Status

- Reitsum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 2018 gemeente Ferwerderadiel.

- Het dorp maakt deel uit van het streekje de Flieterpen, de verzamelnaam voor de viereenheid van de dorpen Ginnum, Jannum, Lichtaard en Reitsum. Flieterpen is afgeleid van het woord 'flia' wat 'vluchten' betekent. Alle vier de dorpen zijn gebouwd op terpen die vroeger, toen er nog geen dijken waren, werden gebruikt als vluchtheuvels.

Naam

Oudere vermeldingen
Ws. 822-ca. 825 kopie 1150-1158 in Richeim, 944 kopie 1150-1158 Reisheim, 1314 Reisim, 1465 Reysem, 1511 Reysim, Resum.

Naamsverklaring
Enkelen zien in het eerste deel de persoonsnaam Ric, geworden tot Reitse, anderen gaan uit van het Germaanse bijvoeglijk naamwoord rîkja-* 'machtig', beide overigens etymologisch identiek. Het tweede deel is het Oudfriese hem = heem 'woonplaats, woning', door de schrijver in het klooster Fulda verhoogduitst tot heim.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Ligging

Reitsum ligt ZO van Ferwert, rond de Flieteperdyk.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Reitsum 11 huizen met 88 inwoners. Rond 1990 staan er 32 huizen incl. 5 boerderijen. Sinds die tijd is het dorpje relatief fors gegroeid, sindsdien zijn er nl. 19 huizen bijgebouwd. Tegenwoordig heeft het dorp dus ca. 50 huizen met ca. 150 inwoners en is daarmee de grootste kern van de Flieterpen.

Geschiedenis

Doleantie
Op 11 oktober 1863 doet ds. Johannes Jacobus Asueres Ploos van Amstel hier intrede als predikant van de Hervormde gemeente alhier, die tevens de buurdorpen Genum en Lichtaard omvat. De vader van ds. Ploos was gemeenteontvanger in Nieuwer- Amstel. Hijzelf was eerst werkzaam in de boekhandel en als notarisklerk. Leter studeerde hij in Utrecht theologie. Hij kreeg zijn eerste beroep uit Otterlo en deed daar op 14 april 1861 intrede. Twee en een half jaar later vertrok hij naar Reitsum. In 1866 aanvaardde hij een beroep naar Anjum, later ook naar Ridderkerk, Groningen en Hilversum. In 1876 ging hij voor de tweede maal naar Reitsum en hield zijn intredepreek over dezelfde tekst als in 1863. Op 10 februari 1886 deelde hij in een vergadering van de Friese vereniging van Gereformeerde predikanten (predikanten in de Hervormde Kerk, die opkwamen voor handhaving van de oude, gereformeerde belijdenisgeschriften) mee dat zijn gemeente de avond te voren het verband met de synodale organisatie had verbroken.

De Doleantie was een feit. Vrijwel de gehele gemeente ging mee. De synode verklaarde op 13 april 1886 deze Hervormde gemeente vacant en droeg de Classis Dokkum op "om te doen wat des kerkeraads is". De ring van Holwerd moest zorg dragen voor vervulling van de predikbeurten. Ds. Ploos bleef gewoon doorpreken in de Hervormde kerk, hoewel hij was geschorst en de band met de gemeente officieel was verbroken. Tot de opening van de Gereformeerde kerk op 10 november 1896 werd er gekerkt in de Hervormde kerk. Ds. Ploos heeft de opening van de nieuwe kerk niet meer mee mogen maken; hij overleed op 2 augustus 1895 en is in Reitsum begraven.

Recente ontwikkelingen

- "SWOT-analyse Flieterpen: Reitsum, Jannum, Ginnum en Lichtaard (op basis van gesprekken met inwoners tijdens inloop). Uit de gesprekken met dorpsbelangen en wijkraden kwamen aandachtspunten naar voren. Deze
aandachtspunten vind je terug in een schema, dat ook op de website staat. De aandachtspunten hebben wij vertaald naar een gewenst toekomstbeeld per cluster dorpen. Dat geeft namelijk goed weer hoe de inwoners willen dat hun dorp er in de toekomst uitziet. De gewenste toekomstbeelden komen niet één-op-één in de Omgevingsvisie. Ze vormen tezamen wel een heel belangrijke informatiebron voor de gemeentelijke Omgevingsvisie.

Flieterpen: gewenst toekomstbeeld Reitsum, Jannum, Ginnum en Lichtaard in 2030 (op basis van het verdiepend gesprek met dorpsbelang): De mienskipszin is groot in de Flieterpdorpen. Er zijn veel vrijwilligers en met elkaar kunnen ze veel zelf aanpakken en organiseren. Zelfredzaamheid is een sterk punt van de dorpen. De gemeente luistert naar de dorpen en staat open voor ideeën. De gemeente en de dorpen werken samen aan leefbare en mooie dorpen. Bestaande voorzieningen zijn gebleven. Het dorpshuis is verplaatst naar het oude schoolgebouw en daarmee een centrale voorziening geworden met de sportvoorzieningen vlakbij. Jongeren én ouderen kunnen er voor allerlei activiteiten terecht.

