Rietmolen

Plaats
Dorp
Berkelland
Achterhoek
Gelderland

rietmolen_zomerfeesten.jpg

Het dorp Rietmolen bruist het hele jaar door. Naast carnaval en de Voorjaarsfeesten zijn er de Zomerfeesten in juli. En dan is in 2018 ook nog de werkgroep 'Cultuur in Rietmolen' gestart, die bijzondere evenementen in de prachtige dorpskerk organiseert.

Het dorp Rietmolen bruist het hele jaar door. Naast carnaval en de Voorjaarsfeesten zijn er de Zomerfeesten in juli. En dan is in 2018 ook nog de werkgroep 'Cultuur in Rietmolen' gestart, die bijzondere evenementen in de prachtige dorpskerk organiseert.

Rietmolen

Terug naar boven

Status

- Rietmolen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Berkelland. T/m 2004 gemeente Neede.

- Onder het dorp Rietmolen vallen ook de buurtschappen Brammelerbroek en Broeke.

- Vroeger heeft Rietmolen kerkelijk onder Twente gevallen. Daarom en gezien de grensligging, heeft het dorp naast Neede ook banden met het Overijsselse en Twentse Haaksbergen. Sommigen rekenen het dorp - ook - tot de regio Twente.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Reetmölle.

Oudere vermeldingen
Ca. 1630-1640 Rytmuelerbrugh, erf: 1712 Reetmölle, 1848 "het stuwregt van den weggeruimden Rietmolen", 1899 De Rietmolen. Witkamp (1), editie 1877, omschrijft de plaats in die tijd als een "kerkbuurt of dorpje, uitmakende een deel der buurtschap Broeke".

Naamsverklaring
Samenstelling van reet, riet 'waterloop', vermoedelijk de Schipbeek/Buurserbeek, waaraan de desbetreffende molen was gelegen.(2)

Terug naar boven

Ligging

Rietmolen ligt NO van Neede, N van Eibergen, en ZW van Haaksbergen. Het dorpsgebied grenst in het O en N aan de provincie Overijssel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de buurtschap Broeke, waar Rietmolen toen kennelijk nog deel van uitmaakte (waarvoor zie het kopje Naam) 37 huizen met 197 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 400 huizen met ca. 1.050 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Reeds in de 11e eeuw zijn hier de eerste sporen van bewoning; enkele hoeven aan een pad van Neede naar Haaksbergen bij de Schipbeek/Buurserbeek. Vanaf 1712 is hier een verzamelplek voor katholieken in de noordoost Achterhoek, met kerkzaal in hoeve de Reetmölle (tevens herberg). In 1771 vervangen door een apart gebouw op het erf van de hoeve (de kerkschuur). In 1835 verrijst de eerste echte kerk in Rietmolen, die druk wordt bezocht, met tot in de jaren vijftig hooguit 20 panden in de directe omgeving. Uitbreiding tot een dorpskern van enige omvang vindt pas nadien in fasen plaats. In 1932 komt er een nieuwe en grotere kerk voor de steeds talrijker gelovigen. Van 1885-1937 heeft het dorp een station (formeel 'stopplaats') gehad aan de spoorlijn Ruurlo-Hengelo. Het stationsgebouw - een eenvoudig haltegebouwtje, eigenlijk niet meer dan een baanwachterswoning.- is in 1980 afgebroken.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2010 is, als opvolger van het eerst plan uit 2001, het tweede Dorpsplan Rietmolen verschenen. Hierin staan de gewenste ontwikkelingen in het dorp voor de jaren vanaf 2010 vermeld. Zo wil men de snelheid van het verkeer verlagen, de omgeving van de school verkeersveiliger maken en de parkeerdruk in de woonstraten verlagen. Ook extra verbindingen tussen Olland en Borgman en de Van Everdingenstraat, voetgangersstroken langs de Kieftendijk en een uitbreiding van het fiets- en kerkenpadennet staan op de verlanglijst. Bovendien wordt er de komende jaren werk gemaakt van de herinrichting van het kerkplein, krijgt de omgeving van de maalderij een metamorfose en wordt er gekeken naar een betere overgang van het dorp naar het landelijke gebied. Verder wil men een jeugdhonk in de nieuwe dorpsaccomodatie realiseren.

