Status

- Rolde is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Aa en Hunze. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1997.

- Wapen van de voormalige gemeente Rolde.

- Een topografische bijzonderheid van - en wat ons betreft compliment áán - de voormalige gemeente Rolde is dat zij er voor het in 1978 in werking getreden huidige postcodesysteem voor heeft gekozen om voor al haar woonplaatsen tot op buurtschapsniveau een eigen postcode en daarmee postale plaatsnaam aan te vragen, waardoor dat allemaal formele woonplaatsen zijn. De meeste andere gemeenten hebben er - helaas - op enkele tientallen na voor gekozen om hun buurtschappen voor de postadressen gemakshalve - of beter gezegd: gemakzuchtig - onder een nabijgelegen dorp te laten vallen.

Naam

In het Drents
Raol. Een inwoner van dit dorp is een Rolder.

Ligging

Rolde ligt O van Assen, ZO van Loon, ZZO van Taarlo, Z van Gasteren, ZW van Anderen, Eext, Anloo en Annen, WZW van Gieten, WNW van Gasselte, NNW van Grolloo en NO van Ekehaar.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Rolde 221 huizen met 1.422 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 100/636 (=huizen/inwoners) en de buurtschappen Amen 5/44, Balloo 39/211, Duurse 8/58, Eldersloo 1/8, Eleveld 2/15, Ekehaar 4/35, Grolloo 42/272, Kamps of Kams 1/7, Nijlande 6/51 en Schoonloo 13/85. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.500 huizen met ca. 3.800 inwoners.

Geschiedenis

Dingspel
Het vroegere Drenthe was verdeeld in zes dingspelen. Dingspelen zijn rechtsgebieden, het gebied waarin bepaalde besluiten en/of vonnissen van toepassing zijn. De rechtbank in een dingspel heette ‘etstoel’. De 24 leden, ‘gezworenen’ of ‘etten’ werden gekozen, uit elk dingspel vier. De voorzitter was eerst de bisschop of zijn vertegenwoordiger, later de ‘drost’. Er werd drie maal per jaar rechtgesproken: in Balloo op de maandag na ‘Beloken Pasen’ (een week na Paasmaandag), in Rolde op de dinsdag na Pinksteren en in Anloo op ‘Sint Magnus-dag’, 19 augustus. Dat heeft geduurd tot 1688, dan verhuist de rechtbank naar Assen. De belangrijke plaats die het Rolderdingspel en de plaats Rolde in Drenthe innamen zal te maken hebben gehad met de centrale ligging.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de kernen van) deze voormalige gemeente, kun je terecht bij het in 1970 opgerichte Rolder Historisch Gezelschap (RHG). Het RHG heeft als doel: het aanmoedigen van de studie naar en het verspreiden van kennis over de geschiedenis van de voormalige gemeente Rolde. Dit doet zij onder andere door: het uitgeven van de Kloetschup en andere incidenteel verschijnende publicaties; het organiseren van (studie)bijeenkomsten, lezingen, excursies en tentoonstellingen; het organiseren van de verschillende werk- en studiegroepen.

Recente ontwikkelingen

- Streekmuseum en historisch informatiecentrum Het Dorp van Bartje is per 1-1-2018 opgeheven. Je kon er, naast het verrijken van historische kennis over Drentse boerderijen en de historie van Rolde en Drenthe, diverse exposities bezichtigen, waaronder de prehistorische vondsten van amateur-archeoloog Tjerk Vermaning en een expositie over de Etstoelzitting (rechtbank) in Drenthe. Een onderdeel van het Dorp van Bartje was ook het Anne de Vries Museum, waar je een goed beeld kreeg van deze grote schrijver en de vele boeken die hij gerealiseerd heeft.

Bezienswaardigheden

- Rolde heeft 9 rijksmonumenten.

- "Rond het jaar 900 is in Rolde al een kerk gesticht, een houten gebouw, dat is opgevolgd door tenminste drie eveneens van hout opgetrokken kerken, waarvan een door brand is verwoest. Rond 1200 is de houten kerk vervangen door een Romaanse bakstenen kerk, die al bijna even groot was als het huidige gotische godshuis, dat van circa 1400-1427 is gebouwd. Het dorp heeft altijd maar één kerk gehad. In de Jacobuskerk (Kerkbrink 5) worden de vieringen gehouden van zowel de Protestantse Jacobuskerkgemeente als de RK St. Jacobusstatie.

