Ritsumasyl

Plaats
Buurtschap
Waadhoeke
Fryslân

ritsumasyl_collage.jpg

Ritsumasyl, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Ritsumasyl, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Ritsumasijl 4.jpg

Ritsumasyl, deze idyllische buurtschap heeft in 2014 de rondweg 'Haak om Leeuwarden' door haar 'achtertuin' gekregen. Zie verder bij Recente ontwikkelingen.

Ritsumasyl, deze idyllische buurtschap heeft in 2014 de rondweg 'Haak om Leeuwarden' door haar 'achtertuin' gekregen. Zie verder bij Recente ontwikkelingen.

Ritsumasijl l3.jpg

Veel waterrecreatie in de buurtschap Ritsumasyl

Veel waterrecreatie in de buurtschap Ritsumasyl

Ritsumasyl

Terug naar boven

Status

- Ritsumasyl is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Menameradiel.

- De buurtschap Ritsumasyl valt, ook voor de postadressen, deels onder het dorp Deinum, deels onder het dorp Marsum.

- De buurtschap Ritsumasyl heeft officiële, blauwe plaatsnaamborden en heeft daarmee een bebouwde kom.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Ritsumazijl. Overigens zijn de plaatsnamen in de gemeente Menameradiel sinds 2010 officieel Friestalig. Google Maps (zie hierboven) hanteert ten onrechte nog (alleen) de NL spelling. Bij de overige kernen in de gemeente vermeldt zij doorgaans beide spellingen.

Oudere vermeldingen
1470 ´by rytsma syl sclaet´, 1530 ritzuma zylroedt, 1718 Ritzuma Zijl, 1870 ook Ritsemazijl.

Naamsverklaring
Buurtschap aan de Harlinger Trekvaart, voormalige zijl ´uitwateringssluis´ voor de streek Oost-Westergo naar de voormalige Middelzee, van het geslacht Ritsuma.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Ritsumasyl ligt rond de gelijknamige weg en rond de wegen Marssumerdyk en Hegedyk. De buurtschap ligt W van Leeuwarden, NO van Deinum, ZO van Marsum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap 16 huizen met 106 inwoners onder het dorp Marsum en 7 huizen met 33 inwoners onder het dorp Deinum. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 30 woningen (waaronder een aantal woonschepen) met ca. 70 inwoners, zoals hiervoor reeds gemeld deels vallend onder Deinum en deels onder Marsum. Zo vallen de oneven huisnummers van de weg Ritsumasyl onder Deinum, en de even nummers onder Marsum.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De eind 2014 gereed gekomen nieuwe rondweg 'Haak om Leeuwarden' loopt op korte afstand van de buurtschap Ritsumasyl. Uiteraard hebben de inwoners zich hiertegen verzet. Zij willen graag in hun buurtschap blijven wonen, en ijverden voor in ieder geval een zo goed mogelijke landschappelijke inpassing. O.a. middels fraaie ansichtkaarten en een wandelroute (zie hierna) zetten zij hun buurtschap letterlijk en figuurlijk ´op de kaart´, om aan te geven welk belang zij hechten aan het zo landelijk mogelijke voortbestaan van hun idyllische buurtschap. Reportage van 27 min. van Omrop Fryslân d.d. juli 2012 over deze buurtschap.

Door de nieuwe Haak om Leeuwarden is bestaande infrastructuur zoals de N31 langs Deinum, overbodig geworden en wordt daarom afgebroken en opgeruimd. Dit biedt kansen voor de kernen Deinum, Boksum en Ritsumasyl om vrijkomende gebieden opnieuw in te richten, oude verbindingen te herstellen en nieuwe aan te leggen. De buurtschap gaat in 2018 dan ook flink 'op de schop'; er komen 2 nieuwe bruggen en de buurtschap wordt heringericht en op veel punten aantrekkelijker gemaakt voor inwoners en toeristen/recreanten.