- In 2018 is de nieuwe N18 (Varsseveld-Enschede) gereed gekomen, die om een aantal dorpskernen heen loopt, in plaats van voorheen er doorheen. Wat de dorpskernen verlost van vekeersdrukte en -overlast, en het doorgaande verkeer veiliger en vlotter maakt. Als onderdeel van al deze reconstructies heeft Rietmolen in 2018 een rotonde gekregen als veiliger aansluiting op de N315 Z van het dorp. En O daarvan zijn op- en afritten aan de nieuwe N18 gerealiseerd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Rietmolen heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de Saksische hoeve uit 1791 (zijgevel) en 1831 (voorgevel) op Teesselinkweg 3, de RK Sint-Caeciliakerk uit 1932 op Pastoor van Everdingenstraat 34, en de naastgelegen pastorie eveneens uit 1932 op huisnr. 36, beide ontworpen door architect Clemens Hardeman. De kerk is genoemd naar martelares Cecilia. Op dezelfde plek verrees in 1836 de eerste kerk van het dorp. Interieurelementen uit de oude kerk zijn in de huidige kerk ingepast. De kenmerkende kerktoren met ui-vorm staat naast een achtkantige kerk, waarbij centraalbouw is toegepast. Het metselwerk van de kerk heeft kenmerken van de Amsterdamse School, wat bovenaan uitmondt in bakstenen koepelgewelven. De kerk wordt door de Rijksdienst voor het Cutureel Erfgoed gekwalificeerd als een "zeer belangrijke interbelumkerk".

In het interieur bevinden zich veelvuldige glas-in-loodramen en tegelwerk, die bijdragen aan de symboliek van de kerk. In de vier grote ramen in het priesterkoor zijn uitgebeeld de H. Isidorus, de H. Jozef, de H. Maagd Maria en het Heilig Hart. Onder de ramen bevinden zich vijf tegeltableaus waarop de Geboorte van Jezus, 'Christus, den Kindervriend', 'Christus, den goeden Herder', 'Christus aan het kruis', en 'Christus, den insteller van het Allerheiligste Sacrament' worden uitgebeeld. De kleine ramen beelden de schepping, verlossing en de heiligmaking uit.

In zes maal drie kleine ramen in de koepel worden de zes scheppingsdagen uitgebeeld, waarbij God de Vader steeds wordt afgebeeld in het middenraam. De verlossing wordt verbeeld in het hoogaltaar. De heiligmaking door middel van weergave van de doop en de biecht in de glas-in-loodramen boven de doopkapel en biechtstoelen. In de ramen van de zijbeuken zijn de twaalf apostelen en vijf heiligen (H. Willibrordus, Bonifatius, Petrus Canisius, Franciscus Xaverius en pastoor van Ars) uitgebeeld. De beschermheilige van de kerk en de voormalige parochie Sint Caecilia wordt getoond op het gebrandschilded glas in het spitsboogvenster boven de grote toegangsdeur boven het portaal van de kerk. Naast de bijzonder zeldzame tegeltableaus in het priesterkoor valt het doopvont op, waarvan de onderbouw bestaat uit gele, groene, blauwe en zwarte tegeltjes.

In oktober 2010 zijn de parochies Beltrum, Eibergen, Groenlo, Lievelde, Neede, Rekken en Rietmolen opgegaan in de nieuwe St. Paulusparochie. De oorspronkelijke parochies maken sindsdien als 'geloofsgemeenschappen' deel uit van deze parochie.

- Bij de kerk staat een Mariakapel (oorspronkelijke functie: lijkenhuisje).

