele wasplaat komen hier voor, evenals de rozerode wasplaat, die in veel Europese landen op de Rode Lijst staat. Circa 50 hectare van de Rotstergaaster Wallen is daarom in 2013 aangewezen als wasplatenreservaat, het eerste gebied in ons land dat wordt beschermd ten behoeve van de ontwikkeling van wasplaten. Het gebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Op een informatiepaneel ter plekke kun je lezen en zien wat er zo bijzonder is aan dit gebied.

- Bij Rotstergaast liggen in de Tsjonger twee kleine eilandjes met afmeermogelijkheden. Je ligt er wel 'in de middle of nowhere', en er zijn geen winkel- of horecavoorzieningen in de buurt, dus zorg dat je voldoende proviand bij je hebt.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Rotstergaast, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Dronefilm die een goede indruk geeft van Rotstergaast en omgeving.

- Mooie dronefilm waarin maatschap Hazenberg in Rotstergaast demonstreert hoe zij hun weilanden bewerken.

- Dronefilm van schaatsers in Rotstergaast in februari 2018.

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang Rotstergaast is voor zover ons bekend nog niet met een website of -pagina op het internet aanwezig.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Rotstergaast.

Reactie toevoegen