- In 2018 is er een beweegbare fietsbrug aangelegd over het Van Harinxmakanaal bij Ritsumasyl. De bestaande fietsbrug in de Hegedyk was te smal en in een slechte staat en moest daarom worden vervangen. Doordat de nieuwe brug beweegbaar is, kunnen voortaan ook vrachtschepen het kanaal gebruiken. De nieuwe brug is een belangrijk onderdeel van de recreatieve fietsroute over de oude Middelzeedijk. Bijzonder is dat de stalen brug is vervangen door een biobased composiet brug. De brug is 66 meter lang met een beweegbaar deel van 33 meter. De totale breedte van het brugdek is 4 meter, waarvan 3 meter fietspad. Er is nog nooit eerder een brug van biocomposiet van deze omvang gebouwd. In het beweegbare deel zit 70 procent biobased composiet, in het vaste deel 85 procent. Ook wordt gebruik gemaakt van balsahout. Dit hout heeft weinig gewicht. De dekken van de brug wegen door de biologische samenstelling ook maar 50 procent van wat een stalen dek zou wegen. Zie ook de presentaties over de beweegbare brug en fietsbrug en herinchting van de buurtschap d.d. januari 2018.

Omdat de beweegbare fietsbrug bij Ritsumasyl met innovatieve materialen is gebouwd, waren er natuurlijk veel vragen over, die het projectteam als volgt met de antwoorden erbij op een rijtje heeft gezet (wat we hier vermelden omdat het voor iedereen leerzaam is, en deze lijst te zijner tijd vermoedelijk van het internet zal verdwijnen): "Vlas? Kun je daar mee bouwen dan? Lees hier onze FAQ, de veel gestelde vragen! Gaat het biocomposiet dek verrotten? Verkleurt het dan ook? En hoe snel gaat dat? De hars beschermt de vezels bij goede impregnatie. Het verrot en verkleurt dus niet. Biologisch materiaal... gaan er dan beestjes aan lopen knagen? Beestjes krijgen geen kans bij deze brug, want de hars beschermt de vezels hiertegen. Hoe reageert het materiaal op dooizouten? De hars is bestand tegen dooizouten. Wat kun je na 50 jaar met dit materiaal, is het herbruikbaar? Na 50 jaar kunnen we van dit materiaal nog voetgangerspaadjes, steigers en planken e.d. maken. Kun je een beschadiging, zoals een kras of snee herstellen? Ja, door wegschuren en opnieuw lamineren. Hecht een coating op dit val en is het overschilderbaar? Ja, want de coating hecht aan de hars. Kan het materiaal branden? Nee, uit testen is gebleken dat het materiaal niet brandbaar is.

Wat is de uitzetting van het materiaal bij warm weer? Gaat de brug dan klemmen? Bij het ontwerp is rekening gehouden met uitzetting van het materiaal. Stinkt het materiaal, bijvoorbeeld bij warm weer? Nee, althans niet bij ons bekend. Zijn er risico’s in afname van de hechting met de slijtlaag (bijvoorbeeld door vocht, rotting, temperatuur etc.)? De hechting wordt door de hars bepaald en daarvan is de hechting met de slijtlaag goed. Wat gebeurt er als een schade langere tijd niet gerepareerd wordt? Kan er vocht intreden en wat gebeurt er dan? Bij schade kan er vocht naar binnen trekken. Dit beperkt zich echter tot het schadegebied. Deze schade kan goed worden hersteld. Is de constructie gevoelig voor vermoeiing, zoals bij openen en sluiten van de brug? Nee, de constructie is zo opgebouwd dat de spanning onder vermoeiing erg laag blijft. Testen op full scale proefstuk hebben aangetoond dat 100 jaar vermoeiing geen enkel probleem is. Hoe hard is het materiaal? Tupperware-achtig of staalachtig? Het materiaal bevindt zich tussen beide in, dus een beetje buigzaam maar wel sterk.

