Terug naar boven

Status

Roderesch is een esdorp in de provincie Drenthe, gemeente Noordenveld. T/m 1997 gemeente Roden.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Roneresch, Rooneresch.

Oudere vermeldingen
1851-1855 Roonder Esch, 1899 Roderesch.

Naamsverklaring
Betekent es 'bijeengelegen bouwland' bij Roden.(1) Vanaf ca. 1900 is deze naam overgegaan op de hier verrezen nederzetting.

Terug naar boven

Ligging

Roderesch ligt Z van Roden, W van Alteveer, bij de splitsing van de weg Roden-Norg (N373) met de weg naar Steenbergen / Een.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Roderesch heeft ca. 150 huizen met ca. 350 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De bebouwing van de Roderesch is oorspronkelijk een zogeheten 'wilde ontginning'. Zonder toestemming werd in een nacht een keet neergezet, van heideplaggen en stro. En er volgden er meer... Dit proces nam vanaf 1834 ca. 100 jaar in beslag. Dat het op en bij een esch gebeurde is vrij uniek. Meestal werden de hutten opgericht op de minder kostbare afgegraven veengrond. Er zijn vele dorpen en streken in de omgeving die zo zijn ontstaan. Nieuw Roden, Amerika, Ter Heyl, Haarveen, Altena, in Peize de Veenlaan, het voorste deel van de huidige Noordenveldweg, de Streek, de Pol, zijn allemaal uit plaggenhuttenkolonies ontstaan.

Aanvankelijk wonen hier arme boerengezinnen, die de heide rondom Roden, waaronder het uitgestrekte Roderveld en het Steenbergerveld, ontginnen. Langs de weg naar Steenbergen, thans de Hoofdweg, verschijnen later enkele arbeidershuisjes en burgerwoningen. In 1913 wordt bij de splitsing een school gesticht voor de inwoners van de zogeheten RAS-dorpen (Roderesch - Alteveer - Steenbergen). Deze school wordt vernoemd naar het aanvankelijk grotere, 2 km zuidelijker gelegen Steenbergen. In de loop van de 20e eeuw breidt het dorp zich meer uit rond de kern en na de oorlog verschijnt een woonbuurtje met bescheiden nieuwbouw. De statige woning wat verscholen halverwege de Kaatsweg lijkt op een oud herenhuis (‘borgje’). Het betreft hier echter tamelijk recente bouw, zonder historische voorloper.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Basisschool Steenbergen te Roderesch is na afloop van schooljaar 2012-2013 gesloten, omdat het aantal leerlingen te klein werd om nog verantwoord te kunnen doorgaan. De school is gefuseerd met Basisschool De Poolster in Nieuw-Roden, waar de leerlingen en leerkrachten onderdak hebben gevonden. In 2015 is het pand herbestemd tot dorpshuis, waarvoor zie verder onder het kopje Links.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het Evangelisatielokaal van Evangelische Gemeente Roderesch (voorheen Eben-Haëzer) (Hoofdstraat 47) is in 1966 vervangen door het huidige pand. In 1967 heeft men getracht het kerkorgel te herstellen maar dat is niet gelukt. Het is toen verkocht en vervolgens gesloopt. - Pagina over het voormalige orgel van de Evangelische Gemeente (de dames op de foto zijn de grondleggers van deze kerkelijke gemeente). Anno 2016 was de kerk met toen 140 leden en met 200 zitplaatsen - maar met vaak meer dan 250 bezoekers tijdens de diensten - te klein geworden om alle bezoekers van de diensten goed te kunnen ontvangen. Een deel van de bezoekers moest daarom worden ondergebracht in de koffiekamer, en kon de diensten volgen via een videoscherm. Bepaald geen ideale situatie. Aangezien de gemeenschap nog altijd groeiende was (eind 2017 waren er al 170 leden), waren er plannen voor een nieuwe kerkzaal met 400 zitplaatsen en uitbreiding van de parkeergelegenheid tot 140 parkeerplaatsen. De nieuwe kerkzaal zou achter de huidige moeten komen, die dan zou worden herbestemd tot koffie- en vergaderzaal.

Omwonenden waren echter ongerust en vreesden dat een naastgelegen weiland zou worden getransformeerd tot parkeerplaats, wat volgens hen het groene karakter van het dorp aantast. Na veel gesprekken over en weer was het college van B&W anno november 2017 positief over een uitbreidingsplan voor maximaal 330 zitplaatsen en 110 parkeerplaatsen. Maar ook deze plannen vonden de omwonenden nog altijd onaanvaardbaar, zo hebben zij in een brief aan de gemeente laten weten. Ze vonden onder meer de kerk in de nieuwe situatie te hoog en niet passen in de natuur. In november 2018 wordt het plan door de gemeente alsnog afgekeurd. Wethouder Henk Kosters verklaarde dat hij niet had verwacht dat de tegenstand uit het dorp zo groot zou worden, en ook zou blijven. "Ik weet dat de kerk dringend verlegen zit om ruimte. Maar deze uitbreiding werd zo'n moeilijk verhaal voor het dorp, dan houdt het op. We hadden gezegd mee te willen werken mits er voldoende draagvlak zou zijn in Roderesch. Maar dat is er niet."