Behalve voor de eredienst is de kerk eeuwenlang gebruikt voor de rechtspraak, de ‘etstoel’. Na de Reformatie in 1598 wordt in deze kerk de eerste vergadering gehouden van de protestantse kerkgemeenten in Drenthe. Bij de laatste restauratie (1961-’64) is de kerk grondig opgeknapt, kreeg hij de oorspronkelijke hoogte terug en zijn koorgewelf en triomfboog weer aangebracht. In de jaren na de restauratie (1964-’68) zijn de acht gebrandschilderde ramen van de bekende Limburgse glazenier Joep Nicolas geschonken door Provincie, Dingspelen en Advocaten en Notariaat van Drenthe. Zij geven de overigens zeer lichte en sobere ruimte een kleurrijke, warme toets.

Stichting Behoud Rolder Kerk (SBRK) richt zich op het genereren van financiële middelen om het gebouw, de inventaris en de directe omgeving van de Jacobuskerk mede in stand te houden. Hiervoor worden jaarlijks activiteiten georganiseerd, zoals de Boekenmarkt, de Kerstmarkt, deelname Monumentendag, deelname Kerkenpad enz. In het geval van een verzoek om een bijdrage voor groot onderhoud vanuit de PKN-gemeente (eigenaar van het kerkgebouw) waarbij het voortbestaan van het gebouw / inventaris / omgeving in het geding is, kunnen speciale acties in gang worden gezet. Betrokkenheid en verbondenheid bij de kerk zijn essentieel om de kerk in stand te houden. Daarom is het van belang dat het kerkgebouw een plek is waar iedereen in Rolde en omgeving zich persoonlijk mee verbonden voelt. De SBRK wil dan ook het bezoek aan het kerkgebouw stimuleren door in de loop van het jaar de kerk zo zichtbaar, open en aantrekkelijk mogelijk te laten zijn. Vanzelfsprekend wordt er hierbij rekening gehouden en met respect omgegaan met de leden van de PKN-gemeente en de Jacobusstatie." (bron: SBRK)

- De Molen van Rolde (Grote Brink 24) is in 1873 gebouwd en is enkele malen gerestaureerd. Alhoewel de molen op een verhoging ligt is hij door het ontbreken van een inrit geen beltmolen, maar een grondzeiler op een heuveltje. De molen is mooi gelegen aan een van de brinken van het dorp. Het wiekenkruis, waarvan de roeden een lengte van 20 meter hebben, is uitgerust met het Systeem van Bussel en zeilen. De molen is voorzien van twee koppels maalstenen en een kammenluiwerk. Een vrijwillige molenaar zet de molen af en toe in werking. De molen is doorgaans elke zaterdag geopend, evenals bij lokale evenementen en verder op afspraak.

- "Op Nijlanderstraat 31, aan de ZW rand van het dorp, bevindt zich het bijzondere Jachthuis ’t Mul. Het pand is sinds 1926 in eigendom van de familie Duintjer, prominente industriëlen uit Veendam/Wildervank, die begin vorige eeuw grote grondposities hebben verworven in, onder andere, de omgeving van Rolde. Het houten gebouw van 14 bij 14 meter is een ontwerp van Rijkswaterstaat en dateert oorspronkelijk uit 1920. Het diende als veldpost voor de militaire politie langs de oostgrens in Nederland. De oorspronkelijke locatie van het pand was te Dinxperlo. Er schijnen destijds 6 van deze posten te zijn gebouwd.

Het gebouw is in 1926 gedemonteerd en naar Rolde vervoerd, waar het in 1927 weer is opgebouwd. De garage is er iets later in dezelfde stijl bijgebouwd. Op de wanden hebben spreuken gestaan. Alleen die in de keuken is nog zichtbaar. De keuken is voorzien van een van de eerste Bruynzeel keukens naar ontwerp van Piet Zwart. Het pand is in zijn exterieur en interieur in originele staat en een voortreffelijk voorbeeld van Nieuwe Zakelijkheid in de architectuur. Het heeft tot op heden altijd dienstgedaan als vakantiehuis voor de familie. Erfgoedvereniging Heemschut heeft in maart 2020 bij de gemeente Aa en Hunze de monumentenstatus voor het pand aangevraagd." (bron: Heemschut)

Evenementen en activiteiten

- Evenementenkalender Rolde.