Wat is de gewichtsreductie, CO2 reductie en energie-reductie ten opzichte van een stalen dek en ten opzicht van een kunststof composiet dek? Hiervoor wordt een Levenscyclusanalyse (LCA) uitgevoerd. Ten opzichte van staal is er een aanzienlijke winst en ten opzicht van composiet is er nog CO2-reductie en energiereductie. Is er minder, gelijk of meer onderhoud nodig dan bij een stalen dek? In het algemeen minder, omdat er geen roestvorming optreedt. De coating moet in de levensduur van 50 jaar wel een keer vernieuwd worden. De slijtlaag zal vernieuwd moeten worden, maar heeft een betere hechting dan aan staal. Wat is de verwachte levensduur van de brug? Het dek heeft een verwachte levensduur van 50 jaar. Is het materiaal gevoelig voor veroudering, zoals ozon, UV-licht, temperatuur? En wat gebeurt er dan? (bijvoorbeeld brosser, verkleuring etc.). Ozon en UV-licht worden door de coating opgevangen, waardoor het materiaal eronder beschermd is. De invloed van temperatuur wordt in de verouderingstesten meegenomen. Kun je aan het materiaal zien dat het biocomposiet is? Oftewel: Wijkt het uiterlijk af van ‘normale’ composiet dekken? Als een coating en een slijtlaag aangebracht worden is het feitelijk niet meer te zien. De randelementen worden met een transparante coating uitgevoerd, zodat het biocomposiet materiaal daar wel goed te zien is. De bescherming tegen UV-licht van een transparante coating is wel minder. Kan het materiaal elke gewenste kleur krijgen door toevoeging van kleurstoffen? In principe kan de hars van pigment voorzien worden, waardoor het biocomposiet een kleur kan krijgen.

In hoeverre blijft vlas (de vezels) zijn eigenschappen behouden? Elke plantensoort/gewas vergaat in de loop der tijd of het nu in aanraking komt met water of uitdroogt door de warmte/zon. Bij uitdroging wordt het materiaal eerst bros/fragiel en vergruist uiteindelijk (zeker na het oogsten). De verouderingsbronnen zijn bekend: UV, ozon, temperatuur en water. In alle gevallen worden moleculen van het materiaal afgebroken. Bescherming hiertegen wordt geboden door de coating (UV en ozon) en door de hars (temperatuur en water). De laatste wordt in de verouderingstesten onderzocht. Is het materiaal makkelijk te beschadigen? Vergelijkbaar met composiet. Neemt het materiaal water op, laat het water door of is het vloeistofdicht? Bij goede impregnatie en afwerking kan water alleen via diffusie in het materiaal raken. Dit is een langzaam proces met kleine hoeveelheden. Dit wordt in de verouderingstesten nader onderzocht. Hoe wordt er omgegaan met (anti)graffiti? Er komt een anti-graffiti laag op de brug, zodat eventuele graffiti snel kan worden verwijderd. Hoe reageert het materiaal op basische stoffen (schoonmaakproducten bij bijv. het verwijderen van graffiti)? De coating en de hars zijn hiertegen bestand. Hoe reageert het materiaal op agressieve stoffen, zoals zuren? De hars en coating zijn tegen veelvoorkomende zuren bestand. Hoe reageert het materiaal op warmte i.c.m. bijv. het aanbrengen van een slijtlaag? De hars is bestand tegen 60 graden Celcius."