Na lang zoeken en intensief overleg met de gemeenteleden is er volgens voorganger Frans van Herwijnen een prima alternatief gevonden. Men heeft een zustergemeente gerealiseerd in het slechts enkele kilometers naar het ZW gelegen Friese dorp Haulerwijk. Een derde van de kerkgangers van de evangelische gemeente, zo'n 60 tot 70 mensen, komt ook uit deze streek, dus kunnen die op zondag nu in hun eigen buurt naar de kerk. Ze kerken sinds november 2019 in de grote, voormalige Gereformeerde kerk, die een eindje buiten het dorp ligt, aan de Vaart richting Waskemeer. Deze kerk, tegenwoordig kerkelijk centrum De Oerdracht geheten, is van de lokale Protestantse Gemeente, die met twee kerkgebouwen juist weer 'veel te ruim in het jasje zit'. Er kunnen 500 mensen in, dus ruimte genoeg voor de evangelische gemeente, maar die houdt haar diensten vooralsnog in de koffiezaal, omdat die wat kleiner en sfeervoller is.

Het blijft één evangelische gemeente, met de bakermat in Roderesch. Alle andere activiteiten - zoals Bijbelstudie, jeugdwerk en gebedsmomenten - blijven ook in dat dorp, alleen op zondag zijn er op twee locaties kerkdiensten. Helemaal uit het dorp vertrekken, en met de hele evangelische gemeente naar Haulerwijk gaan, waar de kerk groot zat is, heeft men nooit overwogen. "Nee, onze hoofdlocatie is vergroeid met de directe omgeving. Bovendien zijn we streekgebonden. Hier zitten heel veel van onze gemeenteleden, waardoor we niet zomaar uit de regio Roden weg kunnen", aldus Van Herwijnen. In verband met deze situatie is de kerkelijke gemeente hernoemd in Evangelische Gemeente Roderesch-Haulerwijk.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Evangelische Gemeente Roderesch-Haulerwijk organiseert maandelijks een Eetcafé, waarbij iedereen, jong en ouder, welkom is. Wel even van tevoren opgeven. Inloop vanaf 17.00 uur, aanvang 18.00 uur. Vrijwillige bijdrage.

- Jaarlijks wordt door inwoners, vrijwilligers en leden van Dorpsbelangen RAS en Stichting RAS het RAS-feest georganiseerd (gedurende 4 dagen half juni). Van donderdag t/m zondag staan er verschillende activiteiten op het programma, die jaarlijks kunnen wisselen. In 2018 deed men bijoorbeeld aan klaverjassen, een lezing in en over het Drents, een volleybaltoernooi, een fietstocht, een BBQ met kinderactiviteiten, en klootschieten.

- In de bostuin aan de Esweg 32 in Roderesch staat een grote bijenstal met 20 bijenkasten van 3 imkers. De imkers doen mee aan de jaarlijkse landelijke Open Imkerijdag (weekend in juli). Als het weer gunstig is worden er bijenkasten open gemaakt. In een observatiekast is achter glas een bijenvolk te bekijken. De koningin is gemerkt en is daardoor heel gemakkelijk te vinden. In de bostuin en de groentetuin staan volop drachtplanten voor bijen, vlinders en hommels. Ook worden er drachtplanten verkocht. Op het dak van de garage is een sedumdak aangelegd speciaal voor de bijen.

- "Op de 1e zondag van november om 11.00 uur vertrekken er jaarlijks oude tractoren vanaf de Jeltje Hoeve (Kaatsweg 18) voor de jaarlijkse Stampottenoptocht. Een ieder is van harte welkom."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Wandelen
- Wandelroute Trage Tocht Roderesch (11 km). Deze route van routemaker Rob Wolfs combineert de mooiste paden van de WRR routes Mensingebos en de Rondwandeling Roden-Lieveren. Je loopt vanuit het dorp naar het stroomdal van het Lieverse Diep. Daar volgt de route de loop van het Diepje. Via het Mensinge bos en het Sterrenbos vervolg je langs het maaipad van het gekanaliseerd deel van het Lieverse Diep. Via landelijke zandpaden naar de kleine havezate Mensinge, waarna je door het bos terugloopt naar het beginpunt.

- "Knapzakroute Lieveren-Roderesch is 17 kilometer lang en heeft 3 startplaatsen. De route is in alle jaargetijden goed te lopen en aangelijnde honden zijn toegestaan. Vind je de afstand te ver voor één keer, dan is deze ook gemakkelijk in twee delen van 8 en 9 km te lopen. Niet veel meer dan honderd jaar geleden gingen de eerste mensen op het veld ten zuiden van de es van Roden wonen. Hun bescheiden nederzetting kreeg de naam Roderesch. Aan het begin van de wandeling kom je door Steenbergen: het enige Drentse dorp dat zijn naam ontleent aan de belangrijkste archeologische monumenten van Drenthe. Na een klein stukje wandelen nog zo’n opmerkelijke plaatsnaam: Alteveer. In vroeger tijden een plek voor mensen die zich liever ‘al te ver’ van de bewoonde wereld vestigden. De route gaat verder langs het kronkelende Lieverse Diep en bereikt langs brede boerenwegen het dorp Lieveren. Op de terugweg kom je door de bossen van het middeleeuwse landgoed Mensinge. Kan het afwisselender?