Ouderen zijn in het dorp gebleven en ook jonge gezinnen wonen in het dorp. Dit komt omdat er woningen voor de juiste doelgroepen zijn gebouwd: ouderen en starters. De dorpen zijn veilig (er wordt niet meer te hard gereden) en de wegen en paden zijn goed onderhouden. De bermen bloeien, er is veel biodiversiteit. De landbouwsector floreert. De rust en ruimte en natuur en landschap zijn belangrijke kwaliteiten in de omgeving. Doordat de Flieterpen ook meegenomen zijn in het opvaarten-project en zo in verbinding staat met Holwerd aan Zee, weten toeristen de plaatsen ook te vinden. Er zijn veel Bed and Breakfast-adressen bijgekomen." (bron: gemeente Noardeast-Fryslân, 2020)

- Oorspronkelijk zijn er in de Flieterpen geen christelijke scholen. De in de 19e eeuw bestaande scholen hadden strikt gezien een openbare signatuur. Deze scholen stonden in Ginnum (Halfweg) en in Lichtaard. Toch werd er in christelijke sfeer les gegeven. In 1875 wordt er in Reitsum toch een bijzondere school gesticht. De scholen in Ginnum en Lichtaard verliezen hierdoor hun functie en worden opgeheven. In 1904 wordt er in het dorp nog een school voor christelijk volksonderwijs gesticht. In de volksmond wordt de eerste school de gereformeerde school en de andere de hervormde school genoemd. In 1956 worden beide scholen verenigd. In augustus 2004 wordt het huidige schoolgebouw in gebruik genomen. De “oude school” (dienstdoend vanaf 1962) is in 2004 afgebroken. Na afloop van schooljaar 2018-2019 is Basisschool De Flieterpen vanwege een dalend leerlingenaantal gesloten (in het laatste schooljaar had de school nog 29 leerlingen).

- De dorpen Reitsum, Lichtaard, Ginnum en Jislum zijn in of rond 2009 ingericht volgens het 'shared space'-principe. Shared space, in het Fries ook ‘dielde romte' genoemd, houdt in dat alle verkeersdeelnemers gebruik maken van dezelfde weg. Ze moeten dan meer op elkaar letten dan op verkeersborden, is de gedachte.

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde (PKN) kerk (Flieterpsterdyk 16) en de terp aldaar. De driezijdig gesloten zaalkerk uit 1738 kreeg in 1874 een geveltoren en in 1881 een noordelijke aanbouw. De klok (1612) is gegoten door Hendrik Wegewaert. De kerk is een rijksmonument wegens de mooie preekstoel uit 1638 met trap, achterschot en klankbord. Het orgel uit 1885 is gemaakt door Bakker & Timmenga. Op het kerkhof een zerk van Johannes Jacobus Asuerus Ploos van Amstel (1835-1895), predikant en een van de voormannen van de Doleantie (1886). De kerk is onderdeel van de Protestantse Gemeente Reitsum c.a..

- Voor de voormalige Gereformeerde kerk, zie het hoofdstuk Links, kopje Dorpshuis.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Reitsum, met laagsteprijsgarantie!

Links / voorzieningen

- Algemeen: - Site van en over Ginnum, Jannum, Lichtaard en Reitsum.

- Nieuws: - Dorpskrant De Flieterper Dorpsbode is via de link ook online te lezen, ook oudere nummers (zie de links onderaan de pagina onder de link).

- Belangenorganisatie: - "Dorpsbelang De Flieterpen behartigt de belangen van de inwoners van de dorpen in de Flieterpen. Een van de doelstellingen is om een zo prettig mogelijk woon- en leefklimaat te krijgen en te behouden ongeacht de levensvisie. Er is geregeld overleg met B & W van de gemeente en andersom is het dorpsbelang een aanspreekpunt voor de gemeente. Het bestuur vergadert één keer per maand en gaat daarnaast naar verschillende vergaderingen en overlegbijeenkomsten. Rond maart/april is er elk jaar een ledenvergadering waar alle leden welkom zijn en kwesties besproken kunnen worden. Natuurlijk is het bestuur ook buiten deze vergadering aanspreekbaar voor algemene problemen die De Flieterpen betreffen."

- Dorpshuis: - De voormalige Gereformeerde kerk (Flieterpsterdyk 23) dateert uit 1896 en is in 1981 aan de eredienst onttrokken. Het pand is herbestemd tot Doarpshûs De Fjouwer. Voor zover ons bekend is het dorpshuis niet met een webite of -pagina op het internet aanwezig.

- Sport: - Christelijke Korfbalvereniging Nij Quick Libben, afgekort tot c.k.v. NQL, is in 2011 ontstaan uit een fusie van de korfbalverenigingen Quick uit Burdaard en Nij Libben uit Rinsumageast. In beide dorpen zijn accommodaties, terwijl de jongste jeugd uit Raard en de Flieterpen hun wedstrijden op het sportterrein in Reitsum speelt.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Reitsum.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)