"Aan dit prachtige project waarin infrastructuur, circulaire economie, innovatie en kennisontwikkeling samenkomen, draagt Antea Group bij door de combinatie Reef Infra/Jansen Venneboer te assisteren in bouwteamverband met de naam DRIVE. In het bouwteam van dit innovatieve project zitten eveneens de provincie Fryslân, Witteveen+Bos, Spie, Sweco en producent Infra Composites B.V. In een ‘gouden schil’ rondom dit bouwteam zijn o.a. onderwijsinstellingen (Green PAC) vertegenwoordigd. De bouw is medio 2018 gestart, de brug is begin 2019 gereedgkomen." (bron: Antea Group) Onder de link vind je vele pagina's met uitvoerige informatie over alle aspecten van dit innovatieve project, waarmee de buurtschap Ritsumasyl goed 'op de kaart is gekomen', wat ze, zoals in het eerste artikel in het hoofdstuk Recente ontwikkelingen beschreven, zo graag wilden.

In december 2020 meldt de Provincie Fryslân het volgende over deze brug: "Brug Ritsumasyl levert schat aan informatie op. De biocomposiet fietsbrug over het Van Harinxmakanaal is nu een jaar in gebruik. De 200 sensoren die in de brug zijn aangebracht hebben inmiddels een schat aan gegevens opgeleverd. Invloeden van zon, wind, vocht en het openen en sluiten van de brug, zijn wereldwijd live te volgen via internet. Omdat het de eerste beweegbare brug is van duurzaam vlasvezelcomposiet meet de provincie Fryslân continu het gedrag van de brug onder verschillende omstandigheden. Monitoring op deze schaal is uniek in Fryslân en voor de provincie een kans om ervaring op te doen met meetsystemen in kunstwerken. Gedeputeerde Avine Fokkens-Kelder: “Na een jaar kunnen we zeggen dat het materiaal boven verwachting presteert. De lat lag al hoog, maar de sensoren laten zien dat er nauwelijks sprake is van vervorming en vermoeiing. Het materiaal buigt minder door dan verwacht en is daarmee dus sterker dan verwacht. De brug is ontworpen voor een levensduur van 50 jaar, maar we kunnen nu al zeggen dat de brug naar verwachting nóg langer mee kan.” Wereldwijde belangstelling. Omdat het de eerste keer is dat dit op deze schaal is toegepast, is er wereldwijd belangstelling. Geïnteresseerden kunnen de metingen hier live volgen. De provincie Fryslân hoopt door het delen van deze informatie met andere overheden, onderwijsinstellingen en aannemers het gebruik van circulaire grondstoffen in de civiele techniek te stimuleren.

Inspectie. Het meetsysteem liet ook zien dat de fietsbrug bij Ritsumasyl onverminderd veilig bleef nadat twee zware landbouwvoertuigen per ongeluk over de brug reden. Analyse van de data nadat de tractoren de brug hadden gebruikt, gaven aan dat er geen acute actie nodig was. Voor de zekerheid is het beweegbare deel deze zomer al geïnspecteerd. Inspectie van het vaste deel is uitgesteld tot na het vaarseizoen en heeft in december 2020 plaatsgevonden. Vijzels krikten de brug een stukje omhoog zodat inspectie aan de binnenkant mogelijk was. Uit de inspectie is gebleken dat er een paar kleine haarscheurtjes en één wat grotere scheur in het beweegbare en het vaste deel van de brug zitten. De schade is direct hersteld. Vervolg. De provincie kijkt naar de mogelijkheden om ook andere bruggen met sensoren uit te rusten. Op die manier is beter te bepalen wanneer een brug toe is aan onderhoud of vervanging. Fokkens-Kelder: “De ervaring die we hier opdoen geeft hopelijk een boost aan het werken met vlasvezelcomposiet en daarnaast aan de ontwikkeling van meetsystemen bij bruggen en andere civiele kunstwerken.”

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Sinds 2012 is er de wandelroute Rûtenroute Ritsumasyl. - Filmpje II over de opening van de Ritsumasylster Rûtenroute, met toelichting van betrokkenen, o.a. dat en waarom ze ervan balen dat hun buurtschap vaak letterlijk niet 'op de kaart staat' en dat en waarom ze daar, o.a. met deze route, iets aan willen doen.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Ritsumasyl.

Reactie toevoegen