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De in 2018 van start gegane werkgroep 'Cultuur in Rietmolen' is een enthousiaste groep inwoners die meer cultuur in het dorp wil brengen door het organiseren van culturele middagen, voorstellingen, concerten etc. De prachtige Caeciliakerk gaat dienst doen als podium voor de culturele activiteiten. Volgens de werkgroep is dit een gepaste invulling van de locatie nu steeds minder mensen naar de kerk gaan: "Met culturele middagen willen we de kerk als levendig middelpunt van het dorp behouden." Kijk op hun Facebookpagina wat de eerstvolgende activiteit is! Een van de bijzondere evenementen is bijvoorbeeld de U2 rockdienst op 4 november 2018; een kerkdienst waarin de psalmen en gezangen zijn vervangen door songs van de wereldberoemde band U2. De songs worden live en op rockvolume gespeeld door U2Two!

- Carnaval. - Carnavalsvereniging CV De Reetkwakers (nee, dat betekent niet wat je wellicht denkt ;-) voor de betekenis van het eerste element zie het kopje Naam).

- De Voorjaarsfeesten Rietmolen (weekend eind maart) is 3 avonden achter elkaar feest, met DJ's en andere live artiesten en -bands. - Nieuws van de Voorjaarsfeesten op Facebook.

- Tijdens de Zomerfeesten Rietmolen (juli) is er 4 dagen lang van alles te doen voor jong en ouder. Met zaterdag overdag de traditionele volksspelen (Vogelschieten en Vogelgooien). En 's avonds op alle 4 de avonden feest met DJ's en andere live artiesten en bands.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het dorpsgebied van Rietmolen wordt doorsneden door (van N naar Z) de Poelsbeek, de Schipbeek/Buurserbeek en de Elsbeek.

- Het Teeselinkven NW van Rietmolen behoorde in de 18e eeuw bij de nabijgelegen hoeve Thescelinc (tegenwoordig Teesselink). Er groeide heide en bos op de woeste gronden. De plaggen en het hout werden gebruikt op de boerderij. In de 19e eeuw is het vochtige gebied naast een vruchtbare hoge akker grotendeels afgestoken voor brandstof. De brandbare turf ontstaat als je modder met daarin veel plantaardige resten afgraaft en laat drogen. Rond de Tweede Wereldoorlog zijn de turfputten verder uitgegraven en ontstonden vennetjes. Het grootste, met een eilandje in het midden, deed dienst als ijsbaan.

De poelen en vennen zijn in 1967 door Het Geldersch Landschap verworven. Nadien zijn ze drie keer met draglines volledig uitgediept om te voorkomen dat er te veel voedingsstoffen in het water zouden komen. Alleen zo kunnen de planten die spontaan ontkiemden in dit schrale leefmilieu, overleven. Net als de dieren die erop afkwamen. - Nadere informate over de kansen en bedreigingen voor het Teeselinkven in Trouw, 3-3-2011.

- De broers Richard en Roeland Nales uit Rietmolen hebben een 'ski-trekker' uitgevonden waarmee ze sinds 2016 door de Buurserbeek kunnen waterskiën.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Rietmolen.

- Nieuws: - Nieuws uit Rietmolen op Facebook. - Sinds 1984 heeft het dorp een eigen, wekelijkse Dorpskrant.

- Belangenorganisatie: - Stichting Gemeenschap Rietmolen zet zich in voor de algemene belangen van de inwoners, met als doel dat het dorp een levendig dorp blijft waar het goed wonen, werken en recreëren is, voor jong en ouder, vroeger, nu en in de toekomst.

- MFC: - "De DAR (Dorpsaccommodatie Rietmolen) is een groepsaccommodatie voor verschillende (sport)verenigingen binnen het dorp. Naast deze verenigingen wordt de DAR ook gebruikt voor allerlei maatschappelijke doeleinden. Deze instanties maken allemaal gebruik van de DAR: Voetbalvereniging, Volleybalvereniging RIVO, Tennisvereniging, Badmintonvereniging RIBA, Beachvolleybal, Mountainbikeclub, Kleintje Bieb voor onder andere het uitlenen van boeken, Seniorenactiviteiten zoals biljarten en kaarten, Needse Gym, Schoolbestuur Keender voor vergaderingen, studiedagen etc., Stichting Zomerfeesten, de Kaartclub, Ouderen Gym, Recreatief volleybal, KBO groep, Perspectief (dames), Creatieve middagen in Kleintje Bieb, Gemeenschap Rietmolen." De DAR is in 2011 met honderden vrijwilligers gebouwd en is echt een 'huiskamer van het dorp'. De DAR is door Omroep Gelderland genomineerd voor Dorpshuis van het Jaar 2019 en is daarbij op de 3e plaats geëindigd.