Als je van de Noorderduinen naar Steenbergen loopt, kom je (bijna) langs hunebed D1. Het huidige mooie uiterlijk van dit hunebed is door professor van Giffen gedaan die alle aanwezige stenen reconstrueerde tot een compleet hunebed, dus met draagstenen, dekstenen en sluitstenen. Na het verlaten van het dorp Steenbergen heb je vanaf de Markeweg een mooi uitzicht op het Groote Diep, later krijgt deze beek de naam Lieverse Diep. Voordat je terug bent in Roderesch loop je eerst nog langs het Holveen, waar ’s winters heerlijk beschut op deze natuurijsbaan geschaatst kan worden.

Na Alteveer steek je het Lieverse Diep over dat rond 2010 als onderdeel van het project ‘Beekherstel Peizerdiep’ het Groote Diep en het Lieverse Diep weer in een meanderende beek is veranderd. Er is een nieuwe beek gegraven en de oude is gedeeltelijk gedempt. Na het oversteken van de weg Lieveren - Langelo loop je over een zandpad. Aan beide kanten van dit pad liggen bosjes met bijzondere namen, bijvoorbeeld Wild Zwien en Snipstel. Als je op de kaart in het PDF-boekje kijkt, dan kun je zien hoeveel bos er rond 1900 nog was. Na Lieveren kom je langs het Lieverderbosch waar ook de adelaarsvaren (in Drenthe ook wel adderloof genoemd) voorkomt. De adder komt hier nog steeds voor. Het bos aan de overkant van het Lieverse Diep behoort bij landgoed Mensinge, waar erg oude eikenbomen staan.

Nadat je langs het meertje in het bos bent gelopen, kom je langs een brede sloot. Vroeger heette het “Oude Vaart”. Het was de bedoeling om een scheepvaartverbinding te maken van Assen naar Groningen. In 1846 is men begonnen te graven, maar 2 jaar later is men er mee gestopt. Het hele verhaal kun je in het routeboekje lezen. Nog een klein stukje langs een heideveld en daarna ben je bijna weer terug in Roderesch. Wil je meer weten van de omgeving en van de dorpen, download dan de route via de link bovenaan dit item. Je kunt de routes online lopen (als je bereik hebt), met GPX, de route uitprinten waar de routetekst bij staat of het PDF- boekje met routeinformatie en kaarten downloaden." (bron: BOKD)

Bossen en fietspaden
Rond Roderesch liggen enkele bossen. Het grootste hiervan is het Mensingebos, met uitgestrekte fiets- en wandelpaden. Ook liggen er enkele goede fietspaden, zowel richting Roden, als naar Alteveer en achter herberg De Zwerfsteen langs door een bosje richting Roden. De Zuiderdrift gaat na verloop van tijd over in een zandpad. Hierlangs loopt een schelpenpad, dat over de es ten noorden van Steenbergen loopt, langs het aldaar gelegen hunebed. Ten slotte is de klinkerweg vanuit het dorp naar buurdorp Steenbergen een mooie route.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over de kernen Roderesch, Ateveer en Steenbergen, die gezamenlijk lokaal bekend staan als 'de RAS-dorpen'.

- Nieuws: - Nieuws uit de hierboven genoemde dorpen op Twitter.

- Belangenorganiosatie: - Dorpsbelangen RAS (= Roderesch, Alteveer en Steenbergen) zet zich in voor de belangen van deze zogeheten 'RAS-dorpen'.

- Dorpshuis: - Zoals onder Recente ontwikkelingen te lezen is, moest Basisschool Steenbergen in 2013 de deuren sluiten. Naast het schoolgebouw stond dorpshuis De Roegte. Omdat het schoolgebouw leeg kwam te staan, hebben de besturen van Stichting RAS en Vereniging voor Dorpsbelangen RAS de koppen bij elkaar gestoken. Zo ontstond al snel het plan om de voormalige school een herbestemming te geven als dorpshuis, wat dankzij de inzet van vele vrijwilligers en sponsoring van bedrijven e.a. organisaties werkeljikheid is geworden. In overleg met gemeente Noordenveld heeft Stichting RAS het pand overgenomen met als doel het te exploiteren als dorpshuis. Op 5 september 2015 is het dorpshuis feestelijk geopend.

De bestuursleden van Stichting RAS zetten zich in om van dorpshuis ‘t Rashuys een ‘thuis’ te maken. De centrale ontmoetingsplaats van, voor en door de inwoners en lokale ondernemers van Roderesch, Alteveer en Steenbergen. Een dorpshuis waar alle inwoners - van de jongste tot de oudste - samen kunnen komen voor zeer uiteenlopende activiteiten. Van puur vermaak en gezelligheid tot educatie en het kunnen stellen van een hulpvraag.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)