- De Rolder Activiteiten Stichting organiseert diverse activiteiten in Rolde door het jaar heen.

- Ook Oranjevereniging OVVR organiseert door het jaar heen diverse evenementen, zoals de Paasmarkt, Koningsdag en de Roldermarkt.

- Stichting Rolder Concerten (SRC) organiseert al meer dan 30 jaar klassieke concerten in de Jacobuskerk, een prachtige kerk met een mooie akoestiek en een recent gerestaureerd orgel. SRC organiseert tegen een redelijke prijs kwalitatief hoogwaardige concerten voor een breed publiek van liefhebbers van klassieke muziek en zij die dat willen worden. De programmering kent een verrassende variatie aan muziek uit diverse periodes en door musici van bovengemiddelde kwaliteit. De Jacobuskerk heeft een fraai orgel en is zowel visueel als akoestisch een fantastische concertruimte. Voor concerten waarbij de piano een (hoofd)rol vervult beschikken zij over een eigen vleugel. De concerten vinden plaats in een prettige en ontspannen ambiance.

- De RUNFORESTRUN trailruns zijn exclusieve trailrun evenementen in de mooiste natuurgebieden van Noord en Oost Nederland. Ze zijn exclusief door de kleinschaligheid. De Indian Summer Run (op een zaterdag in oktober) gaat over 14 en 27 km. De Indian Summer Ultra (ISU) is een non-stop trailrun van 60, 102 en 127 km die zowel solo als in een team kan worden gelopen. De route doorkruist een aantal van de mooiste natuurgebieden van Drenthe en is voor 95% onverhard. De 127 km route is opgedeeld in 6 etappes, de 102 km in 5 etappes en de 60 km in 3 etappes. Iedere etappe heeft zijn eigen karakter. Al deze runs starten vanuit Rolde.

Landschap, natuur en recreatie

Boerderij Kamps
"Boerderij Kamps, gelegen W van Rolde, was een van de oudste boerderijen in Drenthe. In 2001 kon Het Drentse Landschap met steun van de provincie Drenthe en het rijk boerderij Kamps aankopen en daarmee een stukje Drentse historie voor de toekomst behouden. Echter het noodlot sloeg toe: op 12 maart 2012 woedde er een grote brand waarbij boerderij Kamps verloren ging. Na twee jaar hard werken, is in juli 2014 de herbouw van dit bijzondere gebouw afgerond. Boerderij Kamps is nu gloednieuw, maar met behoud van de authentieke elementen zoals de houten gebinten. De nieuwe indeling van Boerderij Kamps zorgt voor karakteristieke ruimtes, met veel licht en oog voor detail. In het gebouw zijn twee vergaderruimtes gerealiseerd en het biedt mogelijkheden tot (muziek)voorstellingen die er geregeld worden gegeven." (bron: Het Drentse Landschap)

- De meeste Roldernaren was de staat van de Zandverstuiving destijds een doorn in het oog. Er was veel achterstallig onderhoud. Zand was overwoekerd met struiken en gras. Na forse herstelwerkzaamheden in 2015 is de Zandverstuiving weer de plek die hij was. Een prachtige trekpleister voor allerlei activiteiten. De Zandverstuiving heeft een rijke geschiedenis. Met vrolijke en met donkere herinneringen. Het was (en is weer) een geliefde pleisterplaats voor schoolreisjes, verjaardagpartijtjes en allerlei recreatieve activiteiten. Een plek om van te genieten. Bedenkelijk, vanwege de nationaal-socialistische sympathieën, waren echter de landdagen van Landbouw en Maatschappij en de NSB die in de Zandverstuiving plaatsvonden. In 1936 trok de nationale Landdag maar liefst 15.000 bezoekers naar Rolde. - Op 27 mei 2016 is de gerenoveerde Zandverstuiving feestelijk geopend. - Dronevideo van Jacco Fluks over de in ere herstelde Zandverstuiving.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Rolde, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Rolde (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Rolde op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Stichting Dorpsbelangen Rolde behartigt de belangen van alle inwoners, organisaties en bedrijven in ons dorp. Dorpsbelangen heeft twee doelen. Het eerste doel is het meest bekend: samen staan we sterk en kunnen we met één stem opkomen voor de belangen van het dorp. Dat doen we bijvoorbeeld in contacten met de gemeente en de provincie Drenthe. Het andere doel is minstens zo belangrijk en dat is de onderlinge samenwerking tussen alle inwoners, bedrijven, verenigingen en organisaties bevorderen. Door kennis te delen, elkaar te ontmoeten, enzovoorts."