- Onderwijs: - De St. Jozefschool is de dorpsschool van Rietmolen. Waar mogelijk en nuttig werken ze samen met andere instellingen uit het dorp om de betrokkenheid naar, voor en door kinderen te vergroten. Kinderen van de school halen bijvoorbeeld oud papier op bij bejaarden en nemen deel aan activiteiten van De Zonnebloem ten behoeve van het dorp.

- Muziek: - Muziekvereniging Amicitia is opgericht in 1949. In 1956 krijgt de vereniging haar eigen muziekgebouw, dat door de inzet van zeer velen tot stand is gekomen, en waar ze nog altijd bijzonder trots op zijn. In de loop der jaren is de vereniging fors gegroeid. Ze kennen nu het Harmonie Orkest, de Malletband, het Jeugdorkest en dweilband Vlot Zat. Door de inzet van de leden, het succes van verschillende acties zoals oud ijzer actie, potgrond actie, donateurs actie, de diverse serenades en door de sponsoren zijn ze in staat om een dergelijke grote muziekverenging in het kleine dorp Rietmolen in stand te houden. Ze verzorgen elk jaar een voorjaarsconcert en een najaarsconcert en verlenen medewerking aan diverse evenementen en activiteiten binnen en buiten het dorp (Carnaval, Palmpasen, Koningsdag, Zomerfeesten, Sinterklaasoptocht, Kerstconcert en diverse andere gelegenheden).

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Rietmolen is opgericht in 1937. De club speelt haar thuiswedstrijden op het sportpark van de DAR aan de Van Everdingenstraat (66a). Op dit sportpark heeft de vereniging de beschikking over twee wedstrijdvelden en een trainingsveld. Daarnaast kan de club gebruik maken van de gezellige en sfeervolle kantine van de DAR. Bij slechte weersomstandigheden is er eventueel een sporthal te gebruiken. Naast de voetbal gebruiken ook de volleybal en tennis deze acommodatie evenals enkele andere kleine verenigingen. Doordeweeks zijn er trainingen in de avonden en in de weekenden worden de wedstrijden gespeeld. De jeugdteams spelen hun wedstrijden op zaterdag en de seniorenteams doen dit op zondag. - Facebookpagina Dames 1. De club en die uit buurkern Lochuizen zijn in seizoen 2019-2020 begonnen met het samenvoegen van verschillende jeugdteams.

- Schietbaan Het Weideke.

- Met meer dan 170 leden is Volleybalvereniging RIVO in Rietmolen binnen de Nederlandse Volleybal Bond regionaal vertegenwoordigd met - anno 2017 - 4 herenteams, 7 damesteams, 3 jeugdteams, 3 mini-teams en 1 dames- en 1 heren recreantenteam. Het aantal jeugdleden geeft aan dat de vereniging een gezonde toekomst heeft. RIVO heeft voor de jeugd veel te bieden op zowel sportief gebied als op het gebied van ontspanning.

Reacties

(2)

Kerkelijk viel Rietmolen vroeger onder Twente. Daarom valt het en der op internet nog te lezen dat "Cultureel is de plaats verbonden aan de katholieke gemeenten ten noorden, in Overijssel, met name Haaksbergen, bestuurlijk is het deel van Gelderland" en "Twente (Nedersaksisch: Tweante, Twente) is een landstreek in het oosten van Nederland, die het oostelijke deel van de provincie Overijssel omvat, evenals het tot Gelderland behorende Rietmolen."

Dank voor de tip Gerrit Jan! Ik heb het erbij gezet, en de plaats ook nog verder uitgewerkt, want wat er stond was nog maar een beginnetje (ik moet een aantal steden en dorpen inhoudelijk nog afmaken, hopelijk eind dit jaar gereed).

Reactie toevoegen