- MFC: - "Begin 2022 is het nieuwe multifunctionele centrum MFC Boerhoorn feestelijk geopend. Als inwoner van Rolde en omgeving kun je elkaar daar ontmoeten, sporten en ontspannen. Wij, als huisartsen, zijn daar blij mee. Een mooi nieuw gebouw met daarin ook plek voor een gezondheidscentrum. In het MFC hebben zich de 3 huisartspraktijken gevestigd samen met de SOFA apotheek en fysiotherapiepraktijk SKS en vormen zo een eerstelijnsgezondheidscentrum. Het voordeel voor u als patiënt is dat u alle zorgverleners makkelijk kunt vinden. Via ons kunt u meteen langs de apotheek en even een afspraak maken bij de fysiotherapeut. En dat alles onder één dak; wel zo prettig en efficiënt. Wij verwachten dat er ook nog andere zorgverleners een plek in de Boerhoorn zullen vinden, zodat de zorgverlening verder wordt uitgebreid. Zoals u wellicht weet, speelt de gemeente een steeds grotere rol in lokale gezondheidszorg en ondersteuning aan burgers en dat maakt dat zorgverleners en gemeente elkaar steeds vaker tegenkomen en samenwerken. Het unieke is dat dit nu vorm heeft gekregen in een heel nieuw gebouw op een prachtige locatie. Een verrijking voor het dorp en de gemeente! Gerard van der Linden, huisarts."

"Het doel van het MFC is een bruisende Boerhoorn: hét ontmoetingspunt voor inwoners van Rolde en omliggende dorpen. Tot het MFC behoort ook de bestaande sporthal en gymnastiekzaal. Een belangrijke functie van MFC Boerhoorn is om de inwoners, van jong tot oud, een huiskamer te bieden om elkaar te ontmoeten. Het centrum biedt onderdak aan cultuur, sport, educatie en welzijn. Wij verhuren diverse zalen, desgewenst met (digitale) voorzieningen en catering. Natuurlijk kan men tijdens openingstijden plaatsnemen aan de bar of in een van de verschillende zitjes voor een drankje of andere versnapering. In MFC Boerhoorn gaan we activiteiten, met en voor elkaar, organiseren. Graag komen we met inwoners in contact die hier een bijdrage aan willen leveren. Je kunt hiervoor een mail sturen naar beheerder@boerhoornrolde.nl of een van de beheerders of bestuursleden benaderen.

Samen met organisaties. In ons gebouw verhuren we ruimten aan verschillende organisaties: Attenta, Bibliotheek, Impuls, Rolder Historisch Gezelschap en Stichting Kinderopvang Rolde. Ook werken we samen met deze organisaties om inwoners te ondersteunen. Verder zien we uit naar een mooie samenwerking met onze buren in de Boerhoorn, namelijk de huisartsenpraktijk, fysiotherapie en apotheek in het gezondheidscentrum. Beheerders en bestuur. Stichting MFC Boerhoorn beheert het nieuwe multifunctionele centrum. De dagelijkse werkzaamheden zoals verhuur en catering zalen, barwerkzaamheden, administratie etc. worden uitgevoerd door een team van vier beheerders. Zij werken onder verantwoordelijkheid van het (vrijwilligers)bestuur van de stichting. Lijkt het jou leuk als vrijwilliger gastheer of gastvrouw te worden, achter de bar te helpen of andere ondersteunende werkzaamheden voor de Boerhoorn te verrichten? Laat dit dan weten via een mail naar beheerder@boerhoornrolde.nl of benader een van de beheerders of bestuursleden."

- Lezen: - Bibliotheek Rolde.

- Welzijn: - "Het bewonersinitiatief Omzien Naar Elkaar heeft als doel dat mensen in Rolde aangenaam en zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Dit kan door mensen die weinig aanspraak hebben weer bij de gemeenschap te betrekken. Door stil te staan bij de mensen om je heen: met een bezoek, een praatje maken, enzovoorts. Andere voorbeelden zijn: hulp bij boodschappen, een wandeling maken, een telefonisch contact, begeleiden naar het ziekenhuis/arts. Gewoon wat aandacht geven, geeft een gevoel er weer bij te horen."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Ledenlijst Ondernemersvereniging Rolde (OVR).

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Rolde.